آتشفشان چیست :

آتشفشان یک ساختمان زمین شناسی است که به وسیله آن مواد آتشفشانی (به صورت مذاب ، گاز ، قطعات جامد یاهر 3)از درون زمین به سطح آن راه می یابند. انباشتگی این مواد در محل خروج، برجستگی هایی به نام کوه آتشفشان ایجاد می نماید.
آتشفشان یکی از پدیده های طبیعی و دائمی زمین شناسی است که در طول تاریخ زمین شناسی نسبتا بدون تغییر باقی مانده و در ایجاد، تحول و تکامل پوسته و گوشته زمین نقش اساسی داشته و دارد.
تولید مواد آتش فشانی و پدیده های مؤثر در ایجاد آتشفشان از دوره پرکامبرین تا عهد حاضر تغییر چندانی نداشته است و آنچه در این راستا تغییر کرده است، نوع دانسته ها، چگونگی اندیشیدن و نحوه بهره گیری از آنهاست.آتشفشانها پدیده های جهانی هستند و در سایر کرات منظومه شمسی به ویژه سیارات مشابه زمین یک پدیده عادی محسوب می شود و آتشفشان بی شک در کیهان نیز رخ می دهد.
همچنین پوشش سطحی ماه اغلب با سنگ های آتشفشانی پوشیده شده است و بارزترین ارتفاعات مریخ توسط آتش فشانها ساخته شده است.

فوران های فومرولی در برخی کرات مانند قمر آیو در سیاره مشتری یک پدیده عادی می باشد. زبانه های آتش و لکه های خورشیدی را جدا از ماهیتشان، می توان نوعی فوران آتش فشانی در خورشید تلقی نمود.
علم آتشفشان شناسی به مباحث نحوه تشکیل و تحول ماگما، چگونگی جابجایی و حرکت انواع مواد، گدازه ها و ماگماها و نیز تحولات آنها در اتاقک های ماگمایی، چگونگی فعالیت آتش فشان ها و گسترش مواد آتشفشانی در سطح زمین، چگونگی تحول مواد آتشفشانی و ... اشاره می کند. علم آتشفشان شناسی از برخی علوم زمین چون پترولوژی ، تکتونیک جهانی، ژئوشیمی، چینه شناسی ، رسوب شناسی ، ژئوفیزیک ، کیهان شناسی و برخی دیگر از علوم تجربی مانند شیمی، فیزیک ، آمار و ریاضی کمک می گیرند

ساختمان آتشفشان :

ساختمان آتش فشان شامل 3 بخش است :

دودکش آتشفشانی مجرایی است که بوسیله ی آن مواد آتشفشانی از درون زمین به سطح آن راه می یابند. نک (Neck) مجرای آتشفشانی قدیمی است که از گدازه های قدیمی پر شده است وچون از سنگ های پیرامون خود مقاوم تر است به صورت برجستگی ستون مانند باقی مانده وسنگ های اطراف آن که مقاومت کمتری دارند فرسایش یافته اند .

دهانه آتشفشان :

پایانه بالایی مجرای آتشفشان که اغلب از قسمت های دیگر مجرا وسیع تر است دهانه آتشفشان گفته می شود که شامل انواع مختلف ذیل می باشد :

دیاترم :

مقدمه

1- مطالعات زمین شناسی مهندسی مسیر

1-1-وضعیت توپوگرافی

2-1-چینه شناسی

3-1-سنگهای تشکیل دهنده

4-1-خصوصیت مکانیکی و فیزیکی و شیمیائی سنگها

5-1-وضعیت آبهای زیرزمینی و آبهای سطحی و نفوذپذیری سنگها

6-1-تکنونیک و تأثیر نیروهای زمین ساختی و لرزه خیزی محدوده تونل

7-1-موقعیت دهانه و ترانشه های ورودی و خروجی تونل

2- بررسی نیروهای وارده بر فضاهای زیرزمینی

1-2-تنش در پوسته زمین

2-2-مثالی از وضعیت تنش های ثقلی

3-2-تعریف تمرکز تنش

4-2-توزیع تنش

6-2-ضریب ایمنی

7-2-تنش حول فضای زیرزمینی با مقطع دیواری

8-2-ارزشیابی پایداری طبیعی دیوارة تونل

9-2-تعیین زمان پایداری مقاطع با توجه به روش اجراء

3- عملیات مورد نیاز برای حفر تونل با روش حفاری و انفجار

1-3-نوع سیستم حفاری

2-3-انواع چال در حفر تونل

3-3-برش

4-3-مواد منفجره مصرفی برای حفر تونل

5-3-محاسبات مربوط به حفر تونل با چال زاویه ای V شکل در شرایط نرمال

6-3-تهویة تونل

4- سیستم نگهداری تونل

1-4-پیچ سقفها یا راک بولتها

2-4-پیچ سقفهای منبسط شونده

3-4-پیچ سقفهای چسبی یا رزینی

4-4-نگهداری توسط بتن

5-4-خلاصه طراحی نگهداری تونل

6-4-طرح انتخابی در تونل شمارة 2

7-4-طراحی پوشش نهایی

8-4-مثلث بندی تونلهای شمارة 2

9-4-روسازی داخل تونل

10-4-چگونگی نصب و مشخصات عایق جدارة تونل

11-4-حداقل ماشین آلات مورد نیاز

II خلاصه اجرای تونل

- نقشه فتوژئولوژی محدودة تونل شمارة 2

- پروفیل طولی زمین شناسی تونل شماره 2

- مقطع طولی، نتایج زمین شناسی و طراحی سازه ای

- نمای پرتال ورودی و خروجی

- منابع

مقدمه

1- مطالعات زمین شناسی مهندسی مسیر

1-1-وضعیت توپوگرافی

2-1-چینه شناسی

3-1-سنگهای تشکیل دهنده

4-1-خصوصیت مکانیکی و فیزیکی و شیمیائی سنگها

5-1-وضعیت آبهای زیرزمینی و آبهای سطحی و نفوذپذیری سنگها

6-1-تکنونیک و تأثیر نیروهای زمین ساختی و لرزه خیزی محدوده تونل

7-1-موقعیت دهانه و ترانشه های ورودی و خروجی تونل

2- بررسی نیروهای وارده بر فضاهای زیرزمینی

1-2-تنش در پوسته زمین

2-2-مثالی از وضعیت تنش های ثقلی

3-2-تعریف تمرکز تنش

6-2-ضریب ایمنی

7-2-تنش حول فضای زیرزمینی با مقطع دیواری

8-2-ارزشیابی پایداری طبیعی دیوارة تونل

9-2-تعیین زمان پایداری مقاطع با توجه به روش اجراء

3- عملیات مورد نیاز برای حفر تونل با روش حفاری و انفجار

1-3-نوع سیستم حفاری

2-3-انواع چال در حفر تونل

3-3-برش

4-3-مواد منفجره مصرفی برای حفر تونل

5-3-محاسبات مربوط به حفر تونل با چال زاویه ای V شکل در شرایط نرمال

6-3-تهویة تونل

4- سیستم نگهداری تونل

1-4-پیچ سقفها یا راک بولتها

2-4-پیچ سقفهای منبسط شونده

3-4-پیچ سقفهای چسبی یا رزینی

4-4-نگهداری توسط بتن

5-4-خلاصه طراحی نگهداری تونل

6-4-طرح انتخابی در تونل شمارة 2

7-4-طراحی پوشش نهایی

8-4-مثلث بندی تونلهای شمارة 2

9-4-روسازی داخل تونل

10-4-چگونگی نصب و مشخصات عایق جدارة تونل

11-4-حداقل ماشین آلات مورد نیاز

II خلاصه اجرای تونل

- نقشه فتوژئولوژی محدودة تونل شمارة 2

- پروفیل طولی زمین شناسی تونل شماره 2

- مقطع طولی، نتایج زمین شناسی و طراحی سازه ای

- نمای پرتال ورودی و خروجی

- منابع

• · مقدمه:

اگر حفر قنوات بخشی از عرضه تونلسازی محسوب شود آنگاه قدمت این فن به 2800 سال قبل از میلاد بر می گردد. زیرا باستان شناسان معتقدند که حفر قنوات در مصر و ایران از آن زمانها معمول بوده است. تذکر این نکته در اینجا در خور توجه است که در سال 1962 طول کل قنوات در ایران را 160000 کیلومتر تخمین زده اند. اگر از این مورد که ذکر شد صرفنظر شود اولین تونل زیرآبی در 2170 سال قبل از میلاد در زمان بابلیها در زیر رودخانه فرات و بطول یک کیلومتر ساخته شد که هر چند بصورت حفاری تونل اجرا نشده است ولی همین، کار حداقل تجربه و تبحر معماران آن عصر را نشان می دهد. از این نوع کار دیگر اجرا نشده است تا 4000 سال بعد که در 1825 تونل تیمز زیر رودخانة تیمزندن ساخته شد. تونل زنی درون سنگها به علت شکل حفاری و عدم امکانات و عدم نیاز به جزء موارد بسیار محدود – فقط در دو قرن اخیر توسعه یافت. هر چند اختراع باروت به قرنها قبل برمی گردد و بعضی آنرا حتی به قرن دوم میلادی نسبت می دهند ولی کاربرد آن در شکستن سنگها احتمالاً در قرن 16 بوده است و اختراع دینامیت در قرن 19 موجب تحولات تدریجی و اساسی در سهولت ایجاد تونل در سنگها شد گرچه ایجاد تونل در سنگها به علت سختی سنگ به مواد منفجره و یا وسایل بسیار سخت و برنده دارد ولی در سنگهای خیلی نرم و در رسوبات سخت نشده، مشکل تونل زنی به لحاظ نگهداری تونل است. بطوریکه تا قبل از اختراع شیلد در سال 1812 ، ایجاد تونلهای بزرگ مقطع در رسوبات سست فوق العاده مشکل می نمود. اولین کاربرد شیلد در 1825 در حفر تونل زیر رودخانه تیمز بود. هر چند حفر این تونل 5/1 کیلومتری حدود 18 سال طول کشید. با گسترش شهرها، اختراع ترنها، افزایش جمعیت، پیشرفت صنایع و نیاز مبرم به معادن گسترش شبکه های زیرزمینی هم به منظور انتقال آب و فاضلاب و نیز در پیشروی معادن و غیره ضرورت یافت و با سرعت روزافزون از اواخر قرن 19 تا کنون پیشرفتهای چشمگیری حاصل گردیده است. بگونه ای که در سالهای اخیر استفاده از ماشینهای حفر تمام مقطع تونل رشد سریعی داشته است. ایده استفاده از این ماشینها از زمانهای دور است. اولین ثبت شده در امریکا توسط جان ویلسون در سال 1856 برای تونل هوساک در ماساچوست بوده است ولی تنها توانسته 3 متر از تونل 7600 متری را حفر نماید در دهه های اخیر توسعه بسیار زیادی پیدا کرده بطوری که در بسیاری از موارد بعنوان اولین گزینه برای حفر تونل می باشد.

بدین وسیله از استاد گرامی جناب آقای مهندس اورعی که راهنما، باعث و مشوق اینجانب بودند تشکر و قدردانی می نمایم. همچنین از مدیر عامل شرکت راه و ساختمان پاریز و از مهندس اصغری و مهندس شمسینی که مساعدت و یاری ایشان باعث دلگرمی شد تشکر و قدردانی می نمایم.

با تمام تلاشهای صورت گرفته جهت ارائه پروژه ای که تمام موارد در آن لحاظ شده باشد، قویاً معتقدیم که کار انجام شده خالی از اشکالات فراوان نبوده و به این جهت از کلیه سروران و اساتید محترم که این پایان نامه را مطالعه می فرمایند درخواست عنایت و راهنمایی را دارم.

با تشکر – فاضل یحیائی الیزئی

زمستان 1384

فصل اول

مطالعات زمین شناسی مهندسی مسیر

1-1- وضعیت توپوگرافی

تونل شماره 2 ، یک تونل قوسی است که فاصله کیلومتر 417+24 الی 702+24 به طول 285 متر در یک توده سنگهای آتشفشانی حفاری می گردد تردد سنگهای آتشفشانی دارای یک پوشش از نهشته های سیلابی متشکل از مخلوط شن و ماسه است که توپوگرافی نسبتاً ملایم بوجود آورده است. و قسمت هائی که بصورت پرتگاه در نقشه توپوگرافی نشان داده شده است بعلت دست کاری هائی است که برای بهره برداری از مخلوط شن و ماسه صورت گرفته است.

همانطور که در نقشه توپوگرافی و فتوکپی عکس هوائی مشهود است: پیشرفتگی ارتفاعات بصورت دماغه بطرف دره رودخانه سفیدرود باعث شده است که جاده آسفالته فعلی که بموازات رودخانه کشیده شده است در فاصله کیلومتر 24 الی 25 با یک انحنا تند اجرا گردد. در مورد آزادراه امامزاده هاشم – منجیل برای احتراز از چنین پیچ و خم تند ناچار یک تونل قوسی بطول 285 متر طراحی گردیده است.

خط الرأس دماغه ای که تونل در آن حفر می گردد بر فراز محور تونل 274 متر از سطح دریا ارتفاع دارد – و این در حالیست که ارتفاع کف تونل در دهانه های شمالی و جنوبی به ترتیب 173 و 179 متر از سطح دریا می باشد.

شیب طولی سطح زمین در مجاورت دهانه شمالی 20 درجه و شیب عرضی آن 25 درجه می باشد. در مجاور دهانه جنوبی تونل شیب طولی سطح زمین تند بوده به حدود 65 درجه می رسد و بطور کلی توپوگرافی در محدوده دهانه جنوبی ناهنجار می باشد.

با توجه به موقعیت لایه بندی سنگ ها و توپوگرافی زمین دهانه های تونل در کیلومترهای 417+24 و 702+24 مشخص گردیده اند.

عکس شماره 1 محل دهانه جنوبی و محور تونل شماره 2 را نشان می دهد.

دهانه جنوبی و محور تونل شماره 2

2-1- چینه شناسی

تونل در سنگ های آذرین از نوع آتشفشانی متعلق به دوره ائوسن مربوط به سازند کرج حفاری می گردد. بجز آن در محدوده مجاور تونل نهشته های سیلابی مربوط به کواترنر از نوع مخلوط شن و ماسه با گسترش زیاد به چشم می خورد. در زیر این نهشته های آبرفتی رسوبات دانه ریز متشکل از رس و سیلت بطور موضعی دیده می شود که یک نمونه آن مجاور دهانه شمالی تونل در دیواره ترانشه قابل رؤیت می باشد.

3-1- سنگهای تشکیل دهندهبا توجه به پروفیل طولی زمین شناسی ملاحظه می گردد که تونل شماره 2 به طول 285 متر از کیلومتر 417+24 تا کیلومتر 702+24 تماماً در لایه های سخت سنگ آتشفشانی قرار خواهد گرفت. ضخامت لایه های تشکیل دهنده متغیر بوده و امتداد آنها معمولاً شمال غربی – جنوبغربی و شیب لایه ها 26 درجه به طرف شمال شرق می باشد. سنگهای مذکور توسط رسوبات آبرفتی از نوع مخلوط شن و ماسه بصورت دگرشیب پوشیده شده است.

سنگهای تشکیل دهنده تونل از دهانه ورودی (جنوبی) تا دهانه خروجی (شمالی) به شرح زیر می باشد.

1/ 3- قبل از دهانه جنوبی ترانشه ای حفر می گردد که در سنگ برش آتشفشانی و نهشته های سیلابی (مخلوط شن و ماسه) قرار خواهد گرفت. در سمت غرب بیشتر برش های آتشفشانی ظاهر خواهند شد – ابعاد دانه های برش از 15 سانتیمتر تا یک متر متغیر است. در سمت شرقی ترانشه رسوبات آبرفتی متشکل از مخلوط شن و ماسه وجود دارد که بصورت کلاهکی روی برش و سنگ های مقاوم اندزیتی را پوشش می دهد. ابعاد دانه ها در حد شن متوسط تا شن درشت می باشد و حدود 10 الی 15 درصد دانه در ابعاد قلوه سنگ می باشد. جنس دانه ها اکثراً از نوع آذرین و از 2 الی 25 سانتیمتر متغیر می باشند. و به سبب جابجائی دانه ها فاقد گوشه بوده و کرویت خوبی پیدا نموده اند.

این رسوبات بصورت کنگلومرای غیر متحجر در محدوده شرقی تونل شماره 2 با ضخامت بیشتری قابل ملاحظه اند و ضخامت آنها 70 تا 100 متر برآورد می گردد.

در حال حاضر به عنوان معادن شن و ماسه مورد بهره برداری قرار دارند. مقاومت دانه های تشکیل دهنده رسوبات آبرفتی مذکور در حد خیلی خوب است و به خاطر نزدیکی به پروژه آزادراه امامزاده هاشم – منجیل به عنوان منابع شن و ماسه و خاکریزها و برای تهیه بتن و قشرهای آسفالتی می تواند استفاده گردد. عکس شماره 2 برش آتشفشانی در ترانشه ورودی تونل شماره 2 را نشان می دهد و عکس شماره 3 رسوبات آبرفتی را نشان می دهد. و عکس شماره 3 رسوبات آبرفتی را نشان می دهد که دارای دانه های یکنواخت در حد شن متوسط تا درشت می باشد. عکس شماره 4 سیمان رسوبات آبرفتی را نشان می دهد.

برش آتشفشانی

لایه های آندزیتی به علت استحکام زیاد عدم فرسایش پذیری در سطح زمین به صورت صخره دیده می شوند. رنگ سنگ های آندزیتی خاکستری تیره است دارای شکستگی خیلی کم و معمولاً امتداد لایه ها W24⁰ N و E24⁰ S و شیب لایه ها 26 درجه بطرف شمالشرق است. ضخامت لایه ها زیاد و تا 10 الی 20 متر می رسد.

3/ 3- از کیلومتر 650+24 تا کیلومتر 480+24 به طول حدود 170 متر در لایه های آندزیتی ضخیم لایه قرار خواهد گرفت که دارای بافت متراکم بوده و مقاومت خیلی خوب دارند.

4/3- از کیلومتر 480+24 تا کیلومتر 410+24 به طول حدود 70 متر تناوب لایه های آندزیت مقاوم و توف های ریونیتی نیمه مقاوم وجود دارند. امتداد لایه بندی با هم E24⁰ W-S 24⁰N و شیب 26 درجه به طرف شمالشرق است. لایه بندی با ضخامت 2 الی 10 متر بطور هم شیب.

مقاومت اندزیت خیلی خوب ولی مقاومت توف ها نسبتاً پایین می باشد.

عکس شماره 5- مرز آندزیت های مقاوم با تناوب توف و اندزیت را در مقطع نشان می دهد.

عکس شماره 6- مرز را در روی سطح زمین نشان می دهد عکس به طرف غرب گرفته شده است.

عکس شماره 7- لایه های تشکیل دهنده را در کیلومتر 400+24 (ترانشه قبل از دهانه شمالی) نشان می دهد. بطوریکه سنگ های توف در زیر و روی آن عدسی میکرو کنگلومرا و سپس بطور دگرشیب با لایه های قبلی قابل مشاهده است. مجموعاً با رسوبات آبرفتی از نوع مخلوط شن و ماسه پوشیده شده اند.

مرز آندزیت های مقاوم و تناوب اندزیت و توف را در تونل شماره 2 نشان می دهد.

Af : سنگهای توف ریولیتی

Am : سنگهای ضخیم لایه آندزیتی

مرز بین آندزیت های مقاوم با تناوب توف و اندزیت را نشان می دهد.

عکس به طرف غرب گرفته شده است.

Anm : سنگهای آندزیتی نازک لایه مقاوم

Af : سنگهای آندزیتی قابل فرسایش

4-1-خصوصیت مکانیکی و فیزیکی و شیمیایی سنگها

تونل مذکور در مجموعه ای از سنگهای آندزیتی مقاوم قابل فرسایش قرار خواهد گرفت که لایه های آندزیتی مقاوم دارای بافت ریز بوده و از تراکم بالایی برخوردار بوده و تغییر شکل پذیری در آنها بسیار اندک می باشد بطوریکه مقاومت فشاری در این سنگها بیش از 1800 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع تخمین زده می شود و لایه های آندزیتی قابل فرسایش به علت وفور ذرات بیوتیتی و توفی در مقابل عوامل جوی، قابل فرسایش بوده و تغییر شکل پذیر هستند بطوری که مقاومت فشاری در لایه های سنگی تازه و تجزیه نشده بالاتر از 800 کیلوگرم بر سانتیمترمربع می باشد که از نظر حفاری مشکل خاصی نداشته و به مدت یک الی دو ماه نیز پس از حفاری و شاتکریت قسمت سطحی تونل، بدون پوشش موقت می تواند پایداری و ایستائی کافی را داشته باشد.

5- 1-وضعیت آبهای زیرزمینی و آبهای سطحی و نفوذپذیری سنگها

1/5- با توجه به سنگهای تشکیل دهنده تونل و موقعیت رودخانه سفیدرود و نحوه قرار گرفتن خط پروژه تونل شماره 2 ملاحظه می گردد که رودخانه مزبور در محدوده تونل در رقوم ارتفاعی کمتری قرار گرفته. و از طرف دیگر وجود آبرفت های شنی باعث گردیده است که آبهای سطحی حاصل از نزولات جوی به طرفین تونل زهکشی گردند.

2/5- بعلت دانه ریزی سنگ های آندزیتی فضای خالی در سنگ ها بسیار کم است و در واقع بعلت ناچیز بودن تخلخل در سنگ می توان گفت سنگ ها حالت نفوذناپذیر دارند.

3/5- شکاف و درزه و شیارهائی که در طبقات و قشرها و لایه ها در سطح زمین وجود دارد اکثراً توسط مواد ثانویه از نوع سیلیس و کلسیت پر گردیده و مانع نفوذ آبهای سطحی خواهد شد.

با توجه به بندهای فوق در موقع حفاری امکان برخورد به آبهای زیرزمینی نیست و امکان نفوذ آبهای سطحی خیلی کم می باشد.

6- 1-تکتونیک و تأثیر نیروهای زمین ساختی و لرزه خیزی محدوده تونل:

1/6- در محدوده تونل شماره 2 گسل خالی بشرح زیر وجود دارند:

گسل 1F :

در کیلومتر 705+24 با امتداد شرق به غرب (طبق نقشه) شیب صفحه گسل نزدیک به قائم بوده و مرز بین سنگهای آتشفشانی با رسوبات آبرفتی می باشد. امتداد این گسل تقریباً عمود بر امتداد مسیر راه می باشد.

گسل 2F :

این گسل در کیلومتر 690+24 با امتداد تقریبی شرق به غرب تونل را قطع می کند. شیب صفحه گسل قائم می باشد و در سنگهای اندزیتی بوجود آمده است که در اثر آن لایه ها به اندازه 70 سانتیمتر در جهت قائم جابجا شده اند.

امتداد این گسل کم و بیش عمود بر امتداد تونل است.

مقدمه و هدف

پیشینه مطالعاتی

متدولوژی و روش کار

خلاصه و چکیده گزارش

موقعیت و شرایط جغرافیایی

زمین شناسی عمومی

فتوژئولوژی و تدقیق نقشه زمین شناسی

چینه شناسی و سنگ شناسی

آمیزه رنگین CM

نهشته های کواترنری Q

بررسی و ارائه درصد گسترش سازندها در واحداهای فیزیوگرافی

بررسی تکتونیک ، عناصر ساختاری و لرزه زمین ساخت و ارائه نقشه مربوطه

بررسی فرآیندهای فرسایشی (معرفی انواع هوازدگی و چهره های فرسایشی)

بررسی حساسیت به فرسایش واحدهای چینه سنگی و ارائه نقشه مربوطه

بررسی منشأ نهشته های رسوبی و عوامل جابجائی آنها

بررسی خصوصیات هیدرودینامیکی نفوذپذیری و سیل خیزی سازندها و ارائه نقشه های مربوطه

بررسی کیفی واحدهای چینه سنگی از نظر منابع قرضه و ساختگاه و ارائه پروفیل زمین شناسی آبراهه های اصلی

بررسی موارد خاص تاثیر گذار در حوزه

ژئومورفولوژی

واحدهای ژئومورفولوژیکی

تیپ های ژئومورفولوژیکی

رخساره های ژئومورفولوژیکی

پهنه های لغزشی _ ریزشی

پیشنهادات اجرائی آبخیز داری از دیدگاه زمین شناسی

1- مقدمه و هدف

مطالعات زمین شناسی و ژئومورفولوژی بعنوان مطالعات پایه نقش اساسی را در طرحهای آبخیزداری دارد زیرا با استفاده از نقاط ضعف و قوت تشخیص داده شده در این مطالعات ضمن هدایت گروههای سایر بخش ها طراحان وبرنامه ریزان را برای اتخاذ راهبردها و تصمیم های مبتنی بر شناخت صحیح و حقیقی از عوامل موجود در عرصه آبخیز رهنمون می سازد .

این مطالعات با در نظر گرفتن مجموعه عوامل و شرایط اقلیمی ، زمین شناسی ، زمین ساخت و زمین ریخت شناسی و … حاکم بر زیر حوزه ها و مناطق مورد مطالعه به ارزیابی و بررسی استعداد های طبیعی حوزه و تعیین اولویت بندی هر یک از زیر حوزه ها از نطقه نظر مسائل و مشکلات عارض بر آنها نظیر فرسایش ، سیل خیزی ، تخریب پوشش گیاهی و کم آبی و … می پردازد .

از طرفی دیگر عوامل زمین شناسی نظیر جنس سنگ ، مقاومت آن در برابر بارگذاری ، روند و نوع شکستگیها ، فاصله داری و بازشدگی درزه ها ، موقعیت گسلهای فعال ، امکان لرزه خیزی منطقه و… نقش اساسی را در تعیین موقعیت مکانی سازه های آبخیزداری دارد .

عوامل زمین شناسی سبب ایجاد منابع قرضه سنگی و خرده سنگی در حوزه می شوند که شناسایی موقعیت مکانی و کیفیت آنها امری اساسی در تعیین نوع سازه ها و اجرای اقتصادی آنهاست .

نظر به اولویت مناطق روستایی و محرومیت زدائی از آنها و به منظور کنترل سیل و فرسایش و رسوب وذخیره سازی بهینه منابع آب و خاک طرح تفضیلی – اجرائی حوزه آبخیز برنطین شهرستان رودان در دستور کار مدیریت آبخیزداری سازمان جهادکشاورزی استان هرمزگان قرار گرفته است.

مطالعات زمین شناسی و ژئومورفولوژی دارای مجموعه ای از اهداف پایه به منظور ایجاد مبنا برای مطالعات سایر بخشها و مجموعه ای از اهداف مستقل به شرح ذیل می باشد :

1- بررسی واحدهای چینه سنگی حوزه به منظور شناسایی انواع رخساره های سنگی موجود در حوزه جهت بکارگیری در مطالعات خاک شناسی .

2- بررسی زمین ساخت وتکتونیک منطقه در راستای نقش عناصر ساختاری و گسلها در لرزه خیزی و پایداری سازه ها و …

3- تعیین واحدهای لیتولوژیک حساس به فرسایش پذیری به منظور بکارگیری در مطالعات فرسایش و رسوب .

4- تعیین مناطق نفوذپذیر و نفوذناپذیر به منظور شناسایی استعداد سیل خیزی واحدهای سنگی و مناطق با ارزش از نقطه نظر آب زیرزمینی وپخش سیلاب ومطالعات سیل خیزی در هیدرولوژی و تلفیق

5- تعیین واحدها ، تیپ ها و رخساره های ژئومورفولوژیکی به عنوان یک مبنا در مطالعات خاک شناسی ، فرسایش و رسوب پوشش گیاهی وواحدهای برنامه ریزی .

6 – مشخص نمودن منابع قرضه سنگی و خرده سنگی مناسب جهت استفاده در ساخت سازه های آبخیزداری و رتبه بندی واحدهای سنگی از دیدگاه ساختگاه و پی سازه ها

7- بررسی و مشخص نمودن موارد خاص تاثیر گذار در حوزه نظیر زمین لغزشها ، گنبدهای نمکی ، برف و بهمن و …

جهت انجام مطالعات زمین شناسی و ژئومورفولوژی حوزة آبخیز برنطین شرح خدمات صفحة بعد از طرف کارفرمای محترم به این مشاور ابلاغ گردیده است :

زمین شناسی و ژئومورفولوژی :

1- جمع آوری عکس ، نقشه ، منابع اطلاعاتی و آماری .

2- ارائه متدولوژی .

3- ارائه خلاصه گزارش .

4- ارائه موقعیت جغرافیایی و راههای دسترسی و نقشه مربوطه .

5- تدقیق فتوژئولوژی و ارائه جزئیات جدید در نقشه با مقیاس 1:25000 یا 1:10000 .

6- تدقیق نقشه زمین شناسی با مقیاس 1:25000 یا 1:10000 .

7- تدقیق واحدهای چینه ای ( جنس ، لایه بندی ، کنتاکت لایه ، شیب و جهات شیب .

8- تدقیق ارائه درصد گسترش هر سازند .

9- تدقیق تکتونیکی ( معرفی چین خوردگی ها ، گسلها ، شکستها ) و ارائه نقشة زمین ساخت .

10- تدقیق فرآیند های فرسایش در حوزه ( معرفی اناع هوازدگیها در واحدهای سنگی حوزه ) .

11- تدقیق حساسیت به فرسایش واحدهای سنگی و ارائه نقشه حساسیت به فرسایش .

12- تدقیق منشأ رسوبات و اثرات عوامل جابجایی آنها و ارائه راهکارهای عملی جهت جلوگیری و مقابله با خطرات احتمالی .

13- تدقیق نفوذپدیری حوزه و ارائه نقشه نفوذ پذیری .

14- تدقیق خصوصیات هیدرودینامیکی واحدهای سنگی و تأثیر کمی و کیفی آنها بر منابع آب .

15- تدقیق برشهای زمین شناسی در امتداد رودخانه اصلی و ارائه نقشة آن .

16- تدقیق اطلاعات منابع قرضه و ارائه نقشه موقعیت و تعیین روشهای مناسب بهره برداری با هدف جلوگیری از ایجاد فرسایش و رسوب .

17- بررسی واحدهای سنگی از نظر احداث سازه ها و ابنیه های آبخیزداری و مشخص کردن محدودیت ها و مشکلات و نیز قابلیتها .

18- تدقیق موارد خاص تأثیر گذار در حوزه نظیر گنبدهای نمکی و معادن و مناطق بهمن گیر و .... .

19- تدقیق واحدها ، تیپ ها و رخساره های ژئومورفولوژی و ارائه نقشه .

20- تدقیق پایداری ، پهنه های لغزشی و ریزشی و تهیه نقشه ناپایداری شیبها و تکمیل پرسشنامه مخصوص اطلاعات زمین لغزش .

21- پیشنهاد عملیات اجرایی کنترل رسوبات واحدهای سنگی رسوب گیر و پایداری شیبها و حرکات توده ای و اولویت بندی عملیات اجرایی .

2- پیشینه مطالعاتی:

محدوده مطالعاتی درشهرستان روران استان واقع گردیده است. مطالعلت زمین شناسی در این نواحی همانند سایر نواحی ایران با بررسیهای به مقیاس 000/1:250 بوده است حوزه آبریز – در شیت زمین شناسی 000/1:250 میناب واقع است که به عنوان بخشی از پهنه ساختاری –رسوبی مکران محسوب می شود که در آن پی سنگ از نوع پوسته های اقیانوسی است که با – نسبتاً ضخیمی از رشته های فلیشی و مولاسی کرتاسه پسین پلیوس پوشیده شده اند. این بررسیها توسط تیمی مشترک از کارشناسان شرکت مهندسین پاراگن استرالیا و سازمان زمین شناسی کشور طی سالهای اولیه انقلاب اسلامی انجام شد. زمین شناسی همچون Bailey, child, Dalaei, Jones, swain, smith, pooyai, motamedi, peterson تحت رهبری دکتر مورگان ، مک گال و مهاجر اشجعی این تحقیقات را با تهیه نقشه 000/100 :1 زمین شناسی میناب در سال 1359 به پایان رسانیده اند. علاوه بر این بررسیهایی پایه ای توسط سازمان زمین شناسی کشور مطالعات و بررسیهای دیگر زمین شناسی در قالب پروژه های عمران ، اکتشافها و ... در منطقه به انجام رسیده است. به عنوان نمونه می توان به

- طرح پی جویی مواد معدنی خاص درمیناب 1371 (سازمان صنایع و معادن استان هرمزگان)

- طرح پی جویی سنگهای تزئینی و نما در میناب ، رودان و جاشک 1378 (مهندسین مشاور تحقیقات معدنی خاک --)

- پی جویی مواد معدنی کانیهای فلزی در سطح استان هرمزگان 1376 (سازمان صنایع و معادن و سازمان زمین شناسی کشور)

- شناسایی عناصر گروه پلاتین در نواحی --- و فاریاب 1379 (سازمان زمین شناسی کشور)

- پی جویی ذخایر متامورفیک ها اولترامانیک در ایران در منطقه میناب 1366 (سازمان زمین شناسی کشور)

- مطالعات زمین شناسی محور و مخزن سد استقلال میناب وزارت نیرو

- پژوهش در ژئومورفولو-- -- دینامیک جلگه میناب پایان نامه کارشناسی ارشد 1378

- نقش فرسایش و رسوب در تعیین الگوی مورفولوژیک بخش تحتانی رودخانه میناب پایان نامه کارشناسی ارشد 1380

- ژئو شیمی و زمین شناسی – کروسیت فاریاب استان هرمزگان پایان نامه کارشناسی ارشد 1374

- مطالعه پترولوژی ، پترو گرافی و ژئوشیمی سنگهای اولتراوائیک – پایان نامه کارشناسی ارشد 1376

- مطالعات زمین شناسی و ژئومورفولوژی مرحله توجیهی آبخیز شمیل واحدی شرکت خدمات مهندسی بهار 1379

- مطالعات ژئوفیزیکی برداشت و تفسیر اطلاعات مغناطیسی سنجی منطقه رودان پایان نامه کارشناسی ارشد 1375