پرخاشگری

پرخاشگری در روان شناسی رفتاری تعریف شده است که قصد آزار و آسیب رساندن به شخصی دیگر، خود یا اشیاء باشد. در تعریف سنتی پرخاشگری آن را رفتاری تعریف کرده‌اند که متوجه فرد دیگری است و هدف آن صدمه زدن به وی است (هزی پاول ماسن و همکاران، 2001).

پرخاشگری به عنوان یک غریزه

فروید غریزه را عامل اصلی پرخاشگری می دانست. وی به یک دیدگاه هیدرولیک در پرخاشگری اعتقاد داشت، این که انرژی پرخاشگرانه، تا یک سطح معینی تولید می گردد و آنگاه از طریق رفتار خشن و تخریب گرا تخلیه می گردد. وی دو دسته غریزه متضاد با عنوان های غریزه زندگی و غریزه مرگ را مطرح می کند. غریزه زندگی سازنده و نگهدارنده حیات است و ما را از جهت ارضاء و حفظ بقاء هدایت می کند. اما غریزه مرگ، مخرب و از هم پاشاننده زندگی است و به صورت پرخاشگری، به نابود کردن و تخریب می پردازد (بندورا، 1973؛ به نقل از شکرکن، 1384). فقط روان تحلیل گران نیستند که چنین عقیده ای دارند، دیگر روانشناسان از جمله "لورنتس" نیز به عنوان یک کردار شناس مشهور پرخاشگری را به عنوان یک غریزه تهاجم تلقی می کرد، که توسط یک سری از عوامل محیطی راه اندازی می گردد.

به عقیده لورنتس پرخاشگری، صفت غریزی تمام موجودات زنده است و برای حفظ حیات انسان و گونه های دیگر حیوانات ضروری است. لورنتس اظهار داشته است پرخاشگری که موجب آسیب رساندن به دیگران می گردد، از غریزه جنگیدن بر می خیزد که بین انسان و سایر ارگانیسم ها مشترک است. انرژی این غریزه به طورخود به خود با عیار کم و بیش ثابت، در ارگانیسم تولید می گردد. احتمال پرخاشگری در نتیجه بالا رفتن میزان انرژی اندوخته شده و وجود و شدت محرک های آزاردهنده پرخاشگری افزایش می یابد (لورنتس،1996؛ به نقل از شکرکن، 1384).

2-2-3-2- پرخاشگری رفتاری

اکثر نظریات رفتاری، به جای تلقی پرخاشگری به عنوان یک غریزه، آن را به عنوان یک رفتار هدفمند قلمداد می کنند. در بین تعاریف این دسته از نظریه پردازان، تعریف آرنولد باس غالب تر است که پرخاشگری را به عنوان "پاسخی می داند که محرک های آزار دهنده را به یک ارگانیسم دیگر وارد می کند". این تعریف، به جای نیت عمل، به پیامد های عمل توجه دارد. یعنی رفتاری پرخاشگرانه است که برای دیگران درد، ضرر و ناراحتی به همراه داشته باشد. در مقابل این تعریف، تعریف هدفدار پرخاشگرانه قرار دارد که می گوید "پرخاشگری شکلی از رفتار است که به منظور آسیب رساندن به ارگانیسم، طراحی و ارگانیسم نیز برانگیخته می شود تا از این رفتار اجتناب ورزد در این جا، نیت پرخاشگرانه است هرچند که عمل پرخاشگرانه صورت نگرفته باشد (بارون ریچاردسون، 1994؛ به نقل از شکرکن، 1384). بر طبق تعریفی دیگر پرخاشگری، رفتاری است که به قصد آسیب رساندن به چیزی یا آزار کسی ابراز می شود. نیت فرد پرخاشگر در این تعریف مستتر است

مشخصات این متغیر:

منابع: دارد

پژوهش های داخلی و خارجی: دارد

کاربرد این مطلب: منبعی برای فصل دوم پژوهش، استفاده در بیان مسئله و پیشینه تحقیق و پروپوزال، استفاده در مقاله علمی پژوهشی، استفاده در تحقیق و پژوهش ها، استفاده آموزشی و مطالعه آزاد، آشنایی با اصول روش تحقیق دانشگاهی

تعداد صفحه: 30صفحه

نوع فایل:word

توضیحات از متن فایل

پرخاشگری از مسائل مبتلا به دوران نوجوانی است. همه روزه در مدارس و خیابان­ها نوجوانانی مشاهده می شوند که به زد و خورد، دعوا و رفتارهای پرخاشگرانه می پردازند و به همین علت مورد تنبیه انضباطی چه در مدارس و چه در خانه قرار می گیرند. نوجوانان پرخاشگر معمولا قدرت مهار رفتار خود را ندارند و رسوم و اخلاق جامعه ای که در آن زندگی می کنند را زیر پا می گذارند، در اغلب موارد والدین و اولیای مدارس با آنها درگیری پیدا می کنند و حرکات آنها گاهی به حدی باعث آزار و اذیت اطرافیان می شود که به اخراج آنها از مدرسه می انجامد. آنچه که باعث توجه محققان به رفتار پرخاشگرانه شده است اثرات نامطلوب آن بر رفتار بین فردی و همچنین اثر ناخوشایند آن بر حالات درونی و روانی افراد است. عدم مهار رفتار پرخاشگرانه علاوه بر اینکه می تواند باعث ایجاد مشکلات بین فردی و جرم، بزه و تجاوز به حقوق دیگران شود، می تواند درون­ریزی شده و باعث انواع مشکلات جسمانی و روانی مانند زخم معده، سردردهای میگرنی و افسردگی گردد (الیس، 1999). برخی از مشکلات جدی اجتماعی مانند کودک/ همسرآزاری و اشکال مختلف کشمکش بین گروهی به روشنی ریشه در خشم و ناتوانی مهار برانگیختگی خشم دارد (نواکو، وهمتاب، 1998؛ به نقل از ابوالمعالی و همکاران، 1388).

پرخاشگری مربوط به یک سن و دوره خاصی نیست و همان­طور که در تحقیقات متعدد مشخص شده است، پرخاشگری و خشونت از سنین خردسالی وجود داشته و در طول زمان تداوم یافته و در نوجوانی و بزرگسالی ادامه می­یابد (صادقی، احمدی و عابدی، 1381).

بیشترین بروز و ظهور پرخاشگری در سنین نوجوانی است (کاپلان و سادوک، 1387). تحقیقات میزان بالایی از جرم های خشونت آمیز از جمله ضرب و جرح، دزدی، آتش افروزی، قتل و تجاوز را بین نوجوانان نشان می­دهد. این نوع انحرافات به احتمال زیاد ماهیتی پرخاشگرانه و خشونت­آمیز دارند

منابع فارسی

- آبتین، سعید.(1374) بررسی مقایسه‌ای عزت نفس دانش‌آموزان و رابطه آن با کاربرد شیوه‌های تشویق و تنبیه در مدارس راهنمایی پسرانه دولتی و غیر انتفاعی. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تهران.

- ابوالمعالی الحسینی، خدیجه. (1389). نظریه های جرم شناسی و بزهکاری: با تاکید بر شناخت اجتماعی. تهران: انتشارات ارجمند، چاپ اول.

- اتکینسون، ریتا، ال ؛ اتکینسون ، ریچارد، اس ؛ هیلگارد، ارنست، آر زمینه روانشناسی(1998) . ترجمه براهنی و دیگران. جلد دوم (1380) . تهران . انتشارات رشد.

- آﻗﺎزاده، ﻣﺤﺮم، اﺣﺪﯾﺎن، ﻣﺤﻤﺪ. (1377).ﻣﺒﺎﻧﯽﻧﻈﺮی وﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎی آﻣﻮزﺷﯽ: ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻓﺮاﺷﻨﺎﺧﺖ،ﺗﻬﺮان: ﭘﯿﻮﻧﺪ.

- اکبری، ابوالقاسم (1381). مشکلات نوجوانان و جوانان، چاپ دوم، نشر ساوالان، تهران، ص ۱۹۱.

- بهادری محمد حسین، جهانبخش مرضیه، جمشیدی آذر، عسکری کریم (1390). اثربخشی درمان فراشناختی بر علایم اضطراب در بیماران مبتلا به اختلال هراس اجتماعی. 1; 12 (46) :12-19.

- بهادری محمدحسین، کلانتری مهرداد، مولوی حسین، جهان بخش مرضیه (1390). بررسی اثربخشی مداخله فراشناختی بر علائم ترس از ارزیابی منفی در بیماران مبتلا به اختلال هراس اجتماعی. مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران. 21 (84) :122-129.

- بیابانگرد، اسماعیل (1373). روش‌های افزایش عزت‌نفس در کودکان و نوجوانان. تهران: انتشارات انجمن اولیاء و مربیان.

- تیرگر، زهرا (1390). بررسی آموزش مهارت های اجتماعی به والدین بر اختلال پرخاشگری دختران. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تهران.

- جوشن‌لو، م.، نصرت‌آبادی، م.، جعفری کندوان، غ.، (1386). پیش‌بینی بهزیستی اجتماعی در پرتو یافته‌های پنج عامل اصلی شخصیت و حرمت‌خود. مجله علوم روان‌شناختی. دوره 6، شماره 21، ص 88-66.

- جوشن‌لو، محسن.، رستگار، پرویز (1386). پنج رگه اصلی شخصیت و حرمت خود به عنوان پیش‌بین‌های بهزیستی فضیلت‌گرا. مجله روان‌شناسان ایرانی. 13، 24-13.

- جوشن‌لو، محسن.، قائدی، غلامرضا.، (ثبت‌نام شده). بررسی مجدد پایایی و روایی مقیاس حرمت خود روزنبرگ در ایران. مجله دانشور رفتاری.

- حافظ­نیا، م، ر(1382). مقدمه­ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، انتشارات سمت، تهران، چاپ هشتم

- حرفتی، رضا (1389). بررسی اثربخشی درمان شناختی- رفتاری بر کاهش علائم اختلال استرس پس از سانحه و میزان پرخاشگری در کودکان آزاردیده جسمی. پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی. دانشگاه محقق اردبیلی.

- خاکی، غ، ر (1378). روش تحقیق با رویکردی به پایان نامه نویسی، کانون فرهنگی انتشارات داریت، تهران، چاپ دوم.

- دادستان، پریرخ (1376). روانشناسی مرضی تحولی. تهران: انتشارات سمت.

- دلاور علی. .(1375) روش تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی. تهران نشر ویرایش.

- دلاور، ع. (1381). روشهای تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی، انتشارات ویرایش، چاپ دوازده ویرایش سوم.

- رفاقت، ابراهیم (1390). تاثیر آموزش حل مسئله اجتماعی بر پرخاشگری بزهکاران. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه محقق اردبیلی.

- رمضانی دیسفانی، علی (1380). اثر بخشی آموزش مسئولیت پذیری به شیوه ی گلاسر بر افزایش بحران هویت دانش آموزان مقطع متوسطه شهر اصفهان. پایان نامه ی کارشناسی ارشد رشته ی مشاوره،دانشگاه اصفهان، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی.

- سیف، علی اکبر(137). روانشناسی پرورشی، تهران: انتشارات آگاه.

- شاملو ، سعید (1377). مکتب و نظریه ها در روان شناسی شخصیت . تهران : انتشارات رشد .

- شاملو ، سعید (1381) . روان شناسی بالینی . تهران : انتشارات رشد.

- شاملو،سعید .(1369) بهداشت روانی، تهران، انتشارات رشد.

- شیخاوندی، داوود (1379). جامعه شناسی و انحرافات. تهران: نشر مرندیز.

- صادقی، احمد (1380). بررسی اثربخشی آموزش گروهی کنترل خشم به شیوه عقلانی، رفتاری، عاطفی بر کاهش پرخاشگری دانش آموزان پسر دبیرستانی شهر اصفهان. پایان نامه کارشناسی ارشد مشاوره. دانشگاه اصفهان.

- صادقی، احمد؛ احمدی، احمد؛ عابدی، محمدرضا. (1381). بررسی اثربخشی گروهی مهار خشم به شیوه عفلانی- رفتاری- عاطفی بر کاهش پرخاشگری. نشریه روانشناسی و علوم­تربیتی، 21، 62-52.

- صدیقی، کاظم .(1380) بررسی میزان اثربخشی آموزش شناختی- رفتاری عزت نفس بر سازگاری اجتماعی دانش آموزان پسر پایه سوم دبیرستانهای نیشابور. پایان نامه

- عزتی‌راد، م. (1378)، «بررسی باورهای هنجاری کودکان و نوجوانان شهر شیراز درباره پرخاشگری و رفتارهای پرخاشگرانه»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه الزهرا(س).

5-4-منابع انگلیسی

- Baron, R. & Byrne, D. (1994). Social Psychology, 7th ed.,Allyn and Bacon, Boston, MA.

- Baron, R. (1991). A: Self concept and academic achievement Investigating their

- Baron, R. A., & Byrne, D. (1991). SocialPsychology: understanding humaninteractions. (6th Ed.). Boston, MA: Allyn &Bacon.

- Bar-On., & Parker, J.D.A. (2001). The Handbook of Emotional Intelligence. San Francisco: Jossey-Bass, 92-117.

- Becker, W. C. (1964). Consequences of different models of parentaldiscipline. In M. L. Hoffman & L. W. Hoffman (Eds.), Review of childdevelopment research (Vol. 1, pp. 169–208). New York: Sage.

- Belsky, J., Isabella, R. A. (1988). Maternal, infant, and social contextual determinants of attachment security. In J. Belsky, T. Nezworski, (Eds.), Clinical implication of attachment. Hillsdale, NJ: Erlbaum.

- Belsky, J. (1984). The determinants of parenting: A process model. Child Development , 55, 83-96.

- Bower ̦ G.H. (1981). Mood and Memory. American Psychologist ̦ 36 ̦ 129-148.

- Brown, T. A, Bransford, J.D., Ferrara, R. &Campione, J.C. (1983). Learning, remembering, and understanding. inFlavell& E.M. Markham (EDs).

- Bugental, D.B., and Goodnow, J.G. (1998). Socialization processes. In N. Eisenberg. Handbook of child psychology. Volume3: social, emotional, and personality Development. New York: John Wiley & Sons.

- Buss, A.H., & Perry, M. (1992). The Aggression Questionnaire. Journal of Personality and Social Psychology, 63, 452-459.

- Carr, M., Joyce, A. (1998). Where gifted children do and do nat excel on metacognitive task. Canadian Journal of Psychology, 18:212-235.

- Cartwright - Hatton . S and Wells. A, (1997), Beliefs about worry and intrusions: the meta-cognitions questionnaire and its correlates, Journal of Anxiety Disorders 11, pp. 279–296.

- Clore. G.L & Parrott ̦ W.G. (1994). Cognitive feelings and metacognitive judgements. European Journal of Social Psychology ̦ 24 ̦ 101-115.

- Colbear,. J., & Wells, A. (2008). Randomized controlled trial of metacognitive therapy for posttraumatic stress disorder. Manuscript in preparation.

- Cooper Smith, S. (1967). Measures attitudes toward Self in multiple contexts. StanleyCoopersmit.