فهرست مطالب

عنوان

چکیده............................................. 1

معماری ایرانی...................................... 5

معماری پارسی....................................... 7

مشخصات شیوه پارسی ................................. 9

معماری پارتی....................................... 11

شیوه خراسانی....................................... 11

شیوه رازی.......................................... 12

یادگارهای این شیوه................................. 15

شیوه آذری.......................................... 15

معماری اصفهانی..................................... 24

سفر نامه دیولافوا................................... 25

معماری معاصر ایران................................. 27

منابع.............................................. 28

شیوه های معماری ایران

چکیده

در ایران، اولین نمونه های هنر و معماری در منطقه "خرا سان" شکل گرفت. در اینمنطقه شاهد شکل گیری اولین شیوه معماری ایران پس از اسلام هستیم. اینشیوه که به "خراسانی" یا"شبستانی" معروف گردید، در قرن اول هـ.ق از ابتدایپذیرش دین مبین اسلام از سوی ایرانیان آغاز گردید و تا دوره "آل بویه" و"دیلمیان"قرن چها رم هـ.ق ادامه پیدا کرد . در این شیوه ، نقشه مساجد از صدراسلام الهام گرفت و مساجد به صورت "شبستانی " یا"چهل ستونی"بناگشتند.قوس های به کار رفته در شیوه خراسانی به صورت"بیضی"و"تخممرغی"است که از نمونه های پیشین آن میتوان به کاخ های ساسانی یعنی "فیروزآباد" و"طاق کسری"اشاره کرد.به طور کلی، معماری در شیوه بسیار ساده و خالیاز هرگونه تکلف است و مصالحی که در این بناها به کار رفته ساده و ارزان قیمتمی باشد. از مساجد این شیوه می توان به "مسجد جامع فهرج یزد"، "مسجدتاریخانه دامغان"،"، "مسجد جامع نائین"، "مسجد جامع تبریز" و "بنای اولیه مسجدجامع اصفهان"و"مقبره امیر اسماعیل سامانی" اشاره کرد .

در نیمه اول قرن پنجم هـ.ق، با تأسیس سلسله سلجوقیان، درخشان ترین دورههنر اسلامی در ایران آغاز گردید.دراین دوره،شاهد اوج شیوه ای از معماری به نام"رازی" هستیم که از زمان سلسله "آل زیار" در شهر ری آغاز و تا حمله "مغولان" ادامه پیدا کرد.در این زمان برج های آرامگاهی،مناره ها،مساجد،مدارس و کاروانسراها و موارد متنوع بسیاری احداث شدند.در این دوره تعداد برج مقبره ها و میل منارهها از تعداد مساجد بیشتر شده.طرح های دایره،8گوش،6گوش،4گوش،مربع،مربعمستطیل در بناهای این دوره مورد استفاده قرار گرفت.میل های راهنما ،تبدیلمساجد شبستانی به بناهای "چهار ایوانی "در این دوره صورت گرفت.گنبدها نیز در انواع شکل های گوناگون در این دوره ساخته شدند ،مانندگنبدهای"گسته نار""گستهرک" "گنبد قابوس" "گنبد خاگی"و انواع گنبدهای"دوپوسته پیوسته".دراینشیوه بود که معماران از انواع "نقوش شکسته"و"گره سازی"با آجر و کاشیاستفاده کردند.در این شیوه ساختمان از بنیاد و پای بست با"مصالح مرغوب"احداثمیشد و خشت های پخته ی کوچک و بزرگ و نازک بستر نما را می آراست.درشیوه ی رازی قوس های جناغی در طاقنماها و طاقها عمومیت پیدا می کند.

مساجد معروفی چون "مسجد برسیان" در نزدیکی اصفهان، "مسجد جامعاردستان"، "مسجد جامع کبیر قز وین" و "مسجد جامع اصفهان" که بر روی شالودههای دوران "آل بویه" بنا گردید، از نمونه های این شیوه به شمار می روند. در اوایلقرن هفتم هـ.ق، با هجوم مغولان، بسیاری از کشورهای اسلامی از جمله ایران بهویرانی کشیده شدند، اما چندی نگذشت که با تأسیس سلسله ایلخانیان، مغولانفرهنگ و سنتهایکشورهای شکست خورده را پذیرفتند و یکی از حامیان هنر وهنرمندان اسلامی شدند. در این دوره، شیوه ایبه نام "آذری" رواج یافت که تا دوره"صفویه" ادامه پیدا کرد و شهرهایی چون "تبریز"، "بغداد"، "سلطانیه" و "اصفهان" مراکز هنر و هنرمندان گشتند و بناهای مذهبی و غیرمذهبی متعددی در این شهرهاایجاد شدند.

در اواسط قرن هشتم هـ.ق، با حمله تیمور، بار دیگر شهرهای ایران به ویرانیکشیده شد؛ ا ما این بار نیز هنرایران تیموریان را نیز مغلوب کرد به طوری کهشهرهای "سمرقند" و " بخارا" مراکز هنری ایران شدند و شیوهآذری که از دورهمغول رواج یافته بود، به کار خود ادامه داد. در این دوره، ابداعی در زمینه تزئیناتمعماری یعنی "کاشی معرق" به وقو ع پیوست. از بناهای معروف دوران ایلخانی وتیموری، می توان به "مسجد گوهرشاد"، "مسجد جامع ورامین"، "قسمت اعظمبناهای حرم مطهر حضرت رضا(ع)"، "مسجد کبود تبریز"، "مسجد جامع یزد"، و...اشاره،کرد.

با روی کارآمدن صفویان در اوایل قرن دهم هـ.ق، شهرهایی چون "تبریز"، "قزوین" و"اصفهان" به مراکز هنریایران تبدیل شدند. در این دوره، شاهد اوج هنر معماریایران می با شیم که توسط پادشاهان مقتدر وهنردوست آن دوره یعنی "شاهتهماسب" و "شاه عباس اول" به وجود آمد. در این دوران البته، اندکی قبل از دورهصفوی یعنی از زمان قراقویونلوها، شیوه ای دیگر در معماری ایران به وجود آمد که به"شیوه اصفهانی" معروف گردید.در دوران نخست شیوه اصفهانی یعنی دوران صفویهشاهکارهای هنر معماری و هنر های تزیینیپای می گیرد و کیفیت اصیل،شفاف وغنی رنگهای درخشان در کاشیها بسیار دلپذیر می شود.کیفیت مصالح به کار رفته بویژه در معماری پایتخت،هنوز مرغوب و مقاوم است.در این شیوه، نقشه ها وطرحهای ساختمانیرو به سادگی نهاد و استفاده از کاشی های خشتی و هفترنگ به جای کاشی معرق رواج یافت.میدان بزرگ مرکزی اصفان که نقش جهان نامدارد،شاهکار معماری ایران و جهان در این دوره است. این میدان علاوه بربناهایزیبایی که در اطراف آن ساخته شده محل سان،رژه و نمایش های گوناگون در اعیادو روزهای ویژه بوده است.مساجدی چون "شیخ لطف ا..." و "مسجد امام"دراصفهان، از شگفتی های معماری این دوران به شمار می آیند. در دوران زند وافشار، بتدریج شاهد افول معماری ایرانی می باشیم، به طوری که این رکود و افول

در دوره قاجار به اوج خو د می رسد. با وجود این رکود، باز هم شاهد ایجاد بناهایی

چون "مسجد امام تهران"، "مسجد و مدرسه شهید مطهری(سپهسالار)" و "مسجد

و مدرسه آقابزرگ" در کاشان و... می باشیم.

از میان انواع هنر معماری در ایران، معماری مذهبی از جایگاهخاصی برخوردار است. البته،سابقه این نوع معماری به دوران قبل از اسلام به ویژه دوران ساسانیان می رسد. با گسترش دین اسلام در کشورهای مختلف از جملهایران، معماری مذهبی در اسلام از جایگاه خاصی بر خوردار گشت، البته عواملیچون "تأکید بزرگان دین"، "کارکرد گسترده" و "پدیده وقف" در گسترش و توجه ویژهمعمارا ن به مسجد" بی تأثیر نبوده است. بدین ترتیب، مسجد در ایران...

پاورپوینت بررسی معماری سبک خراسانی ، معماری اسلامی در 92 اسلاید زیبا و قابل ویرایش با فرمت pptx

فهرست مطالب:

مقدمه

آغاز شکل گیری سبک خراسانی:

چرا نمود گسترش اسلام توسط اعراب از خراسان آغاز شد؟

مروری بر تاریخ ایران از قرن نخست تا قرن چهارم

تاثیر اقلیم در سبک

روند گسترش سبک درایران

سبک خراسانی

ساخت مسجدالنبی

گسترش مسجدالنبی

مسجدالنبی در حال حاضر

ویژگی های سبک خراسانی

دگرگونی ویژگی های معماری ساسانی با ورود اسلام

سیر تکاملی سبک

بررسی تک بنایی سبک

مسجد نیشابور:

مسجد جامع قاین

مسجد جامع فهرج

تاریخانه دامغان

مسجد جامع اصفهان

مسجد عتیق شیراز

خدایخانه

مسجد جامع اردستان

مسجد جامع نایین

مسجد جامع نیریز

جمع بندی:

منابع

مقدمه:

ایران کشوری پهناور با تمدن چندین هزار ساله و دارای معماری اصیل به سبک های پارتی و پارسی است که بناهای همچون پاسارگارد ،تخت جمشید ، قصر شیرین ،طاق کسری و... را از خود به جا گذاشته است.

پس از فتح ایران توسط مسلمانان و ورود مذهب نوپای اسلام به این سرزمین نیاز به مکانی بشه نام مسجد پدیدار شد.

مسجد سجده گاه انسانی است که خود مسجود ملاَیک بوده است.مسجد جایگاه امن برای پیوند روح آدمی با خالق هستی است و محل پاکترین و صمیمانه ترین آشنایی ها و ارتباطات میان بندگان خداست.

آمیختگی صفات خدادادی این مکان مقدس با هنرمعماران اهل دل بناهایی خلق کرده است که علاوه بر حظ بصر˛ روح خسته آدمی را برای لحظاتی هر چند کوتاه از قفس تن می رهاند و آرامش می بخشد.

با توجه به اینکه در ایران الگویی برای ساخت مسجد وجود نداشته ،ایرانیان تازه مسلمان با اشتیاق فراوان که به اسلام و پیامبرش داشتند روش ساخت مساجد خود را از مسجد النبی در مدینه الهام گرفتند و این شیوه ای تقلیدی برای ساخت اولین مساجد در ایران و پایه گذار سبک خراسانی شد.

به مرور زمان تغییراتی در این سبک پدید آمد که باعث شکل گیری سبکهای رازی و آذری و ... شد.

آغاز شکل گیری سبک خراسانی:

در سال ۶۲۲م پیامبر اکرم (ص) از مکه به مدینه مهاجرت فرمود و خانه ای برای سکونت خود و خانواده اش بنا نهاد. مشخصات ابعاد آن خانه بیانگر آن است که صرفا سکونت گاه یک خانواده معمولی نبوده بلکه برآورنده دو منظور دیگر در ارتباط با جامعه مسلمان آن روزگار بوده است.نخست اینکه علاوه بر خانواده گنجایش و امکان پذیرش جمعی از تهیدستان بی خانمانان مسلمان و مراجعین روزمره را داشته باشد و دوم اینکه صحن وسیع و باز آن خانه ظرفیت داشته باشد تا جمع کثیری از اهالی مدینه بتوانند در آن برای نماز صف ببندند.

به عبارت دیگر می توان گفت صحن خانه پیامبر در واقع نخستین مسجد مسلمانان بود که به دست مبارک رسول خدا و یاران آن حضرت ساخته شد و این مسجد الگویی شد برای مساجد بیشماری که در ایران و دیگر سرزمین های قلمرو اسلامی ساخته شدند.

چرا نمود گسترش اسلام توسط اعراب از خراسان آغاز شد؟

هنر اسلامی تقریبا با روی کار آمدن سلسله امویان در سال ۴۱ ه.ق و انتقال مرکز خلافت امویان از مدینه به دمشق پدید آمد.در آن زمان معاویه حاکم امویان بود و به دلیل دور بودن خراسان از مرکز خلافتش همواره احساس خطر میکرد که مبادا آنجا را از دست بدهد˛ به همین دلیل عبدالله بن عامر را به عنوان والی خراسان همراه پنجاه هزار مرد جنگی عرب با خانواده هایشان به خراسان فرستاد و از آنجا که موقعیت جغرافیایی و نوع اقلیم خراسان بیش از نقاط دیگر ایران به عربستان شباهت داشت در آن مستقر شدند و در آنجا شروع به ساخت مکانهای مورد نیازشان کردند که مسجد شبستانی یکی از مهمترین و اصلی ترین آن مکانها بود.

سبک خراسانی

با توجه به مطالب ذکر شده اولین نمونه های هنر و معماری مسجد در منطقه خراسان شکل گرفت، در این منطقه شاهد شکل گیری اولین شیوه معماری ایران پس از اسلام هستیم .

این شیوه که به خراسانی (شبستانی) معروف می باشد، در قرن اول ه.ق، ابتدای پذیرش دین مبین اسلام از سوی ایرانیان آغاز گردید وتا دوره آل بویه و دیلمیان (قرن ٤ه.ق)ادامه پیدا کرد.در این شیوه نقشه مساجد از مسجدالنبی الهام گرفته شده است.

ویژگی های سبک خراسانی

- سادگی بسیار در طراحی

- پلان مستطیل شکل (زیرا شبستانها مکانی بودند که به دلیل گسترش از هر طرف این نیاز را بر آورده می کرد و دید را از هر طرف به همه قسمت ها ممکن می ساختند)

- فضای شبستانی یا چهل ستونی

- پرهیز از بیهودگی (همه فضاها باید کاربری و بهره وری داشته باشند)

- مردم واری (حفظ تناسبات اندام انسانی با بلندای ساختمانها)

- بهره گیری از ساختمایه های بوم آور (۱- در دسترس بودن همیشگی مصالح و شتاب و سرعت بالا در ساخت ۲- ارزان بودن ۳- سازگار بودن با محیط اطراف )

- قوس های بیضی ,تخم مرغی و ناری