فهرست مطالب

عنوان صفحه

مقدمه و هدف

پیشینه مطالعاتی

متدولوژی و روش کار

خلاصه و چکیده گزارش

موقعیت و شرایط جغرافیایی

زمین شناسی عمومی

فتوژئولوژی و تدقیق نقشه زمین شناسی

چینه شناسی و سنگ شناسی

آمیزه رنگین CM

نهشته های کواترنری Q

بررسی و ارائه درصد گسترش سازندها در واحداهای فیزیوگرافی

بررسی تکتونیک ، عناصر ساختاری و لرزه زمین ساخت و ارائه نقشه مربوطه

بررسی فرآیندهای فرسایشی (معرفی انواع هوازدگی و چهره های فرسایشی)

بررسی حساسیت به فرسایش واحدهای چینه سنگی و ارائه نقشه مربوطه

بررسی منشأ نهشته های رسوبی و عوامل جابجائی آنها

بررسی خصوصیات هیدرودینامیکی نفوذپذیری و سیل خیزی سازندها و ارائه نقشه های مربوطه

بررسی کیفی واحدهای چینه سنگی از نظر منابع قرضه و ساختگاه و ارائه پروفیل زمین شناسی آبراهه های اصلی

بررسی موارد خاص تاثیر گذار در حوزه

ژئومورفولوژی

واحدهای ژئومورفولوژیکی

تیپ های ژئومورفولوژیکی

رخساره های ژئومورفولوژیکی

پهنه های لغزشی _ ریزشی

پیشنهادات اجرائی آبخیز داری از دیدگاه زمین شناسی

منابع و مآخذ

1-مقدمه و هدف

مطالعات زمین شناسی و ژئومورفولوژی بعنوان مطالعات پایه نقش اساسی را در طرحهای آبخیزداری دارد زیرا با استفاده از نقاط ضعف و قوت تشخیص داده شده در این مطالعات ضمن هدایت گروههای سایر بخش ها طراحان وبرنامه ریزان را برای اتخاذ راهبردها و تصمیم های مبتنی بر شناخت صحیح و حقیقی از عوامل موجود در عرصه آبخیز رهنمون می سازد .

این مطالعات با در نظر گرفتن مجموعه عوامل و شرایط اقلیمی ، زمین شناسی ، زمین ساخت و زمین ریخت شناسی و … حاکم بر زیر حوزه ها و مناطق مورد مطالعه به ارزیابی و بررسی استعداد های طبیعی حوزه و تعیین اولویت بندی هر یک از زیر حوزه ها از نطقه نظر مسائل و مشکلات عارض بر آنها نظیر فرسایش ، سیل خیزی ، تخریب پوشش گیاهی و کم آبی و … می پردازد .

از طرفی دیگر عوامل زمین شناسی نظیر جنس سنگ ، مقاومت آن در برابر بارگذاری ، روند و نوع شکستگیها ، فاصله داری و بازشدگی درزه ها ، موقعیت گسلهای فعال ، امکان لرزه خیزی منطقه و… نقش اساسی را در تعیین موقعیت مکانی سازه های آبخیزداری دارد .

عوامل زمین شناسی سبب ایجاد منابع قرضه سنگی و خرده سنگی در حوزه می شوند که شناسایی موقعیت مکانی و کیفیت آنها امری اساسی در تعیین نوع سازه ها و اجرای اقتصادی آنهاست .

نظر به اولویت مناطق روستایی و محرومیت زدائی از آنها و به منظور کنترل سیل و فرسایش و رسوب وذخیره سازی بهینه منابع آب و خاک طرح تفضیلی – اجرائی حوزه آبخیز برنطین شهرستان رودان در دستور کار مدیریت آبخیزداری سازمان جهادکشاورزی استان هرمزگان قرار گرفته است.

مطالعات زمین شناسی و ژئومورفولوژی دارای مجموعه ای از اهداف پایه به منظور ایجاد مبنا برای مطالعات سایر بخشها و مجموعه ای از اهداف مستقل به شرح ذیل می باشد :

1- بررسی واحدهای چینه سنگی حوزه به منظور شناسایی انواع رخساره های سنگی موجود در حوزه جهت بکارگیری در مطالعات خاک شناسی .

2- بررسی زمین ساخت وتکتونیک منطقه در راستای نقش عناصر ساختاری و گسلها در لرزه خیزی و پایداری سازه ها و …

3- تعیین واحدهای لیتولوژیک حساس به فرسایش پذیری به منظور بکارگیری در مطالعات فرسایش و رسوب .

4- تعیین مناطق نفوذپذیر و نفوذناپذیر به منظور شناسایی استعداد سیل خیزی واحدهای سنگی و مناطق با ارزش از نقطه نظر آب زیرزمینی وپخش سیلاب ومطالعات سیل خیزی در هیدرولوژی و تلفیق

5- تعیین واحدها ، تیپ ها و رخساره های ژئومورفولوژیکی به عنوان یک مبنا در مطالعات خاک شناسی ، فرسایش و رسوب پوشش گیاهی وواحدهای برنامه ریزی .

6 – مشخص نمودن منابع قرضه سنگی و خرده سنگی مناسب جهت استفاده در ساخت سازه های آبخیزداری و رتبه بندی واحدهای سنگی از دیدگاه ساختگاه و پی سازه ها

7- بررسی و مشخص نمودن موارد خاص تاثیر گذار در حوزه نظیر زمین لغزشها ، گنبدهای نمکی ، برف و بهمن و …

جهت انجام مطالعات زمین شناسی و ژئومورفولوژی حوزة آبخیز برنطین شرح خدمات صفحة بعد از طرف کارفرمای محترم به این مشاور ابلاغ گردیده است :

زمین شناسی و ژئومورفولوژی :

1- جمع آوری عکس ، نقشه ، منابع اطلاعاتی و آماری .

2- ارائه متدولوژی .

3- ارائه خلاصه گزارش .

4- ارائه موقعیت جغرافیایی و راههای دسترسی و نقشه مربوطه .

5- تدقیق فتوژئولوژی و ارائه جزئیات جدید در نقشه با مقیاس 1:25000 یا 1:10000 .

6- تدقیق نقشه زمین شناسی با مقیاس 1:25000 یا 1:10000 .

7- تدقیق واحدهای چینه ای ( جنس ، لایه بندی ، کنتاکت لایه ، شیب و جهات شیب .

8- تدقیق ارائه درصد گسترش هر سازند .

9- تدقیق تکتونیکی ( معرفی چین خوردگی ها ، گسلها ، شکستها ) و ارائه نقشة زمین ساخت .

10- تدقیق فرآیند های فرسایش در حوزه ( معرفی اناع هوازدگیها در واحدهای سنگی حوزه ) .

11- تدقیق حساسیت به فرسایش واحدهای سنگی و ارائه نقشه حساسیت به فرسایش .

12- تدقیق منشأ رسوبات و اثرات عوامل جابجایی آنها و ارائه راهکارهای عملی جهت جلوگیری و مقابله با خطرات احتمالی .

13- تدقیق نفوذپدیری حوزه و ارائه نقشه نفوذ پذیری .

14- تدقیق خصوصیات هیدرودینامیکی واحدهای سنگی و تأثیر کمی و کیفی آنها بر منابع آب .

15- تدقیق برشهای زمین شناسی در امتداد رودخانه اصلی و ارائه نقشة آن .

16- تدقیق اطلاعات منابع قرضه و ارائه نقشه موقعیت و تعیین روشهای مناسب بهره برداری با هدف جلوگیری از ایجاد فرسایش و رسوب .

17- بررسی واحدهای سنگی از نظر احداث سازه ها و ابنیه های آبخیزداری و مشخص کردن محدودیت ها و مشکلات و نیز قابلیتها .

18- تدقیق موارد خاص تأثیر گذار در حوزه نظیر گنبدهای نمکی و معادن و مناطق بهمن گیر و .... .

19- تدقیق واحدها ، تیپ ها و رخساره های ژئومورفولوژی و ارائه نقشه .

20- تدقیق پایداری ، پهنه های لغزشی و ریزشی و تهیه نقشه ناپایداری شیبها و تکمیل پرسشنامه مخصوص اطلاعات زمین لغزش .

21- پیشنهاد عملیات اجرایی کنترل رسوبات واحدهای سنگی رسوب گیر و پایداری شیبها و حرکات توده ای و اولویت بندی عملیات اجرایی .

2- پیشینه مطالعاتی:

محدوده مطالعاتی درشهرستان روران استان واقع گردیده است. مطالعلت زمین شناسی در این نواحی همانند سایر نواحی ایران با بررسیهای به مقیاس 000/1:250 بوده است حوزه آبریز – در شیت زمین شناسی 000/1:250 میناب واقع است که به عنوان بخشی از پهنه ساختاری –رسوبی مکران محسوب می شود که در آن پی سنگ از نوع پوسته های اقیانوسی است که با – نسبتاً ضخیمی از رشته های فلیشی و مولاسی کرتاسه پسین پلیوس پوشیده شده اند. این بررسیها توسط تیمی مشترک از کارشناسان شرکت مهندسین پاراگن استرالیا و سازمان زمین شناسی کشور طی سالهای اولیه انقلاب اسلامی انجام شد. زمین شناسی همچون Bailey, child, Dalaei, Jones, swain, smith, pooyai, motamedi, peterson تحت رهبری دکتر مورگان ، مک گال و مهاجر اشجعی این تحقیقات را با تهیه نقشه 000/100 :1 زمین شناسی میناب در سال 1359 به پایان رسانیده اند. علاوه بر این بررسیهایی پایه ای توسط سازمان زمین شناسی کشور مطالعات و بررسیهای دیگر زمین شناسی در قالب پروژه های عمران ، اکتشافها و ... در منطقه به انجام رسیده است. به عنوان نمونه می توان به

- طرح پی جویی مواد معدنی خاص درمیناب 1371 (سازمان صنایع و معادن استان هرمزگان)

- طرح پی جویی سنگهای تزئینی و نما در میناب ، رودان و جاشک 1378 (مهندسین مشاور تحقیقات معدنی خاک --)

- پی جویی مواد معدنی کانیهای فلزی در سطح استان هرمزگان 1376 (سازمان صنایع و معادن و سازمان زمین شناسی کشور)

- شناسایی عناصر گروه پلاتین در نواحی --- و فاریاب 1379 (سازمان زمین شناسی کشور)

- پی جویی ذخایر متامورفیک ها اولترامانیک در ایران در منطقه میناب 1366 (سازمان زمین شناسی کشور)

- مطالعات زمین شناسی محور و مخزن سد استقلال میناب وزارت نیرو

- پژوهش در ژئومورفولو-- -- دینامیک جلگه میناب پایان نامه کارشناسی ارشد 1378

- نقش فرسایش و رسوب در تعیین الگوی مورفولوژیک بخش تحتانی رودخانه میناب پایان نامه کارشناسی ارشد 1380

- ژئو شیمی و زمین شناسی – کروسیت فاریاب استان هرمزگان پایان نامه کارشناسی ارشد 1374

- مطالعه پترولوژی ، پترو گرافی و ژئوشیمی سنگهای اولتراوائیک – پایان نامه کارشناسی ارشد 1376

- مطالعات زمین شناسی و ژئومورفولوژی مرحله توجیهی آبخیز شمیل واحدی شرکت خدمات مهندسی بهار 1379

- مطالعات ژئوفیزیکی برداشت و تفسیر اطلاعات مغناطیسی سنجی منطقه رودان پایان نامه کارشناسی ارشد 1375

- مطالعات ژئوفیزیک دشت توکهور جغین ، شرکت مهندسی منابع آب 1372

- مطالعات ژئوفیزیک منطقه رودان ، دفتر بقررسیهای منابع آب بخش آبهای زیر زمینی 1366

در این گزارش جهت بررسی واحدهای چینه سنگی از راهنمای نقشه زمین شناسی 000/100: 1 میناب همراه با – --- آن از طریق فتوژئولوژی عکسهای هوایی منطقه استفاده شده و از منابع دیگری همچون 1987 hubber,1993,1985,1983 ma call و.. نیز بهره گیری شده است. اکنون با ارج نهادن به زحمات کلیه زمین شناسان و محققینی که در راستای طرحهای عمرانی دیگر به بررسی منطقه پرداخته اند سعی نمائیم داده ها یمورد نیاز جهت مطالعات اجرایی آبخیز داری را بر اساس شرح خدمات خواسته شده در حد بضاعت ارائه نمائیم.

3- متدولوژی و روش کار :

در تهیه گزارش زمین شناسی و ژئومورفولوژی حوزه آبخیز مورد مطالعه مراحل کاری ذیل انجام شده است .

1- جمع آوری و بررسی گزارشها ، مطالعات و نقشه های موجود از منطقه مطالعاتی که ذکر برخی از آنها در مبحث پیشینه وسوابق مطالعاتی رفت .

2-بررسی نقشه های توپوگرافی و زمین شناسی منطقه مورد مطالعه شامل نقشه های توپوگرافی 000/1:50 شیت های کهنوج بالا و جغین نتشار یافته توسط سازمان جغرافیائی نیروهای مسلح در سال 1376 و نقشه های توپوگرافی 1:25000 منطقه مطالعاتی .

و نقشه های زمین شناسی شیت 1:250،000 و 1:100،000 میناب به شماره 7444 انتشار یافته توسط سازمان زمین شناسی کشور در سال 1359 .

3-مطالعه وتفسیر عکسهای هوایی منطقه به مقایس 000،1:55 و 1:40،000و انجام عملیات فتوژئولوژی مقدماتی محدوده مطالعاتی .

حوزه آبخیز برنطین شهرستان رودان بر روی عکسهای هوایی به مقایس 1:40،000 برداشت شده در سال 1957 توسط سازمان نقشه برداری با مشخصات ذیل واقع شده است .

N

راهنمای عکسهای هوایی به مقیاس 1:40،000 حوزة آبخیز برنطین برداشت شده در سال 1374 بلوک 117 (سازمان نقشه برداری کشور ) .

4-بازدید صحرائی و تعیین نحوه پیمایشها و نوع برداشتهای مودر نیاز .

5-بررسی مجدد نقشه ها و عکسهای هوایی به منظور تهیه دستورالعمل کار صحرائی و میدانی .

6-کار میدانی وصحرائی اصلی ،بررسی عوارض زمین شناسی وساختاری از قبیل لایه بندی ، گسلها ، درزه ها و رخساره های ژئومورفولوژیک اشکال فرسایشی و توصیف هر یک از عوارض .

7-تکمیل نقشه های زمین شناسی ، حساسیت سنگها به فرسایش و ژئومورفولوژی و نفوذپذیری و استعداد سیل خیزی با استفاده از اطلاعات صحرائی و فتوژئولوژی .

8-بازدید تکمیل میدانی به منظور رفع مشکلات موجود ونواقص احتمالی وتصحیح نهایی نقشه ها و بازدید از مناطق مناسب پیشنهادات اجرائی از نظر ساختگاه ومنابع قرضه .

9-ارائه نقشه های زمین شناسی ، حساسیت به فرسایش ، نفوذپذیری ، زمین ساخت ، استعداد سیل خیزی سنگها و ژئومورفولوژی .

10-محاسبات مربوط به مساحت و درصد واحدهاو رخنمونها و…

11- نگارش وتدوین گزارش نهایی و ارائه نتایج ومستندات . (گزارش حاضر) .

4-خلاصه وچکیده گزارش :

حوزه آبخیز برنطین شهرستان رودان در مختصات جغرافیایی ^/15،^{^}57 تا ^/22،^{^}57 طول شرقی و ^/12،^{^}27 تا ^/18،^{^}27 عرض شمالی در فاصله حدود 50 کیلومتری جنوب شرقی شهرستان رودان در بخش جغین واقع شده است که وسعتی در حدود 6867 هکتار داشته و یکی از سرشاخه های رودخانه جغین می باشد که به هفت زیر حوزه یک واحد هیدرولوژیک فرعی و دو پارس غیر مستقل تقسیم بندی شده است همانطور که درنقشه های زمین شناسی ناحیه ای قابل مشاهده است حوزه مذکور در زون زمین شناسی مکران در جنوب ایران قرار گرفته و سطح بستر آن تماماً از آمیزه های رنگین همراه با نهشته های کواترنری تشکیل شده است . واحدهای چینه ای حوزه از قدیم به جدید عبارتند از :

- آمیزه های رنگین شامل سنگهای اولترابازیک آذرین وسنگهای آهکی واحدهای در هم پیچیدة انیولیت ملانژ که حدود 49 درصد سطح حوزه را شکل داده اند . این مجموعه شامل آمفیبولیت حدود 2/2 هکتار ، بازالت حدود 8/94 هکتار مجموعه درهم رسوبی آهکی و رادیولاریتی و سنگهای بازیک 1760 هکتار ، سنگهای سرپانتینی 8/831 هکتار ، مجموعه سنگهای اولترابازیک پوسته اقیانوسی 5/45 هکتار و آهکها حدود 4/633 هکتار می باشد .

- نهشته های کواترنری شامل پادگانه های و آبرفتی قدیمی و مخروط افکنه و آبرفت بستر رودخانه که با وسعتی درحدود 4/3495 هکتار و 51 درصد سطح این حوزه را به خود اختصاص داده اند .

از نظر سنگ شناسی نیز عمده سنگهای منطقه را مجموعة درهم رسوبی آذرین آمیزة رنگین غیرقابل تفکیک که سطحی معادل 6/25 درصد از حوزه را بوجود آورده اند آهکها حدود 2/9 درصد و سنگهای آذرین اولترابازیک مانند بازالت و گابرو و سرپانتینیت نیزدر حدود 2/14 درصدآنرا تشکیل داده اند حدود 51 درصد سطح حوزه را نیز نهشته های سخت نشده و منفصل کواترنری تشکیل داده اند . مقاومت سنگهای فوق از سنگهای بازالتی ، آهکی و گابرو ، سرپانتین به شیل آهکی ، نیلیت و ماسه سنگ و سیلتستون در آمیزة رسوبی افیولیت ملانژهاکاهش می یابد . از نظر هوازدگی نیز بیشتر هوازدگی فیزیکی در حوزه قابل مشاهده بوده و در نموگرام پتلیر از نوع هوازدگی فیزیکی متوسط تا خفیف می باشد . براساس رتبه بندی پسیاک برای حساسیت سنگها به فرسایش حدود 6/20 درصد در رده سست و حساس به فرسایش 1/56 درصد در رده فرسایش پذیر 8/12 درصد در رده نسبتاً فرسایش پذیر و 6/10 درصد در رده مقاوم به فرسایش قرار گرفته اند .

گسلهای درهم پیچیده و درزه ها در شکل آفرینی حوزه مهمترین نقش را ایفاء نموده اند . گسلهای منطقه دارای روند شمالی جنوبی تا شمال غرب _ جنوب شرق بوده و عمدتاً مرز میان کوه ودشت را نیز تشکیل می دهند این مجموعه متعلق به زون یا بلوک ساختمان آمیزة افیولیتی در حد فاصل دو گسلة اصلی رودان _ دستگرد و پالمی _ زندان در شرق و غرب دشت آبرفتی رودان _ جغین می باشد .

علاوه بر گسله های اصلی فوق گسله های فرعی منشعب از آنها نیز همراه با شکستگیهای شمالی _ جنوبی تا شمال غربی _ جنوب شرقی سبب درهم پیچیدگی و راندگی مجموعه های رسوبی و آذرین افیولیتی شده است . درزه های برشی و طولی و عرضی مرتبط با گسلها و شکستگیهای شمالی جنوبی در سنگهای سخت حوزه درقسمت شمال شرق شرق و جنوب غربی حوزه دیده می شوند که روند اصلی استرس ^{^}68 N را نشان می دهند از دیدگاه لرزه زمین ساخت با توجه به نزدیکی گسله های اصلی زندان و رودان و میناب به منطقه طرح حداکثر شتاب افقی حرکت زمین درحالت DBE برای دوره بازگشت های 25 و 50 ساله به ترتیب برابر g17% و g23%پیش بینی می شود حدود 8/39 درصد از سطح حوزه نفوذناپذیر و کم تراوا حدود 2/9 درصد تراوایی متوسط و حدود 51 درصد نیز تراوا وخیلی تراوا می باشند. از این دیدگاه حدود 49 درصد سطح حوزه سیل زا و حدود 51 درصد آن نیز توانایی نگهداری و ذخیره سیلاب بعنوان پهنه پخش را دارا هستند .

براساس مطالعات ژئومورفولوژی انجام شده 7/1642 هکتار کوهستان ، 5/1798 هکتار تپه ماهور و 2/3426 هکتارپادگانه و دشت آبرفتی سیلابی در قالب 11 رخساره در حوزه وجود دارد . با توجه به وسعت کم واحد کوهستان و تپه ماهور در مقایسه با واحد پادگانه و دشت بدیهی است پتانسیل تولید آب در این حوزه کاهش یابد . از این میان حدود 2838 هکتاررخنمون سنگی ، 603 هکتار دارای رخساره پوشش فرسایشی منفصل و حدود 2/3426 هکتار نهشته های سخت نشده کواترنری در حوزه وجود دارد .

بنابراین 4029 هکتار از سطح این حوزه دارای خاک جهت عملیات پوشش گیاهی در صورت وجود آب در دسترس خواهد بود . که با توجه به کمبود آب بهتر است در سطح حدود 3426 هکتار اراضی پادگانه آبرفتی تا مخروط افکنه عملیات توامان ذخیره نزولات و پخش سیلاب جهت استفاده بهینه از بارش در سطح خود این اراضی انجام پذیرد . منابع قرضه سنگی از سنگهای آهکی و بازالتی مجموعة آمیزة رنگین قابل تأمین خواهد بود . ضمن آنکه منابع قرضه شن و ماسه مخلوط نیز از واحدهای qa1 و qf با سرند نمودن قابل استحصال می باشد . اما منابع قرضه ریز دانه جهت عملیات خاکی نظیر بندهای خاکی در حوزه وجود ندارد و بایستی از خارج حوزه تأمین گردد .

5- موقعیت و شرایط جغرافیایی :

آنجزبرنطین بین تحقیقات جغرافیایی تا طول شرقی و تا عرض شمالی در فاصله حدود 50 کیلومتری جنوب شرقی شهرستان رودان قرار گرفته که وسعتی در حدود 6867 هکتار دارد.

حداکثر ارتفاع در آن متر و حداقل ارتفاع در خروجی آن متر از سطح دریا ارتفاع دارد. آبادیهای کهنوشتری ، استهرو ، پا سفید ، دره جایی ، بالا شهر و سرخلان و گراب به ترتیب از غرب به شرق و در امتداد جاده اسفالته برنطین به منوجان در این حوزه آبخیز واقع شده اند. این آبادیها عمدتاً تا در حاشیه رودخانه اصلی جنینی واقع هستند بطوریکه عمده آب کشاورزی و شرب آنها توسط چاههای دستی و حفاری شده در آبرفتهای و گادگانه های حاشیه این رودخانه تامین می شود. آبادیهای متروکه و قدیمی کهورک و استهرو در پی خشک سالی های هفت ساله اخیر کاملا خالی ا زسکنه شده و چشمه های آنها دارای کمترین آبدهی طی سال اخیر بوده است . اما سایر آبادیها حاشیه رودخانه (اصلی) کم و بیش از اسیب های خشکسالی در امان مانده اند. راه دسترسی به حوزه همان جاده آسفالته رودان به برنطین و سپس به روستاهای پا سفید تا گراب می باشد که راههای فرعی و خاکی درجه 2 و 3 جهت رسیدن به استهرو (امام زاده) و آب کهورک و همچنینباغات جدید الاحداث حاشیه رودخانه جنین و کهنوشتری از آن منشعب می شوند. دره های اصلی زیر حوزه ها تا چند کیلومتر خروجیرا با ماشینهای کمک دار قابل دسترس است اما به واسطه خندق های عمیق در آبرفتهای مخروط افکنه ای به یکباره غیر قابل عبور شده و بایستی تا انتها بوسیله کوهپیمایی پیمایش شوند. نقشه شماره 1 موقعیت و راههای دسترسی به این حوزه را نشان می دهد. این حوزه آبخیز بر اساس وضعیت توپوگرافی ، زمین شناسی و شبکه آبراهه ها و جمع بندی گروه مطالعاتی به هفت زیر حوزه مستقل و دو پارسل غیر مستقل (int) تفکیک شده است.

نقشه شماره 2 وضعیت توپوگرافی و شبکه هیدرو گرافی همراه با تقسیمات زیر حوزه ها را به مقیاس 000/50 :1 نشان می دهد. هوا در این منطقه بسیار گرم و اختلاف درجه حرارت روزانه و سالیانه بسیار متفاوت است. ریزش باران منحصراً در اواخر پاییز و زمستان و گاهی اوایل بهار به صورت رگبار اتفاق می افتد. شغل اکثر مردمان ساکن حوزه کشاورزی و با غداری بود . و عده ای نیز به فعالیتهای خدماتی و اداری در حوزه شهرستان مشغولند. دام موجود در حوزه نیز بیشتر از نوع گله ها ی بزرگتر گوسفندی می باشد. جدول شماره 1 مشخصات مهم فیزیوگرافی زیر حوزه ها و کل آبخیز برنطین را جهت بهره برداری در معرض دید قرار می دهد

مقدمه و هدف

پیشینه مطالعاتی

متدولوژی و روش کار

خلاصه و چکیده گزارش

موقعیت و شرایط جغرافیایی

زمین شناسی عمومی

فتوژئولوژی و تدقیق نقشه زمین شناسی

چینه شناسی و سنگ شناسی

آمیزه رنگین CM

نهشته های کواترنری Q

بررسی و ارائه درصد گسترش سازندها در واحداهای فیزیوگرافی

بررسی تکتونیک ، عناصر ساختاری و لرزه زمین ساخت و ارائه نقشه مربوطه

بررسی فرآیندهای فرسایشی (معرفی انواع هوازدگی و چهره های فرسایشی)

بررسی حساسیت به فرسایش واحدهای چینه سنگی و ارائه نقشه مربوطه

بررسی منشأ نهشته های رسوبی و عوامل جابجائی آنها

بررسی خصوصیات هیدرودینامیکی نفوذپذیری و سیل خیزی سازندها و ارائه نقشه های مربوطه

بررسی کیفی واحدهای چینه سنگی از نظر منابع قرضه و ساختگاه و ارائه پروفیل زمین شناسی آبراهه های اصلی

بررسی موارد خاص تاثیر گذار در حوزه

ژئومورفولوژی

واحدهای ژئومورفولوژیکی

تیپ های ژئومورفولوژیکی

رخساره های ژئومورفولوژیکی

پهنه های لغزشی _ ریزشی

پیشنهادات اجرائی آبخیز داری از دیدگاه زمین شناسی

1- مقدمه و هدف

مطالعات زمین شناسی و ژئومورفولوژی بعنوان مطالعات پایه نقش اساسی را در طرحهای آبخیزداری دارد زیرا با استفاده از نقاط ضعف و قوت تشخیص داده شده در این مطالعات ضمن هدایت گروههای سایر بخش ها طراحان وبرنامه ریزان را برای اتخاذ راهبردها و تصمیم های مبتنی بر شناخت صحیح و حقیقی از عوامل موجود در عرصه آبخیز رهنمون می سازد .

این مطالعات با در نظر گرفتن مجموعه عوامل و شرایط اقلیمی ، زمین شناسی ، زمین ساخت و زمین ریخت شناسی و … حاکم بر زیر حوزه ها و مناطق مورد مطالعه به ارزیابی و بررسی استعداد های طبیعی حوزه و تعیین اولویت بندی هر یک از زیر حوزه ها از نطقه نظر مسائل و مشکلات عارض بر آنها نظیر فرسایش ، سیل خیزی ، تخریب پوشش گیاهی و کم آبی و … می پردازد .

از طرفی دیگر عوامل زمین شناسی نظیر جنس سنگ ، مقاومت آن در برابر بارگذاری ، روند و نوع شکستگیها ، فاصله داری و بازشدگی درزه ها ، موقعیت گسلهای فعال ، امکان لرزه خیزی منطقه و… نقش اساسی را در تعیین موقعیت مکانی سازه های آبخیزداری دارد .

عوامل زمین شناسی سبب ایجاد منابع قرضه سنگی و خرده سنگی در حوزه می شوند که شناسایی موقعیت مکانی و کیفیت آنها امری اساسی در تعیین نوع سازه ها و اجرای اقتصادی آنهاست .

نظر به اولویت مناطق روستایی و محرومیت زدائی از آنها و به منظور کنترل سیل و فرسایش و رسوب وذخیره سازی بهینه منابع آب و خاک طرح تفضیلی – اجرائی حوزه آبخیز برنطین شهرستان رودان در دستور کار مدیریت آبخیزداری سازمان جهادکشاورزی استان هرمزگان قرار گرفته است.

مطالعات زمین شناسی و ژئومورفولوژی دارای مجموعه ای از اهداف پایه به منظور ایجاد مبنا برای مطالعات سایر بخشها و مجموعه ای از اهداف مستقل به شرح ذیل می باشد :

1- بررسی واحدهای چینه سنگی حوزه به منظور شناسایی انواع رخساره های سنگی موجود در حوزه جهت بکارگیری در مطالعات خاک شناسی .

2- بررسی زمین ساخت وتکتونیک منطقه در راستای نقش عناصر ساختاری و گسلها در لرزه خیزی و پایداری سازه ها و …

3- تعیین واحدهای لیتولوژیک حساس به فرسایش پذیری به منظور بکارگیری در مطالعات فرسایش و رسوب .

4- تعیین مناطق نفوذپذیر و نفوذناپذیر به منظور شناسایی استعداد سیل خیزی واحدهای سنگی و مناطق با ارزش از نقطه نظر آب زیرزمینی وپخش سیلاب ومطالعات سیل خیزی در هیدرولوژی و تلفیق

5- تعیین واحدها ، تیپ ها و رخساره های ژئومورفولوژیکی به عنوان یک مبنا در مطالعات خاک شناسی ، فرسایش و رسوب پوشش گیاهی وواحدهای برنامه ریزی .

6 – مشخص نمودن منابع قرضه سنگی و خرده سنگی مناسب جهت استفاده در ساخت سازه های آبخیزداری و رتبه بندی واحدهای سنگی از دیدگاه ساختگاه و پی سازه ها

7- بررسی و مشخص نمودن موارد خاص تاثیر گذار در حوزه نظیر زمین لغزشها ، گنبدهای نمکی ، برف و بهمن و …

جهت انجام مطالعات زمین شناسی و ژئومورفولوژی حوزة آبخیز برنطین شرح خدمات صفحة بعد از طرف کارفرمای محترم به این مشاور ابلاغ گردیده است :

زمین شناسی و ژئومورفولوژی :

1- جمع آوری عکس ، نقشه ، منابع اطلاعاتی و آماری .

2- ارائه متدولوژی .

3- ارائه خلاصه گزارش .

4- ارائه موقعیت جغرافیایی و راههای دسترسی و نقشه مربوطه .

5- تدقیق فتوژئولوژی و ارائه جزئیات جدید در نقشه با مقیاس 1:25000 یا 1:10000 .

6- تدقیق نقشه زمین شناسی با مقیاس 1:25000 یا 1:10000 .

7- تدقیق واحدهای چینه ای ( جنس ، لایه بندی ، کنتاکت لایه ، شیب و جهات شیب .

8- تدقیق ارائه درصد گسترش هر سازند .

9- تدقیق تکتونیکی ( معرفی چین خوردگی ها ، گسلها ، شکستها ) و ارائه نقشة زمین ساخت .

10- تدقیق فرآیند های فرسایش در حوزه ( معرفی اناع هوازدگیها در واحدهای سنگی حوزه ) .

11- تدقیق حساسیت به فرسایش واحدهای سنگی و ارائه نقشه حساسیت به فرسایش .

12- تدقیق منشأ رسوبات و اثرات عوامل جابجایی آنها و ارائه راهکارهای عملی جهت جلوگیری و مقابله با خطرات احتمالی .

13- تدقیق نفوذپدیری حوزه و ارائه نقشه نفوذ پذیری .

14- تدقیق خصوصیات هیدرودینامیکی واحدهای سنگی و تأثیر کمی و کیفی آنها بر منابع آب .

15- تدقیق برشهای زمین شناسی در امتداد رودخانه اصلی و ارائه نقشة آن .

16- تدقیق اطلاعات منابع قرضه و ارائه نقشه موقعیت و تعیین روشهای مناسب بهره برداری با هدف جلوگیری از ایجاد فرسایش و رسوب .

17- بررسی واحدهای سنگی از نظر احداث سازه ها و ابنیه های آبخیزداری و مشخص کردن محدودیت ها و مشکلات و نیز قابلیتها .

18- تدقیق موارد خاص تأثیر گذار در حوزه نظیر گنبدهای نمکی و معادن و مناطق بهمن گیر و .... .

19- تدقیق واحدها ، تیپ ها و رخساره های ژئومورفولوژی و ارائه نقشه .

20- تدقیق پایداری ، پهنه های لغزشی و ریزشی و تهیه نقشه ناپایداری شیبها و تکمیل پرسشنامه مخصوص اطلاعات زمین لغزش .

21- پیشنهاد عملیات اجرایی کنترل رسوبات واحدهای سنگی رسوب گیر و پایداری شیبها و حرکات توده ای و اولویت بندی عملیات اجرایی .

2- پیشینه مطالعاتی:

محدوده مطالعاتی درشهرستان روران استان واقع گردیده است. مطالعلت زمین شناسی در این نواحی همانند سایر نواحی ایران با بررسیهای به مقیاس 000/1:250 بوده است حوزه آبریز – در شیت زمین شناسی 000/1:250 میناب واقع است که به عنوان بخشی از پهنه ساختاری –رسوبی مکران محسوب می شود که در آن پی سنگ از نوع پوسته های اقیانوسی است که با – نسبتاً ضخیمی از رشته های فلیشی و مولاسی کرتاسه پسین پلیوس پوشیده شده اند. این بررسیها توسط تیمی مشترک از کارشناسان شرکت مهندسین پاراگن استرالیا و سازمان زمین شناسی کشور طی سالهای اولیه انقلاب اسلامی انجام شد. زمین شناسی همچون Bailey, child, Dalaei, Jones, swain, smith, pooyai, motamedi, peterson تحت رهبری دکتر مورگان ، مک گال و مهاجر اشجعی این تحقیقات را با تهیه نقشه 000/100 :1 زمین شناسی میناب در سال 1359 به پایان رسانیده اند. علاوه بر این بررسیهایی پایه ای توسط سازمان زمین شناسی کشور مطالعات و بررسیهای دیگر زمین شناسی در قالب پروژه های عمران ، اکتشافها و ... در منطقه به انجام رسیده است. به عنوان نمونه می توان به

- طرح پی جویی مواد معدنی خاص درمیناب 1371 (سازمان صنایع و معادن استان هرمزگان)

- طرح پی جویی سنگهای تزئینی و نما در میناب ، رودان و جاشک 1378 (مهندسین مشاور تحقیقات معدنی خاک --)

- پی جویی مواد معدنی کانیهای فلزی در سطح استان هرمزگان 1376 (سازمان صنایع و معادن و سازمان زمین شناسی کشور)

- شناسایی عناصر گروه پلاتین در نواحی --- و فاریاب 1379 (سازمان زمین شناسی کشور)

- پی جویی ذخایر متامورفیک ها اولترامانیک در ایران در منطقه میناب 1366 (سازمان زمین شناسی کشور)

- مطالعات زمین شناسی محور و مخزن سد استقلال میناب وزارت نیرو

- پژوهش در ژئومورفولو-- -- دینامیک جلگه میناب پایان نامه کارشناسی ارشد 1378

- نقش فرسایش و رسوب در تعیین الگوی مورفولوژیک بخش تحتانی رودخانه میناب پایان نامه کارشناسی ارشد 1380

- ژئو شیمی و زمین شناسی – کروسیت فاریاب استان هرمزگان پایان نامه کارشناسی ارشد 1374

- مطالعه پترولوژی ، پترو گرافی و ژئوشیمی سنگهای اولتراوائیک – پایان نامه کارشناسی ارشد 1376

- مطالعات زمین شناسی و ژئومورفولوژی مرحله توجیهی آبخیز شمیل واحدی شرکت خدمات مهندسی بهار 1379

- مطالعات ژئوفیزیکی برداشت و تفسیر اطلاعات مغناطیسی سنجی منطقه رودان پایان نامه کارشناسی ارشد 1375

کانسارهای کرومیت در جهان به دو صورت کرومیت های تیپ لایه ای که غالباً در کمپلکس های بزرگ لایه ای باسن پروتوزوئیک در دنیا یافت می شود. (مانند کمپلکس بوشولد در آفریقای جنوبی) و دیگری ذخایر تیپ آلپینی که در آن کانسار کرومیت به صورت عدسی شکل است و در سنگهای سرپانتینی شده بسیاری از افیولیتی آلپی مشاهده می شود، یافت می شود.

در ایران سنگهای افیولیتی کمربند آلپی مشاهده می شوند یافت می گردد.

در ایران سنگهای افیولیتی از گسترش و توسعه فراوانی برخوردار بوده و کانسارهای کرومیتی مهمترین پتانسیل معدنی در سنگهای افیولیتی هستند. ناحیه اسفندقه در جنوب کرمان از جمله مناطق افیولیتی در ایران است که از لحاظ ذخایر اقتصادی بسیار با اهمیت است. در این ناحیه کانسارهای کرومیت به صورت توده های عدسی شکل ونا منظم و پراکنده می باشند که در داخل سنگهای آذرین بازیک تا فوق بازیک قرار دارد.

بعلت پیچیدگی ساختار زمین شناسی مجموعه های افیولیتی هنوز روش مشخص و دقیقی برای اکتشاف کانسارهای کرومیت تیپ آلپی شناخته نشده است و اکتشاف کانسارهای کرومیت در مناطق افیولیتی معمولاً از طریق روشهای اکتشاف انجام پذیرفته است.

اصولاً در اکتشاف کانسارهای کرومیت آلپینی مشخص کردن ترکیب سنگ شناسی و بافتهای سنگ مطالعات ژئوشیمیایی سنگ میزبان و کانه کرومیت و همچنین مطالعات زمین ساختی در مقیاس میکروسکپی (فولیشن ها و لینیشن ها و لایه بندی ها) و ماکروسکپی اهمیت زیادی دارند.

با در نظر گرفتن این موضوع مطالعاتی در مناطق رزکوئیه در 7 کیلومتری شمال شهر بافت و ده شیخ در120 کیلومتری جنوب شهر بافت از ناحیه معدنی اسفندیه انجام شده است.

در گام اول برداشت های صحرایی و عملیات نمونه برداری در این مناطق انجام و سپس از نمونه های برداشت شده مقاطع میکروسکپی تهیه شد. با مطالعه نمونه ها ترکیب سنگ شناسی مناطق و وضعیت کانه کرومیت در کانسنگ های کرومیتی مشخص شده است.

به منظور تائید مطالعات سنگ شناسی بسیاری از نمونه ها مورد آنالیزXRD قرار گرفتند. هم جنین توسط روشهای تجربی ترکیب کانه کرومیت از طریق آنالیز XRD تعیین گردید.

در ادامه مطالعات انجام شده ترکیب شیمیایی تعدادی از نمونه های سنگی منطقه شامل سنگهای میزبان و سنگ دربرگیرنده کانسارهای کرومیتی توسط روش آنالیز XRF مشخص گردید و از این طریق نتایج بسیار با ارزشی در رابطه با روند تفریق ماگمایی و مکان تشکیل سنگهای افیولیتی در منطقه بدست آمد.

به منظور مشخص نمودن تیپ کانسارهای کرومیتی منطقه و هم چنین مکان تشکیل آنها در کمپلکس افیولیتی توسط آنالیز میکروسکپ الکترونی ترکیب شیمیایی کانه کرومیت تعیین گردید.

در نهایت نیز نقشه زمین شناسی به مقیاس 1:10000 از منطقه ده شیخ تهیه شده است.

مجموعه ای که در این جا گردآوری شده است، نتایج تمام مطالعات ذکر شده در بالاست که در 6 فصل جمع آوری شده است.

فهرست مطالب

فصل اول : کلیات (1)

1-1 مقدمه

2-1 ترکیب پوسته اقیانوسی

3-1 نحوه شکل گیری پوسته اقیانوسی

4-1 دگرگونی در پوسته اقیانوسی

5-1 افیولیت ها و پریدوتیت های آلپین

6-1 فرق افیولیت ملانژ با افیولیت کلاسیک

7-1 منشأ افیولیت ها

8-1 نیروی محرک صفحات

9-1 دگرگونی در مجموعه افیولیتی

10-1 افیولیت های ایران

11-1 مشخصات افیولیت ملانژهای ایران

12-1 دگرسانی در افیولیت ملانژهای ایران

13-1 سن افیولیت ملانژهای ایران

فصل دوم : کلیات (2)

1-2 کانسارهای کرومیت ایران

2-2 کرمیت

3-2 تجارت جهانی کرم

4-2 تیپ کانسارهای کرومیت

1-4-2 کانسارهای کرومیت لایه ای

2-4-2 کانسارهای کرومیت انبانی

5-2 مقایسه کانسارهای کرومیت انبانی و کانسارهای کرومیت لایه ای

6-2 ساخت و بافت کانه کرومیت

7-2 انکلوزیونهای موجود در کانه کرومیت

8-2 ترکیب ماگما و ته نشینی کرومیت درکانسارهای تیپ لایه ای

9-2 تأثیر روابط سنگ و مذاب در شکل گیری کانسارهای کرومیت انبانی

10-2 دو مثال از کرومیتهای تیپ انبان

1-10-2 کانسارهای کرومیتی در افیولیت های عمان

2-10-2 کانسارهای کرومیتی گلمن در ترکیه

11-2 کانسارهای کرومیت ایران

فصل سوم : زمین شناسی و سنگ شناسی مناطق رزکوئیه و ده شیخ

1-3 زمین شناسی عمومی منطقه اسفندقه

2-3 موقعیت جغرافیایی مناطق رزکوئیه و ده شیخ

3-3 زمین شناسی منطقه رزکوئیه

4-3 نمونه برداری از منطقه رزکوئیه

5-3 مطالعات میکروسکپی بر روی مقاطع نازک منطقه رزکوئیه

1-5-3 سرپانتینیت های منطقه رزکوئیه

2-5-3 رخساره های دگرگونی در منطقه رزکوئیه

6-3 مطالعه مقاطع صیقلی منطقه رزکوئیه

7-3 زمین شناسی منطقه ده شیخ

8-3 نمونه برداری از منطقه شیخ

9-3 نتایج حاصل از مطالعه مقاطع نازک منطقه ه شیخ

10-3 کانی شناسی سنگهای پریدوتیتی منطقه ده شیخ

11-3 مشخصات عمومی کانسارهای کرومیت منطقه ده شیخ

12-3 مطالعه مقاطع صیقلی منطقه ده شیخ

فصل چهارم : مطالعات پراش اشعه X(XRD)

1-4 مقدمه

2-4 آنالیز شیمیایی XRD سنگها یمنطقه ده شیخ

3-4 آتالیز XRD سنگهای منطقه رزکوئیه

4-4 تعیین ترکیب شیمیایی کانه کرومیت از طریق نمودار XRD

1-4-4 مطالعه XRD کالسنگ کرومیتی منطق رزکوئیه و ده شیخ

نتیجه گیری

پیشنهادات

منابع