نفت خام در 56 صفحه word قابل ویرایش با فرمت doc

مقدمه

نفت خام مایعی است که از تعدادی هیدروکربن و مقداری ترکییات گوگردی اکسیژن دار، ازته و مقدار کمی ترکیبات معدنی و فلزات تشکیل شده است . ترکیبات مختلف نفت خام بنا به موقعیت محلی میدان نفتی و زمان تشکیل آن و حتی بنا به ژرفای منبع مـتغیرند .

در یک جزوه نفتی همراه نفت خام همواره مقداری گاز ، آب و نمک و شن و ماسه وجود دارد که این مواد بر اساس چگالی روی هم انباشته می گردند . نحوة قرار گرفتن آنها بدین شکل است که در زیر یک لایة غیر قابل نفوذ ابتدا آب و نمک ، سپس نفت خان .و بر روی آن گازها قرار دارند .

نفت خام پس از استخراج به واحد بهره برداری انتقال داده شده که در این واحد نفت خام را با عبور از جدا کننده ها و کاهش تدریجی فشار ، از گاز همراه با آن عاری می سازند . سپس در واحد نمک زدایی ، آب و نمک ، شن و ماسة آن را جدا ساخته و در صورت ترش بودن نفت خام ( حاوی گازهای اسیدی مانند ، ، RSH و …. ) آن را در استریپرها [1] با یک گازشیرین تماس داده و را جدا می کند کلیة این اعمال بر ای جلوگیری از خوردگی تجهیزات پالایش می باشد.

طراحی پالایشگاه را بر اساس اجزاء تشکیل دهنده نفت خام مورد استفاده صورت می گیرد . در ضمن با افزایش مدت زمان استخراج از یک حوزة نفتی کیفیت نفت تغییر کرده و به طور معمول مقدار گوگود و آن افزایش می یابد . در نتیجه با تغییر خوراک پالایشگاه نیاز است که شرایط عملیاتی تغییر کند که این تغییرات بر اساس نتایج حاصل از ارزیابی نفت خام صورت می گیرد.

2 ـ واحد ارزیابی نفت خام

هدف از انجام کلیه آرمایشات در واحد ارزیابی نفت خام ، ارزیابی و تعیین مشخصات نقت خام های ایران و کشورهای همسایه که برای امور صادرات و طراحی پالایشگاهها مورد استفاده قرار می گیرد ، است .

از جمله کارهای این واحد ، تقطیر نفت خام و بدست آوردن فرآورده های سبک تا سنگین که به ترتیب حلالها و بنزین و نفت سفید و گازوئیل و روغنها می باشند که مشخصات فیزیکی و شیمیایی و ترمودینامیکی آنها مطابق روشهای استاندارد انجام می شود و همچنین حلالهای نفتی مورد نیاز صنایع در این واحد ساخته می شود.

تواناییهای این واحد علاوه بر موارد فوق در خصوص قسمتهای استاندارد به شرح زیر می باشد:

1. 1. تقطیرهای ASTM و IP جهت تهیة برشهای کوتاه و تعیین نقاط جوش و تحت خلاء تا 001/0 میلی باد و تا نفاط جوش حدود 800 .
2. 2. تعیین دانسیته ، وزن مخصوص ، گوگرد ، اسیدیته و گرانروی مایعات ، گازها و جامدات.
3. 3. تعیین مقدار هیدروکربنتهای آروماتیکی ، نفتینکی، الفینی و پارافینی ( نرمال رایزو)
4. 4. تعیین وزن مولکولی ،‌ فشار بخار ، باقیمانده ، کربن ، مقدار واکس و نقطة ذوب آن و خاکستر در نفت خام و فرآوردها
5. 5. تعیین مقدار نمک، آب و رسوبات در نفت خام .
6. 6. تعیین اندازه ذرات جامد معلق در مایعات و غلظت آنها.
7. 7. تعیین ضریب رسانش ، PH‌ ، ارزش حرارتی ، مقاومت اکسیداسیون مایعات .
8. 8. تصفیه روغن های خام و تعیین پارامترهای کنترل کیفیت بخصوص اندیس گرانروی ، قسمت رنگ فرآورده ها و نمرة برومین .
9. 9. تعیین عددستان ، اندیش دیزل ، نقطة آنیلین ، نقطة آتش گیری ،‌ نقطة اشتعال ، نقطة ابری شدن ، نقطه انجماد ، نقطة ریزش و دمای بسته شدن فیلتر گازوئیل بر روی سوختهای نفت سفید و دیزل.
10. 10. تست نوار خوردگی مس ، نقره ، خوردگی فلزات بر روی سوختها و ضدیخ.

معمولاً هر پالایشگاه دارای یک آزمایشگاه کنترل کیفیت است که در آنها آزمایشهایی بر روی فرآورده های مختلف میانی یا نهایی به دو منظور انجام می شود:

• تشخیص صحت کار واحدهای تولید به طور سریع
• اطمینان از مطابقت فرآورده های نهایی با استانداردهای مربرطه

برای انجام این آزمایشها ، دستگاهها و روشهای استاندارد بکار می رود . بطوریکه نتایج به راحتی قابل تکرار و مقایسه باشند . عمدتاً از روشهای ASTM و در مواردی IP ، BP ، DIM و …. استفاده می شود.

در این گزارش به برخی از مهمترین آزمایشها اشاره می شود.

چگالی ( دانسیته )‌

دانسیته هیدروکربن ها همیشه کمتر از یک است و با افزایش تعداد کربن ، این مقدار در یک سری همولوگ افزایش می یابد . در صورتی که سیستم ها به ترتیب هیدورکربن های اشباع شدة غیر حلقوی ـ اشباع شده حلقوی ـ و آروماتیک باشد . به ازاء تعداد معین کربن دانسیته نیز افزایش می یابد.

مقایسه دانسیته هیدروکربتهای مختلف در درجه حرارت ثابت

دانسیته نفت که مخلوطی از هیدروکربن ها ست بستگی به مواد سازنده آن دارد و به همین لحاظ است که نفت کشورهای مختلف دارای دانسته های متفاوت است . . مثلاً دانسیته نفت آمریکا . 87/0 ـ 800/0 ، نفت ایران در 60 ، 836/0 و نفت و رسید 900/0 ـ 850/0 می باشد.

معمولاً دانسیته در دمای 60 اندازه گیری می شود . برای اندازه گیری SG معمولاً از هیدرومتر و پکنومتر و یا دانسیته مترهای اتوماتیک استفاده می شود. برای اندازه گیری SG معمولاً از هیدرومتر پیکنومتر و یا دانسیته مترهای اتوماتیک استفاده می شود . برای برش های نفتی چگالی به شکل کمیت API نیز بیان می شود : API بوسیله انستیتو نفت آمریکا پیشنهاد شده است و در کشورهای آمریکایی مقدار دانسیته بر حسب آن داده می شود.

فهرست مطالب:
مقدمه
2 ـ واحد ارزیابی نفت خام
چگالی ( دانسیته )‌
مقایسه دانسیته هیدروکربتهای مختلف در درجه حرارت ثابت
روش ASTM
شرح آزمایش
3 ـ 2 ـ فشار بخار رد (RVP)
روش
دستگاه اندازه گیری RVP
شرح آزمایش
نقطه اشتعال ـ نقطه آتش گیری
روش 92 ASTMD
شرح آزمایش
محاسبه
کربن باقیمانده پس از سوختن
الف ، کندراتسون روش ASTM D189
شرح آزمایش
ب ـ رمزباتوم ASTM D524
شرح آزمایش
نقطة دود
روش
نقطه ریزش
روش ASTM D97
شرح آزمایش
نقطه انجماد
روش
روش آزمایش
ترکیبات گوگرد دار
مقدمه
تعیین مقدار گوگرد در فرآوردهای نفتی : روش ASTM D 262
تعیین مرکاپتان روشن uop 163
اسیدیته : روش ASTM D 664
ـ ویسکوزیته
عدد اکتان
عددستان
ستان
3 ـ 17 ـ عدد دیزل
اندازه گیری نمک در نفت خام
مقدمه
روش 3230 ASTM
شرح آزمایش
محاسبه
3 ـ 19 ـ اندازه گیری آسفالتین
مقدمه
روش IP
شرح آزمایش
اندازه گیری واکس ( موم )
روش 237 IP
4 ـ بررسی و تجزیه مواد نفتی از نظر تقطیر
4 ـ 1 ـ تقطیر ASTM :
روش 86 D ASTM
تقطیر در شرایط اتمسفر و خلاء
اجزاء لازم برای تقطیر در شرایط خلاء
نمونه برداری از نفت خام
روش راه اندازی دستگاه و انجام آزمایش
Blending
تقطیر میکرو : روش 2892 ASTM D
تقطیر سنگین ( روغن گیری ) :
روش 2892 ASTM D
دستگاه تقطیر روغن های نفت خام
دستگاههای کروماتوگرافی
مقدمه
کروماتوگرافی گاز
PIONA
PONA روش 139 : ASTM D

با توجه به اینکه بنزین از اصلی ترین و اساسی ترین فرآورده های نفتی بوده و به عنوان پر مصرف ترین آنها نیز شناخته شده است , همواره در صنعت نفت سعی شده است با تولید هر چه بیشتر و بهتر این سوخت استراتژیک , به نیازهای بازار داخلی کشور پاسخ داده شود ؛ به ویژه در سالهای اخیر که بحث تحریم واردات آن به کشور مورد توجه دشمنان قرار گفته است . از آنجا که مهندسین طراحی فرآیند ارتباط تنگاتنگی با صنایع نفت به ویژه این محصول با ارزش دارند , می بایست با نحوه تولید آن آشنا شده و چگونگی دست یافتن به بنزین با کیفیت را مد نظر قرار دهند .

فهرست مطالب

چکیده1

بخش اول. 2

پالایشگاه و فرآیندهای پالایش.. 2

1- روش های ساخت در پالایشگاه3

2- نمک گیری از نفت خام7

3- تقطیر. 8

4- فرآیندهای تصفیه و تخلیص فرآورده های نفتی. 9

5- رفرمینگ... 11

کاتالیزور :15

شرح واحد رفرمینگ :18

6-کراکینگ... 24

6-1-کراکینگ حرارتی. 24

6-2- فرآیند کراکینگ کاتالیزوری. 27

6-3- فرآیند هیدروکراکینگ... 28

هیدروپروسسینگ :30

7- الکیلاسیون. 31

بخش دوم32

واحد تبدیل کاتالیستی. 32

1- مقدمه33

2- مبانی طراحی. 34

3- شرح عملیات.. 36

3-1- طبیعت عمل یونیفاینینگ... 38

3-1-2- شیمی یونیفاینینگ... 38

3-1-3- واکنش های نمونه یونیفاینر. 41

3-2- توضیح عملیا ت یونیفاینر. 42

3-2-1- خوراک برای راکتور. 43

3-2-2- قسمت گازگردشی – راکتور :43

3-2-3- برج عریان کننده ) (Stripper:46

3-3- ماهیت فرآیند پلاتفرمینگ... 50

3-3-2- شیمی پلاتفرمینگ... 50

هیدروکراکینگ... 51

ایزومریزاسیون. 52

حلقوی شدن:53

گوگرد زدایی :53

3-4-توضیح جریان عملیاتی پلاتفرمر. 54

4- متغیرهای عملیاتی. 64

4-1- قسمت یونیفاینر. 64

گردش هیدروژن:65

4-2- قسمت پلاتفرمر. 66

5- سیستم‌های کمکی. 71

5-2- احیاء کاتالیست یونیفاینر. 72

5-4- احیاء کاتالیست پلاتفرمر. 75

دستگاه تهیه هیدروژن با خلوص 5.99 درصد :76

لوله‌های رابط کاستیک تازه و مصرف شده با پالایشگاه جنوبی :76

پمپ کاستیک 2P-260:77

5-5- سیستم یونیکور (مواد ضدخورندگی) Kontol 157. 77

6- عملیات مربوط به وسائل مختلف.. 79

6-1- پمپها79

6-2- کمپرسورها79

پیشنهاداتی برای تعمیر کمپرسور : 2C-251. 86

6-3- مبدلهای حرارتی. 87

6-4-کوره‌ها87

مراجع 90

*مقاله اسطوره اقتصاد بدون نفت*

اسطوره اقتصاد بدون نفت

موسی غنی‌نژاد

زیان‌های درآمد آسان‌یاب نفتی برای کشور‌های صادرکننده نفت‌خام، موضوعی کم و بیش شناخته شده است. این زیان‌ها را به دو دسته می‌توان تقسیم کرد: نخست خسران ناشی از آنچه به عنوان بیماری هلندی نامیده می‌شود و دوم تقویت سیطره دولت بر کل اقتصاد. منظور از بیماری هلندی این است که با افزایش درآمد‌های ارزی ناشی از صادرات مواد خام، پول ملی در برابر ارز‌های خارجی تقویت شده و باعث کاهش صادرات سایر کالا‌ها و نیز افزایش واردات می‌شود و از این طریق روی رونق اقتصاد ملی تاثیر منفی می‌گذارد. این پدیده در سال‌های 1970میلادی در اقتصاد هلند که صادرات گاز آن افزایش یافته بود، شناسایی شد و اقتصاددانان عنوان بیماری هلندی به آن دادند. هر زمان که درآمد‌های نفتی در کشور ما افزایش چشمگیری پیدا کرده، عملا ما گرفتار این بیماری شده‌ایم. آخرین مورد، همین شش سال گذشته است که به علت افزایش درآمد‌های نفتی، قیمت ریال نسبت به ارز‌های خارجی، به رغم وجود نرخ‌های تورم دورقمی در این سال‌ها، تثبیت شده و در نتیجه اقتصاد ملی در یک مورد بارز بیماری هلندی گرفتار آمده است.

اما زیان دوم و شاید مهم‌تر و پیچیده‌تر از اولی این است که درآمد آسان‌یابی که به راحتی در اختیار دولت قرار می‌گیرد، وزن اقتصادی دولت را در جامعه افزایش می‌دهد و دولتی‌تر شدن اقتصاد ملی را آسان‌تر می‌سازد. این پدیده از سال‌های دور، در کنار عوامل دیگری، اقتصاد ایران را به طور فزآینده در دام یک اقتصاد دولتی ناکارآمد گرفتار کرده است. دولت با تکیه بر این درآمد‌های به ظاهر مستقل از مالیات، از یکسو شبکه‌های سلطه دیوان‌سالارانه خود را گسترده‌تر کرده و از سوی دیگر، در انواع فعالیت‌های اقتصادی که هیچ ربطی به وظایف اصلی دولت ندارد سرمایه‌گذاری نموده و در نتیجه مانع رشد بخش خصوصی و موجب اتلاف گسترده منابع شده است. در کشور ما، همانند اغلب کشور‌های در حال توسعه صادرکننده نفت، درآمد‌های نفت خام صادراتی به عنوان ابزاری برای دولتی‌تر شدن هرچه بیشتر اقتصاد و در نتیجه وسیله‌ای برای ناکارآمد کردن کل ساختار اقتصادی عمل کرده است. به سخن دیگر، مساله، در خود درآمد‌های نفتی نیست بلکه در چگونگی استفاده از آن است. غفلت از این موضوع اساسی موجب اسطوره‌سازی‌های اسفباری درباره اقتصاد بدون نفت شده است.