گزارش کاراموزی بررسی قوای محرکه موتورسیکلت در 67 صفحه ورد قابل ویرایش

فصل اول : ادبیات موضوع

- مقدمه

- تاریخچه کنترل کیفیت

- تعریف کنترل کیفیت

- اهداف و مزایای کنترل کیفیت

- لزوم کنترل کیفیت

فصل دوم : معرفی مکان کار آموزی

- تاریخچ? شرکت

- اهداف شرکت

- بخش شماره گذاری شاسی

- انبار مواد اولیه

- تست شاسی

- بخش نصب پلاک و ثبت مشخصات

- فصل سوم : شناخت وضعیت موجود

- پیش مونتاژها

- مونتاژ فرمان

- مونتاژ محور عقب و جلو

- مونتاژ موتور

فصل چهارم : کنترل فرآیند تولید با روشهای آماری

- مقدمه

- مراحل تهی? نمودارهای کنترل

- منظور و مقصود از تهی? نمودار کنترل

- فصل پنجم : تجزیه و تحلیل

- تجزیه و تحلیل نمودارهای کنترل در بررسی سیستم های علت

- انواع مشخصات نمودار کنترلی

- نمودارهای کنترل برای مشخصه های متغیر

- اصول آماری نمودارهای کنترل

- اصول آماری نمودار کنترل R

- لزوم به کارگیری هم زمان نمودارهای کنترل میانگین و دامنه

- اصول آماری نمودار X با استفاده از تخمین S

- اصول آماری نمودار کنترل S

- اصول آماری نمودار کنترل میانگین با دامن? متحرک

- نمودارهای کنترل وضعی

- نمودار کنترل نسبت اقلام معیوب – نمودار p

- اصول آماری نمودارهای کنترلی p

- نمودار کنترلی برای تعداد اقلام معیوب – نمودار np

- نمونه گیری در نمودار کنترل p و np

- نمودار کنترل تعداد نقص ها ( c و u )

- اصول آماری نمودار کنترلی c

- نمودار کنترلی تعداد نقص ها در واحد محصول – نمودار u

- اندازه نمونه در نمودارهای کنترل c و u

- تحت کنترل در آوردن نمودارهای کنترل وصفی

- کاربرد نمودارهای وصفی به عنوان روش کنترل آماری فرآیند و بازرسی

- نمودار استخوان ماهی برای تاب برداشتن شاسی

- نمودار استخوان ماهی برای سوختن موتور

- نمودار پارتو

- تجزیه و تحلیل نمودار پارتو

- فصل ششم :

نتایج و پیشنهادات




مقدمه :

پیشرفت های تکنولوژی و متنوع شدن تولید، بالا رفتن انتظارات مشتریان و ظهور قدرت اقتصادی جدیدی به نام چین که توانسته محصولاتی به قیمت یک سوم کشورهای دیگر به بازارها عرضه نماید نه تنها بازار ایران بلکه بازارهای کلیه کشورهای اروپایی و آمریکایی را می تواند تحت الشعاع قرار دهد و می تواند موجب رکود یا تعطیلی کارخانجات کوچک موتور سیکلت سازی شود.

خط مشی جامع برای یک شرکت مستلزم یکپارچگی فعالیتهای مهندسی و مدیریتی برای غلبه بر تغییرات شرایط محیطی سازمان و بازار می شود. محصولات تولیدی باید با نیازهای بازار که مشتریان محسوب می شود منطبق باشد این انطباق اساس طرح کیفی محصول را تعیین می نماید.





تعریف کنترل کیفیت

از زمانی که انسان توانائی ساخت یک محصول را پیدا کرد جهت کنترل کیفیت آن نیز به تلاش پرداخت. ظرافت، دقت و هنرمندی خاصی که در آثار باستانی و محصولات متعلق به زمانهای نه چندان دور مشاهده می شود حکایت از این تلاش دارد. با شروع انقلاب صنعتی در اواسط قرن هیجدهم. ماشینهای تولیدی کم کم جایگزین ابزار و مهارت فردی افراد هنرمند و صنعتگر گردید. با پیدایش روشهای جدید و پیچیده تولید، اشتیاق به تولید بیشتر افزایش یافت و بدین ترتیب نیاز به کنترل کیفیت محصول نهائی نیز ابعاد تازه ای یافت.

بین روشهای اولیه کنترل کیفیت، هر چند به نوبه خود موثر بودند و روشهای آماری امروز کنترل کیفیت. تنها شباهت اندکی بچشم می خورد. پایه و اساس کنترل کیفیت آماری به مفهوم امروزی آن تنها در سالهای 1920 گذاشته شد. برای فهم بهتر واژه کنترل کیفیت تعریف جداگانه کلمات کیفیت و کنترل لازم است:

کیفیت یعنی شایستگی جهت استفاده بخصوص و میزانی است که یک محصول انتظارات مصرف کننده خود را برآورده می سازد و کنترل به معنی اعمال ضوابط و راهنمائیها بر روی کسی یا چیزی جهت اطمینان از کسب نتایج مورد نظر می باشد.







تاریخچه کنترل کیفیت

کنترل کیفیت آماری در ده 1920 توسط والترا. شوهارت (walter A.shewhart)

از آزمایشگاه های بل تلفن (Bell Telephone Laboratories) آمریکا پایه گذاری گردید. وی در یاد داشتی در 16 ماه می 1924 اولین تصویر نمودارهای کنترل را ترسیم کرد و به بررسی بیشتر این روش در مطالعات بعدی خود پرداخت و نتیجه تحقیقات خود را در کتابی تحت عنوان بیشتر این روش در مطالعات بعـدی خود پرداخــت و نتیجـــه تحقیقــــات خــــود را در کتابی تحت عنوان کـــــنـتـرل اقـتـصـــادی کـــیـفــیـت مـــــحــصولات ســاخـــتــه شـــــده The Economic Control of Quality of Manufactured Product در سال 1931 منتشر ساخت.

دو همکار دیگر شوهارت بنامهای داج (H. f. Dodge ) و رویمگ (H. G. Romig) کاربرد تئوری آماری را در نمونه گیری بررسی کردند و نتیجه کار آنان منجر به انتشار جداول معروف بازرسی نمونه ای (Sampling Inspection Tables ) داج – رومیگ در سال 1944 گردید. مجموعه کارهای شوهارت، داج و رومیگ اساس علمی را تشکیل می دهد که امروزه کنترل کیفیت آمـــــاری خــوانـــده مـــی شـــود. ایــن افــــراد در دهـــــــه 1930 بـــا هـــمکــاری جامعه آمریکائی برای آزمایش و مواد (American Society for testing &Materials) انــجـــمن استــــاندارد هــــــای آمریـــــکا (American Standard Association ) و جامعه مهندسین مـکانیک آمریـــــکا ( American society for Mechanical Engineers ) کوششهای خود را برای معرفی روشهای جدید آماری شروع کردند.

صنایع آمریکا در اوائل علیرغم تبلیغات وسیعی که در مورد روشهای جدید صورت می گرفت به سختی حاضر به پذیرش آن بودند. پروفسور فریمن Professor H.A. Freeman که در انستیتو تکنولوژی ماساچوست (M.I.T) جهت ترویج روشهای آماری کنترل کیفیت تلاش می کرد این عدم استقبال را به علل زیر نسبت داده است:

الف- اعتقاد راسخ مهندسین تولید مبنی بر اینکه وظیفه اصلی آنها تکمیل روشهای فنی تا حدی است که هیچ گونه تغییر مهمی در کیفیت محصولات تولیدی بوجود نیاید. و دیگر آنکه نظریه احتمالات و تغییرات تصادفی جایگاه مناسبی در روشهای تولیدی نمی تواند داشته باشد.

ب – مشکل پیدا کردن آمار شناسان صنعتی که دراین زمینه تقریبا پیچیده آموزشهای لازم را دیده باشند. تا سال 1937 تعداد مراکز صنعتی در آمریکا که روشهای جدید را پذیرفته بودند احتمالا از 12 عدد تجاوز نمی کرد. برخورد سرد صنایع آمریکا نسبت به روشهای آماری کنترل کیفیت بسرعت در دوران جنگ جهانی دوم سپری شد. شروع جنگ در سال 1939 آمریکا را به فکر افزایش تجهیزات و نیروهای مسلح خود انداخت و بزودی نیروهای مسلح بصورت بزرگترین مشتری صنایع این کشور در آمدند ونفوذ روز افزونی بر استانداردهای کیفیت پیدا کردند.

نقش ارتش در پذیرش کنترل کیفیت آماری دو جنبه داشت. اول آنکه نیروهای مسلح خود روشهای علمی بازرسی نمونه گیری را پذیرفته بودند و اولین قدم در این زمینه بلافاصله بعد از وارد شدن آمریکا در جنگ برداشته شد. بدعوت دولت گروهی از مهندسین برجسته آزمایشگاههای بل تلفن Beel Telephone Labpratories ) ) جهت تدوین یک برنامه بازرسی نمونه گیری برای اداره تــدارکات ارتش مشـــغول بکار شدنــد. جـــداول بازرســـی نــمونــه گـیری (Sampling Inspection Tables) اداره تدارکات ارتش و نیروهای مسلح که در سال 1942 و 1943 منتشر گردید نتیجه کار این افراد بود. همین گروه کوشش و سیعی برای آموزش کارکنان دولت در استفاده از جداول و روشهای جدید براه انداختند.

اهداف و مزایای کنترل کیفیت

هدف از تاسیس ، ایجاد و فعالیت تمامی موسسات و سازمانهای اجتماعی از قبیل کارخانجات صنعتی و ... تولید محصولات و یا ارائه خدماتی است که مشخص? اصلی آن انطباق به مورد مصرف میباشد. عبارت انطباق با مورد مصرف به عنوان معنی اساسی کیفیت یک کالا و یا خدمت تعریف می گردد. برای دستیابی به هدف فوق، واحدهای تولیدی مانند یک ارگانیزم زنده فعالیت های مختلفی را انجام میدهند.یک کارخانه صنعتی نیز از طریق به کارگیری بخشهای معین و سیستمهای مشخص با عملکرد گوناگون مانند امور مالی، بازاریابی، امور پرسنل و ... به فعالیت می پردازد.

از مهمترین سیستم های موجود در یک کارخانه یا واحد صنعتی سیستمی است که به منظور دستیابی به هدف کیفیت و یا انطباق تولید با مورد مصرف فعالیت می کند، اهمیت عملکرد این سیستم به این دلیل است که بقای یک کارخانه وابسته به درآمد حاصل از فروش تولیدات آن بوده و توانایی فروش تولیداتش وابسته به مناسب بودن آنها برای استفاده می باشد.

عملکرد سیستم کیفیت وابسته به فعالیت مجموع? وسیع از سیستمهای دیگر دارد.

تولیدکنندگان تلاش می کنند تولید محصولات مطابق با مشخصات تعیین شده انجام پذیرد، بنابراین باید فرآیند تولیدی را کنترل نموده تا به کیفیت مطلوب دست یابند.

تولید محصولات معیوب باعث نارضایتی مشتریان و کاهش نرخ تقاضا نسبت به محصول ارائه شده می گردد، زیان حاصل از این امر و هم چنین هزینه های مصرف شده برای تولید این قطعات، از دست رفتن موقعیت های تجاری که به علت تاخیر در ارسال کالا برای مشتریان ایجاد می شود و اثرات دیگر یک تولید نا مرغوب، می تواند عامل ایجاد ضرر و زیان قابل ملاحظه ای برای یک واحد صنعتی گردد.

بنابراین می توان این گونه نتیجه گرفت که کنترل کیفیت باعث پدیدار شدن عوامل زیر می گردد:

ضایعات کاهش می یابند.
دوباره کاری کاهش می یابد.
هزینه های تولیدی کاهش می یابد.
محصول با کیفیت بهتر تولید می گردد.
سطح رضایت مندی مشتریان افزایش می یابد.
سهم بیشتری از بازار به کنترل در می آید.
اعتبار تولیدی در نزد بانک ها و مشتریان بوجود می آید.

انحرفات فرآیند تولید به دو گروه قابل تقسیم می باشند:

1- انحرافات تصادفی تنها ناشی از اتفاق

2- انحرافات با دلیل ناشی از علل مشخص پیدا شدنی

1- انحرافات تصادفی که از تعداد زیادی علل مستقل بوجود می آیند هر انحراف تصادفی به تنهایی باعث تغییر ناچیز می گردد ولی تعداد زیادی انحرافات تصادفی منجر به انحراف قابل توجه می شوند. نمونه انحراف تصادفی عبارتند از : لرزش خفیف در ماشین ها، تغییرات جزئی در مواد اولیه و تغییرات جزئی در تنظیم دستگاههای کنترل توسط انسان. حذف انحرافات تصادفی از فرآیند تولید مقرون به صرفه نمی باشد. هر گاه تنها تغییرات تصادفی وجود داشته باشد فرآیند تولید به بهترین وجه کار خود را انجام می دهد. در این حال چنانچه هنوز اقلام معیوبی تولید شوند باید تغییری اساسی در فرآیند تولید ایجاد شود و یا در مشخصات قابل قبول به منظور کاهش اقلام معیوب تجدید نظر گردد. قرار گرفتن یک مشاهده در حدود کنترل انحرافات تصادفی به معنی تحت کنترل بودن فرآیند است و در این حالت برآورد کیفیت کل تولید از راه نمونه گیری امکان پذیر می گردد.

2- انحرافات با دلیل از یک یا تنها از تعداد کمی علل مستقل بوجود می آیند. هر انحراف با دلیل ممکن است مقدار زیادی تغییر ایجاد کند. مثال هایی از انحراف با دلیل عبارتند از: خطای اپراتور، تنظیم اشتباه دستگاه انحرافات با دلیل را می توان کشف کرد و حذف آنها معمولا از نظر اقتصادی توجیه پذیر است. اگر انحراف با دلیل وجود داشته باشد فرآیند تولید به بهترین وجه کار خود را انجام نمی دهد. قرار گرفتن یک مشاهده خارج از حدود کنترل معمولا بدین معنی است که فرآیند باید مورد بررسی دقیق قرار گرفته و تصحیح لازم به عمل آید چنانچه در فرآیندی انحراف با دلیل وجود داشته باشد آن فرآیند به اندازه کافی یکنواخت نمی باشد که بتوان با نمونه گیری کیفیت کل تولید را برآورد نمود.

به فرآیندی که بدون انحرافات با دلیل باشد فرآیند تحت کنترل آماری گفته می شود با استفاده از حدود نمودار کنترل می توان اانحرافات با دلیل را از انحرافات تصادفی جدا نمود.

تغییرات در داخل حدود کنترل بدین معنی است که تنها انحرافات تصادفی وجود دارند و فرآیند تولید باید به حال خود رها شود.

حدود کنترل اکثر نمودارهای کنترل در فاصله 3 ± انحراف استاندارد از میانگین آمار، مورد استفاده تعیین می شود و این بدین معنی است که اگر تنها انحرافات تصادفی وجود داشته باشد 7/99 درصد مقادیری که بر روی نمودار رسم می شوند بین حدود کنترل قرار می گیرند 3/0 درصد باقیمانده اعلام خطرهای اشتباه خواهند بود این درصد آنقدر ناچیز است که اغلب از حدود 3 ± زیگما برای جدا کردن انحرافات با دلیل از انحرافات تصادفی استفاده می گردد.

با توجه به تعداد زیاد مشخصه های کیفی که در یک کارخانه بزرگ وجود دارد، نمودارهای کنترل تنها برای بررسی تعداد کمی از مشخصه های کیفی مناسب می باشند بعلاوه وقتی مشخصه هایی تحت کنترل درآیند باید بیشترین تلاشها به بررسی مشخصه های کیفی دیگری که نیاز به بهبود دارند معطوف شود.

مراحل تهیه نمودارهای کنترل :

انواع مشخصات نمودارکنترلی

مشخصه های کمی : برخی از مشخصه های کیفی را می توان در قالب یک اندازه عددی پیوسته بیان کرد به عنوان مثال، قطر داخلی یاتاقان را می تون با میکرومتر اندازه گیری و برحسب میلی متر گزارش کرد. ولتاژ حاصل از سیم پیچ اولیه یا ثانویه یک کوئل، سختی فلایویل بعد از ریخته گری، و درجه حرارت کوره پخت، همگی مثال هایی از مشخصه های کیفی قابل اندازه گیری هستند. مشخصه هایی نظیر ابعاد، وزن، حجم و ... را « مشخصه های کیفی کمی » می نامیم وبرای کنترل آنها از نمودارهای کنترل کمی استفاده می کنیم.

مشخصه های وصفی: برخی دیگر از مشخصه های کیفی را نمی تون در قالب یک اندازه عددی اندازه گیری وگزارش کرد. در این گونه موارد، معمولا قطعات بازرسی شده نسبت به مشخصه مورد نظر به دو گروه منطبق و نا منطبق یا سالم ومعیوب دسته بندی می شوند. به عنوان مثال، تعداد قطعات ترک دار حاصل از فرایند فورج کاری در یک نوبت تولید، تعداد اتصالی های حاصل از فرایند لحیم کاری یک برد الکترونیکی در تعداد مشخصی نمونه، تعداد شاتون های تابدار موتور خودرو در یک روز تولید و ... همگی مشخصه های وصفی هستند. نمودارهای کنترلی که برای این نوع مشخصه به کار گرفته می شوند، « نمودارهای کنترلی وصفی » نام دارند.

نمودارهای کنترل برای مشخصه های متغیر اصولا نمودارهای کنترل برای شناسایی عوامل اکتسابی به کار می روند ، تغییرات اکتسابی روی میانگین، انحراف معیار و یا هر دو تاثیر گذار هستند. در عمل نیز زمانی که مشخصه کیفی مورد مطالعه به صورت کمی باشد، هم میانگین و هم انحراف معیار آن را کنترل می کنیم.

میانگین فرایند معمولا به وسیله نمودار کنترل میانگین یا کنترل می شود. تغییر پذیری یا انحراف معیار فرایند را نیز می توان به وسیله نمودار کنترل برای انحراف معیار یا نمودار کنترل برای دامنه، که به ترتیب نمودار S و نمودار R نامیده می شوند، کنترل کرد. در عمل، نمودار کنترلی R به علت سادگی محاسبات، بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد، مگر در مواردی که پی بردن به تغییرات خیلی کوچک مورد نظر باشد.

اصول آماری نمودارهای کنترل

اگر Xn, … , X2,X1 نمونه ای n تایی از مشخصه کمّی مورد نظر باشد، در آن صورت، میانگین این نمونه ها به صورت زیر خواهد بود:

طبقه قضیه حد مرکزی، با انتخاب اندازه نمونه مناسب، توزیع نرمال می شود.

بنابراین با در دست داشتن میانگین و انحراف معیار جامعه ها ها، می توان حدود کنترل نمودار را تعیین کرد. معمولا به دست آوردن مقادیر واقعی امکان پذیر نیست و در عمل، مقادیر این گزینه ها، با استفاده از نمونه گیری تخمین زده می شود. برای تخمین این گزینه ها، ابتدا m نمونه n تایی تهیه می شود. مقدار m یا تعداد دفعات نمونه گیری معمولا بین 25 تا 30 بار و اندازه نمونه (n) اغلب کوچک و حدود 5 مشاهده است. اگر میانگین نمونه های n تایی باشند، در آن صورت، بهترین تخمین برای میانگین جامعه ها، میانگین کل است که به صورت زیر تعریف می شود:

که مقدار نمایانگر اندازه متناظر با خط مرکزی نمودار است.

اگر R1,R2,…,Rm دامنه m نمونه باشد، دامنه متوسط را می توان از رابطه زیر به دست آورد.

اصول آماری نمودار کنترل R

از R به عنوان تخمینی برای انحراف معیار استفاده می شود. با رسم مقادیر R روی نمودار کنترلی می توان تغییر پذیری فرایند را کنترل کرد. این نمودار کنترل را نمودار R می نامند. حدود این نمودار همانند نمودار به راحتی قابل محاسبه اند.

خط مرکزی این نمودار برابر است و برای محاسبه حدود کنترل آن، به تخمین صحیحی از نیاز داریم. با فرض اینکه مشخصه مورد نظر تقریبا دارای توزیع نرمال باشد، رابطه شناخته شده زیر بین و وجود دارد:

در نتیجه حدود کنترل نمودار R برابر است با :

اگر مقادیر D4,D3 را به صورت زیر تعریف کنیم:

آنگاه حدود کنترل نمودار R را می توان به صورت زیر نوشت:

که مقادیر D3 و D4 برای اندازه نمونه های مختلف در جدول ضمیمه 2 ارائه شده است. مثلا برای n=5 مقدار D4 برابر 2.115 و مقدار D3 برابر صفر است.

پس از اینکه حدود کنترلی نمودارهای و R با استفاده از نمونه های اولیه محاسبه شد، لازم است که میانگین و دامنه نمونه ها به ترتیب روی نمودار های کنترل و R ترسیم و برای بررسی رفتار نقاط روی نمودارها، این نقاط به هم وصل شوند. اگر نقاط روی نمودار، حالت خارج از کنترل نشان دهند یا الگوی غیر تصادفی در آنها مشاهده شود، باید علت را بررسی کرد. در صورتی که این موارد در اثر علل اکتسابی به وجود آمده باشند، این نقاط حذف و حدود کنترل نمودارها دوباره محاسبه می شود. این کار تا زمانی ادامه می یابد که تمام نقاط تحت کنترل قرار گیرند و از هیچ گونه اگلوی غیر تصادفی پیروی نکنند. البته اگر تعداد نقاط حذف شده بیشتر از 4 یا 5 نقطه باشد، باید نمونه گیری دیگری انجام گیرد.

نکته

برای تهیه نمودارهای کنترل R و لازم است که ابتدا نمودارها R تهیه گردد. اگر نمودار R تحت کنترل بود و هیچ مشکلی نداشت، در آن صورت، نمودار تهیه می شود؛ زیرا حدود کنترل نمودار وابسته به انحراف معیار فرایند است و اگر انحراف معیار فرایند تحت کنترل نباشد، محاسبه این حدود بی معناست. نرم افزارها این دو نمودار را با هم تهیه می کنند، ولی حتی در این شرایط نیز به دلیلی که ذکر شد، بررسی و تحلیل نمودار R بر نمودار مقدم است.



لزوم به کارگیری همزمان نمودارهای کنترل میانگین و دامنه

نمودارهای کنترل برای شناسایی علل اکتسابی فرایند به کار می روند و چون علل اکتسابی بر مقدار میانگین و انحراف معیار اثر می گذارد، لازم است که این دو نمودار به صورت همزمان ودر کنار هم مورد استفاده قرار گیرد. شکل( شماره 3 ) فرایندی را نشان می دهد که میانگین آن در حال افزایش است. این تغییر را نمودار به وضوح نشان می دهد، در حالی که نمودار R هیچ تغییری را نمایان نمی کند. شکل ( شماره 4 ) نیز فرایندی را نشان می دهد که میانگین آن ثابت و پراکندگی اش در حال افزایش است. تغییرات پراکندگی موجود در این فرایند را نیز فقط نمودار R نشان می دهد. با توجه به اینکه در هر دو وضعیت، فرایند خارج از کنترل است، را نیز فقط نمودار R نشان می دهد. با توجه به اینکه در هر دو وضعیت، فرایند خارج از کنترل است، ولی فقط یکی از نمودارها این حالت را نمایش می دهد، لازم است که از این دو نمودار در کنار هم استفاده می شود.

*مقاله براورد تاثیر مرگ و میر های ناشی از سوانح و تصادفات رانندگی*

برآورد تاثیر مرگ ومیر های ناشی از سوانح و تصادفات رانندگی روی امید به زندگی در بدو تولد وبار اقتصادی ناشی از آن

مقدمه

افزایش شتابان تعداد تصادفات رانندگی ومتعاقباً افزایش مرگ ومیر ناشی از این سوانح وتصادفات درسالهای اخیر،توجه بسیاری از مسئولین وبرنامه ریزان کشور را به خود معطوف کرده است.نرخ رشد تصادفات رانندگی و مرگ ومیر ناشی از این سوانح وتصادفات درسالهای اخیربه طور فاجعه آمیزی افزایش یافته وباعث صدمات ولطمات جبران ناپذیری بر مناسبات اقتصادی واجتماعی کشورشده است.

مرگ ومیرهای ناشی ازسوانح وتصادفات رانندگی در سالهای اخیرباتوجه به ابعاد وسیع مسئله چندان که باید مورد توجه قرارنگرفته است وتا کنون برآورددقیقی در مورد هزینه های اقتصادی مرگ ومیرهای ناشی ازسوانح وتصادفات رانندگی نشده است.با توجه به آثار منفی که این مرگ ومیرها در بلند مدت می تواند بر اقتصاد کشور به جای گذارد لزوم کنترل این مرگ ومیرها نیز ضرورت پیدا خواهدکردوبرای شفاف ترشدن بعدفاجعه آگاهی از بار اقتصادی این مرگ ومیرها برپیکرة اقتصادی کشور ضرورتی انکار ناپذیر خواهد داشت.تحقیق حاضر تلاشی است در جهت رسیدن به این اهداف وبرآورد بار اقتصادی مرگ ومیرهای ناشی ازسوانح وتصادفات رانندگی در سال 1381.

سوانح وحوادث رانندگی تهدیدی جدی برای سلامتی انسانها در سراسر دنیامی باشد.در کشورهای توسعه یافتة صنعتی راهکارهای مقابله با سوانح وحوادث با دقت وحساسیت بررسی شده است ولی در کشورهای درحال توسعه اینگونه نیست (Soori&Nagavi,p:1).

امید به زندگی در بدوتولد یکی از شاخص های توسعه یافتگی کشورها به شمار می آید و یکی از اهداف برنامه ریزان برای توسعه, افزایش امید به زندگی در بدو تولد است. شاخص های تعیین کننده امید به زندگی دربدو تولد , میزان های مرگ‌ و میر ویژه سنی می باشد. هر چه میزان‌های مرگ‌ و میر در سنین پایین مخصوصاً سنین زیر 5 سال کمتر باشد امید به زندگی روبه فزونی خواهد گذاشت و مرگ‌و میر در سنین 5 سال در کشور ما تا حد زیادی تحت کنترل درآمده است, اما هنوز فاصله زیادی با کشورهای توسعه یافته دارد. عامل مهم دیگری که امید به زندگی را تحت تاثیر قرار می دهد مرگ‌ و میر جوانان و افراد میانسال است. با توجه به اینکه مرگ‌ومیرهای ناشی ازسوانح و تصادفات رانندگی بیشتر سنین میانی و پایین را تحت تاثیر قرار می دهند, تاثیر منفی این مرگ‌ومیرهای روی امید زندگی در بدو تولدودر نتیجه روی اقتصاد وجامعه اجتناب ناپذیر خواهد بود.

اهمیت پژوهش:

واقعة مرگ ومیر در سنین متفاوت از اهمیت زیادی برخوردار است وآگاهی ازشاخصهای مربوط به آن برای برنامه ریزان کشور ضرورتی انکار ناپذیر دارد.امروزه‌ سلامت‌ محور توسعه‌ پایدار محسوب‌ می‌شود و سرمایه‌گذاری‌ در بخش‌ سلامت‌ سریعترین‌ و آسانترین‌ راه‌ برای‌ کاهش‌ فقر در جامعه‌ محسوب‌ می‌شود.

امروزه توجه خیلی کمی به هزاران زندگی که دراثر تصادفات، بی رحمانه از دست می رود می شود. جامعة بهداشت عمومی، تصادفات رانندگی را به عنوان یک علت اصلی برای از دست دادن زندگی بارورومولدوهمچنین یک علت برای هزینه های بالای مراقبتهای بهداشتی ودرجه زیادی ازناتوانی جسمی می داند.از نظر تاریخی نیز به علت داشتن علل متنوع، از تصادفات به عنوان یک مسئلة مهم بهداشت عمومی غفلت شده است وجوامع وحکومتها این علل را به عنوان علل قابل قبول برای مداخلات بهداشتی درک نکرده اندوبه این مسئله که از طریق تلاشهای سازمان یافته در یک جامعه می توان از این آسیبها جلوگیری کرد به شکل محدودی مورد توجه قرار گرفته است.تحلیلهای اخیر در ارتباط با انتقال جمعیتی وانتقال اپیدمیولوژیکی ومطالعات انجام شده از جمله مطالعات بانک جهانی[1] وسازمان بهداشت جهانی[2](WHO)علل آسیبها وصدمات را در سطح ملی وجهانی تا حدودی برجسته کرده اندولی به علل کلیدی این مسائل کمترتوجه شده است Sethi&Zwi,p:412) (.

با توجه به تاثیر زیاد مرگ‌ومیر های ناشی ازسوانح و تصادفات رانندگی روی شاخص‌های مرگ‌ومیر بخصوص امید به زندگی در بدو تولدواقتصاد کشور و عدم توجه به این مرگ‌ومیرها, لزوم توجه به آثار این مرگ‌ ومیرها ضروری است. کاهش امید به زندگی آثار اقتصادی و اجتماعی سوئی برای جامعه به ارمغان می‌آورد . نکته مهم این است که این مرگ ومیرها بیشتر جنس مذکر وسنین پائین راکه قشر فعال جامعه محسوب می شوند تحت الشعاع قرار می دهد وکنترل وبه حداقل رساندن این مرگها آثار اقتصادی – اجتماعی وجمعیتی مثبتی خواهد داشت.آگاهی ازمیزان تاثیر این مرگ ومیرها روی امید به زندگی در بدو تولدومحاسبه نفر سالهای عمر از دست رفته ناشی از این مرگ ومیرها به پژوهشگران وبرنامه ریزان کمک خواهد کرد تابا دید باز تری به عواقب اقتصادی- اجتماعی این مرگ ومیرها بنگرند.

اهداف پژوهش:

هدف کلی پژوهش برآورد تاثیر مرگ و میرهای ناشی از سوانح وتصادفات رانندگی روی امید به زندگی در بدو تولدومحاسبه بار اقتصادی ناشی ازاین مرگ ومیرها در سال1381 است.

4-1- ادبیات موضوع

درمجموع در سال1990 تعداد9611000سال به دلیل مرگهای زود هنگام در ایالات متحدة آمریکا از دست رفته است.بیشترین تعداد سالهای از دست رفته مربوط به سرطان، خودکشی ودیگرکشی، بیماریهای قلبی وتصادفات رانندگیبوده است. تصادفات رانندگی با1340000سال عمر تلف شده، رتبة چهارم را به خود اختصاص داده است.این تعداد سالهای عمر از دست رفته 94/13 درصد کل سالهای عمر از دست رفته در اثر مرگ ومیرهای زود هنگام می باشد.

[1]World Bank

[2]World Health Orgnization