آناتومی کاربردی گوش

از نظر ساختمان و عمل گوش به سه قسمت: گوش خارجی. میانی و داخلی تقسیم می شود:
گوش خارجی External Ear :
گوش خارجی خود شامل سه قسمت(1)لله گوش (2) کانال یا مجرای شنوایی خارجی و (3) پرده صماخ است.
لاله گوش Auricle (pinna) :
ساختمان لاله گوش غضروفی است(به جز نرمه گوش) و در حوالی هفته نهم جنینی توسط 6 تکمه یا برجستگی در دو طرف اولین شیار حلقی در بین اولین و دومین ثوس تشکیل می شود و در حوای ماه چهارم جنینی شکل واقعی خود را به دست می اورد.
پوست لاله گوش نسبتاً نازک و دارای غدد سبابه بوده و در سطح اقدامی(خارجی) به سختی به پری کندریوم چسبیده است که به همین دلیل کوفتگی های لاله گوش با تشکیل هماتوم در این سطح همراه خواهد بود.
کانال یا مجرای شنوایی خارجی External Auditory Canal (Meatus):
کانال شنوایی خارجی (EAM) از قسمت شیار حلقی به وجود آمده. در بالغین طول آن حدود 25 تا 30 میلیمتر است. یک سوم خارجی آن غضروفی و مابقی آن استخوانی است(در شیر خواران تماماً غضروفی است) قسمت غضروفی(خارجی) آن دارای انحنایی به خلف و بالا و قسمت استخوانی(داخلی) آن انحنایی به قدام و پایین دارد. لذا در بالغین جهت مشاهده کامل کانال شنوایی و پرده سماخ و بوسیله اتوسکوپ لاله گوش به سمت عقب و کمی بالا کشیده می شود. اما در اطفال (کمتر از 3 سال) انحنای آن کمتر و تا حدی بر عکس بالغین است و بایستی در مواقع معاینه لاله گوش به عقب و حتی کمی پایین کشیده شود.
پوست لاله گوش به داخل مجرا نیز امتداد یافته و بتدریج از ضخامت ان کم می شود بطوری که در روی پرده صماخ به نازکترین حد خود می رسد و فقط اپیدرم باقی می ماند. بر خلاف قسمت استخوانی پوست ناحیه غضروفی حاوی واحدهای پیلوسباسه و غدد سرومنو مجموع ترشحات آنها موم یا واکس گوش را تشکیل می دهند.
نکته: مجرای گوش دو تنگه دارد یکی در مرز بین قسمت غضروفی و استخوانی و دیگری در 5 میلیمتری پرده صماخ. اجسام خارجی معمولاً در این دو ناحیه به دام افتاده و گیر می کنند.
موم یا سرومن (Ear cerumen) :
موم یا سرومن گوش مجموع ترشحات غدد سباسه و سرومن بوده. حاوی انواعی از تاسیدهای آمینه و اسیدهای چرب لیزوزیم و ایمونوگلوبولین است و بر اساس فنوتیپ ژنتیکی شخص ممکن است نرم و زرد تیره(فنوتیپ غالب) یا جامد. سفت و شکننده به رنگ زرد مایل به خاکستری باشد(فنوتیپ مغلوب).
غدد سرومن در واقع غدد عرق آپوکرین تغییر شکل یافته پوست بوده و ترشحات ان تحت تأثیر تحریکات آدرنرژیک حالات هیجانی تحریک فیزیکی مجرای گوش و مصرف داروهای آدرنرژیک مختصری افزایش می یابد.
نکته: قسمت غضروفی کانال گوش یکپارچه و مستحکم نبوده و دارای دو شکاف عرضی موسوم به شکافهای سارتورینی است و از این طریق عفونتهای شدید گوش خارجی می توانند به فضای بنا گوش تحت آهیانه ای و قاعده جمجمه انتشار یابد که نمونه مشخص ان اوتیت خارجی برخیم است.
پرده صماخ (Tympanic Membrane) :
پرده صماخ صفحه ای بیضی شکل و کمی مایل با تحدب به گوش قسمت میانی با قطرهای 8.10 میلیمتر و ضخامتی حدود 130 میکرون بوده. از سه لایه(لایه اپیدرم در خارج. لایه فیبروزی در وسط و لایه مخاطی در داخل) تشکیل شده است.(شکل 1-1)
پرده صماخ به دو قسمت به نامهای ناحیه سخت و
ناحیه شل تقسیم می شود. برآمدگی طولی دسته استخوان
چکشی(مهمترین علامت راهنما) است که در وسط از ناحیه
فوقانی قدامی به طرف ناحیه تحتانی خلفی امتداد دارد. به رأس
یا نوک آن ناف یا قوز گفته می شود. علامت راهنمای دیگر
مخلوط یا مثلث نورانی است که به صورت یک ناحیه مثلثی و
درخسان در ربع قدامی تحتانی پرده صماخ دیده می شود و
علت درخشان بودن آن انعکاس نور ثانویه به انحنای خاص این ناحیه است.


گوش میانی Middle Ear :
گوش میانی محفظه ای حاوی هوا به ابعاد تقریبی ارتفاع 15 میلیمتر(فوقانی تحتانی) طول 15 میلیمتر (قدامی خلفی) و عمق حدود 2 میلیمتر در قسمت تحتانی و 6 میلیمتر در قسمت فوقانی در داخل استخوان گیجگاهی بوده و شامل حفره یا فضای صماخی استخوانچه های شنوایی شیپوراستاش. حجره ماستوئید. سیستم پنوماتیک استخوان گیجگاهی و عصب کورداتیمپانیک است.
فضای صماخی (Tympanic Cavity):
فضای صماخی خود به ه قسمت به نام های Epitympanic Reccess یا (Attic) Mesotympanum و Hypotympanic Recces تقسیم می شود(شکل 2-1).
بین دو ناحیه اپی و مزوتیمپانوم یک تنگی آناتومیک
وجود دارد و این مسأله می تواند منجر به احتباس
و لوکالیزه شدن ترشحات التهابی در ناحیه آتیک و
در نتیجه صدمات بیشتر عناصر این ناحیه شود.


حجره ماستوئید (Mastoid Antrum) :
حجره ای کوچک در قسمت فوقانی خلفی خارجی حفره صماخی بوده و از یک طرف با واسطه یک منفذ کوچک با آتیک و از بقیه جهات با سلولهای هوایی استخوان گیجگاهی در ارتباط است.

سیستم پنوماتیک گیجگاهی (Temporal Paneumatic System) :
در داخل تنه استخوان گیجگاهی و زائه ماستوئید حفرات ریز هوایی همانند کندوی عسل وجود دارد. این حفرا با فضای تیمپاتیک در ارتباط بوده و به عنوان یک منبع ذخیره هوایی فضای تیمپاتیک عمل کرده و از تغیرات فشار داخل آن تا حدود زیادی جلوگیری میکند.

نکته: زائده ماستوئید پس از تولد به پیدایش و در بین 2تا5 سالگی شروع به تشکیل حفرات هوایی کرده و در سن 6تا12 سالگی کامل می شود. لذا در سن کمتر از یک سالگی ماستوئیت واقعی برزو نمی کند.

لوله یا شیپور استاس (Eustachian Tube) :
شیپور استاس چند رابط گوش میانی با نازوفارنکس بوده و مسئول تأمین و تهویه هوای گوش میانی است. یک سوم اول ان استخوانی و مابقی آن غضروفی است. قسمت انتهایی آن به دلیل خاصیت الاستیسیته در حالت عادی روی هم خوابیده و بسته شده است اما در موقع بلع خمیازه کشیدن. مانوروالسالوا و … باز می شود.
چند نکته:
 شیپورذ استاش در کودکان افقی تر است لذا مواد و میکروبهای موجود در نازوفارنکس راحت تر می توانند وارد گوش میانی شوند. این مسأله یکی از علل شیوع بیشتر عفونتهای گوش میانی در کودکان نسبت به بالغین است.
 عضلات کشنده و بالا برنده کام مسئول بازکردن دهانه شیپور استاس در موقع بلع هستند.

تحقیق در مورد گوش

گوش بهطور متناسب به سه قسمت تقسیم شده است
۱. گوش خارجى قسمتى است که قابل رؤیت است و شامل مجراى گوش است که به پرده صماخ ختم مىشود.
۲. گوش میانى شامل پردهٔ صماخ، سه ستخوان کوچک گوش و حفرههاى هوائى اطراف است حفرههاى زایده پستانى استخوان گیجگاهى.
۳. گوش داخلى شامل عضو شنوائى است که حلزون خوانده مىشود زیرا تا حدودى شبیه پوستهٔ خارجى حلزون است. عصب شنوائى نیز در این قسمت قرار دارد.
صدا را مىتوان هواى در حال ارتعاش در نظر گرفت که دو خاصیت اصلى آن شدت و بسامد فرکانس است. این دو مفهوم بهترتیب بهشکل بلندى و زیر و بمى صدا توسط ما درک مىشود. امواج صوتى از مجراى گوش مىگذرد و به پرده صماخ برخورد و آن را مرتعش مىکند. ارتعاشات توسط استخوانچههاى گوش به بخش حلزونى منتقل مىشود. در بخش حلزونى ارتعاشات به محرکهاى عصبى تبدیل مىشود و بهوسیلهٔ عصب شنوائى به مغز هدایت مىگردد.
گوش نوجوانان مىتواند بسامدهاى صوتى را از حدود ۲۰ سیکل در ثانیه هرتز صوتى که توسط بزرگترین و بمترین لولهٔ ارگ ایجاد مىشود تا حدود ۲۰ هزار سیکل در ثانیه صوتى که بسامد آن نزدیک بسامد صداى زیرِ سوت مخصوص سگها است بشنود. هیچکدام از این دو حد توسط اکثر بالغان شنیده نمىشود.

گوش بیرونى
لالهگوش
در اغلب حیوانات متحرک است و به طرف منبع صوتى متمایل مىشود ولى در انسان ثابت است و با حرکت سر به طرف منبع صوتى متوجه مىگردد. لاله گوش انسان در حقیقت سه نقش عمده بر عهده دارد که عبارتند از: جمعآورى امواج صوتی، هدایت آنها به مجراى شنوایی، تشخیص جهت آنها، بهگونهاى که اگر چینخوردگىهاى لاله گوش را از موم پر کنند میزان شنوایى و همچنین قدرت تشخیص جهت صوت در انسان کاهش مىیابد. دو لاله گوش در انسان طورى قرار گرفتهاند که از برگشت صداى خود انسان جلوگیرى مىکنند. ضمناً چون گوشها در دو طرف سر واقع شدهاند، اختلاف زمانى که در درک صدا بهوسیله دو گوش بهوجود مىآید منجر به تشخیص جهت آن مىگردد. بنابر این امواج صوتى بهوسیلهٔ لاله گوش و چینخوردگىهاى آن جمعآورى مىشوند و از طریق مجراى شنوایى پردهٔ صماخ را متأثر مىسازند.


مجراى شنوایى
این مجرا لولهاى شکل و بهطول ۲ تا ۳ سانتىمتر است و ارتعاشات صوتى از طریق آن به پردهٔ صماخ، که در انتهاى آن قرار دارد مىرسند.
پردهٔ صماخ
طبل گوش یا پردهٔ صماخ غشایى است که بهوسیله اصوات با فرکانسهاى متفاوت ”صداهاى قابل شنیدن“ مرتعش مىشود و چون میزان کشش آن در مرکز و کنارههاى آن فرق مىکند، قسمتهاى مختلف آن بهوسیله فرکانسهاى معین ولى متفاوت مرتعش مىگردند. اصوات زیر قسمتهاى مرکزى و اصوات بم کنارههاى پردهٔ صماخ را به ارتعاش در مىآورند.
گوش میانى
این قسمت از گوش، محفظهاى استخوانى است که بهوسیلهٔ دو دریچهٔ بیضى و گرد از گوش داخلی، و بهوسیلهٔ پردهٔ صماخ از گوش خارجى جدا مىشود و نیز از طریق مجرایى به نام شیپور اوستاش این است که فشار دو طرف پرده صماخ را متعادل مىسازد. ارتعاشات صوتى از طریق گوش خارجى به گوش میانى مىرسد و از آنجا به گوش داخلى منتقل مىشود. گوش میانى ضمن عمل انتقال صوت، عمل تخفیفکنندهٔ ارتعاشات شدید صوتى را نیز انجام مىدهد ولى هرگاه شدت صوت از حد معینى تجاوز کند گوش داخلى صدمه خواهد دید.
گوش داخلى
گوش داخلى به علت داشتن پیچ و خمهاى آن به لابیرنت موسوم شده است و عمل آن از نظر شنوایى این است که ارتعاشات صوتى را به یاختههاى شنوایى برساند و آنها را به تکانههاى عصبى تبدیل کند. گوش داخلى شامل سه بخش دهلیز، مجارى نیمدایره، حلزون مىباشد. دهلیز و مجارى نیمدایره مخصوص عمل تعادل و حلزون ویژه عمل شنوایى است.

مراقبتهاى بهداشتى از گوش
با شناخت مختصر از ساختمان گوش و مکانیزم شنوایى و با توجه به این امر که گوش انسان بهطور طبیعى قادر است اصواتى با شدت معین را درک کند معلوم مىگردد که قرار گرفته در معرض سر و صداى زیاد باعث کم شدن قدرت شنوایى و بروز اختلالاتى در اعضاى مختلف بدن مىگردد.
بر اساس مطالعات انجام شده دربارهٔ اثر سر و صدا روى بدن انسان، ناراحتى و عوارض متعدد در افراد مورد مطالعه گزارش شده است که لاغرى تدریجی، کمخونی، احساس خستگی، تند شدن تنفس و ضربان قلب، ضعف جنسی، افزایش فشار خون، اختلال در خواب، کند شدن کار دستگاه گوارش، تحریکپذیرى و عصبانیت، سردرد، کاهش دقت، ضعف عمومی، سرگیجه، درد معده، اختلالات حافظه، کاهش قدرت شنوایی، تهوع، استفراغ، اختلالات کبدی، تزلزل در راه رفتن و حرکت غیرعادى آروارهها از آن جمله هستند.
قرار گرفتن در معرض سر و صداى شدید در مدت طولانى بهتدریج قدرت شنوایى را از بین برده و کرى دائم ایجاد مىکند. در میان تمام عوامل معلولیت که باعث از کار افتادن انسان مىشود کرى از بزرگترین علتها شناخته شده است. امروزه مسؤولین تعلیم و تربیت کودکان کر، تلاش مىکنند تا طرز ارتباط مبتلایان کرى را با محیط آنان بهبودى بخشند نا طفل مجبور نباشد در یک دنیاى منفرد غیربهداشتى زندگى کند.
نقص کرى کودک بایستى هر چه زودتر تشخیص داده شود، نوزادان سالم در چند ماه اول زندگى بهوسیله خوددارى از حرکت و آرام ماندن در برابر صدا عکسالعمل نشان مىدهند و یا سر خود را بهطرفى که صدا از آن طرف شنیده مىشود بر مىگردانند. در صورتى که نوزاد تا سن هشتماهگى در برابر صدا هیچگونه عکسالعملى نشان ندهد والدین او مىبایستى نسبت به قوهٔ شنوایى وى مشکوک شوند. اگر طفل تا سن دو سالگى حرف زدن را شروع نکند ممکن است علت آن را در ضعف قوهٔ شنوایى وى جستجو نمود. بسیارى از کرها اگر زود تشخیص داده شوند و تحت درمان قرار گیرند معالجه خواهند شد.