شرکت نقوسان در سال 1374 با هدف تولید و توزیع ملزومات مخابراتی تشکیل شده و در ابتدا به تولید لوازم جانبی تلفن مشغول بوده و در سال‌های بعد با تجهیز کارگاه‌های قالب‌سازی و تولید گوشی تلفن روی آورده و هم‌اکنون علاوه بر لوازم جانبی تلفن به تولید چند نوع گوشی تلفن روی آورده و در طی سال‌های اخیر با تجهیز واحد طراحی و ساخت و مونتاژ پیشرفت‌های نسبتاً قابل قبولی در زمینه تجهیزات مخابراتی دست یافته است.

یکی از رموز موفقیت شرکت مذکور استفاده از کارشناسان متخصص در زمینه‌های مخابرات، الکترونیک و مکانیک در واحدهای مختلف این شرکت می‌باشد که باتوجه به این موضوع این شرکت توانسته است در عرصه‌ی رقابت با محصولات خارجی موجود در بازار گام‌های مفیدی بردارد و محصولات شرکت در بازار از فروش قابل قبولی برخوردار شود.

فهرست مطالب

تقدیر و تشکر

اندازه‌گیری

کولیس

تقسیمات ورنیه کولیس با دقت 1/0 میلی‌متر

تقسیمات ورنیه با دقت 05/0 میلی‌متر

تقسیم بندی ورنیه کولیس با دقت 02/0 میلی‌متر

کولیس اینچی با 1000/1 اینچ

روش خواندن کولیس

روش کار با کولیس از زبان یکی از مهندسین

کولیس ساعتی

کولیس دیجیتالی

میکروخارجی

دقت میکرومتر

خواندن میکرومتر

میکرومتر خارجی دیجیتالی

میکرومتر پیچ

میکرومتر چرخ دنده

میکرومتر با فک ثابت سرکروی

میکرومتر فک‌ پهن

میکرومتر با فک ثابت سرکروی

میکرومتر فک پهن

میکرومتر داخلی

میکرومتر کنترل کنترل مهره‌

میکرومتر چرخ دنده داخلی

میکرومتر شیار داخلی

میکرومتر عمق‌سنج

فرمان‌ها

اندازه‌گیری خطی

روش اندازه‌گیری Dimlinegt و اندازه‌گذاری اصلی

روش اندازه‌گذاری‌ها

در قسمت طراحی سه نفر مهندس مکانیک و یک نفر کاردان فنی مکانیک مشغول به کار هستند که کار هر چهار نفر ترسیم نقشه‌های صنعتی است . بیشتر کار این قسمت را کشیدن نقشه از قطعات و قسمت‌‌های فرسوده ویا از بین رفته تشکیل می‌دهد بنابراین برای آنکه ما بتوانیم با استفاده از قطعات شکسته شده یا فرسوده شده نقشه ای تهیه کنیم و ان را به قسمت ریخته‌گری و یا ماشینکاری برای ساخت ارائه کنیم ییاز به اندازه‌های دقیق جسم ، تلرانس حاکی بر جسم ، نوع انطباق، نوع استانداردی که ممکن است جسم داشته باشد، صافی سطح و موارد دیگر داریم.

البته نوع انطباق وصافی سطح و تلرانس را با استفاده از تجربه کافی و کتاب‌های دردسترس می‌توان برای یک جسم بیان نمود.

ولی اندازه گرفتن صحیح و کشیدن صحیح یک نقشه بیش از موارد فوق نیاز به وقت دقت دارد , پس در مورد نحوه نقشه‌کشی و اندازه‌گیری سعی می‌کنیم توضیحات دقیقی را ارئه کنیم.

اندازه‌گیری:

بشر از همان ابتدای دوران زندگی خود به این نیاز مهم برای بهتر ادامه دادن به زندگی نیاز داشت برای دوختن لباس , ساختن پل به منظور آمدو رفت, داشتن یک سر پناه مناسب و هزاران مورد دیگر پس فکر انسان را از همان اول مشغول راهی برای پیدا کردن چگونگی اندازه گیری و ساخت ابزارهای اندازه گیری کرد. و امروزه با پیشرفت سریع علم ما احساس نیاز بیشتری به این امر پیدا می‌کنیم و در هر جایی از محیط پیرامون ما صحبت از اندازه و واحدهای آن می‌باشد. دو سیستم اندازه‌گیری در جهان متداول می‌باشد

1- سیستم‌متریک که سیستم رسمی می‌باشد و ایران نیز از ان تبعیت می‌کندسیستم اینچی که اغلب کشورهای انگلیسی زبان از آن استفاده می‌کنند نکته دیگر آنکه برای تعیین نوع وسیله اندازه‌گیری ما نیاز به چند پارامتر مهم داریم که اهم آنها عبارتند از

1- نوع ماده وجنس یا کالا و کاری که باید اندازه‌گیری شود

2- مقدار و مدت زمان لازم برای اندازه‌گیری

3- وضع شکل و ترکیب هندسی موضوع مورد اندازه‌گیری

4- مقدار تلرانس مجاز در نقشه

5- وسیله اندازه‌گیری انتخاب شد هبستگی به تجربه و هوش و ابتکار و مهارت شخص اندازه‌گیری دارد و باید طوری انتخاب شود که هر چه ممکن است بهتر و دقیق‌تر و سریع‌تر و ارزان‌تر تمام شود.

بعد از آن که ما نوع وسیله اندازه‌گیری را انتخاب کردیم , دقت وسیله اندازه‌گیری عامل لازمی برای اندازه‌گیری می‌باشد.

اما این عامل کامل نیست و بایستی در عمل اندازه‌گیری دقت و توجه شخص اندازه‌گیر و طرز به‌کار بردن وسیله‌ اندازه‌گیری و پیش‌بینی‌هایی که از خستگی و یک‌نواختی جلوگیری کند مورد توجه باشد.

(مخصوصا در کارهای سری) باید سعی شود که بدن در مناسب ترین حالت در حین کار باشد در ضمن باید این نکته را یادآور شد که عمر وسیله اندازه‌گیری علاوه بر جنس آن بستگی زیادی به شخص مصرف کننده نیز بستگی دارد، بنا براین برخی از نکات ضروری در جهت مراقبت از این وسایل را نام می‌بریم

1- جنس ماده وسیله اندازه‌گیری در نقطه تماس با اجسام مورد اندازه‌گیری بایستی سخت‌تر از جنس مورد اندازه‌گیری باشد مخصوصا در کارهای سری.

2- وسایل اندازه گیری را نباید به زور بکار برد.

3- پسی از اتمام کار آنها را تمیز و مرتب کرده ودر صورت لزوم روغنکاری شود .

4- در محل رطوبت زیادو یا در جاهایی که حرارت آنها اختلاف زیادی دارد نگذارید.

5- از ضربه خوردگی و فشار و کشش و خمش وپچش وکمانش و... احتراز شود .

6- با روغنکاری مرتب مفاصل وپیچ ومهره ها را ازهوا زدگی خفیف که باعث محکم شدن آنها میشود جلوگیری نماییم که احتیاج به فشار و زور نداشته باشیم.

7- اگر احیانا خراشیدگی پیدا کرده و قسمتی از آن از سطح بالا آمده به دقت و با احتیاط به‌وسیله سنگ نرم یا ابزار مناسب دیگری آن را بردارید.

8- وسایل اندازه‌گیری باید داخل کیف , جعبه و یا قوطی که در صورت لزوم درون اتاق یا سالنی مخصوص این ابزار در نظر کرفته شده نگهداری شود.

9- از اندازه گیری قطعات گرم خوداری شود.

10- پلیسه‌های قطعات مورد اندازه‌گیری گرفته شود.

11- محل‌هایی که لازم است اندازه‌گیری شود قبلاً با پا رچه مناسب تمیز شود

12- از اندازه‌گیری قطعاتی که روی ماشین در حال کار هستند خودداری و دستگاه را خاموش کرده تا کاملاً از حرکت بیفتد ,سپس عمل اندازه‌گیری انجام گیرد.

13- برای عمل اندازه‌گیری وسیله مناسب با دقت لازم انتخاب شود(به عنوان مثال اگر برای اندازه‌گیری قطعات توسط کولیس دقت مورد نظر بدست آید کاربرد میکرو متر کار اشتباهی می باشد)

14- وسایل اندازه‌گیری در زمان معین ومناسب کالیبره شود.

15- از ضربه زدن به وسایل اندازه‌گیری جدا واکیدا خوداری شود.

16- در وسایل اندازه گیری متغیر خط صفر آنها را مرتبا کنترل کنیم.

17- هنگام قرایت اندازه از روی وسیله اندازه‌گیری به صورت قایم به وسیله نگاه کنیم.

18ـ قطعاتی که در عمل براده برداری آهنربا شده‌اند قبل از اندازه‌گیری خنثی نمایید.

18- وسایل اندازه‌گیری را به دور از رطوبت نگهداری شود وآنهایی راکه در معرض هوا زدگی قرار دارند به مواد چرب کننده آغشته کنید.

در یکی از پوسترهای نصب‌شده در روی دیوار های اتاق طراحی نکات جالبی در مورد اندازه‌گیری به‌چشم می‌خورد که شرایط فیزیکی حاکم بر این اتاق را در هنگام اندازه‌گیری ذکر می‌کندو نکات فوق عبارت است از:

1- حرارت 20 درجه سانتیگراد را دارا باشد

2- رطوبت بین 20 تا 50 درصد باشد

3- فشار هوا 765 میلیمتر جیوه باشد

4- نور باید به اندازه کافی و با جهتی مناسب که, اندازه دقیق خوانده شود باشد

5- افرادی که در آزمایشگاه کار می‌کنند از دستکش سفید نازک و قبل انعطاف بهره ببرند,تاحرارت رطوبت دستانشان به وسیله وقطعه منتقل نشود,همچنین دارای روپوش سفید و مناسب باشند

حال بعد از این که با انتخاب نوع وسیله ,طریقه نگهداری وشرایط اتاق آشنا شدیم چون در مشخصات یک وسیله اندازه‌گیری و خواندن نقشه‌ها ممکن است بعضی از اصطلاحات برای ما نا آشنا باشد برخی از آنها را توضیح میدهیم:

1- حداقل اندازه‌ایی را که می‌توانیم توسط یک وسیله اندازه‌گیری تعیین کنیم دقت آن وسیله می‌گویند

2- حد اکثر مقداری را که ابزار اندازه‌گیری می‌توا ند تعیین کند دامنه یا طیف وسیله اندازه‌گیری می‌گویند

3- دقت در ساخت قطعه(تلرانس)عبارت است از مقدارخطای مجاز که طراح روی نقشه مشخص کرده است

4- دقت سطح و یا کیفیت سطح عبارت است از مقدار پرداخت سطح که بر حسب روش‌های مربوطه تعیین می‌شودکه به آن زبری سطه نیز می‌گویند. که دو مورد اخر را همان‌طور که گفتیم با استفاده از تجربه و کتب در دسترس می‌توان مشخص نمود . در مطالب بالا به میز ابزارهای اندازه‌گیری اشاره کردیم این میز تقریباً بزرگ دارای ابزارهای اندازه‌گیری می‌باشد اما این ابزارها را باید با دقت به دو قسمت تقسیم کنیم.

1- اندازه‌گیرهای ثابت

2- اندازه‌گیرهای متغیر

اندازه‌گیرهای متغیر آن دسته از ابزارهای اندازه‌گیری می‌باشند که دارای قسمت‌های متحرک(شاخک یا فک متحرک) می‌باشند مانند کولیس و میکرومتر.

این ابزارها وقتی استفاده می‌شوند که سرعت اندازه‌گیری مدنظر نباشد و برای تک‌سازی مناسب می‌باشند و استفاده از آنها نیاز به مهارت و دقت دارد اما اندازه‌گیرهای ثابت دارای قسمت‌های ثابتی هستند و می‌نوان فقط اندازه نوشته شده روی آن را خواند مانند شابلن‌های سوراخ .

بدیهی است اندازه‌گیری توسط این ابزار‌ها نیازمند به دقت و مهارت خاص نبوده و سرعت عمل نیز زیاد است و برای سری سازی مناسب می‌باشد.

حال که ما با اندازه‌گیری‌های ثابت و متغیر آشنا شدیم نکات جالبی در مورد خطاها را فرا میگیریم:

بطور کلی هیچ وقت نمی‌توان اندازه‌گیری مطلق و صحیح و کاملاً درست انجام داد زیرا خطاهای مختلف در سیستم باعث عدم اندازه‌گیری مطلق و صحیح می‌شوند که مقدار این خطاها بستگی به دقت در روش‌های انتخاب شده برای عمل اندازه‌گیری, ابزارهای انتخاب شده , مهارت و دقت فرد اندازه‌گیر دارد . باید وسایل و روش‌های وروش‌های اندازه‌گیری طوری انتخاب شوند که میزان خطا به حداقل مقدار کاهش یابد انواع خطاها عبارتند از :

1-خطاهای شخص که بستگی به استعداد و تجربه وکیفیت آموزش و یا روش‌های به‌کار گرفته شده مانند تراز کردن میز کار تنظیم نکردن درجه حرارت و رطوبت و فشار آزمایشگاه وعدم کنترل وسیله اندازه‌گیری و غیره دارد

2-خطاهای وسایل اندازه‌گیری که ناشی از تغییر شکل‌پذیری مواد به‌کار رفته در ساخت , تلرانس‌ها در هنگام ساخت و فرسودگی می‌باشد.

خطاهای اتفاقی که این خطاها به‌علت عوامل تغییر فشار , حرارت رطوبت , جریان هوا و جریان مغناطیسی و جریان مواد رادیواکتیو و احتمالاً آلودگی به‌وجود می‌آید. اما برای اندازه‌گیری ابزارهای گوناگونی وجود دارد که به برخی از آنها اشاره می‌کنیم.

1- کولیس: تا 3000سال تئوری‌های اندازه‌گیری ابعاد عملا ًدر حدود 5/0میلی‌متر بود تا آنکه در آن سنوات پیر و نیز اساس ورنیه را کشف کرد. اساس آن از این قرار است, اگر دو طول معین و مساوی را تقسیم کنیم و این دو خط با هم مساوی نباشند و این دو خط را با هم منطبق کنیم , این دفعه همگی خطوط مربوط به همه تقسیمات بزرگ‌تر عقب می‌افتند تا هنگامی‌ که مجموع اختلافات برابر یک واحد از تقسیمات کوچک‌تر شود و در این صورت دو خط از دو خطکش مقابل یکدیگر خواهند بود و یا وقتی که ابتدای دو خط کش بر هم منطبق نباشند در این صورت تقسیمات ورنیه را می‌شماریم تا به دو خط در امتداد هم از خط کش ورنیه برسد در این صورت تعداد شماره‌ها ضرب در تفاضل دو تقسیم (از خط کش ورنیه) عقب افتاده یعنی طول اندازه مذکور برابر رقم صحیح خط‌کش به اضافه این مجموع تفاضل است. پس می‌توانیم خط‌کش‌ها را با ورنیه مجهز کنیم تا حدود یک دهم تا یک بیستم میلی‌متر و یک صد و بیست و هشتم تا یک هزارم اینچ طول‌ها را اندازه گیری کرد.کولیس‌ها انواع مختلف دارند و به دلیل سهولت در اندازه‌گیری یکی از مهم‌ترین وسایل اندازه‌گیری به‌حساب میآید که به وسیله آن به‌راحتی می‌توان اندازه داخلی و خارجی و در بعضی از آنها عمق را اندازه گرفت که مجهز به دو فک ثابت و متحرک می‌باشد که فک ثابت متصل به خط‌کش می‌باشد قسمت متحرک آن شامل کشویی می‌باشد که ورنیه روی آن قرار دارد و برای گرفتن لقی آن ضامن یا پیچی روی کشویی نصب گردیده است که از پیچ می‌توان برای ثابت‌نگه‌داشتن فک متحرک به‌کار برده شود بعضی از کولیس‌ها مجهز به قسمت متحرک زبانه‌ای جهت اندازه‌گیری عمق به کار می‌رود. انواع کولیس‌ها عبارتند از :

1- کولیس معمولی یا یونیورسال یا ورنیه دار

2- کولیس ارتفاع سنج

3- کولیس شیار سنج

4- کولیس با فک قابل چرخش

5- کولیس ساعتی

6- کولیس دیجیتالی

7- کولیس چاقویی

8- کولیس فک میله‌ای

9- کولیس عمق سنج

10ـ کولیس چرخ دنده

از میان کو لیس‌های بالا کولیس‌های ورنیه‌دار ساعتی دیجیتالی را که از مهم‌ترین کولیس‌های موجود در میز ابزار است توضیح میدهیم اما قبل از آن باید حتما ًنکاتی را در مورد دقت کولیس‌ها بدانیم.

(( تقسیمات ورنیه کولیس با دقت 1/0میلی‌متر))

در این نوع کولیس‌ها روی ورنیه فاصله 9 میلی‌متر را به 10قسمت مساوی تقسیم کرده در نتیجه فاصله هر یک از تقسیمات ورنیه به اندازه 9/0 میلی‌متر بوده و اختلاف آن با تقسیمات خط‌کش به اندازه 1/0 میلی‌متر می‌باشد.

(( تقسیمات ورنیه با دقت 05/0میلی‌متر))

در این نوع کولسی‌ها ورنیه آن 19میلی‌متر را به 20 قسمت تقسیم می‌کنیم در نتیجه فاصله هر یک از تقسیمات ورنیه به اندازه (20÷19 )1 میلی‌متر می‌باشد و اختلاف 2 میلی‌متر از تقسیمات خط‌کش مدرج کولیس با هر یک از تقسیمات ورنیه برابر 05/0میلی‌متر می‌باشد .

((تقسیم بندی ورنیه کولیس با دقت 02/0 میلی‌متر))

در ورنیه این کولیس‌ها 49 میل‌متر را به 50 قسمت تقسیم میشود در نتیجه فاصله هر یک از تقسیمات ورنیه برابر است با (50/49)میلی‌متر و اختلاف آن با تقسیمات خط‌کش برابر با 02/0 میلی‌متر است .

((کولیس اینچی ))

خط کش ای کولیس‌ها بر حسب اینچ مدرج شده است و هر اینچ را به را16 قسمت مساوی تقسیم میشوند در نتیجه فاصله هر یک از تقسیمات خط‌کش برابر 16/1 اینچ می‌باشد در ورنیه این نوع کولیس‌ها 16/7 بوده و در نتیجه اختلاف هر یک از تقسیمات خط‌کش با تقسیمات ورنیه 128/1 اینچ می‌باشد .برای خواندن این کولیس‌ها ابتدا اندازه روی خط‌کش مدرج برحسب اینچ و تقسیمات 16/1 اینچ خوانده سپس مقدار کسری از تقسیمات اصلی خوانده شده از ورنیه را به آن اضافه می‌کنند برای تعیین کسری که ورنیه نشان می‌دهد بایستی تعداد تقسیمات بین صفر ورنیه و خطی که مقابل یکی از تقسیمات اصلی قرار دارد در عدد 128/1 ضرب نمود.

((کولیس اینچی با 1000/1اینچ))

در این نوع کولیس‌ها در روی خط‌کش ثابت هر اینچ را به 40 قسمت مساوی تقسیم کرده‌اند.یعنی 025/0وهر یکدهم اینچ با حروف روی خط‌کش مشخص کردهاند.در روی ورنیه طولی معادل 24 قسمت از خط‌کش اصلی را به 25 قسمت مساوی تقسیم کرده‌اند بنابر این فاصله معیین دو خط متوالی ورنیه برابر با 024/0اختلاف بین یک تقسیم خط‌کش اصلی با یک تقسیم ورنیه برابر با 1000/1می‌باشد که دقت کولیس به حساب می‌آید اما همانطور که گفتیم قرار شد درباره کولیس‌های ورنیه دار دیجیتالی و ساعتی توضیحاتی ارائه دهیم.

کولیس ورنیه دار یکی از مهم‌ترین و پر مصرف‌ترین ابزارهای اندازه‌گیری طولی است کولیس از دو قسمت ثابت و متحرک تشکیل شده است . قسمت ثابت آن یک خط‌کش مدرج منتهی به فک و شاخک ثابت و قسمت متحرک آن شامل کشویی است که فک و شاخک متحرک و همچنین تقسیمات ورنیه روی آن قرار دارد . به‌منظور کم کردن لقی و محکم کردن کشو در محل دلخواه از از ضامنی که زیر کشو نصب شده است استفاده می‌کنند. کولیس‌های ورنیه دار ,در طرح هایی متنوع ساخته شده‌اند از قسمت‌های مختلف اندازه‌گیری ابعاد خارجی ابعاد داخلی و عمق سوراخ‌ها یا شیارها استفاده میشود.

روش خواندن کولیس:

1- تشخیص دقت کولیس که از تقسیم دقت خط‌کش به تعداد تقسیمات ورنیه بدست می‌آید

2- اگر خط صفر ورنیه در راستای یکی ازتقسیمات اصلی خط‌کش قرار گیرد عدد خوانده شده از روی تقسیمات اصلی خط‌کش عدد صحیح می‌باشد و نیازی به خواندن ورنیه نیست.

3- در صورتی که خط صفر ورنیه در راستای تقسیمات اصلی قرار نگیرد , ابتدا به کمک خط صفر ورنیه از روی خط‌کش اندازه تقسیمات اصلی واقع در سمت چپ خوانده میشود سپس با نگاه کردن به ورنیه خطی از تقسیمات ان را که در راستای یکی از تقسیمات اصلی خط کش قرار دارد مشخص می‌کنند و تعداد خطوط سمت چپ ورنیه را در دقت کولیس ضرب و حاصل را با اندازه خوانده شده از خط‌کش جمع می‌کنند.

روش کار با کولیس از زبان یکی از مهندسین :

1- فک‌های اندازه گیری کولیس را با پارچه مخصوص (تنظیف) تمیز می‌کنیم

2- کولیس را ببندید و صفر بودن آن را از روی ورنیه وموازی بودن فک‌ها را از طریق عبور نور کنترل کنید.

3- فک ثابت کولیس را به یک طرف قطعه تکیه دهید و فک متحرک را آنقدر به قسمت دیگر قطعه نزدیک کنید تا مطمئن شوید کاملاً به آن چسبیده است

4- برای تثبیت اندازه از پیچ قفل کننده ورنیه استفاده کنید.

5- برای اندازه‌گیری از نوک فک‌های کولیس استفاده نکنید زیرا این محل به علت وجود لقی بین کشو وخط‌کش باعث خطای کسینوسی در اندازه‌گیری و همچنین خرابی کولیس می‌شود.

6- در اندازه گیری داخلی ابتدا دهانه کولیس را کمی بزرگ‌تر از اندازه مورد نظر باز می‌کنیم‌ :سپس شاخک ثابت ان را به یک طرف قطعه مورد اندازه گیری تکیه دهید و شاخک متحرک را به طرف دیگر قطعه کارنزدیک کنید و پس از چسبیدن به کار اندازه آن را بخوانید. به منظور قرار گرفتن فک متحرک روی قطعه سوراخ قطعه کار باید حرکت گردشی توام با نوسانی داشته باشد.

7- در اندازه گیری خارجی (میله) و داخلی (سوراخ) عمود بودن امتداد فک‌ها نسبت به محور قطعه کار الزامی است.

اما برای نگهداری و حفاظت از کولیس لازم است چند نکته را بدانیم:

1- کولیس وسیله اندازه گیری حساس وگران است بنابراین ان را در کنار ابزارهای کارگاهی مانند سوهان, چکش و. . قرار ندهیم.

2- از افتادن و ضربه خوردن کولیس واعمال فشار غیرضرووری به آن جلوگیری کنیم, زیرا باعث ایجاد خطای کسینوسی در اندازه‌گیری خواهد شد.

3- از بکار بردن کولیس برای اندازه‌گیری قطعات در حال گردش خوداری کنیم

4- هرگز از نوک فک‌ها و شاخک‌ها به عنوان سوزن خط‌کشی استفاده نکنید.

5- برای گرفتن لقی بین خط‌کش وکشویی در کولیس‌ها از خار برنجی استفاده میشود این خار لقی بین سطوح تماس را می‌گیرد .از وجود خار در کولیس قبل از اقدام به اندازه‌گیری اطمینان حاصل کنید در صورت عدم وجود خار ,کولیس از کالیبره بودن خارج می‌شود و اندازه های بدست آمده صحیح نخواهد بود.پس از استفاده از کولیس و اتمام عمل اندازه‌گیری آن را تمیز کنید تا براده و سایر عوامل مخرب روی آن باقی نماند.

کولیس ساعتی:

با استفاده از مکانیزم ساعت‌های اندازه‌گیری ,انواع کولیس‌های ساعتی با دقت‌های مختلف ساخته و به بازار ارائه شده است.کار کردن با کولیس‌های ساعتی اسان بوده برای قرائت آن مهارت زیادی لازم نیست. برای خواندن اندازه در این کولیس ,ارقام صحیح را از روی خط‌کش اصلی مقابل لبه فک متحرک و ارقام اعشاری رااز روی صفحه مدرج می‌خوانیم و دو مقدار را با هم جمع می‌کنیم نوع دیگری از کولیس‌های ساعتی وجود دارند که به ازاء یک میلیمتر باز شدن کولیس عقربه نیم دور و به ازاء دو میلیمتر باز شدن آن عقربه یک دور کامل گردش میکند.چون نیم‌دور صفحه به پنجاه قسمت و یک دور کامل ان به صد قسمت مساوی تقسیم شده است بنابراین دقت اندازه‌گیری این کولیس 02/0میلیمترخواهد بود.

کولیس دیجیتالی :

با پیشرفت صنعت الکترونیک امروزه دستگاه‌های الکترونیکی امور کنترل, فرمان و سنجش کمیت‌های فیزیکی را در صنعت به عهده گرفته است.در کولیس‌های دیجیتالی ابتدا اندازه‌های مورد سنجش به کمیت الکتریکی تبدیل میشود سپس نتیجه سنجش به لامپ‌هایی معروف به هفت قطعه منتقل شده با روشن شدن آنها ارقام روی نمایشگر ظاهر میشوند.کولیس‌های دیجیتالی را در طراحیهای متنوع و با دقت‌های مختلف میسازند. در این نوع کولیس‌ها هر دو سیستم میلیمتری و اینچی پیش‌بینی شده است و با فشار یک دگمه می‌توان اندازه مورد نظر را بر حسب میلیمتری اینچ تعیین کرد. کولیس‌های دیجیتالی به منظور کنترل نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. در این گونه موارد اندازه اسمی را روی آن پیش‌بینی کرده کلید صفر را فشار میدهیم تا کولیس صفر شود,سپس با قرار دادن قطعه کار بین فک‌های کولیس میتوان میزان انحراف از اندازه اسمی را قرائت کرد.

بعد از آشنایی با کولیس حال نوبت به یکی دیگر از ابزارهای اندازه‌گیری به نام میکرومتری رسید. با پیشرفت صنعت لزوم اندازه‌گیری قطعات با دقت بالاتر از کولیس در سال 1847 میلادی ژان پالمر فرانسوی وسیله اندازه‌گیری به نام میکرومتر طراحی کرد، که اساس کار آن به‌وسیله پیچ‌ومهره ظریفی انجام می‌گرفت. با سیرت کاملی در تکنیک اندازه‌گیری، میکرومترها نیز در فرم‌ها و طرح‌های مختلفی ساخته شدند که در زیر به‌شرح نمونه‌هایی از آن‌ها می‌پردازیم.

میکروخارجی:

میکرو خارجی به‌منظور اندازه‌گیری ابعاد خارجی قطعه کار با دقت 01/0 تا 001/0 میلی‌متر مورد استفاده قرار می‌گیرد و معمولاً آن را به‌صورت ورنیه‌دار، عقربه‌دار و دیجیتالی می‌سازند. میکرومتر خارجی فک ثابتی دارد که روی کمان آن نصب شده است. فک متحرک آن میله‌پیچی است. که در داخل سوراخ رزوه‌دار استوانه مدرج (غلاف) کار می‌کند. فک متحرک را می‌توان در مواقع لزوم به‌وسیله اهرم‌ای در موقعیت معین قفل کرد. برای جلوگیری از سایش فک‌های متحرک و ثابت سر آنها را از جنس فلزات سخت انتخاب می‌کنند. پوسته‌ی خارجی که قسمت مخروطی آن مدرج است به‌وسیله بوش مخروطی انتهای میله پیج روی آن سوار می‌شود، با گرداندن یک دور پوسته خارجی از اعمال فشار بیش از حد فک‌ها به سطوح اندازه‌گیری، در انتخای میله پیچ جغجغه‌ای تعبیه شده است. این جغجغه در حالت عادی پوسته مدرج را می‌گرداند اما در اثر تماس فک متحرک با سطوح کار و اعمال فشار زیاد هرز کار می‌کند و نشان می‌دهد که فشار فک‌ها به حدمطلوب رسیده است. مکانیزم قفل میکرومتر که به‌منظور ثبیت حرکت میله پیچ پیش‌بینی شده است، ممکن است به‌صورت پیچ‌، اهرم یا فشنگی پیچ‌دار باشد. دقت میکرومترها درسیستم متریک از 01/0 تا 0010/0 میلی‌متر و درسیستم اینچی از از 001/0 تا 0001/0 اینچ است. میکرومترهای خارجی از نظر میدان اندازه‌گیری در اندازه‌های 25-0، 50-25، 75-50، 100-75، و ... میلیمتری و 1-0، 2-1، 3-2 و ... اینچ می‌سازند. همراه با میکرومتر میله استانداردی وجود دارد که در تنظیم صفر میکرومتر (کالیبره کردن میکرومتر) از آن استفاده می‌شود.

دقت میکرومتر:

دقت میکرومترها به اندازه‌ی گام‌پیچ و تعداد تقسیمات پوسته‌ی متحرک بستگی دارد(شکل 9-5) و مقدار آن از رابطه مقابل به‌دست می‌آید

C = دقت میکرومتر P= گام پیچ غلاف T = تعداد تقسیمات پوسته = C

در میکرومترهای میلی‌متری معمولاً گام میله پیچ 5/0 میلی‌متر و تعداد تقسیمات روی پوسته آن 50 قسمت است که باتوجه به رابطه فوق، دقت اندازه‌گیری آن 01/0 میلی‌متر است. روی غلاف این میکرومتر‌ها علاوه بر تقسیمات 1 میلی‌متری تقسیمات 5/0 میلی‌متری نیز پیش‌بینی شده است.

خواندن میکرومتر:

برای خواندن اندازه میکرومتر، ابتدا از روی درجه بندی غلاف در امتداد راستای لبه‌ی پوسته، اندازه کامل میلی‌متر یا 5/0 میلی‌متر را می‌خوانیم، سپس از روی تقسیمات قسمت مخروطی پوسته، مقابل خط افقی روی غلاف صدم‌های میلی‌متر را تعیین کرده و آنها را با هم جمع می‌کنیم. میکرومترهای خارجی ودینه‌دار با دقت 001/0 و 002/0 میلی‌متر نیز وجود دارد که در آنها مقابل درجه‌بندی پوسته، ودینه‌ای روی غلاف یا پوسته درنظر گرفته شده است این ورینه، خواندن اندازه با دقت بالا را امکان‌پذیر می‌سازد. درمیکرومترهای اینچی گام میله‌پیچ اغلب ً و معادل 025/0 اینچ و تعداد تقسیمات روی پوسته 25 قسمت مساوی است که دقت‌ اندازه‌گیری آن 001/0 اینچ خواهد بود. روی غلاف این میکرومترها یک اینچ به 40قسمت مساوی تقسیم شده است؛ بنابراین به ازای یک دور گردش پوسته، فک متحرک به اندازه 25/0 اینچ و به ازای 4 دور گردش پوسته، فک متحرک به اندازه‌ی ً 025/0 × 4 = ً 100/0حرکت خواهدکرد. میکرومترهای اینچی با دقت ً 0001/0 نیز وجود دارند. در ساختمان این میکرومترهای مقابل درجه‌بندی پوسته ورودی غلاف،‌ورینه 1/0 درنظر گرفته شده است. اما در اثر کار زیاد ممکن است لقی بین پیچ و مهره میکرومتر زیاد وهمچنین سطح پیشانی فک‌های آن ساییده شود در هر دو حالت تنظیم صفر میکرومتر به هم خورده قادر به اندازه‌گیری و کنترل اندازه نخواهدبود. لقی بین پیچ و مهره میکرومتر را می‌توان با سفت‌کردن مهره‌ی تنظیم که برای همین منظور در انتهای غلاف تعبیه شده است، به حد مجاز رساند. احتمالِ ساییده‌شدن فک‌ها را می‌توان با بستن میکرومتر یا از طریق اندازه‌گیری میله استاندارد کنترل کرد. بدیهی است میکرومتر هنگامی قادر به کنترل صحیح خواهد بود که پس از بستن میکرومترها خط صفر پوسته در امتداد خط افقی روی غلاف قرارگیرد. در غیراین‌صورت می‌توان با نگاه‌داشتن کمان و گردش جزیی غلاف به وسیله‌ی آچارمخصوص آنها را به‌هم منطبق و میکرومتر را صفر کرد. صفربودن میکرومتر را می‌توان با اندازه‌گیری تکه‌های اندازه‌گیری نیز کنترل کرد. اما در موقع اندازه‌گیری با میکرومتر لازم است به نکاتی توجه داشته باشیم.

وسایل اندازه گیری ذقیق همراه با آموزش و نحوه استفاده

کولیس وسیله‌ای است که فاصلهٔ بین دو طرف یک شئ را اندازه می‌گیرد. برای این منظور کولیس را بین دو نقطه مطلوب قرار می‌دهیم و دو نقطه به وسیلهٔ دو فک مشخص می‌شود. سپس کولیس را بر می‌داریم حدفاصل دو ..... به وسیله یک ابزار اندازه‌گیری هم چون خط کش قرائت می‌شود. این وسیله کاربردهای بسیار وسیعی همچون در مهندسی مکانیک، فلزکاری، پزشکی و..... دارد.