من ری (Man Ray) را بشناسیم؟

من ری کیست؟ پاسخ به این پرسش آنقدرها هم ساده نیست. همگی ما این تجربه را داشته ایم که در زندگی روزمره خود وقت و انرژی زیادی را صرف شناخت انسانهای اطرافمان کرده ایم و چه بسا در بسیاری موارد ناکام مانده ایم، حال اینکه این انسانها با ما همراه بوده اند و ارتباط مستقیمی بین ما و ایشان وجود داشته، ارتباطی زنده که تا حدی تحت کنترل ما بوده ولی بازهم موفق نشده ایم تا شخصیت اطرافیانمان را آنطور که باید و شاید بشناسیم.

حال چگونه ممکن است که چنین خوش خیال باشیم و بپنداریم که با بررسی چند تابلو و دیدن آثاری چند از یک هنرمند می توانیم به شناخت وی نائل آییم!

البته این یک نوع رهیافت در دنیای هنر است؛ می توانیم اصلاً به هنرمند توجه چندانی نکنیم و آثار وی را همچون موجوداتی مستقل و جاودان در نظر بگیریم وسعی کنیم با آنها همان ارتباطی را برقرار کنیم که مثلاً با دوستمان برقرار می کنیم!

ولی آیا واقعاً همینطور است؟ آیا یک اثر هنری به جز آنچه به چشم می آید (در مورد هنرهای دیداری[1]) و یا شنیده می شود (در مورد هنرهای شنیداری[2]) هیچ چیز دیگری را نشان نمی دهد؟!

آیا به اصطلاح اثر هنری «از زیر بوته در آمده» است؟!

در یک ارتباط ساده با یک انسان، در همان مراحل اولیه سعی می کنیم تا در مورد او چیزهایی فراتر از بعد ظاهری او بدانیم.

می خواهیم بدانیم از چه خانواده ای است و چه سابقه تحصیلی یا شغلی دارد؛ می‌خواهیم بدانیم که اعتقاداتش از کجا سرچشمه می گیرند و هدفش برای ادامه زندگی چیست و اگر به دنبال دانستن این مسائل نباشیم، ارتباط ما با شخص مقابل بسیار سطحی باقی خواهد ماند؛ همانطور که هرگز از راننده اتوبوسی که سوار می‌شویم نمی پرسیم که چه شد که راننده اتوبوس شد و آیا به آشپزی علاقه داشت یا خیر!!

ولی آیا رویکرد ما در مورد هنر نیز اینگونه است؟ آیا ما امروز اثر هنری را در نمایشگاه می بینیم و ساعتی بعد وقتی دیگر تصویر آن در شبکیه چشم ما وجود ندارد آنرا فراموش می کنیم؟ آیا نقاشی در عمیق ترین حالت ممکن فقط تا شبکیه چشم ما نفوذ می کند؟

قطعاً چنین نیست، مخصوصاً در حوزه فلسفه هنر، یک محقق سعی می کند تا به بطن و فلسفه هنر نفوذ کند و آنچه که خود را در پس رنگها و نُتها و مواد و مصالح پنهان کرده را بیرون بکشد.

البته برگزیدن چنین راهی قرین سختیها و مشکلات فراوان است. گویا اثر هنری با ما به قایم موشک بازی می پردازد. در فضایی انتزاعی که بعد چهارمی به نام خیال هم در جریان است.

از طرفی در بیشتر موارد ما از حضور عنصر مهمی به نام هنرمند محروم هستیم. ما در بیشتر موارد با «تاریخ هنر» سر و کار داریم و نه با «هنر»؛ پس نباید چنان ساده انگار باشیم که با ذکر یک بیوگرافی تکراری و ضمیمه کردن چند اثر معروف پنداریم که هنرمندی را شناخته ایم.

هدف من از تحقیق در مورد “من ری” چیزی جز شناخت بیشتر وی و شناساندن او به علاقه مندان نبوده است. گرچه ما امروزه در عصر اطلاعات و ارتباطات زندگی می‌کنیم و دنیای الکترونیکی کامپیوتر و اینترنت جای هیچ بهانه ای برای عدم دسترسی به اطلاعات را باقی نمی گذارد ولی متاسفانه در ایران هنوز هم در این حوزه با مشکلات بسیاری روبرو هستیم.

پایگاههای استفاده رایگان از اینترنت حتی در دانشگاهها بسیار محدود و ناقص عمل می کنند؛ در حوزه ترجمه هم متاسفانه هنوز بیشترین توجه معطوف به متون شناخته شده و سنتی است. در زمینه های جدید به جز چند جزوه مختصر و ترجمه‌هایی اندک و در عین حال ناقص و نامفهوم چیز بیشتری در دسترس نیست.

من برای تحقیق در مورد “من ری” به جز چند سایت اینترنتی به دو کتاب به زبان انگلیسی متوسل شدم؛ مشخصات این کتب را در بخش منابع و ماخذ آورده ام.

این نوشته ها فقط اشاره ای است به یک شخصیت بزرگ و پیشرو که تاثیرات عمیقی بر هنر دوره خود گذاشته، غور و بررسی بیشتر و قضاوت نهایی بر عهده خواننده است.

امیدوارم که این اشاره هرچند کوتاه و مختصر بتواند به کارآید و حداقل پرسشهای جدیدی در ذهن خواننده ایجاد کند.

کار فلسفه خلق پرسش است و شاید کار فلسفه هنر این باشد که پرسشهای هنری بیافریند!

حال ببینیم که پرسش “من ری” از دنیا چیست و به پرسشهای زندگی چگونه پاسخ می دهد.

من ری: تعالیم، الگوها، اهداف

“من ری” نقاش آمریکایی الاصل که بیشتر عمر خود را در فرانسه (پاریس) گذراند را می توان یکی از پیشرویان در مکتب دادائیستی (Dadaism) و سورئالیستی (Surrealism) زمانه خویش (نیمه اول قرن بیستم) دانست.

وی متولد سال 1890 در ایالت فیلادلفیا (Philadelphia) در آمریکا است. خانواده وی در سال 1897 وقتی وی 7 ساله بود به نیویورک (New York) رفتند و “من ری” جوانی خویش را در این شهر گذراند.

فهرست مطالب

عنوان صفحه

من ری را بشناسیم..................... 1

من ری: تعالیم، الگوها و اهداف........ 4

نقاش خوابها........................... 12

طراحی از رویا.................... 12

از آنچه که نمی توانم عکس بگیرم نقاشی می کنم! 31

سخن آخر.............................. 34

فهرست تصاویر......................... 35

منابع و ماخذ......................... 36

مقدمه

همیشه نماد و نمادگرایی از اصول اولیه رو کرد تاریخی انسان بسوی هنر بوده به گونه‌ای که می‌توان در ابتدایی ترین نمونه‌های هنری انسان ردپایی از نمادهای تعریف شده نزد انسان را مشاهده نمود انسان اولیه با قراردادن سمبل‌ها و نشانه‌هایی خاص توانست به زبانی مشترک دست یابد که همانا این زبان، زبان تصویر بود و انگیزه پیدایش خط نیز از همین نشانه‌های تصویر بوجود آمد انسان در سیر تاریخی خود آنچنان با مهارت توانست به عناصر نمادین دست یابد که مهمترین تحولات تاریخ از پیدایش عناصر نمادین و نوشتاری آغاز شد.

وی با خلاصه کردن عناصر تصویری آرام آرام توانست خط را اختراع نماید و این اولین گام انسان هنرمند در راه پر مخاطره‌اش در مسیر تکامل بشری بود –اعتقاد و علاقه انسان همواره به آئین ها و روش‌های گوناگون زندگی، از سوی دیگر همواره سبب ایجاد حرکاتی موزون و مشخص می‌گردید، انسان اولیه بر اساس آئین‌هایی که خویش به آنها دست یافته بود به پرستش عناصر طبیعی می‌پرداخت و برای حرکات و اعمال روزمره خویش نیز آئین و روش‌هایی را ابداع نمود که این آئین‌ها در گذر زمان همراه با نهادها و عناصر تصویری نیز همراه شد.

برای مثال انسان در پرستش آتش همواره با حرکاتی موزون به دور آتش می‌چرخید و با استفاده از رنگهای طبیعی و با الهام از طبیعت و به کمک نهادها و نشانه‌های تجریدی ساخته دست خویش خود را آراسته می‌نمود و به گونه‌ای آئینی تشکر خویش خود را آراسته می‌نمود و به گونه‌ای آئینی تشکر خویش را از الهه آتش به جای می‌آورد- پس از رشد تفکر در انسان، وی توانست با الهام از این آئین‌ها و روشها و با تحقیق راجع به زندگی گذشتگان تمامی این روشها را در هم آمیزد و به گونه‌ای از هنر نمایش نزدیک شود و این آغازی بود برای حرکات نمایشی که احیا کننده آئین‌ها و روشهای انسانهای گذشته بود.

اینک انسان قرن حاضر پس از گذر از تمام دغدغه‌های زندگی توانسته هنرهای متمایزی را پایه گذاری کند که هر یک ریشه در همان آئین‌ها دارند 2-گونه از این هنرها که همواره با انسان همراه بوده‌اند-نقاشی و نمایش هستند.

در گذر تاریخی هنر نقاشی تا به امروز شاهد پیدایش رشته جدیدی هستیم که سر منشا آن صنعتی شدن و پیشرفتهای روز افزون انسان امروزی بود، این رشته همان گرافیک است که امروزه به خدمت انسان آمده و زبانی نو به نام زبان تصویر را ابداع نموده است.

در آغاز تحولات صنعتی ابداع فرایند لیتوگرافی اولین گامها در جهت تمایز گرافیک به عنوان هنری مستقل از نقاشی برداشته شد.

فرایند لیتوگرافی که در سال 1798 م آلویس سنه فلدر-اهل باواریا آن را به ثبت رساند، در سده نوزدهم به کمال رسید. در سالهای آغاز سده نوزدهم، لیتوگرافی با آثار هنرمندانی چون دلاکروا و دومیه رواج یافت- چاپ گران این فرایند را برای تهیه چاپ‌های سیاه و سفید از نقشه‌های برگه‌های نت و تصویر سازی‌های جذاب یافتند. این چاپ‌ها سپس به شکل منفرد یا به صورت کتابهای صحافی شده‌ای فروخته شدند که متن آنها به روش برجسته چاپ شده بود.

هر چند چاپ برجسته فرایند انتخابی برای چاپ متن و گراوور سازی‌های چوبی سیاه و سفید بود اما گرایش شدید به آن زمانی حاصل شد که این فرایند در چاپهای بیش از یک رنگ نیز وارد گردید. از سوی دیگر، لیتوگرافی به دلیل انطباق و تفکیک‌های رنگ خود، که با سهولت نسبی و هزینه اندک انجام می‌شد، مطلوب واقع گردید.

در میانه سده نوزدهم، لیتوگرافی رنگی یا کرومولیتوگرافی با چاپ‌های لوکس و مجلل که در تهیه آنها تا سی و دو سنگ با رنگ‌ها و انگیزه‌های مختلف به کار رفته بود، بی نهایت رواج یافت. شاید چشمگیرترین نمونه‌های کرومولیتوگرافی پوسترهای تبلیغاتی یک و دو ورقی باشد که در نیمه دوم سده نوزدهم از روی سنگ‌های بزرگ لیتوگراف چاپ شدند.

از جمله معروفترین طراحان پوستر ژول شره، اوژن گراسه، تئوفیل استینلن، آلفونس موشا و هانری دو تولوزلوترک هنرمندان فرانسوی و پیشگامان عصر طلایی پوستر بودند.

بررسی شباهت‌ها و ویژگی‌های مشترک رشته‌های هنری:

هنرها از گذشته بسیار دور اصلی ترین وسیله ارتباط بین افراد و جوامع مختلف بوده‌اند. زبان هنر زبانی است که حد و مرز نمی‌شناسد و با بیانی جذاب افکار اندیشه‌ها و ارزش‌های فرهنگی و هنری یک ملت را ثبت و پایدار می‌سازد.

با بررسی آثار هنری نیاکان خود می‌توانیم با افکار اندیشه‌ها باورها اعتقادات و توانایی‌های فنی و خلاقیت‌های هنری آنان آشنا شویم و می‌توان دریافت که کلیه هنرها اعم از تجسمی، نمایش، موسیقی و ….رابطه‌ای تنگاتنگ با هم داشته و دارند و به عبارتی لازمه یکدیگرند و هدف مشترک آنها کشف و درک زیبایی‌ها و چگونگی نمایش و انتقال مفاهیم ارزشمند آنها به دیگران به منظور توجه به عظمت خلقت است -هدف دیگری که بین همه هنرها مشترک است خود باوری است که با بکارگیری توانایی‌ها و استعدادها و تسلط بر خویشتن مشاهده خواهیم کرد که چگونه از عهده انجام امور بر می‌آییم و باور خواهیم کرد که می‌توانیم به خود متکی باشیم و نیازهای خود و جامعه خویش را بر طرف سازیم.

مختصری در باب کلمه هنر

در زبان گذشته ما لفظ هنر بارها به کار رفته است.

ریشه آن به زبان اوستایی و از آنجا به زبان سانسکریت می‌رسد اما این گونه هم نیست که این لفظ دقیقا معانی هم سان با آن چه که امروز به عنوان هنر در نظر آورده می‌شود، داشته باشد. تلقی کنونی از هنر در زبان فارسی جدید به معنی خاص لفظ است در حالی که از لفظ هنر معنای علمی مراد شده است.

لفظ هنر در زبان سانسکریت ترکیبی از دو کلمه (سو) و (نر یا نره) بوده است. (سو) به معنی نیک و هر آن چه که به هر حال خوب و نیک است و فضایل و کمالاتی بر آن مرتبت است و (نر یا نره) به معنی زن و مرد است.

در زبان اوستایی (سین) به ها قلب شده و لفظ (سو ) به (هو)، و در ترکیب به هونر که در اوستا از صفات اهورامزدا تلقی شده است تبدیل می‌شود. هونر در زبان فارسی میانه یا فارسی پهلوی نیز وارد شده است و به صورت هنر که معنی لغوی آن انسان کامل یا فرزانه است در آمده است در ادبیات دوران اسلامی ایران، هنر به معنی کمال و فضیلت تلقی می‌شود. این لفظ به هیچ وجه به این معنا که صرفاً عبارت از: صنعتگری و یا مهارت فنی باشد نبوده است.

در اخلاق واژه هنر و هنرمندی با هنرمندی با فضیلت و فضایل همراه است و در حقیقت به معنی آن درجه از کمال آدمی است که هوشیاری و فراست و فضل و تقوی و دانش را در بر دارد. با این تفاصیل هنر و هنرمندی که در ادبیات فارسی قدیم به معنای عام به کار رفته است به معانی علم و فضل و فضیلت و کمال و کیاست و سیاست و فراست و زیرکی و شجاعت و عدالت، لیاقت و فداکاری و….. است.

بنابراین به هر کسی که به مرتبه‌ای از حد کمال رسیده بود در هنر مقامی لفظ هنرمند اتلاق می‌شده است اما معنای تحریف شده‌ای که از حدود هفتاد سال پیش در ایران متداول شده است معنای خاص لفظ هنر است در حالی که در گذشته لفظ هنر و هنرمند حامل یک بار معنوی بود و چون معنای رایج کنونی به صرف داشتن مهارت فنی در صنایع یا هنرهای نمایشی و موسیقی محدود نمی‌شد.

114 صفحه فایل ورد

فصل اول :

مقدمه:

این بخش هنری برای شماست شمایی که با هنر گرافیک آشنایی دارید یا دوست دارید که آشنا شوید یا اینکه اصلا بعد از خواندن این بخش علاقمند شوید.

گرافیک از سوی هنرهای تجسمی است که صد البته برای کسانی که آن را با نقاشی اشتباه می گیرند چون شاید برای شما هم اتفاق افتاده باشد که وقتی به کسی میگویید رشته ام گرافیک است می گوید پس چهره مرا نقاشی کن باید بگویم گرافیک در اصل ایده و ترکیب بندی است که اکثر اوقات بین نوشته و تصویر اتفاق می افتد و نقاشی بیشتر تقلید طبیعت است که ایده های گرافیست ها می تواند بوسیله دست مثال یک نقاش اجرا شود که خیلی از هنرمندان شاید برای اجرای بهتر و شاید بخاطر کسری وقت طراحی نهایی را به شخص دیگری میسپارند که از نوع اول می توان به بیلبوردهای توی خیابان اشاره کرد و گروه دوم به آقای ممیز یکی از گرافیستهای برتر ایران اشاره کرد و گاهی هم آن ایده توسط کامپیوتر و برنامه های پیشرفته اجرا می گردد که مطمئنا کار با دست از ازرش با لاتری برخوردار است.

گرافیک در معنای لغت بمعنی ترسیمی و نگارشی است و در دو مفهوم قدیم ، سنتی و جدید ، نوین متمایز می گردد که در مرز بین این دو پدیده چاپ قرار دارد.

همانطور که گفتم گرافیک به دو دسته قدیم و جدید و بین این دو چاپ ، تقسیم می شود.

البته منظور از چاپ هم ، چاپها ی دستی بوسیله قالب چوبی، لوح فلزی(گرانور)و نیز چاپ سنگی (لینو گرافی دستی) است و هم چاپ نیمه ماشینی مثل ؟ لینوگرافی جدید و هم چاپ ماشینی نظیر چاپ حروفی (نترپرس) و ؟ و غیره

عنوان قدیم گرافیک با گرافیک سنتی شامل خطاطی ، نقاشی دو بعدی ، کنده کاری می باشد که بیشترین نمود ان در آرایش کتابهاست که محصول همکاری نقاش، خوشنویس، تذهیب کار و جلد ساز است.

و اما گرافیک نوین علاوه بر کتاب آرایی در عرصه تبلیغات تجاری، اعلانات دیواری (پوستر) و مطبوعاتی ونشان ها (مارک) و غیره می باشدو حتی در سینما و تلویزیون هم کاربرد دارد. مثل عنوان بندی (تیتراژ) فیلم و تصاویر متحرک طراحی شده (انیمیشین).

هر گرافیک نوین با معماری ومسائل ارتباط محیطی نیز تداخل دارد، پس این هر علاوه بر خط و رنگ به عناصر بصری دیگری چون حجم و نور و حتی حرکت برای انتقال مفاهیم کمک می گیرد.

دفعه های بعد در مورد تاریخچه تا به اینجا رسیدن گرافیک و تصویرسازی و تحول پیدایش خط و خوشنویسی (کالیگرافی) صحبت می کنیم.

نماد و نشانه

در طول تاریخ از نماد، که نوعی علامت واجد هویت بصری است به عنوان ابزاری برای ایجاد ارتباط استفاده شده است. تصویر بر این است که انسان پیش از تاریخ با خراش دادن و ایجاد نقش بر دیوار غارها آلنامیرا در اسپانیا و لاسکو در فرانسه تلاش داشته تا از این طریق به دیگرن اعلان خطریا آگاهی دهد و یا پیام های دیگری را انتقال دهد. باستان شناسان لوازم و ابزارهایی را از یونان باستان یافته اند که بر آنها نقوش و علائم نمادینی نقش بسته که احتمالاً معرف خالق آنها بوده است. در تابوت های مصری نیز نقوش نمادینی حکاکی شده است که احتمالاً نشان از هنرمند خالق آن دارد. در جوامع قرون وسطایی بازرگانان و صنعتگران برای مشخص کردن کالاها یا محصولاتشان از علائم ونمادهای خاصی استفاده می کردند که شناساگر آنها بود. چاپگران اواخر سده نوزدهم میلادی نیز که به مهارت ها واستادی خود فاخر بودند، بر روی تمامی چاپنقش های خود نمادهایی را به صورت حرف نشانه یا امضاء چاپ می کردند که معرف حرفه وصنعتگری آنان بود. در آغاز سده بیستم نیز گاوچرانان آمریکایی برای مشخص کردن مالکیت دام های خود از علائم انحصاری استفاده می کردند. در واقع آنها از نوعی زبان تصویری استفاده می کردند که سابقه آن به مصریان باستان می رسد. طی دوره رکود اقتصادی در آمریکا کارگران دوره گرد یا در واقع پیشه ورانی که بیکار شده بودند، یک نظام ارتباطی تحلیلی و کاربردی راابداع کردند. آنها علائم ونشانه هایی بودند که بر دیوار خانه ها و ساختمان ها رسم می کردند و مثلاً گویای خطراتی بود که کارگران دوره گرد را تهدید می کرد. یعنی درست شبیه به روشی که انسان غارنشین از تصاویر خطی استفاده می کرد. دودایره و یک خط رابط بین آنها شناساگر بانوم و معرف این هشدار بود که پلیس ناحیه خشن و متخاصم است. این نشانه به دیگران هشدار می داد که هرچه زودتر محله را ترک کنید. ر سم چهار خط افقی بر خانه، به این معنا بود که اگر در شکستن چوب به مالک خانه کمک کنید. یک وعده غذا به عنوان دستمزد دریافت خواهید کرد. نقوش مخطط، علائم ونوشته های روی در ودیوارهای شهر را می توان همگی به عنوان تلاشی برای بیان احساسات، ایجاد ارتباط یا تلاشی جهت ابراز وجود دانست.

تصویر نشانه (Pictogram)

نمادهای گرافیکی و ساده ای که در این صفحه ارائه شده «تصویر نشانه» می نامند. «تصویر نشانه» نوعی نماد بصری است که اطلاعات را به صورت تصویری وبدون استفاده از کلام ارائه می دهد. «تصویر نشانه» نوعی نماد گرافیکی است که داستانی را به شیوه ای بسیار ساده و همه فهم و فارغ از محدودیت های زبانی روایت می کند.

امروزه این نوع نمادها را می توان در همه جا دید. از علائم راهنمایی رانندگی گرفته تا علائم نشانه های فروشگاه ها، ساختمان های عمومی، مترو، راه آهن و خلاصه هر کجا که ضروری است اطلاعاتی را سریع و صریح به اطلاع عمومی رساند. به عنوان مثال این نمادها ما را به سمت تلفن عمومی، ایستگاه راه آهن، فرودگاه و رستوران راهنمایی می کنند. این نمادها بدون استفاده از کلمات و جملات اطلاعات موردنیازمان را در اختیارمان می گذارند. به عنوان مثال اگر به یک کشور خارجی سفر کنید که با زبان آشنایی ندارید، به آسانی می توانید علائم جاده ای هشداردهنده و بازدارنده آن را تشخیص دهید. و یا به آسانی با توجه به علائم ونشانه ها مسیر خود را برای مکان مورد نظر بیابید، زیرا این علائم خود یک زبان بین المللی ، بصری و بدون کلام هستند.

1- از علائم شناسایی یا داغ نشانه هایی که گاوچرانان آمریکایی در آغاز سده بیستم استفاده می کردند.

2- نوعی نشان چاپگر قدیمی متعلق به سده نوزدهم، شرکت و سنواکو، 1926

نشانه (لوگو) چیست؟

کلمه لوگو (Logo) از واژه ای یونانی به معنی زبان مشتق شده است. و لوگو را به عنوان یک نماد، علامت، تصویر نشانه و عکس نشانه در نظر می گیریم که معرف و نمایانگر یک سازمان، یک حرفه، محصول یا حتی یک همایش یا یک رویداد خاص است. «نشانه» تجسمی از یک سازمان است و باید مروج هویت بصری آن باشد، هویتی که به سرعت و به آسانی قابل تشخیص باشد.

«نشانه» نمایانگر حجم زیادی از اطلاعات است که در یک بیان بصری واحد متراکم شده است.

در این زمینه داستان معروفی از ریموند لوئی، طراح صنعتی معروف نقل می شود. وی در یک میهمانی با خانمی مواجه شد که در مورد طرح لویی برای شرکت «Exxon» از وی سؤال داشت. وی از لوئی پرسیده بود که چرا چنین سؤالی می کنید و آن خانم گفته بود که چون خیلی جلب توجه می کند و لویی جواب داد :«خوب پاسخ شما همین است».

عوامل موفقیت نشانه

یک نشانه موفق، به سرعت بر مخاطب تأثیر می گذارد و چشم را به شدت به خود جلب می کند. نشانه باید بی هیچ سخن یا کلامی به سرعت قابل تشخیص باشد و دارای انسجامی باشد که آن را از دیگر نشانه ها متمایز سازد. نشانه خوب باید آنچنان قوی و معتبر باشد که تا مدت زمان طولانی همچنان اعتبار خود را حفظ کند و قابل استفاده باشد. برای طراحی هر نوع حرف نشانه ای، راه حل های زیادی وجود دارد، اما اصلی ترین ویژگی یک نشانه یا یک نماد خوب سادگی یا ایجاز آن است. اصطلاح معروف «کمترین بیشترین است» به کرات توسط طراحان و کسانی که طراحی تدریس می کنند استفاده شده است. اصل «کمترین بیشترین است» به آموزه های مدرسه باهاوس مربوط می شود و باید به هنگام طراحی نشانه به خاطر سپرد.

نماد، حرف نشانه یا علامت تجاری؟

برای طراحی نشانه شرکت یا مؤسسه مورد نظرتان از چه قالبی استفاده می کنید. حرف نشانه، نماد یا علامت تجاری؟ مسئله مهمی که همیشه باید به خاطر داشته باشید، تصویری است که تلاش دارید نشان دهید. قالبی که استفاده می کنید خود باید نوعی تصویر قوی و تخیلی را بازتاب دهد. اگر نماد یا تصویر مبهم باشد و موجب سوءبرداشت شود، طرح ناموفق خواهد بود. پیش از تلاش برای طراحی نشانه مورد نظرتان، با دقت به نشانه هایی که در مجلات، روزنامه ها و تابلوی اعلانات وجوددارد نگاه کنید. این طرح ها ایده های فراوانی به شما می دهد و به علاوه امکان می دهد تا تجارب و حاصل کار دیگر طراحان را که منجر به این طرح ها شده، به دقت تحلیل کنید. هر یک از این طرح ها حاصل تلاش طراح در برآورده کردن خواسته های سفارش دهنده و پاسخ گویی به نیازهای بصری شرکت یا مؤسسه است. به نحوی که هم گویای هویت و نوع قعالیت شرکت باشد و هم خود به عنوان یک عنصر تجسمی دارای وحدت و انسجام بصری باشد و چشم را به خود جلب کند. از این رو با مشاهده این طرح ها در می یابید که چگونه سایر طراحان این مسائل را حل کرده اند. در هر صورت به خاطر داشته باشید که طراح حتماً باید در هماهنگی و همفکری با سفارش دهنده بهترین رویکرد به طراحی هویت را تعیین کند.

از چه نوع قالبی استفاده می کنید؟

1- نماد انتزاعی یا تصویری

نماد می تواند واکنش حسی قویی در مخاطب برانگیزد. نمادهایی که به صورت حرف نشانه استفاده می شوند معمولاً شمایل های تصویری خلاصه شده یا انتزاعی هستند که به شکلی بازتاب دهنده سازمان هستند. بسیاری از نمادهای انتزاعی از دهه 60 عرضه شدند، اما از اواخر دهه 1980 نیز که نشر رومیزی پدیدار شد، حجم بیشتری از این نمادها رایج گشت. اگر قصد دارید طرحی تهیه کنید که منحصر به فرد و در بازار قابل رقابت باشد، باید کاملاً مراقب باشید که طراحتان بیش از حد متکی به برنامه های نرم افزاری موجود در بازار نباشد، زیرا در غیر این صورت فرم نشانه ای که طراحی می کنید تفاوت چندانی با طرح های افراد دیگری که از این برنامه ها استفاده می کنند، نخواهد داشت. طراحی نشانه به تفکر زیادی نیاز ندارد. دستیابی به یک مفهوم خوب باید ارجع تر از سرعت و زمان طراحی باشد. در صفحات بعد با نمونه های مختلف این نوع نشانه ها و ویژگی ها و کاستی های هر یک آشنا می شویم.

2- حرف نشاه یا نمادهای متکی به طراحی حروف

«حرف نشانه» (Logotype) معمولاً نام یک مؤسسه است که با حروف چاپی مناسب با آن مؤسسه طراحی شده و معمولاً بدون استفاده از نماد گرافیکی است. گاه حرف نشانه متکی به حروف اول نام شرکت است و به شکل حروف چاپی طراحی می شود.

3- علائم تجاری و نمادهای توصیفی

علامت تجاری (Trade Mark) نام، نماد یا ترکیبی از این دواست که برای شناسایی محصول یک شرکت استفاده می شود. معمولاً علائم تجاری همراه با نشانه TM یا درج می شود.

نکاتی که پیش از شروع طراحی باید به خاطر سپرد

در آغاز کار باید خاطر نشان شود که طراحی نشانه صرفاً خلق یک تصویر زیبا و جذاب نیست، بلکه فرآیندی است که بر یک مفهوم خاص متکی است. طراحی نشانه باید با توجه به عوامل متعددی که بخش عمده ای از آن نیازها و شرایط سفارش دهنده مربوط می شود، انجام گیرد. طراح با اتکاء به این نیازها و نیز اطلاعاتی که گردآوری کرده است شروع به طراحی می کند. در ادامه مراحل آغازین یک پروژه طراحی را بررسی می کنیم.

1- تحقیق

اطلاعاتی درباره سوابق کارهایی که تاکنون توسط شرکت انجام شده گردآوری کنید. اگر شرکت تازه تأسیس است مایل است چه تصویری از خود نشان دهد؟ و اگر قرار است نشانه قبلی یک شرکت را طراحی مجدد کنید راهی وجوددارد که طرح را به جای آن که تغییر اساسی دهید روزآمد کنید. نوع فعالیت و شخصیت سفارش دهنده در نشانه قدیمی آن تشخیص یافته است. از این رو هرگونه تغییر عمده و اساسی می تواند موجب سوء تغییر عموم شود. مردم به دشواری می توانند با این تغییرات کنار بیایند و غالباً از این نوع تغییرات ناخشنود می شوند. اگر ضروری است با تبلیغ و آگهی نشانه جدید، این تغییر به اطلاع عموم برسد و طرح جدید در سطح گسترده معرفی شود.

2- مخاطب کیست؟

پاسخ به این پرسش می تواند مفهوم کلی نشانه یا حرف نشانه را تعیین کند. در دهه 1990 واژه «چند فرهنگی» نقش عمده یافته است. امروز بازار طراحان به کشورهایی که پیش از این بخشی از بلوک شرق بودند گسترش یافته است. آیا نشانه مورد نظر باید فراتر از مرزهای ملی هم مفهوم باشد؟ به بیان دیگر آیا نشانه باید توجه افراد متعلق به فرهنگ های مختلف را در یک نماد ارائه داد؟

«مهم ترین عاملی که بر ارتباطات عمومی تأثیر می گذارد، رایانه سازی، جهانی شدن تجارت و جنبش زیست محیطی است. این عوامل تقریباً چهره کلی دهه 1990 را شکل می دهند. از این رو ترکیب تصاویری شمال بیت هپ، تصاویر شکل یافته رایانه ای، جلوه های چند لایه کاغذ بازیافت شده و نمادهایی که در تمامی کارها و فرهنگ های مختلف قابل فهم باشد بسیار مؤثر است. اما شگفتی از پدیده های جدید همواره با شیفتگی برای چیزهای آشنا تعدیل می شود.» از گفته های چریش گورمان طراحی مجله «گرافیک دیزاین بواس»

1- نشانه ای برای یک مسابقه بین المللی فوتبال که عواید آن صرف مبارزه با بیماری ایدز می شود. اثر تونی دیسپینیا، 1988

2- نشانه چاپی بر روی تی شرت، برای فروشگاه مخصوص لباس های راحتی اثر «مووبه» 1991

3- کجا و چگونه از نشانه استفاده خواهد شد؟

اگر از نشانه در اندازه های مختلف کوچک و بزرگ و بر روی خودروها، تابلوها و نیز سربرگ ها، کارت ویزیت و دیگر آثار چاپی استفاده می شود، باید دقیقاً توجه که این قالبها و اندازه های مختلف چه تأثیری بر ظاهر کلی طرح می گذارند. آیا می توان طرحی که ابعاد بزرگ آن خوش منظر است، ساده و خلاصه کرد به نحوی که همچنان هویتش حفظ شود؟

فصل دوم:

بروشورها

شکل گیری بروشور می تواند شامل سلسله ای از اندازه ها، صفحات و اشکال باشد. بیشترین بروشورها بر پایه اندازه ای استاندارد هستند نیز دقیقاً هماهنگ یا متناسب با نگهدارنده های بایگانی می باشند یا با مقتضیات پاکت نامه ها هماهنگ می شوند.

ما بروشورها را در بخشی مشابه خبرنامه ها به حساب می آوریم. زیرا چالش های اساسی آنها مشابه هم اند. مقدار متن یکپارچه سازی عناصر گرافیکی با متن بدینسان تمام اطلاعات و رهنمودها که برای خبرنامه ها به کار گرفته می شدند برای بروشور نیز به کار می رود.

نظر به اینکه مقدار زیاد متن در کل دارای یک رنگ خاکستری است هنگامی که به صفحه نگاه می کنید می توانید برای لذتبخش تر کردن آن با افزودن کنتراست هر کاری انجام دهید. در این مثال از کادربندی بیش از حد بزرگ برای ایجاد کنتراست در سمت راست و چپ صفحه و در بخش وسطی مقدار قابل توجهی فضای سفید به وجود آورده ایم.

به دلیل اینکه بیشتر بروشورهای دو لتی و س لتی- نظیر این یکی- برای هماهنگی با نگهدارنده های بروشور (بایگانی) با پاکت نامه، اندازه ای استاندارد دارند، جای زیادی بر ای تنوع ستون متنی عریض وجود ندارد اما می توانید جذابیت های بصری اضافه کنید و یکنواختی متن صفحات سنگین را با جاگذاری و در ارتباط با تعدادی تصاویر با قسمت های خسته کننده کاهش دهید.

طراحی این بروشور را برای کازینوی شبانه جمع آوری اعانه با تصویری به شیوه چشمه های لاس وگاس و حروفی متضاد در عنوان شروع کردیم که در مجموع با احتساب 8 صفحه منگنه شده همانند یک جزوه کوچک می شود.

با ترکیب تیتر و عناصر در یک واحد گرافیکی جمع و جور عنصر گرافیکی سرگرم کننده ای ورای عنوان فرعی تجربه کرده ساختیم و عناصر دیگر را حول آن حرکت دادیم. کوششی چند جانبه از جاگذاری ها و اندازه های فراخور.

چشمه را با ظاهری عظیم و نامطبوع شروع کرده بودیم شدیداً اندازه آن را تعدیل نمودیم. برای از بین بردن لی آوتی ملال آور و وسط چین اشاره به حالتی پیش بینی نشده تفریحی و فضایی انرژی زا، عنوان تیتر گرافیکی را کج قرار دادیم.

طراحی ما اتکای بیشتری به تأثیر بصری از عنوان گرافیکی دارد. به طوری که پس زمینه را برای نهایت تأثیرگذاری به رنگ مشکی تبدیل کردیم. پیش از این عکس ستون انبار چندان زنده نبود و برای جذابیت بصری، عکس دیگر و برش الوان از معماری محلی اضافه کردیم. گرافیکی ظاهراً قوی، ناشی از عنوان گرافیکی ما را به تجربه بیشتری ترغیب نمود. به جای گروه کردن دیگر عناصر متراکم، کلاً طراحی عمارتی را با تفکیک عناصر تا حد امکان ارائه دادیم. عنوان گرافیکی بسیار بزرگ بود و تا لبه های طراحی امتداد داشت. با تعدیل اندازه آن تعادلی دلپذیرتر به وجود آوردیم.

محیط سیاه بین عنوان و تصاویر علامت گرافیکی طراحی را هیجان انگیزتر می سازد. برای سادگی، لوگو را از روی جلد برداشتیم و آن را در جایی دیگر گذاشتیم.

این دو صفحه گسترده داخل بروشور را نشان می دهد. مطابق دو صفحه قبلی هستند که از موضوعات مستقر در روی جلد بروشور تبعیت می کنند. ما تیتر فرعی را عنوان اصلی صفحه و تصاویر نهایتاً کوچک از محل ماوقع را در اولین صفحه گسترده جاگذاری کردیم رنگ های روشن و تیره پس زمینه حسی از سرور و شادمانی به حاشیه صفحات می افزایند.

تمام صفحات گسترده دیگر در این بروشور (نظیر این یکی در بالا) توأم با تغییرات اندکی برای ایجاد تنوع در متن و تصاویر از همین لی آوت تبعیت خواهند نمود.

مقدار متن زیاد: هدف خبرنامه و بروشورها ترغیب مردم به خواندن بالفعل است. مقدار زیاد متن چشمان ما را می پوشاند. برای جذب کردن چشمان خواننده بر روی قسمتی از مقاله ای برایش جالب است دستیابی به آن جزء وظایف طراحان است. حتی اگر به طور یقین مقاله ای برای خواننده جالب نباشد شما می توانید آنها را وسوسه کنید که قسمت کوچکی از آن را بخوانند و سپس به قسمت کوچکتری هدایت کنید که در نتیجه آنها سرتاسر مقاله را بخوانند.

این قطعه نوشتاری تا حدی جدی است. همانند یک خواننده مجدانه علاقمند خواهید شد کل اطلاعات مقاله را بفهمید آیا می توانید تصور کنید که 15 صفحه با تعداد صفحات بیشتری این طور باشند . برای تعدادی از پروژه ها ترجیحاً کمیت های بسیار زیادی از متن از جمله تمیزی، وضوح و یکپارچگی متن مقبولیت دارند اما در موردخواننده تان واقعگرا باشید.

چیدمان سمت چپ تغییرات بهتری است که نه فقط موجب آسان خواندن متن می شود بلکه اجازه می دهد فضای سفید بیشتری به داخل آن قسمت آهسته حرکت کند.

اضافه نمودن مقدار جزئی تر فاصله سطور ظاهر صفحه را کم وزن تر می کند و آن را به میزان کمتری ناخوشایند می سازد.

فضای سفید بین پاراگراف به جای ناصافی (کنگره کردن حاشیه ها) به فراخی صفحه هم کمک می کند و هر پاراگراف مستقل برای خواندن وسوسه انگیز می شود چون خواننده احساس نمی کند که آنها چیزی نظیر تعهد برایش ایجاد کنند. خوب متن این پاراگراف را خواهم خواند که حتماً به سطر بعدی هدایت می کند.

تعدادی از این دستکاری ها بدان معنا است که القاء نماید شما متن کمتری بر روی صفحه دارید. اگرچه این مشکلی برای پروژه شماست اما مزیتی است برای فراخی صفحه، سبکتر کردن صفحه و خلق ظاهری جذاب تر و ادراک بیشتر کلمات بر روی صفحه، بدون افزایش فاصله بیشتر سطور سعی کنید حروفی فشرده، باریک اندام با بلندای کوچکتر (برای مثال سعی کنید به جای فاصله 7/12، 4/12 پونت) داشته باشید و این همیشه امکانی برای ایجاد توانایی حروف است.

کاتالوگ

کاتالوگ نیز همانند بروشور در قطع های مختلف چاپ می شود و عمدتاً در اختیار خریداران اجناس و کالاها و یا فرآورده های خوراکی و یا متقضیان خدمات قرار می گیرند تا از آن طریق و به سهولت مشخصات، جنس و قیمت آن را دریابند و نسبت به خرید و سفارش خرید آن اقدام نمایند و یا به مشاغل و خدماتی خاص دسترسی پیدا کنند.

بعضی از کاتالوگ ها در شکلی ساده که حاوی لیست اجناس و کالا ویا خدمات هستند عرضه می شوند و بعضی دیگر همراه با تصویر و در شکلی نفیس ارائه می گردند.

گاهی نیز مؤسسه یا نهادی تبلیغاتی ، لیست اجناس و کالاهای چند شرکت تولیدی و خدماتی را در یک کاتالوگ دسته بندی کرده و به چاپ می رساند. از جمله این کاتالوگ ها می توان کاتالوگ نمایشگاه های کتاب، کاتالوگ نمایشگاه های کالاهای تجارتی و مصرفی یک یا چندین برگ به هم پیوسته ای را که با یکی از قالب های تک برگ، آکاردئونی و یا صحافی شده به صورت مفتول و یا ته چسب که حاوی اطلاعات کلی درباره یک مؤسسه و یا یک کمپانی و یا کارخانه می باشد، بروشور می گویند. اطلاعات مندرج در یک بروشور عبارت است از معرفی اجمالی، شرح عملکرد، عنوان کلی فعالیت ها، تولیدات و محصولات که معمولاً همراه با تصویر و نمودار در قالبی شکیل و چاپی نفیس ارائه می شود. هدف اصلی بروشور، معرفی مؤسسه، کارخانه، کمپانی و یا هر تشکیلات دیگر است. معمولاً نهاد روابط عمومی عهده دار تهیه بروشور می باشد.

اطلاعات یک بروشور می تواند اقتصادی، تجاری، صنفی، اجتماعی، سیاسی، حزبی و یا فرهنگی و هنری باشد؛ اما کاتالوگ ها عموماً دارای اطلاعات اقتصادی وتجاری هستند.

در تنظیم یک بروشور و کاتالوگ، اعم از تک برگ، آکاردئونی و یا دیگر اشکال خلاقانه، بایستی به موضوع، مخاطب، امکانات و کاربری آن توجه شود.