پیشینه ومبانی نظری پژوهش قابلیت های سازمانی

توضیحات: فصل دوم تحقیق کارشناسی ارشد و دکترا (پیشینه و مبانی نظری پژوهش)

• همرا با منبع نویسی درون متنی به شیوه APA جهت استفاده فصل دو تحقیق
• توضیحات نظری کامل در مورد متغیر
• پیشینه داخلی و خارجی در مورد متغیر مربوطه و متغیرهای مشابه
• رفرنس نویسی و پاورقی دقیق و مناسب
• منبع : دارد (به شیوه APA)
• نوع فایل: WORD و قابل ویرایش با فرمت doc

قسمتی از مبانی نظری متغیر:

در دو دهه اخیر با رشد رقابت میان سازمان­ها، نگاه­های جدید در حوزه علوم مدیریت و کسب و کار شکل گرفته است که به دنبال شناسایی ریشه­های موفقیت سازمان­ها در شرایط سخت رقابتی هستند. توجه به قابلیت­های سازمانی یکی از زاییده این دیدگاه می باشد. با مطالعه رقابت در عرضه بازارها در دهه­های اخیر، از جمله موارد کلیدی که همواره مورد توجه بسیاری از دانشمندان حوزه استراتژی بوده است، قابلیت­های سازمان به­خصوص قابلیت­های کلیدی سازمان هستند که به عنوان شالوده مزیت­های رقابتی سازمان­ها مطرح می­شوند. مفهوم قابلیت­های سازمانی، مفهومی وسیع و بسیط است که ابعاد و وجهه­های گوناگونی داشته و از دیدگاه­های مختلفی مورد بررسی قرار گرفته است (اسکرینگ تنا و بو لوسار، 2005؛ ادگار و لاکود، 2008).

به نظر می­رسد نگاه دقیق و ریزبینانه به قابلیت­های سازمانی با شکل­گیری و مطرح شدن اصلاح قابلیت­های کلیدی سازمان آغاز گردید (والش و لینتون، 2001). قابلیت­های کلیدی سازمان اغلب به عنوان پایه­ای برای رقابت پذیر بودن سازمان­ها و ایجاد مزیت رقابتی مورد مطالعه قرار می­گیرد. با گسترش مطالعات در این حوزه، دیگر توجه تنها به قابلیت­های کلیدی سازمان که به­طور مستقیم سازنده مزیت­های رقابتی هستند، نبوده و سایر قابلیت­های سازمانی که صرفاً به توانمند شدن سازمان در رسیدن به هدفی غیر از مزیت رقابتی منجر شوند، نیز مورد مداقه قرار گرفته اند. از آنجاییکه این قابلیت­ها منجر به مزیت رقابتی می­گردند، لازم است تا قبل از بررسی قابلیت­های سازمانی، اشاراتی مختصر به مزیت رقابتی و تئوری­های مطرح شده در آن­ها داشته باشیم.

2-3-1. مزیت رقابتی

مزیت رقابتی، وضعیتی است که یک بنگاه را قادر می سازد با کارایی بالاتر و به­کارگیری روش­های برتر، محصول را با کیفیت بالاتر عرضه نماید و در رقابت با رقبا سود بیش­تری را برای بنگاه فراهم آورد. یک واحد اقتصادی زمانی دارای مزیت رقابتی است که بتواند به دلایل خاص که ناشی از ویژگی­های آن واحد است (مانند وضعیت مکانی، فناوری، پرسنلی و...) به طور پیوسته تولیدات خود را نسبت به رقبایش با هزینه پایین­تر و کیفیت بالاتر عرضه کند (رودساز و همکاران، 1391). مزیت رقابتی ارزش­های قابل ارائه شرکت برای مشتریان است به نحوی که این ارزش­ها از هزینه­های مشتری بالاتر است (پورتر، 2008، ص 15). مزیت رقابتی تمایز در ویژگی­ها یا ابعاد هر شرکتی است که آن را قادر به ارائه خدمات بهتر از رقبا به مشتریان می­کند (هائو، 1999). بر اساس تعریفی دیگر، مزیت رقابتی به­عنوان ارزشی شناخته می­شود که سازمان به مشتریان خود عرضه می­دارند به نحوی که در آن مقطع زمانی این ارزش توسط رقبای بالقوه و بالفعل عرضه نمی­شود (رودریگرز و همکاران، 2002).

بر اساس تعاریف مطرح شده برای مزیت رقابتی می­توان گفت که مزیت رقابتی ارتباط مستقیمی با ارزش­های مشتری دارد به نحوی که در یک طیف مقایسه ای، هر اندازه ارزش­های عرضه شده یک سازمان به ارزش­های مورد نظر مشتری نزدیک­تر باشد، می­توان گفت که سازمان نسبت به رقبای خود در یک یا چند معیار رقابتی دارای برتری و مزیت است. موضوع اساسی در رابطه با مزیت رقابتی، ایجاد یا کسب آن از طریق تلفیق موثر منابع محیطی و سازمانی با استفاده از قابلیت­های ذهنی و فکری سازمان و همچنین چگونگی حفظ آن از طریق برنامه­های سازمان است. در مورد مزیت رقابتی، سه دیدگاه شامل دیدگاه محیطی، دیدگاه عوامل درون سازمانی، و دیدگاه هوشمندی رقابتی مطرح شده است. دیدگاه محیطی، عوامل محیطی را عوامل مسلط و تعیین کننده مزیت رقابتی می­دانند. بر اساس نظر پورتر، که از پیروان دیدگاه محیطی در مزیت رقابتی است، واحد اصلی برای تجزیه و تحلیل صنعت است. در این راستا وی اعتقاد دارد که سودآوری شرکت­ها به جذابیت صنعت و موقعیت نسبی شرکت در صنعت بستگی دارد. طبق مدل وی، اگر استراتژی سبب شود که سازمان فعالیت­های خود را متفاوت و متمایز از رقبا انجام دهد، در آن صورت، شایستگی­های محوری امکان انتخاب تنوع و تمایز را تسهیل نموده و در نتیجه سبب کسب مزیت رقابتی برای سازمان می­شود (دیتونی و تونچیا، 2003).

دیدگاه سازمانی، عوامل درون سازمانی را در کسب مزیت رقابتی موثر می­داند که از آن جمله می­توان به نگرش مبتنی بر منابع، نگرش قابلیت­های پویا، و نگرش مبتنی بر شایستگی اشاره نمود. دیدگاه سوم به مزیت رقابتی، دیدگاه هوشمندی رقابتی است. با توجه به جهانی شدن بازارها و توسعه قلمرو رقابت به کل دنیا، این دیدگاه درصدد تلفیق و توسعه نظریات موجود و ارائه یک دیدگاه جامع جهت دستیابی به مزیت رقابتی است. این هموشمندی رقابتی فقط تحقیقات بازار نیست بلکه آن فرآیند شناخت رقابت و دستیابی به­علل بالا رفتن مزیت رقابتی از طریق جمع­آوری اطلاعات در خصوص رقبا، تفکر بر روی اطلاعات و بکارگیری آن در برنامه­ریزی استراتژیک کوتاه مدت و بلندمدت شرکت می­گردد (طبرسا و همکاران، 1391).

2-3-1-1. انواع مزیت­های رقابتی

باتوجه به مبانی موجودی که در رابطه با مزیت­های رقابتی وجود دارد، می­توان مزیت­های رقابتی را به پنج نوع کلی زیر تقسیم بندی کرد.

• مزیت موقعیتی در مقابل مزیت جنبشی (پویا)؛
• مزیت متجانس در مقابل مزیت نامتجانس؛
• مزیت مشهود در مقابل مزیت نامشهود؛
• مزیت ساده در مقابل مزیت مرکب؛
• مزیت موقتی در مقابل مزیت پایدار (مهری، 1382)