مقدمه

در سال های اخیر، اهمیت، مقبولیت و مصرف فرآورده های پروبیوتیک، خواه فرآورده های غذایی و خواه قرص ها و کپسول های دارویی، تا به آنجا گسترش یافته است که انواع فرآورده های پروبیوتیک ویژه حیوانات مزرعه و خانگی نیز تولید می شوند و به فروش می رسند. چنین تمایلی به مصرف این فرآورده ها از رویکرد سالم خوری و طبیعی خوری مصرف کنندگان امروز به دلیل آگاهی یافتن از ارتباط این نوع الگوی غذایی با سلامت انسان ناشی شده است. بنابراین در تمامی فرآورده های پروبیوتیک، ارزش اساسی محصول خواص سلامت بخشی آن است و از این رو این فرآورده ها در دسته فرآورده های سلامت بخش یا هدفمند Functional foods طبقه بندی می شوند.

تاریخچه پروبیوتیک ها

واژه پروبیوتیک از واژه یونانی پروبیوس به معنای حیات بخش یا زیست بخش یا زیست- یار اقتباس شده است و از نظر مفهوم در مقابل واژه پاد زیست به معنای ضد حیات (Antibiotic) قرار دارد.

الی مچنیکوف، باکتری شناس روس، سرپرست انستیتوپاستور فرانسه و برنده جایزه نوبل به دلیل کشف پدیده بیگانه خوری (فاگوسیتوز) نخستین کسی بود که براثرات سلامت بخش باکتریهای لاکتیک تاکید کرد. او فرضیه خود را در این ارتباط با عناوین «طول عمر بدون پیر شدن» و «استمرار حیات» در سال 1908 به چاپ رسانید. و در آن سلامت و طول عمر بالای کشاورزان بلغار را به مصرف مقادیر زیاده فرآورده های تخمیری شیر نظیر ماست و دوغ کره ( Butter milk ) نسبت داد.

براساس فرضیه مچنیکوف :

باکتری لاکتوباسیلوس با استقرار در روده و ساخت فرآورده های پادمیکروبی همچون اسیدلاکتیک موجب سرکوبی باکتریهای عفونت زا و تولید کننده سم نظیر باکتری های اسپورساز بی هوازی در این مکان می شود و از این طریق طول عمر را افزایش می دهد. به عبارت دیگر، براساس عقیده مچنیکوف لاکتو باسیلوس ها به ویژه لاکتورباسیلوس بولگاریکوس (Lb) فلور میکروبی روده را بهبود می بخشند، هرچند پژوهش های بعدی نشان داد که باکتری Lb موجود در فرآورده های تخمیری قادر نیست به تعداد کافی، زنده به محیط روده برسد و در آنجا پرگنه ساز شود.

انواع فرآورده های پروبیوتیک

پروبیوتیک لبنی

انواع ماست، پنیر، خامه ترش، دوغ کره، بستنی، پودر شیر(شیرخشک)، نوشیدنی هایی با پایه آب پنیر، شیر شیرین شده، شیر تغلیظ شده، شیرهای طعم دار و دسرهای لبنی

پروبیوتیک غیرلبنی

پروبیوتیک غلات، شیرینی پزی (قنادی)، انواع نوشیدنیها، غذای کودک، فرآورده های گوشتی و تنقلات سلامت بخش

علاوه بر محصولات غذایی فرآورده های مختلف دارویی پروبیوتیک به صورت قرص یا کپسول برای درمان بیماریهای گوناگون نظیر عفونت های روده ای، انواع اسهال، عفونت دستگاه تناسلی در خانم ها، یبوست، ناسازگاری لاکتوز و ... در دسترس است.

پاورپوینت پروبیوتیک ها و پری بیوتیک ها در 27 اسلاید زیبا و قابل ویرایش با فرمت pptx ( چند اسلاید انگلیسی است .)

مقدمه

اصطلاح "پروبیوتیک ها" برای نخستین بار از سوی lilley و still well (1965) به معنای مواد محرک رشد دیگر میکروارگانیسم ها مطرح گردید. مفهوم این اصطلاح پیوسته در حال بررسی بوده که در نهایت به یک عامل میکروبی زیست پذیر محدود شده که با استفاده برای انسان یا حیوان اثرات مفیدی بر میزبان از طریق بهبود موازنه میکروفلور طبیعی نشان می دهد. بر مبنای این مفهوم عباراتی دیگر نظیر باکتری های "خودی","مفید" و "سالم" برای پروبیوتیک ها معمول شده است.

زنجیره پروبیوتیک ها:

بطور خاص ارزیابی سلامت یک زنجیره پروبیوتیک پیشنهاد شده یا پذیرفته شده شامل موارد زیر می شود:

1) قابلیت سلولها برای تولید متابولیت ها و آنزیم ها

2) تجمع آنها(یا خاصیت چسبندگی)

3) عوامل تاثیر گذار بر ماندگاری و بقاء زنجیره پروبیوتیک ها

4) واکنش با میزبان علی الخصوص در شرایط بیماری زایی.

پروبیوتیک ها و پری بیوتیک ها چه هستند؟ ماهیت آن ها چیست؟ چه اهمیتی دارند؟ واژه پرو بیو تیک ها در اصل یک کلمه یونانی به معنای " برای زندگی " است، در حالی که واژه پری بیوتیک ها به معنای " پیش نیاز زندگی" است.
پروبیوتیک ها باکتری هایی هستند که به حفظ تعادل طبیعی روده ها در یک موجود زنده کمک می کنند. دستگاه گوارشی طبیعی انسان حاوی 400 نوع باکتری پروبیوتیک است که موجب کاهش رشد باکتری های مضر می شوند و به بهبود سلامت سیستم گوارشی کمک می کند. در واقع با متعادل کردن باکتری های روده ای می توانند در بهبود سیستم ایمنی نقش داشته باشند.

ری بیوتیک ها کربوهیدرات های غیر قابل هضم موجود در مواد غذایی هستند که برای تحریک رشد باکتری های پروبیوتیک در بدن ضروری است. از این دسته می توان به مالتو دکسترین، دکسترین، صمغ های فیبری، اینولین، لاکتولوز و ... اشاره کرد. این اجزا یک محیط مناسبی را به طور انتخابی برای باکتری های پروبیوتیک در بدن مهیا می کنند تا آن ها بتوانند در آن بهترین رشد و نمو را داشته باشند، و به این صورت اثرات مثبت خود را بر میزبان اِعمال می کنند. درواقع واژه سین بیوتیک به معنای ترکیب پری بیوتیک و پروبیوتیک است. پری بیو تیک ها اثرات مطلوبی را بر سلامتی دارند