کتاب جامع داروها

بیماریهای متعدد در اعصار متفاوت سلامت انسان را به مخاطره می انداخته است وبا عنایت به پیشرفت علم و تکنولوژی همچنان بیماریهای نوپدید و برخی بیماریها برای سلامت انسان خطر آفرین است.
در عصر حاضر تلفات ناشی از بیماریهای عفونی کاهش یافته اما مرگ و میرهای ناشی از بیماریهای غیرواگیر جایگزین بیماریهای عفونی گردیده است.
لذا علاوه بر اینکه شیوه زندگی در بروز چنین بیماریهائی موثر است، جهت جلوگیری از مرگ و میر ناشی از این بیماریها استفاده به موقع و اصولی از داروهای مورد نیاز نیز موثر خواهد بود.
بیماریهای روانی با توجه به استرسهای ناشی از زندگی ماشینی و نیز بیماریهای نوپدید احساس نیاز به مراقبت و مصرف اصولی و منطقی دارو را بیشتر میکند که موجب کاهش عوارض ناشی از بیماریها خواهد شد.
مجموعه حاضر با حمایت اعضای شورای برنامه ریزی داروئی کشور (آقایان: دکترشریفی،دکتر اسلامی،دکتر رحیمی،دکترحدیدی،دکترنقوی،دکترصلبی،دکتر شاهسون، دکترغیائی،مهندس رحمانی) و همکاری معاونت محترم بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد تدوین شده است.
لازم است از نظرات علمی برخی از اعضای هیئت علمی دانشگاههای علوم پزشکی آذربایجان غربی، گیلان، شیرازوایران و خانم دکتر نفیسی در خصوص انتخاب داروهای ماکز بهداشتی درمانی تشکر نمائیم.

آنتی هیستامین دکونژستانت Antihistamine Decongestant

اشکال دارویی Tab: Chlorpheniramine 2.5mg + Phenylephrine 5mg + Phenylpropanolamine 20mg

℞ موارد و مقدار مصرف :
احتقان و آبریزش بینی در اثر سرماخوردگی و یا رینیت حساسیتی
بزرگسالان: یک قرص هر6 تا 8 ساعت تا رفع علائم مصرف می شود.
کودکان 6 تا 12 سال: 2 تا 3 قرص در روز می توان استفاه کرد.
N موارد منع مصرف و احتیاط :
مصرف این دارو در نوزادان ممنوع است .
به علت وجود اثرات آنتی موسکارینی این دارو، استفاده ازآن در بیماران مبتلا به گلوکوم زاویه بسته، زخم پپتیک تنگ کننده مجرای گوارش و انسداد مثانه باید با احتیاط باشد.
مصرف در بارداری و شیردهی :
در گروه C حاملگی قرار دارد. تجویز آنتی هیستامینها درمادران شیرده ممنوع است.
2 تداخلات مهم :
این دارو اثرات خواب آلودگی سرکوب کننده ای CNS داروهایی نظیرالکل، باربیتوراتها، ضد دردهای مخدر، ضد اضطرابها و ضد سایکوزها را تشدید می کند و همچنین باعث طولانی شدن و تشدید اثرات آنتی موسکارینی (آنتی کولینرژیکی) داروهایی مثل آتروپین، دیسوپرامید و برخی ضدافسردگی سه حلقه ای، مهارکننده هایMAO، فنوتیازین ها، کینیدین و هالوپریدول می گردد.
Õ عوارض جانبی :
دپرسیون :CNS خواب آلودگی، گیجی، ضعف، سستی.
اثرات آنتی موسکارینی: خشکی دهان، بینی، گلو، غلیظ شدن ترشحات راههای تنفسی، تاری دید، احتباس ادرار و یبوست.
h توصیه ها :
در زمان استفاده از این دارو بیمار باید آب کافی (روزانه 2 لیترآب) دریافت کند.
هنگامیکه ترشحات بینی چرکی است استفاده از آنتی هیستامین ها باعث غلیظ شدن ترشحات می شود مخصوصاً اگر بیمار آب کافی دریافت نکند.
این دارو ممکن است باعث خواب آلودگی و منگی شود از این رو بیمار باید از انجام کارهایی که نیاز به هشیاری دارند خودداری کند.
بیمار باید از مصرف همزمان الکل و سایر داروهای تضعیف کننده CNS بپرهیزد.

N شرایط نگهداری :
پرومتازین Promethazine

اشکال دارویی Inj: 25mg/ml
Syrup: 5.65mg/5ml

℞ موارد و مقدار مصرف :
واکنشهای حساسیتی
بزرگسالان: دوز معمول خوراکی mg25 در هنگام خواب است. در صورت نیاز ممکن است mg5/12 قبل از هر وعده غذایی و هنگام خواب تجویز شود.
دوز تزریقی دارو mg25 است که ممکن است در صورت لزوم با فواصل 2 ساعته تکرار شود. درمان باید در اولین فرصت به خوراکی تغییر یابد.
کودکان بالای 2 سال: دوز خوراکی mg25 در هنگام خواب و یا mg5/12-25/6 سه بار در روز است.
دوز تزریقی دارو کمتر از mg5/12 است که نباید از نصف دوز بزرگسالان بیشتر گردد.
تسکین قبل از عمل جراحی
بزرگسالان: mg50-25 به صورت خوراکی در هنگام خواب تجویز می شود.
دوز mg50 به صورت تزریقی برای آرام بخشی و کاهش نگارنی و اضطراب در هنگام شروع زایمان استفاده می شود برای این منظور دوز دارو نباید از mg100 در 24 ساعت بیشتر گردد.
کودکان بالای 2سال: دوز خوراکی mg25-5/12 است که در هنگام خواب تجویز می شود. دوز تزریقی نباید از نصف دوز بزرگسالان بیشتر گردد.
ضد تهوع
بزرگسالان و کودکان بالای 2سال: دوز معمول خوراکی mg25 است. دوزهای mg25-5/12 که در صورت نیاز هر 4 تا 6 ساعت تکرار می شوند.
هم برای پیشگیری و یا درمان تهوع و استفراغ فعال تجویز می شود.
دوز معمول تزریقی بزرگسالان: mg25-5/12 است که درصورت نیاز می تواند هر4 ساعت تکرارشود. دوز تجویز شده برای کودکان 2 تا 12 سال نباید از نصف مقدار دوز بزرگسالان بیشتر شود.
توجه: در صورتیکه به منظور پیشگیری از تهوع و استفراغ بعد از جراحی تجویز می شود باید دوز داروهای خواب آور و ضد دردهای همراه یا باربیتوراتها کاهش یابد.
بیماری حرکت
بزرگسالان: دوز معمول خوراکی mg25 دو بار در روز است. اولین دوز باید 30 تا60 دقیقه قبل از حرکت و شروع مسافرت دریافت شود و در صورت نیاز 8 تا 12 ساعت بعد تکرار گردد.
کودکان بالای 2 سال: mg25-5/12 دو بار در روز تجویز می شود.
 موارد منع مصرف و احتیاط :
در بیماران در حال کوما و در صورت وجود تضعیف سیستم اعصاب مرکزی CNS بعد از مصرف باربیتوراتها، بیهوشی عمومی، الکل و ضد دردهای مخدر نباید تجویز شود.
در صورت وجود حساسیت مفرط به پرومتازین، یرقان، دپرسیون مغز استخوان و در کودکان بیمار و دچار کم آبی (دهیدراته) منع مصرف دارد.
پرومتازین در بیماران مبتلا به بیماری های قلبی- عروقی، نارسایی کبد، صرع، زخم های پپتیک، و سابقه آپنه خواب باید با احتیاط تجویز گردد.
مصرف این دارو در کودکان زیر 2 سال و همچنین بیماران سالمند و ناتوان توصیه نمی شود.
مصرف در بارداری و شیردهی :
در گروه C حاملگی قرار دارد. مصرف این دارو در دوران شیردهی توصیه نمی شود.
 تداخلات مهم :
داروهای مضعف سیستم اعصاب مرکزی نظیر باربیتوراتها، آنتی هیستامینها، آرام بخش ها، الکل و خواب آورها در صورت مصرف همزمان باعث تشدید اثرات پرومتازین می شوند.
داروهای آنتی کولینرژیک باعث تشدید عوارض این دارو می شوند.
 برای اطلاع از سایر موارد به تک نگار دیفن هیدرامین مراجعه شود.
 عوارض جانبی :
به طورکلی عوارض این دارو مانند سایر آنتی هیستامینها است که در تک نگار مربوط به دیفن هیدرامین ذکر شده است.
از عوارض مهم پرومتازین لوکوپنی، آگرانولوسیتوز، واکنشهای حساسیتی، کوما، تشنج، تحریک CNS اختلال در هماهنگی و سرگیجه است که شایع نیستند.
 توصیه ها :
شکل خوراکی دارو باید همراه غذا یا شیر مصرف شود.
بیمارباید از قرارگرفتن در برابر نور مستقیم خورشید پرهیز کرده و از کرمهای ضد آفتاب استفاده کنند.
باید به
بیمار توصیه شود که از رانندگی و انجام کارهای حساس خودداری کنند.
وضعیت تنفسی بیمار به ویژه کودکان باید به دقت کنترل شود.
بهترین روش تزریق، تزریق عمیق عضلانی است. تزریق وریدی باید با غلظت mg/ml25 و با سرعت mg/min25 باشد.
از تزریق زیر جلدی و داخل سرخرگی این دارو باید پرهیز کرد زیرا باعث نکروز و گانگرن می شود.
محل تزریق عضلانی هم باید روزانه تغییر کند.
در صورت انفوزیون وریدی باید با بستن فویل به دور بطری از رسیدن نور به محلول جلوگیری کرد.
 شرایط نگهداری :
در دمای 15 تا30 درجه سانتیگراد و دور از نور نگهداری شود.



ترفنادین Terfenadine

اشکال دارویی Scored Tab: 60mg

℞موارد و مقدار مصرف :
درمان علامتی وضعیت های حساسیتی شامل رینیت، ورم ملتحمه چشم و کهیر
بزرگسالان: بیشترین دوز قابل تجویز ترفنادین mg120 در روز است که می تواند به صورت mg60 دو بار در روز و یا تک دوز mg120 تجویز شود.
در رینیت حساسیتی می توان با دوز mg60 به صورت تک دوز و یا در دوز منقسم شروع کرد.
کودکان: برای کودکان 6 تا 12 سال دوز mg30 دو بار در روز و 3 تا 6 سال دوز mg15 دو بار در روز پیشنهاد می شود.
 موارد منع مصرف و احتیاط :
در مبتلایان به بیماریهای حاد کبدی، ناراحتی های قلبی و اختلالات الکترولیتی منع مصرف دارد.
در صورت بروز عوارضی مثل سرگیجه، تپش قلب، سنکوپ و یا تشنج باید مصرف دارو قطع شود.
ترفنادین در کودکان زیر 12 سال، مبتلایان به پورفیری، آسم و COPD باید با احتیاط تجویز شود.
مصرف در بارداری و شیردهی :
در گروه C حاملگی قرار دارد. در دوران شیردهی نباید استفاده شود.
 تداخلات مهم :
اریترومایسین، کلاریترومایسین، کتوکونازول، ایتراکونازول، فلوکونازول و فلوواکسامین درصورت مصرف همزمان با ترفنادین با تداخل در متابولیسم آن باعث تجمع ترفنادین می شود و نباید تجویز شوند.
مصرف همزمان ترفنادین و فلوکستین باعث اختلال عملکرد قلب می شود.
مصرف همزمان ضد افسردگی های سه حلقه ای، آنتی آریتمی ها (بتابلوکرها، دیگوکسین و وراپامیل) کینین،سیساپراید و دیورتیکها (به غیر از تریامترن H) ممنوعیت دارد.
عوارض جانبی :
مهمترین عارضه ترفنادین آریتمی قلبی است که در دوزهای بالا مشاهده می شود.
 توصیه ها :
در صورت بروز تاکیکاردی، آریتمی قلبی، تپش قلب و تشنج بلافاصله مصرف دارو را قطع و به پزشک مراجعه کنید.
از مصرف همزمان داروهای کاهنده پتاسیم خون خودداری شود.
 شرایط نگهداری :
در ظروف در بسته و دور از نور نگهداری شود.
دیفن هیدرامین Diphenhydramine HCL

اشکال دارویی Elixir: 12.5mg/5ml

℞ موارد و مقدار مصرف :
درمان علامتی واکنشهای حساسیتی و کنترل تهوع، استفراغ و سرگیجه
بزرگسالان: mg50-25 هر 4 تا 8 ساعت تجویز می شود.
کودکان (با وزن بیشتر ازkg10): mg25-5/12 سه یا چهاربار در روز و یاmg/kg 5 در روز تجویز میشود. حداکثر دوز روزانه mg300 است.
بیماری حرکت
بزرگسالان: اولین دوز به مقدار mg25 باید 30 دقیقه قبل از حرکت مصرف شود و در طول مدت حرکت هم همان دوز قبل از هر وعده غذایی و قبل از خواب توصیه می شود.
خواب آور
بزرگسالان و کودکان بالای 12 سال: mg50 هنگام خواب شب تجویز می شود.
ضد سرفه
بزرگسالان: mg25(ml10) هر 4 ساعت تجویز می شود. نباید از mg100 در 24 ساعت بیشتر گردد.
کودکان: 6 تا 12 سال mg5/12(ml5) هر 4 ساعت تجویز می شود و از mg50 در 24 ساعت نباید بیشتر شود، 2 تا 6 سالmg 25/6 (ml5/2) هر 4 ساعت و حداکثر mg25 در 24 ساعت تجویز می گردد.
 موارد منع مصرف و احتیاط :
در نوزادان تازه متولد شده و یا ناقص، مادران شیرده، گلوکوم با زاویه بسته، زخم گوارشی تنگ کننده مجرا، هیپرتروفی پروستات، حمله آسم، انسداد گردن مثانه، انسداد پیلور و دوازدهه و ناراحتی های دستگاه تنفسی تحتاتی نباید مصرف شود. در بیماران مستعد برای احتباس ادرار، سابقه آسم، افزایش فشار داخل چشم، هیپرتیروئیدیسم، بیماریهای قلبی- عروقی یا زیادی فشار خون بااحتیاط تجویز شود.
در کودکان زیر 2 سال با احتیاط زیاد تجویز شود و بهتر است پرهیز شود.
دیفن هیدرامین در بیماران مبتلا به پورفیری منع مصرف دارد و به عنوان خواب آور برای کودکان زیر 12 سال توصیه نمی گردد.


مصرف در بارداری و شیردهی :
در گروه B حاملگی قرار دارد. در سه ماهه سوم حاملگی نباید تجویز شود. این دارو در شیر مادر ترشح می شود و در دوران شیردهی نباید تجویز شود.
 تداخلات مهم :
داروهای مهار کننده MAO اثر آنتی هیستامین از جمله (دیفن هیدرامین) را تحت تاثیر قرار می دهند.
الکل، باربیتوراتها، خواب آورها، ضد اضطرابها و سایر تضعیف کننده های باعث تشدید اثرات خواب آوری این دارو می شود.
مصرف همزمان با داروهای آنتی کولینرژیک نظیر آتروپین و ضد افسردگیهای سه حلقه ای باعث تشدید اثرات آنتی موسکارینی این دارو می گردد.
 عوارض جانبی :
شایع ترین: خواب آلودگی، گیجی، سردرد، اختلال در هماهنگی عضلات، خشکی دهان، غلیظ شدن ترشحات تنفسی، تاری دید، احتباس ادرار، یبوست و اختلالات گوارشی.
 توصیه ها :
برای بهبود عوارض گوارشی دارو می توان آنرا همراه غذا مصرف کرد.
مصرف همزمان آنتی هیستامین ها با داروهای مهار کننده MAO ممنوعیت دارد.
خواب آلودگی ناشی از دارو با ادامه مصرف آن کاهش می یابد.
در صورت بروز خواب آلودگی بیمار باید در حین مصرف دارو از رانندگی و انجام کارهای حساس بپرهیزد.
 شرایط نگهداری :
در ظروف در بسته و در دمای اتاق و دور از نور نگهداری شود.