پژوهشی در رابطه با بیمه

مبحث اول

تعریف بیمه، ارکان و اصطلاحات مهم آن

در این مبحث پس از تعریف بیمه، به ذکر مهمترین ارکان و اصطلاحات آن که همچنین دارای بیشترین کاربرد در این صنعت می باشند پرداخته و توضیح مختصری در مورد هر کدام از آنها ارائه خواهیم نمود.

گفتار اول

تعاریف

در اینجا سعی خواهیم کرد از میان تعاریف مختلفی که از سوی اندیشمندان هر رشته اعم از ادبیات، حقوق، اقتصاد، بازرگانی، آمار و... در مورد بیمه ارائه شده است، به اجمال بیمه را از منظر لغت، قانون و فن و تکنیک بیمه تعریف کرده و معنایی کلی از آن را به خواننده منتقل کنیم.

بند اول

تعریف لغوی بیمه

در فرهنگ معین آمده است که «بیمه»[1] (Insurance)[2] از کلمة «بیما» و از زبان هندی گرفته شده است و برخی نیز بر این نظرند که «بیمه» کلمه‌ای است فارسی از ریشه «بیم» و به معنی «ترس و گریز»[3].

تعریف فرهنگستان ایران نیز از این واژه بدین ترتیب می‌باشد: «عملی است که اشخاص با پرداخت پولی، مسئولیت کالا یا سرمایه یا جان خود را به عهده دیگری می‌گذارند و بیمه‌کننده در هنگام زیان وی باید مقدار زیان را بپردازد.»[4]

بند دوم

تعریف قانونی بیمه

ماده یک قانون بیمه ایران مصوب اردیبهشت ماه 1316 عقد بیمه را چنین تعریف می‌کند:

«بیمه عقدی است که به موجب آن یک طرف تعهد می‌کند در ازای پرداخت وجه یا وجوهی ازسوی طرف دیگر در صورت وقوع یا بروز حادثه، خسارت وارده بر او را جبران نموده یا وجه معینی بپردازد. متعهد را بیمه‌گر، طرف تعهد را بیمه‌گذار، وجهی را که بیمه‌گذار به بیمه‌گر می‌پردازد حق بیمه و آنچه را که بیمه می‌شود موضوع بیمه نامند.[5]» که البته این تعریف خالی از ایراد نمی‌باشد.[6]

لذا در اینجا به تعریف بیمه از زبان حقوق فرانسه می‌پردازیم که ایرادات کمتری دارد:

«بیمه عبارت است از آنچنان عملی که طی آن بیمه‌گذار با پرداخت حق بیمه به بیمه‌گر که یک سلسله خطرات را قبول می‌کند و براساس علم آمار خسارت ناشی از آنها را جبران می‌نماید تعهدی به نفع خود یا برای ثالث تحصیل می‌کند. با این تعهد در صورت وقوع خطر موضوع قرارداد از طرف بیمه‌گر انجام می‌شود.»[7]

بند سوم

تعریف فنی بیمه

درست است که پیوند میان بیمه‌گران و بیمه‌گذاران با بستن قرارداد یا پیمان بیمه (عقد بیمه) ایجاد می‌شود، ولی باید توجه داشت که بیمه تنها یک رابطة حقوقی میان این دو طرف نیست. بلکه تحقق این پیوند حقوقی پیرو ضابطه‌ها و ساخت‌وکارهای فنی (موازین آماری و حساب احتمال‌ها) و در گرو تحقق مشارکت گروهی و همکاری شمار زیادی از اشخاص در معرض خطر است.[8] و این امر مستلزم وجود یک مؤسسه سازمان‌یافته بر مبانی علمی است که تکنیک ویژه‌ای رامی طلبد. این همان است که حدود صدسال قبل توسط یک مؤلف در فرمولی مشهور بیان شد که: «بیمه عبارت است از جبران آثار حادثه بر دارائی فرد از طریق مشارکتی که براساس قوانین آمار، سازمان یافته است.»[9]

از آن زمان به بعد پیوسته این نقش خاص بیمه‌گر، مبنی بر توزیع حق بیمه‌های جمع شده از گروه کثیر بیمه‌گذاران، بین آن عده که در معرض حادثه قرار گرفته‌اند، یادآوری شده است. بنابراین مشخص شد که عملیات بیمه‌گری و معامله‌های بیمه‌ای، ظرافت و پیچیدگی ویژه‌ای دارند که اجرای آنها مستلزم بهره‌گیری بهینه از دانش ریاضی (آمار و محاسبه‌های فنی)، دانش حقوقی (اصول قراردادها)، دانش مالی و اقتصادی (اصول نگهداری حق بیمه‌ها و سرمایه‌گذاری اندوخته‌ها)، دانش بازاریابی، بازرگانی و دانش مدیریت است.[10]

گفتار دوم

ارکان و اصطلاحات مهم بیمه

در این گفتار از میان اصطلاحات و واژگان اختصاصی بیمه به تعدادی از مهمترین و پرکاربردترین آنها در این صنعت، که اتفاقا در بیمه هواپیما نیز به وفور مورد استفاده قرار خواهند گرفت اشاره داشته و به شرح مختصری از هر یک اکتفا می کنیم.

بند اول

بیمه‌گر

بیمه‌گر(Insurer-underwriter) شخصی است که در مقابل دریافت حق بیمه از بیمه‌گذار تعهد جبران خسارت و یا پرداخت وجه معینی را در صورت وقوع حادثه به عهده می‌گیرد. بیمه‌گر شخص حقوقی است که جهت انجام حرفه بیمه‌گری باید شرایط خاصی را که قانون تعیین می‌کند دارا باشد.[11] در این خصوص ماده 31 قانون تأسیس بیمه مرکزی ایران و بیمه‌گری مقرر میدارد:

«عملیات بیمه در ایران به وسیله شرکتهای سهامی عام ایرانی که کلیه سهام آنها با نام بوده و با رعایت این قانون و طبق قانون تجارت به ثبت رسیده باشد انجام خواهد گرفت.»

بند دوم

بیمه‌گذار

بیمه‌گذار(Assured-Insured) طرف تعهد بیمه‌گر است. شخصی است که با پرداخت حق بیمه جان یا مال یا مسئولیت خود یا دیگری را تحت پوشش بیمه قرار می‌دهد. ضمناً بخلاف بیمه‌گر که الزاماً باید شخص حقوقی باشد بیمه‌گذار می‌تواند هم شخص حقیقی و هم شخص حقوقی (شرکت، مؤسسه، انجمن و غیره)[12] باشد.

همچنین ماده 5 قانون بیمه مقرر می‌دارد:

«بیمه‌گذار ممکن است اصیل باشد یا به یکی از عناوین قانونی نمایندگی صاحب مال یا شخص ذینفع را داشته یا مسئولیت حفظ آن را از طرف صاحب مال داشته باشد.»

[1] - واژة «بیمه» در زبان انگلیسی (Insurance) و در زبان فرانسوی (assurance) نامیده می‌شود و لغت‌شناسان معتقدند که ریشة لاتین این واژگان انگلیسی و فرانسه (securus) به معنای اطمینان، تأمین و تضمین می‌باشد. (توفیق عرفانی، قرارداد بیمه در حقوق اسلام، پایان‌نامه دوره کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، دانشکده حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز، سال تحصیلی 71-1370، صص 3-1)

[2] - Contract whereby a company or the state agrees to pay compensation for death, injuries , loss, etc. in return for an agreed premium.

یعنی بیمه قراردادی است که به موجب آن یک طرف یا دولت در مقابل دریافت یک مبلغ تراضی شده با پرداخت غرامت برای فوت یا صدمه بدنی یا زیان و غیره توافق کند (فرهاد معزی و محمدرضا کیهان، عقد بیمه و سیر تحولات قوانین مربوط به آن در حقوق ایران، فصلنامه بیمه مرکزی ایران، سال ششم، ش 3، پائیز 1370، ص 33).

[3] - گفته می‌شود این لفظ اول بار در زمان ناصرالدین شاه قاجار و در هنگام عقد قرارداد با لازارپولیاکف روسی وارد فارسی شده و علت آنهم ترجمه «استروخانه» از زبان روسی به «قرارداد بیمه» به زبان فارسی بوده است و چون «استراخ» در زبان روسی به معنای «ترس» است، قرارداد بیمه را نیز به معنی قرارداد گریز از ترس و «بیم» در نظر گرفته‌اند (محمود احمدی، کلیات بیمه (خلاصه و کاربردی به همراه پرسش و پاسخ کامل)، تهران ، انتشارات محقق، چاپ اول بهار 1382، ص 13). و برای اطلاعات بیشتر ر. ک (جانعلی محمود صالحی، فرهنگ اصطلاحات بیمه و بازرگانی، «شرکت صادراتی» سازمان صنایع ملی ایران چاپ اول، 1367، صص 53 و 52) و نیز ر. ک (جانعلی محمود صالحی، حقوق بیمه، تهران، بیمه مرکزی ایران، چاپ اول، 1381، صص 68-66).

[4] - محمود احمدی، پیشین، ص 14.

[5] - برای اطلاعات بیشتر ر.ک: (ناصر رسائی‌نیا، حقوق تجارت، ج 1، تهران، انتشارات خیام، چاپ اول، پائیز 1376، ص 93.

[6] - اولین ایرادی که در این تعریف به نظر می‌رسد این است که در تعریف عقد بیمه به مسائل فنی بیمه‌گری از جمله شخصیت حقوقی بیمه‌گر و اجتماع عظیم بیمه‌گذاران که برای امر بیمه‌گری لازم است به دقت توجه نشده و فقط به تعریف عقد بین دو طرف بسنده گردیده که نمی‌توان به آن بیمه اطلاق نمود، زیرا اگر در مقابل بیمه‌گر تنها یک بیمه‌گذار وجود داشته باشد و قرارداد بیمه منحصر به فرد باشد اصولاً بیمه‌ای وجود ندارد و عمل بیمه‌گر از نظر فنی‌ قابل توجیه نیست و قمار تلقی می‌شود. همچنین این تعریف بیمه‌هایی را که به نفع شخصی غیر از بیمه‌گذار انجام می‌شود مانند بیمه به شرط فوت را شامل نمی‌شود. ضمناً در تعریف فوق به یکی از انواع بیمه‌ها که بیمه مسئولیت می‌باشد، به صراحت اشاره نشده است. (محمد هوشنگی، بیمه حمل و نقل کالا، تهران ، شرکت سهامی بیمه ایران، چاپ اول، بهمن 1369، صص 22 و21) همچنین برای دیدن ایرادات دیگری که به این تعریف وارد می باشد ر.ک به: (عارفه مدنی کرمانی، حقوق بیمه، تهران، نشر مجمع علمی و فرهنگی مجد، چاپ اول، 1376، صص 27-25)

[7] - ..................، شناخت انواع بیمه، فصلنامة بیمه آسیا، شمارة اول، زمستان 1375، ص 37.

[8] - بدین معنا که مؤسسه بیمه یا بیمه‌گر با ساماندهی و همکاری اشخاص در معرض خطر و با دریافت سهمی به نام «حق بیمه» (بهای مشارکت و تأمین خطر)، شمار زیادی از خطرها را بر پایة معیارها و موازین آماری گردآوری می‌کند و با سامانگری ریسک‌ها و اعمال مدیریت و سرمایه‌گذاریهای سودمند، تأمین بایسته و مقدور را در اختیار بیمه‌گذاران و بیمه‌شدگان و صاحبان حق می‌گذارد. در واقع مؤسسه بیمه همچون مدیر علمی و فنی صندوق مشترک جامعه و جهور بیمه‌گذاران و بیمه‌شدگان بر پایة مشارکت آنان به فعالیتهای بیمه‌گری می‌پردازد. این ویژگی مشارکتی (مشارکت سازمان‌یافته)، نهاد بیمه را از صورت انفرادی بیرون آورده و به آن خصلت جمعی و جمهوری می‌دهد. (جامعة سامان یافتة بیمه‌گذاران). (جانعلی محمود صالحی، حقوق بیمه، پیشین، ص 87).

[9] - بیمه‌ها، A. Chaupton و 1884، ص 347 به نقل از: روژه – بو، حقوق بیمه، ترجمة دکتر محمد حیاتی، تهران، نشر بیمه مرکزی ایران، چاپ دوم، 1378، ص 16.

[10] - جانعلی محمود صالحی، حقوق بیمه، پیشین، ص 87 .

[11] - محمد هوشنگی، پیشین، ص 23 و نیز ایرج زینال زاده، بیمه و تجارت خارجی، تهران، نشر قانون، چاپ اول، آذر 1373، ص 6.

[12] - علیرضا راشد اشرفی، مجموعه اطلاعات مورد نیاز در بازرگانی خارجی، نشر قانون، چاپ اول، تیر 1376 ، ص 51.

بررسی میزان و نحوة گذراندن اوقات فراغت دانش آموزان دختر مقطع متوسطه ناحیه 2 شهر یزد

نمونه پرسشنامه

چکیده :

امروزه در سراسر جهان مسئله فراغت از جایگاه خاص برخوردار است ،‌پیشرفت صنعتی و اقتصادی در سال های اخیر که رفاه و آسایش بیشتری را به ارمغان آورده است و به شمار بیشتری از مردم این امکان را بخشیده است که نسبت به گذشته بخش بیشتری از اوقات خود را به امور معنوی – فرهنگی بپردازند.

در واقع نوع گذراندن اوقات فراغت بازندگی معنوی و فرهنگی هر جامعه بسیار نزدیک است همین امر ارتباط تنگاتنگ جوامع آگاه را برآن داشته تا با اجرای سیاستهای مناسب فرهنگی ،‌ورزشی ،‌اتخاذ روش تشویق آمیز و مانند اینها از هدر رفتن آن جلوگیری کند .

این تحقیق با طرح این سؤال که در دانش آموزان دختر مقطع متوسط ناحیه 2 شهر یزد اوقات فراغت خود را به انجام چه کارهایی می پردازند ؟ آغاز می شود و با هدف بررسی چگونگی نحوه ی گذراندن اوقات فراغت و نوع فعالیتهای فراغت و کم و کیف پرداختن به هر کدام از فعالیت های فراغت و تعیین علایق دانش آموزان و نیز بررسی میزان دخالت امکانات در نحوه ی گذران اوقات فراغت می باشد.

این تحقیق شامل 7 سؤال پژوهشی که میزان اوقات فراغت ،‌سهم والدین و همسالان‌، تلویزیون ، ‌اینترنت ‌،موسیقی ‌،... ،‌مطالعه ی علمی و غیر علمی و نیز رضایت دانش آموزان از نحوه ی گذران اوقات فراغتشان ،‌خواست و انتظاراتشان از مسؤلان را می سنجد که نتایج بطور کامل در فصل پنجم آمده است .

اطلاعات این تحقیق از طریق پرسشنامه جمع آوری گردیده است و در قالب جداول فراوانی ،‌درصدها ،‌نمودارها تجزیه و تحلیل شده است .

جامعه آماری نیز 120 نفر از دانش آموزان دختر مقطع متوسط ناحیه 2 شهر یزد هستند که بصورت تصادفی خوشه ای انتخاب شدند و پایایی تحقیق هم از طریق آلفای کرابناخ (69%)‌سنجیده شد.

1- مقدمه :

در سایه ی تحولات عظیم علمی و فناوری های جدید در جهان امروز پدیده ای بنام اوقات فراغت شکل گرفته است پدیده ای که از یک سو زمینه ای مناسب برای رشد ابعاد مختلف وجود آدمی و رسیدن به کمال و سعادت است و بستری مطلوب برای رشد و شکوفایی استعدادهای نهفته در درون و از سوی دیگر آبستن مشکلات جدی و جدیدی برای نسل امروز و نسل های آینده است که اگر با علم و آگاهی با آن روبرو نشویم و برنامه ای مدون و منظم برای برخورد با آن نداشته باشیم ‌،دچار صدمات و لطمات جبران ناپذیری خواهیم شد .

توجه به این نکته بسیار مهم است که اوقات فراغت بخش جدایی ناپذیر زندگی امروزی است که نحوه ی گذراندن آن هم ممکن است باعث سلامت ،‌رشد و کمال فرد شود و هم موجب کندی ،‌انحراف و انحطاط آدمی گردد بخصوص در دوره ی نوجوانی ،‌اوقات فراغت اهمیت زیادی دارد زیرا نوجوان از یک سو مایل به برقراری ارتباط با دیگران ‌،به ویژه همسالان است ،‌از یکنواختی گریزان است و در کارها و امور زندگی خود تنوع می خواهد و از سوی دیگر هنوز به پختگی کامل نرسیده است اگر نوجوان برای گذراندن اوقات فراغت ،‌درست راهنمایی نشود ممکن است به انجام اموری گرایش پیدا کند که آثار نامطلوبی برای او خواهد داشت .

والدین باید در داخل منزل فضایی بوجود بیاورند که نوجوان بخشی از اوقات خود را در کنار پدر و مادر بگذراند درست است که او به همسالان و دوستان گرایش بیشتری دارد ولی اگر والدین با وی ارتباط عاطفی و اجتماعی مناسب داشته باشند نوجوان با آنان هم صحبت می شود ،‌از گفتگو با آنان لذت می برد و در برقراری ارتباط با دیگران نیز افراط یا تفریط نمی کند از طرف دیگر چون نوجوان در طول روز در مدرسه به سر می برد و در بیرون از مدرسه نیز عمدتا‌ً‌ با دوستان خود ارتباط دارد ،‌نقش مدرسه در راهنمایی او برای گذراندن اوقات فراغت بسیار مؤثر است مدرسه می تواند فعالیت های فرهنگی و تفریحی سالم پیش بینی کند و بطور غیرمستقیم رفتارهای دینی ،‌اجتماعی و فرهنگی مورد انتظار را در دانش آموزان تقویت نماید بویژه در ایام تابستان که دانش آموزان از درس و بحث و تکلیف رسمی فارغ شده اند تنظیم برنامه ی مناسب برای اوقات فراغت آنان لازمه ی رشد و کمال ایشان است والدین و مربیان نباید بطور افراطی در کارهای نوجوان دقیق شوند ،‌ ولی بررسی ،‌قضاوت و داوری درباره ی رفتار او و نحوه ی سپری نمودن اوقات فراغت را همیشه در نظر داشته باشند.

فهرست مطالب

عنوان صفحه

فصل اول : مبادی تحقیق

1- مقدمه ....................................................................................................................... 1

2- موضوع تحقیق و تبیین آن ........................................................................................ 3

3- بیان مسأله مورد پژوهش (مشکل چیست؟)............................................................... 5

4- انگیزه محقق در انتخاب موضوع................................................................................ 7

5- هدف تحقیق ............................................................................................................. 8

6- ضرورت تحقیق (اهمیت مسأله مورد پژوهش).......................................................... 9

7- واژه ها و اصطلاحات این تحقیق .............................................................................. 11

فصل دوم : بررسی پیشینه پژوهش

الف- سابقه نظری تحقیق ............................................................................................... 12

تاریخچه ......................................................................................................................... 21

ب- سابقه عملی تحقیق .................................................................................................. 24

1- بررسی پژوهشهای مشابه موضوع تحقیق در جهان.................................................... 24

2- بررسی پژوهشهای مشابه موضوع تحقیق در ایران...................................................... 29

3- بررسی پژوهشهای مشابه موضوع تحقیق در محل تحقیق ......................................... 34

ج- نقد و بررسی پ‍ژوهشهای انجام شده مشابه موضوع تحقیق ...................................... 36

فصل سوم:روش تحقیق (متدلوژی)

الف- فرضیات ................................................................................................................ 37

1- تعریف فرضیه .................................................................................................... 37

2- انواع فرضیه ........................................................................................................ 37

3- فرضیات این تحقیق ............................................................................................ 38

4- سؤالات پژوهشی................................................................................................. 38

ب- جامعه آماری و نمونه گیری .................................................................................... 39

1- تعریف جامعه آماری ................................................................................................ 39

2- جامعه آماری این تحقیق ........................................................................................... 39

3- تعریف نمونه گیری................................................................................................... 39

4- انواع نمونه گیری....................................................................................................... 40

5- نمونه گیری در این تحقیق ........................................................................................ 40

ج- جمع آوری اطلاعات................................................................................................. 43

1- تعریف روش جمع آوری اطلاعات .......................................................................... 43

2- انواع روشهای جمع آوری اطلاعات ......................................................................... 43

3- روش جمع آوری اطلاعات در این تحقیق................................................................. 47

4- تعیین روایی روش جمع آوری اطلاعات .................................................................. 47

5- تعیین پایایی روش جمع آوری اطلاعات.................................................................... 48

د- روش تحقیق ............................................................................................................. 48

1- تعریف روش تحقیق ................................................................................................. 48

2- انواع و روش های تحقیق ......................................................................................... 49

3- نوع و روش این تحقیق ............................................................................................ 50

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل اطلاعات

الف- تجزیه و تحلیل سؤالات چند جوابی پرسشنامه (با جدول فراوانی و درصدی و رسم نمودار ستونی) 51

ب- تجزیه و تحلیل سؤالات تشریحی پرسشنامه (با جدول فراوانی و درصدی).............. 68

ج- تجزیه و تحلیل فرضیات (با جدول فراوانی و درصدی و رسم نمودار دایره ای )...... 71

فصل پنجم: تفسیر نتایج پژوهش

1- نتیجه تحقیق.............................................................................................................. 78

الف- نتایج کلی و فرضیات............................................................................................. 78

ب- نتایج کلی سؤالات تشریحی..................................................................................... 80

2- پیشنهادات و نظرات اصلاحی.................................................................................... 82

الف- پیشنهادات محقق................................................................................................... 82

ب- استنتاج کلی از پیشنهادات پاسخ دهندگان................................................................ 83

3- مقایسه نتایج این تحقیق با پژوهشهای مشابه این موضوع........................................... 84

4- محدودیت ها و مشکلات این تحقیق......................................................................... 86

5- فهرست منابع(کتابنامه)............................................................................................... 87

6- پیوست(ضمائم)

صورت موجودی عرضه و تقاضای مستقل

با سیستم های کامپیوتری شده، سطح یکنواخت کنترل ـ گاهی اوقات ـ برای تمام آیتم‌های به کاربرده می شود. با این وجود ـ مدیریت کردن موجودی ها هنوز به تنظیم دارایی ها نیاز دارد و مفهوم ABC اغلب در انجام این کار مفید است.

9/15 نکات کلیدی و مهم :

مدیریت موجودی، مسئولیت عملیات های مهم است چون بیشتر بر شرایط لازم سرمایه هزینه ها و سرویس مشتری تأثیر می گذارد. این فصل، مروری بر مدیریت موجودی و متدهای خاص مدیریت موجودی های مستقل تقاضا را ارائه می‌کند.

نکات مهم این فصل شامل موارد زیر می باشند:

· موجودی همان ذخیره (انبار) مواد بکار رفته است که تولید را آسان می سازد یا تقاضا ی های مشتری را برآورده می‌کند. موجودی ها شامل مواد خام ـ کار در جریان گردش و کالاهای تولید شده می باشند.

· قانون تصمیم گیری مشخص می‌کند که چقدرـ و چه زمان باید دستور بدهیم. در ارزیابی قوانین تصمیم گیری، 4 نوع هزینه های موجودی وجود دارند که باید بررسی شوند: هزینه اجناس ـ هزینه سفارش (یا راه اندازی) ـ هزینة حمل (یا مخارج نگهداری) ـ و هزینه کمبود کالا (یا کسری کالا). هزینه های مربوطه شامل هزینه هایی می باشند که با تصمیم گیری ایجاد شده، تغییر می‌کنند.

·

فرضیه های با صرفه ترین مقدار سفارش شامل مقدار تقاضای ثابت ـ زمان ناب ثابت ـ زمان تنظیم ثابت‌ ـ نداشتن هزینه های کمبود کالا ـ سفارش بسیار ـ نداشتن تخفیف ـ و تک محصولی می باشند. در این فرضیه ها، فرمول EOQ ، مجموع مخارج نگهداری و هزینه های سفارش را به حداقل می رساند.

· هر مسئله موجودی کالا می تواند با استفاده از مفهوم هزینة کل، برای (بهینه‌ترین) مقدار سفارش حل شود تا مجموع هزینه های مناسب را برای فرضیه هایی به حداقل برساند که در وضعیت خاص به کاربرده می شوند.

· یک سیستم نظارت مداوم، روشی را فراهم می‌کند تا تقاضای تصادفی را اداره کند. وقتی که وضعیت سهام در نقطة سفارش R افت پیدا می‌کند مقدار ثابت Q سفارش داده می شود. زمان سفارش ها،‌ بسته به تقاضای واقعی تغییر می‌کند. مقدار Q برابر با تنظیم می شود. و مقدار R بر اساس سطح سرویس مطلوب می باشد.

· یک سیستم نظارت دوره ای، روش دیگری را ارائه می‌کند تا تقاضای تصادفی را اداره کند. وضعیت سهام در فواصل ثابت P نظارت می شود و مقداری که سفارش داده می شود برابر با موجودی نهایی T منهای وضعیت سهام می باشد. مقدار سفارش داده شده در هر دورة نظارت شده، بسته به تقاضای واقعی تغییر می‌کند. مقدار P با استفاده از تنظیم می شود و مقدار T بر اساس سطح سرویس مطلوب می باشد.

· انتخاب بین سیستم های Q,P باید بر اساس زمان دوبارة پر سازی ـ نوع حفظ رکورد و هزینة جنس باشد. یک سیستم دوره ای باید زمانی بکار برده شود که سفارش های موجودی باید به طور منظم زمان بندی شوند.

· سطوح بالای سرویس دهی نیاز به سطوح بالای سرمایه گذاری، با مقدار مشخص سفارش (Q) و انحراف معیار دارد. بنابراین مدیریت باید سطح سرویس و رابطة سرمایه گذاری را قبل از تنظیم سطوح مطلوب سرویس مطالعه کند. مقایسه های نسبت های گردش موجودی ـ از طریق خودشان ـ مبنای کافی را برای تصمیم گیری ها در سطح موجودی فراهم نمی کنند. همچنین مدیریت باید دائماً در جستجوی کاهش باشد.

· مفهوم موجودی ABC ، بر اساس مفهوم نسبتاً قابل توجه و بسیاری مفاهیم بی اهمیت می باشد. این مفهوم باید به کار برده شود تا به دقت آیتم های A قابل توجه را کنترل کند و تلاش و هزینه کمی را صرف آیتم های C.B کند.

· تمرین های اینترنتی دانشجویان

1ـ همخوانی برای مدیریت عملیات به آدرس : WWW.apics .org دستیابی به این سایت، جهت درک اطلاعات جذاب پیرامون کنترل موجودی می‌باشد.

2ـ شرکت به ثبت رسیدة مدیرت موجودی مؤثر:

www. effective inventory . com / articles . html

می توانید یکی از مقالات یا چندین مقاله را در این سایت بخوانید و خلاصه کوتاهی از آنرا بنویسید.

3ـ شرکت به ثبت رسیدة Ciss، به آدرس :

www. Cissltd . com

نمونه آن لاین برنامة Inventory را اجرا کنید، سپس انواع گزارش های موجودی برای کاربر را تایید کنید.

4ـ برنامه Retail ، به آدرس :

www. Retail pro . com

این سیستم نرم افزاری را برای کنترل موجودی های خرده فروشی بررسی کنید. گزارش کوتاهی دربارة ویژگی های اصلی ـ که پیدا می کنید ـ بنویسید.

· حل مسائل

مسئله: 1= در یک فروشگاه عمده فروشی سخت افزاری، تقاضای مستقل برای bolt این که معمولاً به کار برده میشود 500 واحد در هر ماه است. هزینة سفارش 30 دلار برای هر سفارش می باشد. هزینه محل 25 درصد در سال ـ و هر هزینه واحد 50 دلار است.

(a بر اساس فرمول ، چه سایزی باید این محصول داشته باشد؟

(b این محصول چند بار باید خریداری شود؟

(c تیم کیفیت روشی را برای کاهش هزینه های سفارش ـ تا 5 دلار ـ کشف کرده است. این سایز (یا تعداد) چطور تغییر می‌کند و تکرار خرید برای این محصول چیست؟

اولاً تقاضا را به واحدهای زمانی یکسان ـ مثل هزینه حمل تبدیل می‌کنیم. در این حالت، هزینه محل برحسب سال است و تقاضا بر حسب ماه پس تقاضا سالیانه 6000=12*500 واحد است.

واحد 697/1 06/1697 =

(b تکرار سالیانه خرید برابر با D/Q یا 54/3=1697/6000 بار در سال است. برای تبدیل آن به ماه، تقسیم بر 11 ماه در سال، با تکرار سالیانه خرید می‌کنیم:
ماه 39/3 هر

هفته 69/14 هر

روز 11/103 هر

واحد 693 8/692 =

تکرار خرید برابر با D/Q با 66/8=693/6000 بار در سال است.

مسئله 2 سیستم Q ، عدد بخش 2001- XB، تقاضای مستقل سالیانه را به صورت بخش های مجزا از 4000 واحد ـ هزینه تنظیم 100 دلار ـ هزینه محل 30 درصد در سال ـ و هزینه جنس 67/266 دلار دارد. پس سهولت تولید که 5 روز در هفته و 50 هفته در سال را نشان می‌دهد موجب مقدار کل 250 روز بهره وری در سال میشود. زمان ناب این تولید 9 روز است انحراف معیار تقاضا 2 واحد در روز است. شرکت می خواهد 95 درصد سطح سرویس را بر این بخش مجزا داشته باشد. پس :

Q (a) را با استفاده از فرمول محاسبه کنید.

R (b) را مقایسه کنید.

(C) اگر شرکت یک سیستم Q از کنترل موجودی را استفاده می کرد ( با مرور متوالی) پس نتایج با محاسبات خودتان شرح دهد.

راه حل : (a)

Q =

(b) راه حل این بخش از مسئله، به طور صحیح، نیاز به 2 مرحله دارد: اول، باید تقاضای روزانه برآورد شود. و این از طریق مقدار سالیانة تقاضای بر تعداد روزهای کاری در سال انجام می شود. واحد 16= 250/4000 (در هر روز) میانگین تقاضا بر زمان ناب، 16 واحد در هر روز بر 9 روز یا 144=16*9 واحد است. دوم: انحراف معیار تقاضا در طی زمان ناب باید برآورد شود. و این از طریق مشخص کردن انحراف تقاضای روزانه (2 واحد) ـ و ضرب ریشة توان دوم تعداد روزهای زمان ناب (ریشة توان دوم 9) تعیین میشود.

(انحراف معیار تقاضا در طی زمان ناب) R=m+z

9/9+144=

واحد 154 9/153=

(c 100 واحد را سفارش می دهیم وقتی که موجودی (کنونی بعلاوه سفارش) برای 154 واحد کاهش می یابد. به طور میانگین، 9/9 واحد موجودی ایمنی در حال حاضر وجود دارد وقتی که به سفارش می رسد در 5 درصد این موارد، کمبود کالا وجود دارد قبل از اینکه به سفارش برسد.

مسئله 3: سیستم P، محصولی را بررسی کنید که در مسئله حل شدة 2 شرح داده شده وقتی که به سؤالات زیر پاسخ می دهید:

(a)سفارشات چند بار باید برای این محصول داده شوند اگر در فواصل منظم ـ با استفاده از سیستم نظارت دوره ای ـ قرار داده می شوند؟

(b) سطح موجودی نهایی را محاسبه کنید.

(c)قانون تصمیم گیری خاص را برای این محصول ـ با استفاده از اطلاعاتی که تاکنون ارزیابی کرده اید ـ بیان کنید.

(d) فرض کنید در زمان نظارت دوره ای هستید. چک کردن سطح موجودی برای این محصول نشان می دهید که 60 واحد کنونی وجود دارد و 110 واحد سفارشی می باشد حال چه باید کرد؟

راه حل : (Q,D را از مسئله قبل بکار می بریم) (a)

سال 25/0=

(هفته کاری در هر سال 50* سال 025/0) هفته کاری 25/1=

(روز کاری در هر سال 250 * سال 25/0) روز 25/6=

(چرخشی) روز 6=

(b)

(انحراف معیار تقاضا طی P+L) = m+z

(انحراف معیار تقاضا طی P+L) +z (میانگین تقاضا برای P+L)=

8/12+ 240 =

253 8/252 =

(e)هنگام (کنونی و سفارشی) را برای هر 6 روز نظارت می‌کنیم و سطح نهایی 253 واحد به بالا را سفارش می دهیم.

(f) سطح نهایی را بالا سفارش می دهیم. سطح نهایی 253 واحد است. مقدار موجودی کنونی و سفارشی، 110+60 واحد یا 170 واحد کلی می باشد. تفاوت بین سطح نهایی و موجودی کنونی و سفارشی ـ در مقداری است که باید در زمان تحویل طی 9 روز سفارش داده شود. 83= (110+60) ـ 253 بنابراین 83 واحد را برای تحویل ـ در طی 9 روز سفارش می دهیم.

· سوالات این مبحث :

1) انواع مختلف موجودی ها را (مواد خام ـ کار در جریان گردش ـ و کالاهای تولید شده) که در سازمانهای زیر می باشند مشخص کنید: ایستگاه گاز‌ـ ایستگاه همبرگر ـ فروشگاه لباس فروشی و فروشگاه خودرو. این موجودی ها چه عملکردهایی (یا اهدافی) انجام می دهند؟

2) انواع اجناس زیر را که در یک فروشگاه خرده فروشی می باشند بررسی کنید: حباب های لامپ ـ دیسکت های فشرده ـ و داروهای منجمد. هزینه احتمالی ساخت هر کدام از این اجناس را ـ که شامل هزینه جنس ـ جنس محل ـ هزینه سفارش ـ و هزینه کمبود کالا می باشند‌ ـ بحث کنید.

3) چرا تعیین هزینه کمبود کالا سخت است؟ روشی را پیشنهاد کنید که ممکن است برای ارزیابی آن به کار برده شود؟

4) چرا هزینه جنس می تواند از یک فرمول ساده کاهش یابد؟ آیا هزینه های جنس ـ وقتی که تخفیف های شمارشی (یا تخفیف در خرید کل) داده می شوند ـ مهم می باشند؟ چرا؟

5) تفاوت بین اصل کلی شرایط لازم و اصل کلی دوباره پر سازی مدیریت موجودی چیست؟ چرا این تفاوت مهم است؟

6) مدیریت موجودی کالاهای تولید شده در یک شرکت تولیدی را با مدیریت یک شرکت خرده فروشی یا عمده فروشی مقایسه کنید و بسنجید؟

7) برای سطح مشخص سرویس چرا سیستم؟ به سرمایه گذاری موجودی بیشتر از سیستم Q نیاز دارد؟ چه فاکتورهایی بر بزرگی تفاوت تأثیر می گذارند؟

8) فرض کنید که شما یک فروشگاه سخت افزاری Speedy را مدیریت می کنید. نمونه‌هایی از اجناس را نام ببرید که ممکن است از طریق سیستم P اداره ( یا مدیریت) شوند و بقیه اجناس ممکن است سیستم Q به کار برند؟ این اجناس چطور متفاوت از هم می باشند؟

9) یک مدیر چطور باید در سطح سرویس مناسب، برای اجناس تولید شده تصمیم بگیرد؟ آیا برخی از اجناس 100 درصد سطح سرویس را دارند؟

10) یک مدیر شکایتی را می شنود مبنی بر اینکه: من برخی اجناس دارم که 2 هفته فاصله بازرسی دارند و چهار هفته برای عرضه مجدد آنها طول کشیده است. هر 2 هفته من سفارش را بر اساس مقدار سهام موجود می دادم. حال به نظر می رسد موجودی بسیار بیشتری دارم. در این شکایت چه چیزی اشتباه است؟

11) دانشجویی دربارة هزینه های سربار می گوید: فرضیه های مدل بسیار محدود می باشند طوری که استفادة عملی مدل بسیار سخت می شود. آیا لازم است مدل متفاوتی را برای هر تغییر در فرضیه ها داشته باشیم؟ چرا و چگونه؟

12) نقش مناسب معیار گردش کار ـ در مدیرت موجودی ـ چیست؟ تحت چه شرایطی گردش کار بالا، برای شرکت، مشخص میشود؟

13) فرض کنید که شما یک زنجیره از فروشگاه خرده فروشی اسباب و اثاثیة منزل را مدیریت می کنید. موجودی در هر فروشگاه، کامپیوتری شده است ولی تعداد زیادی از اجناس مختلف وجود دارند. بعنوان مدیر ارشد چطور عملکرد کلی مدیریت موجودی را برای هر فروشگاه ارزیابی می کنید؟ چطور این اطلاعات را در رابطه با مدیران فروشگاه های خصوصی به کار می برید؟

· مسائل:

1ـ فرشگاه Speedy Grocery دارای قهوه ای با علامت بخاری خاص است که ویژگی های زیر را دارد :

فروش = 10 مورد در هر هفته

هزینه سفارش = 10 دلار در هر سفارش

هزینه حمل = 30 درصد در سال

هزینه جنس = 80 درصد در هر مورد

(a چه تعداد از موارد باید در یک زمان سفارش داده شوند؟

(b چند بار، قهوه سفارش داده شود؟

(c هزینه سالیانة سفارش و حمل قهوه چیست؟

(d چه فاکتورهایی موجب می شوند که شرکت مقدار کمتر یا بیشتر از را سفارش دهد؟

2) فروشگاه ماشین آلات Grineu خط (تولیدی) از جدول های فلزی را برای مشتریانش ایجاد کرده است. برخی از این جدول ها، در موجودی کالای تولید شده می باشند یک جدول خاص، ویژگی های زیر را داراست:

فروش = 200 در هر سال

هزینه تنظیم = 200/1 دلار در هر تنظیم (این شامل تنظیم ماشین هایی برای تمام بخش های مختلف در جدول می باشد)

هزینة حمل = 20 درصد در هر سال

هزینة جنس = 25 دلار

(a چه تعداد از این جدول باید در گروه تولید ایجاد شوند؟

(b تولید چند بار زمان بندی میشود؟

(c چه فاکتورهایی موجب میشوند که شرکت، سایز گروه متفاوت را نسبت به آنچه که شما محاسبه کرده اید، برآورد کند؟

3) فروشنده محلی Toyota باید تصمیم بگیرد که چه تعداد جذب کننده های موجودی لوازم یدکی از یک نوع خاص را برای اتومبیل های تعمیر Toyota سفارش دهد؟ این جذب کنندة موجودی، تقاضای 4 واحد در هر ماه ـ و هر کدام به قیمت 25 دلار را دارد. هزینة حمل 20 درصد در هر سال و هزینة سفارش 15 درصدر هر سفارش می باشد.

فهرست مطالب

عنوان صفحه

9/15 – نکات کلیدی و مهم................................................................................ 2

تمرین های اینترنتی دانشجویان........................................................................ 4

حل مسائل......................................................................................................... 5

سؤالات این مبحث............................................................................................. 10

مسائل............................................................................................................... 12

اطلاعات برگه گستره Excel.............................................................................. 16

مدلهای پیشرفته................................................................................................ 22

تحویل گروه یکنواخت....................................................................................... 25

مسئله های ضمیمه........................................................................................... 26

فصل 16- درخواست مواد............................................................................... 29

1/16- تعاریف سیستم های MRP.................................................................... 34

2/16- سیستم MRP در برابر سیستم امتیاز بندی سفارش............................. 38

3/16- یک نمونه مثال MRP............................................................................. 45