چکیده :

اقدام پژوهشی (پژوهش درعمل) فعالیتی است که معلمان به منظوردرک تدوین و یادگیر دانش آموزان خود انجام میدهند.اقدام پژوهی که معلمان برای خودشان انجام می دهند. (قاسمی پویا)

پژوهش درآموزش وکلاس برای پیداکردن راه های اثربخش بهسازی و بازاندیشی درفرآیند یاد دهی به یادگیری جریانی است که دربرنامه درس ملی ومبانی نظری تحولی بنیادین در نظام تعلیم وتربیت آمده است.معلمان عموما همانی را آموزش می دهندکه می دانند و کار را چنان انجام می دهندکه می توانند دیدگاه ها،آموزش ها،تجربه ها،خاطره ها،گرایش ها، وفعالیت های پیشین معلم همه وهمه در کار او اثر دارند.درس پژوهی درواقع به معنای«پژوهش مشارکتی معلمان درکلاس درس»می باشد.

پژوهش بدون برخورداری از یک فضای فرهنگی مساعد اثر چندانی عاید نظام نخواهد ساخت.فرهنگ به عنوان زیست بوم مناسب عمل می کند واز این روبا گسترش آن زمینه ی توسعه وتاثیرگزاری یافته های پژوهش درنظام تاثیر می گزارد. (نذیری،1393)

درس پژوهی به مثابه روش نوین پژوهش درعمل وهسته های کوچک تحول درآموزش ، به گسترش پژوهش وتولید دانش حرفه ای در مدرسه کمک می کند ، به علاوه فرآیند یادگیری گروهی و بهسازی مستمر(تدوین برنامه ،اجرا،بازبینی،بازاندیشی،یادگیری وترویج یافته ها) شد مبتنی است وفرصتی برای سهیم شدن کارگزاران آموزشی در تجربه های یکدیگر را فراهم می آورد.

اهمیت و رویکرد «درس پژوهی» مبتنی است برتاکیدبرخلاقیت ونوآوری (حسن1393)

تاکیدبر تدریس های فراگیرمحور،سوال محور،فرایندمدار،تاکید برروش های تدوین و فعال تدوین در تمام مراحل تدریس، استفاده بهینه از فناوری اطلاعات و ارتباطات. تفاوت اساسی درس پژوهی واقدام پژوهی یا معلم پژوهنده دراین است که «درس پژوهی» دیگر معلم نمی تواند کار را به صورت فردی انجام دهد.البته کار اقدام پژوهی امکان کار گروهی هم بود، اما در« درس پژوهی» کار حتما مشارکتی و گروهی و مبتنی بر همکاری تعامل چند تن ازمعلمان و کمک دانش آموزان و حتی اولیاست. دراین کاری که به صورت اقدام پژوهی در مدرسه انجام گرفت مشکل از اینجا شروع شد که بخشنامه ای از طرف اداره متبوع به عنوان شرکت همکاران در مسابقه «درس پژوهی» به مدرسه ارسال شد. بنده به عنوان معاون آموزشی درجلسه شورای معلمان مسئله را برای همکاران توضیح داده وشرح چگونگی «درس پژوهی» را به معلمان درآن جلسه بیان نمودم واز آنها خواستم که هرکدام مایلند درقالب گروه های مختلف کلاس های هم پایه با کمک مدیر و معاون و ناظر می توانند در این طرح شرکت نمایند. که اکثرآنها با این امر مخالفت نمودند و علاقه ای از خود نشان ندادند.درجلسه دوم شورای معلمان بنده ضمن توضیحات لازم مزایای اجرای طرح و چگونگی برنده شدن در مسابقه در سطح منطقه واستان واهدا هدایا از طرف مقامات مسئول و همکاری مدیر که می تواند با به کار انداختن همه امکانات گروه رایاری کند بالاخره توانستیم یک گروه از بین آنها که حدود چهار نفر بودند وابراز علاقه به اجرای طرح نمودند.

بالاخره مشکل تا حدودی برطرف شد و مقرر شد که درکلاس سوم درس ریاضی موضوع جمع سه رقمی (جمع فرایندی) به سرپرستی و تدریس وخانم پویا وخانم کرمپورو سلگی وهمکاری مدیر بنده معاون آموزشی اجرا گردد.

بعد از توصیف وضعیت موجود وتوضیحات درباره اقدام پژوهی ودرس پژوهی –همکاران هرکدام راه حلی ارائه دادند. بعد ازاجرای راه حل موقتی نکات ضعف مشخص شد.دیگر همکاران وبنده راه حلی دیگر بیان کردم که آرا انجام دادیم که بحمد الله جواب مثبتی داد. که این مراحل درطی گردآوری اطلاعات شواهد(1) وشواهد(2) انجام گرفت.تجدیدنظر وارائه راه حل در این مراحل بود.

و راهی را که رفته بودیم مورد باز بینی قرار دادیم بعد از آن نتیجه گیری از اقدام پژوهی نیز اقدام گرفته و نتایج را نوشتم و در پایان توصیه یا پیشنهادات کاربردی وپژوهشی را تقریر نمودم. ودر آخرین مرحله منابع راذکر نمودم.

مقدمه

پروردگار متعال، خالق آدمی است او با تمام صفات و ویژگی های انسان و نیز سیر تکامل و رشد او بی‌کم و کاست آشناست. به همین جهت بهترین و کامل‌ترین برنامه تربیتی را نیز از طریق پیامبران شایسته خود برای انسان فرستاده و در اختیارش قرار داده است. تعلیم و تربیت مهمترین و والاترین وظیفه بزرگترین معلمان بشریت، پیامبران بزرگ خدا و امامان راهنما (ع) است. آنان که برای راهنمایی آدمی مبعوث شده اند سرچشمه‌های سعادت و نیک بختی را به روی او گشوده اند. پیش از آن راه بنمایانند همراهان خود را به خوبی شناخته و از راز و رمزهای وجود آنها و پیچیدگی های درونی و بیرونیشان آگاه گردیده اند.

در تعلیم و تربیت برای معلمان و مربیان و اولیاء نیز آشنایی با ویژگی های مخاطبان بیش از هر چیز دیگری مهم و حیاتی است. کسانی که قرار است تحت یک برنامه منظم و دقیق آموزشی و تربیتی، دانش، نگرش، توانایی بیشتر، بهتر و جدی تر کسب کنند.کار زمانی حساس‌تر و دقیق‌تر می شود که مخاطبان، دانش آموزانی باشند که هر نقش کوچکی تا ابد بر صفحه جان و اندیشه شان باقی خواهد ماند. این چنین است امام متقین، امیرالمؤمنین(ع) تعلیم و تربیت فرزند خویش را با تعلیم کتاب خدا و تأویل و درک فهم آن آموزش شریعت مقدس و حرام و حلال خدا آغاز و بر آن پافشاری می‌کند.یکی از مسائل مهم در تربیتی دینی دانش آموزان این است که به موازات آموزش تعالیم دینی و پرورش فکری و اعتقادی آنها، لازم است عواطف دینی نیز در آنها رشد و گسترش یابد.در نیمه نخست دوره جوانی اهمیت این امر بیشتر است. شرکت در مراسم مذهبی از قبیل نماز جماعت، نماز جمعه، مراسم اعیاد مذهبی، مراسم سوگواری در ماه محرم، مراسم شب های قدر، جلسات دینی و ... در پرورش عواطف دینی دانش آموزان بسیار موثر است. حضور در این قبیل برنامه ها پیوند قلبی آنها را با دین و معنویات افزایش می دهد و زمینه را برای شکوفایی ایمان فراهم می سازد. این پیوند قلبی با دین سرمایه ای گرانبها برای این دوره و دوره های بعدی است. در این جا باید به نقش منحصر به فرد نماز اشاره کنیم، نماز ارتباط قلبی انسان با یاد خداست و نقشی بسیار سازنده در تربیت روحی و اخلاقی انسان دارد. کسانی که با نماز آشنا هستند به پایگاه روحی و معنوی با ارزشی دسترسی دارند. نوجوانان به این پناه معنوی بیشتر نیازمندند. نوجوانانی که اهل نماز هستند در صورتی که لغزش هایی داشته باشند با اتکاء به این ارتباط پیوسته و منظم، راحت تر می توانند از لغزش های خود برگردند و خود را پا سازند، از این رو نباید از نقش اساسی نماز در تربیت دانش آموزان غفلت کرد.

بیان مسأله

نماز به عنوان یک فریضه مذهبی دارای اثرات تربیتی درابعاد مختلف فردی،گروهی،بهداشتی و روانی در محدوده خانواده می باشد.اجرای فریضه نماز در شکل‌گیری صحیح روابط میان اعضای خانواده نقش عمده‌ای دارد. با اجرای این فریضه خانواده به یک محیط مقدس تبدیل شده،روابط افراد دارای قداست ویژه‌ای می شود و نوجوان در محیط خانواده،نماز را در خود درونی ساخته، خود را ملزم به رعایت دستورات بهداشتی و اخلاقی می داند.خانواده‌ای که اعضای آن با برپایی نماز به طهارت درونی خود می‌پردازند پشتوانه محکمی برای معنویت است که درمقابل ناملایمات زندگی آن‌ها را حمایت می کند.

چنین افرادی از نظر روحی توکل به خدا کرده،اعتماد به نفس داشته ودر مقابل مصائب ومشکلات خود را نمی‌بازند. در نتیجه اختلالات روحی مانند اضطراب،ترس،افسردگی،ازخودبیگانگی وخودکشی در چنین افرادی بندرت دیده می شود.(ماهنامه رشد،1390)مدرسه بعد از خانواده دومین نهادی است که در تمایل و رغبت دانش‌آموزان به نماز بسیار موثر است. از آنجا که مدرسه از لحاظ روابط گروهی وسیع‌تر است دانش‌آموزان در آنجا روابط گسترده‌ای پیدا می‌کنند. آنان در روابط آموزشی با دوستان،همکلاسان،معلمان و اولیای مدرسه قرار می‌گیرند. نماز یک عمل عبادی است. وقادر است این روابط را از سطح آموزش بالا برده‌،در سطح تربیتی وفرهنگی قرار دهد.

در متون دینی مامثل قرآن کریم، نهج‌البلاغه وکتاب‌های حدیث به خواندن نماز تأکید شده وآمده است:نماز،وسیله‌ای برای پاک شدن از خودبینی است(نهج البلاغه ،حکمت252) به درستی که نماز انسان را از کار ناشایست باز می دارد.(عنکبوت،آیه45) نماز به پا دارید وزکات را اداکنید وبا این وسیله روح وجسم خود را نیرومند سازید وبدانید هر کار خیری برای خود از پیش می‌فرستید آن را نزد خدا خواهید یافت که محققاً خداوند به هر کار شما بیناست.(سوره بقره،آیه 110)

در مدرسه هنگامی که نوجوانان وجوانان،در موقعیت‌های مختلف اوقات تحصیل،هنگام شنیدن اذان،در کلاس یا در راهروی مدرسه بدون هیچ تکلفی،مشاهده کنند که معلمان و مربیان مشتاقانه به سوی نماز می‌شتابند،در اثر احساس همانندسازی به شوق ورغبت در می‌آیند وبه اقامه نماز گرایش فزون‌تری پیدا می‌کنند.

چکیده :

بسیاری از مورخان، محققان و دانشمندان ایران و جهان با اذعان به علم بودن تاریخ و حتی قبول آن به عنوان مادر علوم نقش قابل توجه و انکارناپذیر تاریخ در زندگی بشر را گوشزد کرده و بر این مسائل اتفاق نظر دارند که تاریخ عبرت آموز بوده و می تواند با یادآوری اشتباهات بزرگ گذشته، انسانیت را از تکرار (لااقل عمدی و اختیاری) آن ها باز دارد. به علاوه تاریخ تجربه گذشته را به تجربه کنونی می افزاید و زندگی را پرمایه تر می کند. اتکا بر تجارب گذشته غالباً اخذ تصمیم را در زندگی روزانه آسان می کند و چونان چراغی برای راه آینده ما عمل می نماید.حس تاریخی لازمه ی حیات و بقای ملت ها به شمار می آید. هر ملتی با اتکا به شخص ها، حماسه ها، کتاب ها، شعرها، یادآوری خطرات و صدمات گذشته، بزرگداشت پیروزی ها و تجلیل از قهرمانان و ... هم در شکل گیری این حس و هم در تقویت هر چه بیش تر و مداوم آن می کوشد. ملت ما و دیگر ملت های بزرگ جهان به اتکای همین حس تاریخی است که در تاریخ دوام آورده اند و در برهه هایی، صاحب آوازه و افتخار شده اند. تضعیف این حس را باید خطری جدی در حیات عالی هر کشور دانست. اینجانب علی بابلی در این اقدام پژوهی سعیم بر این است که بتوانم دانش آموزان کلاسم را به مبحث تاریخ علاقه مند سازم . امید است پژوهش فوق مورد قبول همگان قرار گیرد.