مبانی نظری و پیشینه تحقیق با موضوع سلامت روان

در 28صفحه ورد قابل ویرایش با فرمت doc

توضیحات: فصل دوم پایان نامه کارشناسی ارشد (پیشینه و مبانی نظری پژوهش)

همراه با منبع نویسی درون متنی به شیوه APA جهت استفاده فصل دو پایان نامه

توضیحات نظری کامل در مورد متغیر

پیشینه داخلی و خارجی در مورد متغیر مربوطه و متغیرهای مشابه

رفرنس نویسی و پاورقی دقیق و مناسب

منبع : انگلیسی وفارسی دارد (به شیوه APA)

نوع فایل: WORD و قابل ویرایش با فرمت doc

قسمتی از متن مبانی نظری و پیشینه

سلامت روان

مفهوم سلامت روان

پیش از پرداختن به تعریف سلامتی روانی لازم است به یک نکته اشاره نماییم. سه واژه­ «بهداشت روانی» و«سلامت روانی» و « بهزیستی روانی» اگر چه دارای معانی متفاوتی هستند، ولی در مواردی بجای یکدیگر به کار می­روند (هرشنسن^[1] و پاور^[2]، 1988، ترجمه منشی طوسی،1374).

سلامت یکی از مفاهیم ضروری و همواره مورد بحث دنیای پیچیده انسان است که قدمتی به بلندای هستی وی دارد. سلامتی کیفیتی از زندگی می­باشد که تعریف آن مشکل و اندازه­گیری آن نیز سخت می­باشد. متخصصان تعاریف متعددی از مفهوم سلامت ارائه کرده­اند اما همه آنها به­طور مشترک مسؤولیت درقبال وجود خود و انتخاب سبک زندگی سالم را سرلوحه مباحث خود قرار داده­اند و همه آنها با هدف به حداکثر رساندن توان فرد برای بهتر زیستن توجه دارند.

برای سلامتی معانی متعددی وجود دارد هرچند کلمه سلامتی برای ما شناخته شده و دارای مفهوم مشخص است، با این وجود تعریف آن آسان نیست و برای مردم مختلف معنای متفاوتی دارد. معنای لغوی سلامتی کامل بودن، بی­عیب بودن، تندرستی و مقدس بودن است. سلامت در بُعد جسمانی و روانی معنا می­یابد، زیرا انسان به تنهایی نه جسم است و نه روان، بلکه تلفیقی از این دو عنصر می­باشد. لذا چون انسان در محیط اجتماع به سر می­برد و در اجتماع پیوسته در معرض عوامل اجتماعی و بیولوژیکی گوناگون قرار می­گیرد، نتیجه آن اختلال در سلامت روانی است. اغلب مردم از اهمیت حفظ سلامت جسمانی خود آگاهند و از روش­هایی چون ورزش منظم، تغذیه مناسب، و آزمایش­های طبی مرتب برای کسب اطمینان از سلامتی خود استفاده می­کنند، اما تنها تعداد کمی از مردم به اهمیت حفظ بهداشت روان خود واقف هستند. هر چند همه در زندگی خود فشار روانی را تجربه می­کنند و قطعاً میزان معینی از آن برای انگیزش مفید است، اما سطوح فشار روانی باید به دقت مورد بازبینی واقع شود. فشار روانی می­تواند مشکلات جسمانی (فشارخون بالا، سردرد، گردن­درد، خستگی)، تولید کند و ممکن است سرآغازی برای ناتوانی روانی در بعضی از افراد باشد. بنابراین اصطلاح سلامت روانی، اصطلاحی است که از آن برای بیان و اظهارکردن هدف خاصی برای جامعه استفاده می­شود. هر فرهنگی براساس معیارهای خاص خود به دنبال سلامت روانی است. هدف هر جامعه این است که شرایطی را که سلامت اعضای جامعه را تضمین می­کند آماده نماید. منظور از سلامت روانی، سلامت ابعاد خاصی از انسان مثل هوش، ذهن، حالت و فکر می­باشد. از طرف دیگر سلامت روانی روی سلامت فیزیکی هم تأثیر دارد. بسیاری از پژوهش­های اخیر مشخص کرده­اند که یک سری اختلال­های فیزیکی و جسمی به شرایط خاص روانی مرتبط هستند (نجات، 1378).

2-2- تاریخچه بهداشت روان

در حقیقت بهداشت روان را می­توان یکی از قدیمی­ترین موضوعات به شمار آورد. زیرا بیماری­های روانی از زمان­های قدیم وجود داشته، بطوری­که بقراط در حدود 400 سال قبل از میلاد عقیده داشته که بیماران روانی را مانند بیماری جسمی باید درمان کرد . تقریباً از سال 1930 یعنی بعد از تشکیل اولین کنگره بین المللی بهداشت روان بود که این رشته بصورت جزئی از علوم پزشکی درآمد و سازمان­های روانپزشکی و مراکز پیشگیری درکشورهای مترقی یکی بعد از دیگری فعالیت خود را شروع کردند.

در سال 1930 اولین کنگره بین­المللی بهداشت روان با شرکت نمایندگان پنجاه کشور در واشنگتن تشکیل شد و مشکلات روانی کشورها و مسائلی از قبیل تأسیس بیمارستان­ها، مراکز درمان سرپایی، مراکزکودکان عقب مانده ذهنی و نظایر آن مورد مطالعه قرار گرفت. ولی در 18 سال بعد یعنی در سال 1948 در سومین کنگره بین المللی بهداشت روان که در لندن تشکیل شد اساس فدراسیون جهانی بهداشت روان بنیان­گذاری شد و در همان سال این فدراسیون به عضویت رسمی سازمان یونسکو و سازمان جهانی بهداشت درآمد بطوری­که این سازمان در ژنو نقش رهبری رسمی فدراسیون جهانی بهداشت روان را به عهده گرفت .از آن تاریخ به بعد هر سال یک جلسه بین­المللی و هر چهار سال یکبار کنگره جهانی تشکیل شده و می­شود. در نتیجه تلاش و کوشش­های پیگیر روز 18 فروردین مطابق با هفتم آوریل روز جهانی بهداشت اعلام گردیده و در سراسر جهان مسائل بهداشتی کشورها مورد بررسی قرار می گیرد .ضمناً از مسئولین بهداشتی کشورهای مختلف خواسته شده تا برنامه­های بهداشت روانی را جزو برنامه­های بهداشت عمومی قرار دهند.

در کشور ایران نیز علیرغم آنکه از زمان محمدبن زکریای رازی و بعد، ابوعلی سینا به بیماران روانی(دیوانگان آن زمان ) توجه داشته و برای آنها از دستورات مختلف دارویی و روش­های گوناگونی همچون تلقین استفاده می­کردند، ولی بطور رسمی در سال 1366 برنامه­های روانشناسی و بهداشت روان از رادیوی ایران آغاز شد و در سال 1338 اداره بهداشت روانی در اداره کلّ بهداشت وزارت بهداری وقت، تشکیل گردید .اگرچه از سال 1319 تدریس روانپزشکی در دانشگاه تهران آغاز شده بود با قبول استراتژی P.H.C توسط جمهوری اسلامی ایران و ایجاد شبکه­های بهداشتی درمانی، در کشور، موضوع بهداشت روان به منزله جزء نهم خدمات اولیه بهداشتی پذیرفته شد و در حال حاضر نیز از موضوعات بسیار ضروری در کشور، مورد توجه قرار دارد.

[1] - Hershenson

[2] - Power

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه سبک های دلبستگی و سبک های هویت با سلامت روان و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان بود. به همین منظور از دانش آموزان دختر پیش دانشگاهی شهر قزوین در سال تحصیلی 88- 87 ، نمونه ای به حجم 324 نفر با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شد. متغیر های پژوهش به وسیله پرسشنامه های، سبک هویت برزونسکی، مقیاس دلبستگی بزرگسالان کولینز و رید و سلامت عمومی گلدبرگ سنجیده شد، و از معدل ترم اول آزمودنی ها به عنوان معیار پیشرفت تحصیلی استفاده شد.از روش آماری رگرسیون چند متغیره برای تحلیل داده ها استفاده شد، نتایج نشان دادند که : بین نمره سبک هویت اطلاعاتی، سبک هویت هنجاری و تعهد هویت با سلامت روانو پیشرفت تحصیلی رابطه مثبت معنی دار وجود داشت (05/0p <). بین سبک هویت سردرگم و سلامت روان رابطه معنادار وجود نداشت و رابطه سبک هویت سردرگم با پیشرفت تحصیلی منفی معنادار بود(05/0p <). بین سبک های دلبستگی و سلامت روان رابطه وجود داشت(001/0(p <. بدین صورت که با افزایش نمرات سبک دلبستگی ایمن و سبک دلبستگی اجتنابی، سلامت روان افزایش یافت. رابطه بین سبک های دلبستگی و پیشرفت تحصیلی معنادارنبود. همچنین، بین سبک های دلبستگی و سبک های هویت رابطه وجود داشت. رابطه بین سبک دلبستگی ایمن با سبک هویت اطلاعاتی و سبک هویت هنجاری و تعهد هویت مثبت معنا دار بود(001/0(p <. رابطه بین سبک دلبستگی اجتنابی با سبک هویت هنجاری مثبت معنادار(05/0p <) و رابطه بین سبک دلبستگی دوسوگرا با تعهد هویت منفی معنادار بود(05/0p <).

واژگان کلیدی: سبک های دلبستگی، سبک های هویت، سلامت روان، پیشرفت تحصیلی

فهرست مطالب

فصل اول

مقدمه 2

بیان مسئله 4

ضرورت و اهمیت تحقیق 11

اهداف تحقیق 13

فرضیه های تحقیق 13

متغیر های تحقیق 13

تعریف مفهومی و عملیاتی متغیر های پژوهش 14

تعریف نظری سبک دلبستگی 14

تعریف عملیاتی سبک دلبستگی 14

تعریف نظری سبک هویت 15

تعریف عملیاتی سبک هویت 15

تعریف نظری سلامت روان 16

تعریف عملیاتی سلامت روان 16

تعریف نظری پیشرفت تحصیلی 17

تعریف عملیاتی پیشرفت تحصیلی 17

فصل دوم

تعریف هویت 19

تقسیم بندی کلی نظریه های هویت 22

دیدگاه های نظری درباره شکل گیری هویت 23

نظریه لوینگر 23

نظریه هارتر 24

نظریه کیگان 25

نظریه بلوز 25

نظریه گلاسر 26

نظریه جیمز 27

نظریه کلبرگ 27

نظریه اریکسون 28

عواقب عدم شکل گیری هویت مناسب 31

پیامد شکل گیری هویت مناسب 31

تثبیت هویت و آشفتگی هویت 32

رشد هویت نوجوانی از دیدگاه اریکسون 33

نظریه جیمز مارسیا 37

نظریه برزونسکی 39

مدل برزونسکی 40

فرایند هویت 40

محتوای هویت 42

ساختار هویت : تعهد هویت 44

انواع سبک های پردازش هویت 46

سبک هویت اطلاعاتی 46

سبک هویت هنجاری 47

سبک هویت سردرگم/ اجتنابی 47

رابطه بین سبک های پردازش هویت و پایگاه هویتی 48

بحران هویت 50

رابطه هویت و ازدواج ( صمیمیت و دوستی ) 52

خود پنداره و هویت 53

هویت و جنس 53

گام اصلی در رشد هویت 54

عوامل موثر بر شکل گیری هویت 54

هویت در طول چرخه عمر 57

تثبیت هویت 58

تعریف دلبستگی 59

نظریه های دلبستگی 60

نظریه یادگیری اجتماعی 61

نظریه های رفتارگرایی 61

نظریه رفتار شناسی طبیعی 62

نظریه روانکاوان 63

نظریه اینسورث 65

نظریه بالبی 67

مراحل ایجاد وابستگی 72

علایم دلبستگی 73

ارزیابی دلبستگی 74

طبقه بندی کیفیت دلبستگی نوزاد 74

همبستگی رفتار در موقعیت ناآشنا با سایر متغیرها 76

نظام دلبستگی 77

مدل های فعال ساز درونی 78

نظام کاوشی 79

اهمیت رفتار حساس 79

عوامل موثر بر دلبستگی ایمن 80

ادراکات مشترک غلط درباره نظریه دلبستگی 81

خلق و خوی طفل و دلبستگی 81

دلبستگی های متعدد 82

وابستگی در طول چرخه عمر 83

دلبستگی در بزرگسالی 84

سبک های دلبستگی در بزرگسالان 85

رابطه جنسی و دلبستگی 86

روش های فرزند پروری و دلبستگی کودک 86

اشتغال مادر و مهد کودک 86

افسردگی مادر و تاثیر آن بر دلبستگی فرزندان 88

دلبستگی و رفتارهای بعدی 89

نشانه های مشکلات دلبستگی 90

اضطراب جدایی 90

علل دلبستگی توام با ایمنی و مضطربانه 91

دلبستگی و آسیب شناسی روانی 92

استرس و مقابله با آن 93

نظریه اختلال دلبستگی 94

اختلالات وابستگی 95

طبقه بندی دلبستگی در راهنمای تشخیص ICD 95

تعریف سلامت روان 96

رویکردهای مختلف سلامت روان

رویکرد زیستی نگری 100

رویکرد تحلیل روانی 100

رویکرد رفتار گرایی 100

رویکرد انسان گرایی 101

رویکرد بوم شناسی 102

نظریه گلدشتاین 102

رویکرد هستی‌گرایی 103

رویکرد شناختی 103

نظریه یونگ 104

نظریه اریکسون 104

تاریخچه بهداشت روان 105

اهمیت موضوع بهداشت روانی 106

اصول بهداشت روانی 106

خصوصیات افراد سالم 107

مدرسه و سلامت روانی 107

بهداشت روانی و اهمیت پیشگیری اولیه در مدارس 108

تعریف پیشرفت تحصیلی 109

پیشینه پژوهش

دلبستگی و سلامت 110

دلبستگی و هویت 114

هویت و سلامت روان 117

هویت و پیشرفت تحصیلی 120

دلبستگی و پیشرفت تحصیلی 120

جمع بندی 122

فصل سوم : روش پژوهش

طرح تحقیق 125

جامعه آماری، نمونه و روش نمونه گیری 125

روش اجرای تحقیق 126

ابزارهای جمع آوری داده‌ها

پرسشنامه سبک هویت برزونسکی 127

روایی و پایایی پرسشنامه سبک هویت 128

پرسشنامه سبک دلبستگی کولینز و رید 129

روایی و پایایی پرسشنامه سبک دلبستگی 130

پرسشنامه سلامت عمومی گلدبرگ 131

روایی و پایایی پرسشنامه سلامت عمومی 132

روش های آمار توصیفی و استنباطی 133

فصل چهارم: یافته های پژوهش

مقدمه 135

توصیف داده ها 136

تحلیل داده ها

فرضیه 1: بین سبک های هویت و سلامت روان دانش آموزان رابطه وجود دارد 138

فرضیه 2: بین سبک های هویت و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان رابطه وجود دارد 142

فرضیه 3: بین سبک های دلبستگی و سلامت روان دانش آموزان رابطه وجود دارد 145

فرضیه 4: بین سبک های دلبستگی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان رابطه وجود دارد 149

فرضیه 5: بین سبک های هویت و سبک های دلبستگی دانش آموزان رابطه وجود دارد 150

خلاصه نتایج . 152

فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری

بحث و نتیجه گیری 155

محدودیت های پژوهش 164

پیشنهادهای پژوهشی 164

منابع فارسی 166

منابع لاتین 171

فهرست جداول

شماره جدول عنوان شماره صفحه

1-4 شاخص‌های توصیفی نمرات سلامت روان و خرده مقیاسهای آن 136

2-4 شاخص‌های توصیفی نمرات سبک های دلبستگی 137

3-4 شاخص‌های توصیفی نمرات سبک های هویت 137

4-4 شاخص‌های توصیفی نمرات پیشرفت تحصیلی 138

5-4 نتایج ضرایب همبستگی برای رابطه سبک های هویت و سلامت روان 139

6-4 خلاصه نتایج معنی داری مدل رگرسیون برای پیش بینی سلامت روان 140

7-4 ضرایب رگرسیون 141

8-4 نتایج ضرایب همبستگی برای رابطه سبک های هویت و پیشرفت تحصیلی 142

9-4 خلاصه نتایج معنی داری مدل رگرسیون برای پیش بینی پیشرفت تحصیلی 144

10-4 ضرایب رگرسیون 144

11-4 نتایج ضرایب همبستگی برای رابطه سبک های دلبستگی و سلامت روان 145

12-4 خلاصه نتایج معنی داری مدل رگرسیون برای پیش بینی سلامت روان 147

13-4 ضرایب رگرسیون 149

14-4 نتایج ضرایب همبستگی برای رابطه سبک‌های دلبستگی با پیشرفت تحصیلی .. 150

15-4 خلاصه ماتریس ضرایب همبستگی بین سبک‌های دلبستگی باسبک‌های هویت. 151

روان شناسان در دهه های اخیر در بررسی اختلالات رفتاری و انحرافات به این نتیجه رسیده اند که بسیاری از اختلالات و آسیب ها در ناتوانی افراد در تحلیل صحیح و مناسب از خود و موقعیت خویش ، عدم احساس کنترل ، و کفایت شخصی جهت رویارویی با موقعیت های دشوار و عدم آمادگی برای حل مشکلات و مسائل زندگی به شیوه مناسب ، ریشه دارد . بنابراین با توجه به تغییرات و پیچیدگی های روز افزون جامعه و گسترش روابط اجتماعی ، آماده سازی افراد به خصوص نسل جوان جهت رویارویی با موقعیت های دشوار امری ضروری به نظر می رسد . در همین راستا روان شناسان با حمایت سازمان های ملی و بین المللی ، جهت پیشگیری از بیماریهای روانی و ناهنجاریهای اجتماعی آموزش مهارت های زندگی را در سراسر جهان و در سطح مدارس آغاز نموده اند . ( طارمیان و همکاران 1378 ، ص 14 )
آنچه امروزه تحت عنوان مهارت های زندگی مشهود است تنها حاصل کار پژوهشگران عصر حاضر نیست بلکه بسیاری از این مهارتها در لابلای تعالیم الهی بخصوص در قرآن و احادیث معصومین بیان شده است . به طوری که تلاش برای برقراری ارتباط مفید و مؤثر با دیگران ، خودشناسی و توجه به ارزشها که از فصول اساسی درس مهارتهای زندگی است به کرات در قرآن ، نهج البلاغه ، و صحیفه سجادیه و احادیث منقول از سایر معصومین مورد تأکید قرار گرفته است . ( همان منبع ص 45 )
هدف اصلی سازمان بهداشت جهانی از ایجاد طرح مهارت های زندگی در زمینه بهداشت روانی این است که جوامع مختلف در سطوح جهان نسبت به گسترش ، به کارگیری و ارزیابی برنامه آموزش مهارتهای زندگی را متمرکز بر رشد توانائی های روانی مانند حل مسئله ، مقابله با هیجانات ، خود آگاهی ، سازگاری اجتماعی و کنترل استرس بین کودکان و نوجوانان است اقدام نمایند . ( ناستاسیا 1998 مقاله )
با توجه به نقش مهم مدارس در تأمین بهداشت روانی دانش آموزان ، برنامه آموزش مهارتهای زندگی روش مؤثری در جهت رشد شخصیت سالم دانش آموزان و تأمین و حفظ بهداشت روانی دانش آموزان تلقی می شود . به این ترتیب مدارس به جای این که تنها بر افزایش عملکرد تحصیلی دانش آموزان تمرکز نمایند باید بر تأمین و حفظ روان آنان نیز تأکید نمایند و اقدامات لازم را به منظور تحقق هدف مذکور انجام دهند چرا که اگر هدف فوق تحقق یابد بسیاری از مشکلات تحصیلی و آموزشگاهی نیز خود به خود کاهش می یابند .

فهرست:

فصل اول
مقدمـه
بیـان مسئله و سـؤالات پـژوهش
اهمیـت و ضـرورت پـژوهش
فرضیـه هـا
تعـاریف علمی و عملیـاتی متغیرهـای پـژوهش
تعریف علمی و عملیاتی مهارتهای زندگی
تعریف علمی و عملیاتی سلامت روان
فصل دوم
پیشینة نظری
تعریف سلامت روان
بنابر تحقیقات انجمن ملی بهداشت روانی
دیدگاه روانپزشکی
دیدگاه های روان تحلیلی
دیدگاه رفتار گرایی
دیدگاه انسان گرایی
دیدگاه هستی گرایی
دیدگاه شناختی
دیدگاه بوم شناسی
تعریف مهارت های زندگی
طبق نظر داردن ، گازدا و گینتر ( 1996 )
اهمیت مهارت های زندگی در سلامت روانی
انواع مهارت های زندگی
برنامه ریزی و محتوای برنامه آموزش مهارت های زندگی
دروس مربوط به مهارت های زندگی
تحقیقات انجام شده
فصل سوم
جامعه آماری
نمونه و روش نمونه گیری
ابزار تحقیق و شیوه اجرای آن
روش تحقیق
روش آماری
فصل چهارم
جامعه آماری
نمونه و روش نمونه گیری
ابزار تحقیق و شیوه اجرای آن
روش تحقیق
روش آماری
الف : آمار توصیفی
ب : آمار استنباطی
تجزیـه و تحلیل داده هـا
شاخص های مرکزی و پراکندگی گروه آموزش دیده
جدول توزیع فراوانی نمره کل آزمون گروه آموزش دیده
شاخص های گروه آموزش ندیده
آزمون فرضیه ها
نتیجه گیری
فصل پنجم
تفسیـر
نتیجـه گیری
محدودیت ها
پیشنهادات
فهرست منابع فارسی
فهرست منابع انگلیسی