فهرست مطالب

پیشگفتار

فصل اول طرح تحقیق

بیان موضوع تحقیق

پیشینه تحقیق

بیان مسئله یا مشکل احساس شده

بیان هدف های کلی

بیان هدف های جزئی

فرضیه های تحقیق

بیان روش تحقیق

بیان اهمیت موضوع

بیان محدودیت های تحقیق

تعریف مفاهیم و واژه های موضوع تحقیق

فصل دوم

پیشینه تحقیق

فصل سوم

روش تحقیق یا متدلوژی

فصل چهارم

یافته های تحقیق

فصل پنجم

تجزیه و تحلیل یافته های تحقیق

فصل ششم

بیان نتایج یا پیشنهادات تحقیق

منابع و مآخذ

پیش گفتار

مسئله افت تحصیلی در نظام آموزش و پرورش در بسیاری از کشورهای جهان سوم به صورت حاد مطرح است. همانطور که می دانیم منابع و امکانات اغلب کشورهای جهان سوم محدود است و این امر، صرفه جویی، دقت در مصرف، تخصیص این منابع به بخش های مختلف اقتصادی – اجتماعی را الزامی سازد. علاوه بر آن به علت افزایش جمعیت این کشورها، بخش عمده ای از درآمدهای ملی شان به گسترش آموزش و پرورش اختصاص می یابد، در حالی که در غالب کشورها هنوز همه کودکان لازم التعلیم به مدارس راه نیافته اند. هنوز تعدادی از بزرگسالان و جمعیت فعال آنها بی سواد مانده اند. مشکل افت تحصیلی در مدارس نیز به این مشکلات افزوده شده است. بنابر آمار یونسکو در سالهای 1980 که ناظر به 121 کشور است نرخ رد شدن شاگردان یا تکرار پایه تحصیلی به ترتیب زیر بوده است:

برای 42 کشور آفریقایی 17% برای کشورهای آمریکایی لاتین و حوزه کارائیب 13% و برای 32 کشور آسیایی و اقیانوسه 6% برای کشورهای اروپایی و اتحاد شوروی 2% در کشورهای آفریقایی نرخ رد شدن شاگردان از صفر درصد تا 47% در کشورهای آمریکایی لاتین از 4 تا 26% و در کشورهای آسیا و اقیانوسه از صفر تا 18% در نوسان بوده است.

در کشور ما هم افت تحصیلی یکی از مهم ترین مسائل و مشکلات کنونی نظام آموزش و پرورش است که هر سال دهها میلیارد ریال بودجه کشور را به هدر می دهد و نیروهای بالقوه انسانی جامعه را از آموزش و پرورش خارج می کند و به این ترتیب عظیم ترین سرمایه های جامعه که همان نیروی انسان است. بی ثمر می ماند. آمارهای بدست آمده از تحقیقات در مدارس کشور نشان دهنده آنست که افت تحصیلی به صورت مردودی، ترک تحصیل زودرس و یا صورتگر،‌ مقدار زیادی از منابع مالی و استعدادهای انسانی جامعه ما را تلف کرده و آثار شومی در بر جای می گذارد.

پیشینه تحقیق

در خصوص سوابق این تحقیق با مراجعه به سازمان پژوهش و تحقیقات اداره کل آموزش و پرورش تهران و کتابخانه دانشگاه تربیت معلم و مرکز آموزش عالی ضمن خدمت فرهنگیان به موضوعات کاملاً مشابه برخورد نکردم. البته عدم دسترسی به تحقیق مشابه نشانگر عدم وجود پیشینه نیست، ناگزیر موضوعاتی که به نوعی با موضوع اصلی این پژوهش ارتباط داشته اند مورد مطالعه قرار گرفت که ذیلاً به خلاصه اهم مطالب آن اشاره می نمایم:

1- تحقیق آقای محمد خیر با موضوع رابطه شکست تحصیلی با شرایط خانوادگی، این تحقیق که بر روی 439 نفر از 22 مدرسه شهرستان شیراز دوره ابتدایی در دو گروه موفق و ناموفق با استفاده از پرسشنامه و به شیوه آمار توصیفی انجام گرفته نشان می دهد که عواملی چون: «درآمد پائین – کیفیت نامطلوب مسکن – عدم حضور پدر در خانواده – زیاد بودن تعداد افراد خانواده – مهاجرت از روستا به شهر – کمبود رفاه اجتماعی و پایگاه اجتماعی خانواده در شکست تحصیلی تأثیر مستقیم دارند.[1]

1- تحقیق آقای ابوالفضل فریدی درباره مشکلات اجتماعی و اقتصادی دانش آموزان سوم راهنمایی ناحیه یک شهر ری، که به شیوه میدانی و با هدف میزان تأثیر وضعیت اجتماعی و اقتصادی خانواده های دانش آموزان در شکست تحصیلی آغاز و پس از جمع آوری اطلاعات و طرح آنها در جداول دوبعدی و مقایسه دو گروه دانش آموزان موفق و ناموفق با استفاده از روشهای آماری به نتایج زیر رسیده بود:

الف) دانش آموزان مردود از مشکلات خانوادگی بیشتری نسبت به دانش آموزان ممتاز، برخوردارند.

ب) پدران دانش آموزان مردود دارای مشاغل متوسط و پایین بودند.

ج) تراکم جمعیت به خصوص زمانی که همراه مشکلات اقتصادی و اجتماعی باشد مشکل آفرین خواهد بود.[2]

3- تحقیق آقای احمد شهسواری درباره علل ترک تحصیل فارغ التحصیلان کلاس پنجم ابتدایی هدف این تحقیق به دست آوردن اطلاعات در رابطه با ترک تحصیل دانش آموزان است. این تحقیق که با استفاده از روش توصیفی بصورت نمونه گیری خوشه ای در سطح استان یزد بر روی 500 نفر جامعه آماری صورت گرفته نشان می دهد که:

الف) میزان بی سوادی در بین والدین گروه پژوهشی حدود 5/47 درصد پدران و 5/63 درصد مادران بی سوادند که خود عامل مهمی در ترک تحصیل فرزندان می باشد، ذکر شده است.

ب) عامل دیگر در ترک تحصیل فرزندان را تعداد افراد خانواده می داند که در گروه پژوهشی 96 درصد افراد متعلق به خانواده هایی بودند که بالاتر از 6 نفر جمعیت داشتند.[3]

[1] - مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز – دوره اول – شماره دوم

[2] - کتابخانه مرکز آموزش عالی ضمن خدمت فرهنگیان تهران

[3] - شورای تحقیقات آموزشی اداره کل آموزش و پرورش استان یزد