پژوهش حاضر به منظور بررسی اثربخشی آموزش تاب اوری بر میزان پرخاشگری و احساس تنهایی دانش آموزان پسرسال سوم راهنمایی انجام شد روش: این پژوهش از نوع تحقیق آزمایشی با طرح دو گروهی پیش آزمون- پس آزمون با گروه آزمایش و کنترل است. برای اندازه گیری متغیرها از پرسشنامه­های احساس تنهایی ،پرخاشگری وتاب اوری بهره گرفته شده است. نمونه آماری این پژوهش شامل 30 نفر از دانش آموزان پسر مقطع راهنمایی شهر رشت است که به روش نمونه گیری خوشه ای و تصادفی ساده انتخاب شده و به شیوه تصادفی در دو گروه آزمایشی و کنترل گمارده شده اند. سپس برنامه آموزش تاب اوری به عنوان متغیر مستقل ،طی 10 جلسه 75 دقیقه ای و در طول دو ماه ونیم،بر گروه آزمایشی اعمال شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل کواریانس چند متغیره (مانکوا) و با استفاده از نرم افزار کامپیوتری 18SPSS بهره گرفته شده است.یافته ها: نتایج نشان می دهند که F مشاهده شده از نظر آماری در سطح( 05/0 p< ) معنی دار است. نتیجه گیری: بر اساس یافته ها، اجرا برنامه آموزش تاب اوری می تواند در کاهش پرخاشگری و احساس تنهایی دانش آموزان پسر موثر باشد. بنابراین در نظر گرفتن این برنامه در مدارس،می تواند برای دانش آموزان مفید باشد.

واژگان کلیدی : تاب آوری، پرخاشگری،احساس تنهایی ،دانش آموزان

فهرست مطالب

چکیده پژوهش................................................................................... 1

بیان مسأله.......................................................................................... 6

اهمیت و ضرورت پژوهش...................................................................... 9

هدفهای پژوهش.................................................................................. 10

فرضیه­های پژوهش............................................................................. 10

تعاریف مفهومی متغیرهای پژوهش.......................................................... 11

تعاریف عملیاتی متغیرهای پژوهش.......................................................... 11

تعریف متغیر کنترل............................................................................ 12

فصل دوم: ادبیات و پیشینه تحقیق........................................................... 13

مقدمه.............................................................................................. 14

نوجوانی........................................................................................... 14

خصوصیات دوره نوجوانی................................................................... 14

رشد فردی واجتماعی دوران نوجوانی........................................................ 19

هویت وهویت یابی دردوره نوجوانی......................................................... 16

تاب آوری......................................................................................... 17

تعریف تاب آوری............................................................................... 17

ظهورتاب آوری................................................................................. 20

تاب­آوری و آسیب­پذیر.......................................................................... 20

ارتباط بین تاب­آوری، مراحل رشد روانی، شناختی، اجتماعی و سلامت روان 22

الگوی تاب­آوری و آسیب­پذیری............................................................... 23

ویژگیهای افراد تاب­آور......................................................................... 24

وجوه تاب آوری................................................................................. 26

ویژگیهای دخیل درتاب آوری.................................................................. 27

سخت‌رویی کلیدی برای تاب­آوری............................................................ 29

مؤلفه­های تاب­آوری............................................................................. 29

پژوهشهای انجام شده در این زمینه........................................................... 31

پرخاشگری....................................................................................... 23

تعریف پرخاشگری.............................................................................. 24

پرخاشگری،خشم،خصومت.................................................................... 37

تاریخچه پرخاشگری............................................................................ 38

نظریه های مربوط به پرخاشگری............................................................ 49

شالوده زیستی پرخاشگری...................................................................... 52

علل و عوامل پرخاشگری...................................................................... 53

انواع رفتارهای پرخاشگرانه................................................................... 55

زیانهای پرخاشگری............................................................................. 58

پرخاشگری در نوجوانان....................................................................... 59

احساس تنهایی................................................................................... 61

تعریف احساس تنهایی.......................................................................... 63

شناخت احساس تنهایی.......................................................................... 67

دربرابراحساس تنهایی چه میکنیم............................................................. 67

انواع احساس تنهایی............................................................................ 67

رابطه احساس تنهایی با ترس واضطراب................................................... 69

با احساس تنهایی چگونه برخورد می کنیم................................................... 70

چند توصیه برای رفع احساس تنهایی........................................................ 70

طبقه بندی ویس از احساس تنهایی............................................................ 73

ارتباط احساس تنهایی با کودک آسیب دیده درون........................................... 73

تفاوت احساس تنهایی با کمرویی و افسردگی............................................... 74

احساس تنهایی درروان شناسی................................................................ 75

ریشه های احساس تنهایی...................................................................... 76

رابطه بین ترس و احساس تنهایی............................................................. 77

رابطه احساس تنهایی با شخصیت خود محور............................................... 78

روش ازبین بردن احساس تنهایی............................................................. 78

ایا درمان قطعی برای احساس تنهایی وجود دارد؟.......................................... 79

اثرات احساس تنهایی در دوره نوجوانی..................................................... 82

نظریه های مربوط به احساس تنهایی........................................................ 83

فصل سوّم: فرایند پژوهش.................................................................... 96

مقدمه.............................................................................................. 97

جامعه آماری..................................................................................... 97

نمونه آماری...................................................................................... 98

روش جمع­آوری اطلاعات..................................................................... 97

روش و طرح پژوهش.......................................................................... 98

ابزارهای اندازه­گیری........................................................................... 98

پایایی وروایی مقیاس تنهایی................................................................... 98

پایایی وروایی مقیاس پرخاشگری............................................................. 99

خلاصه پکیج آموزش تاب اوری............................................................ 100

روش تجزیه و تحلیل داده­ها.................................................................. 101

فصل چهارم: یافته های پژوهشی........................................................... 102

یافته ها.......................................................................................... 104

فرضیه اول..................................................................................... 104

فرضیه دوم..................................................................................... 109

فرضیه سوم..................................................................................... 110

فصل پنجم: بحث و نتیجه­گیری.............................................................. 111

مقدمه............................................................................................ 112

بحث و نتیجه گیری فرضیه اول............................................................ 113

بحث و نتیجه گیری فرضیه دوم............................................................. 119

بحث و نتیجه گیری فرضیه سوم........................................................... 117

محدودیتها و پیشنهاد‌ها........................................................................ 119

پیوستها.......................................................................................... 120

منابع............................................................................................. 132

چکیده انگلیسی................................................................................. 145

فهرست جداول و نمودارها

جدول 1-3: طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل.............................. 98

جدول 1-4: بررسی اثر تعاملی............................................................. 105

جدول 2-4: آزمون باکس جهت بررسی همگنی ماتریس............................... 106

جدول3-4: آزمون لوین برای بررسی یکسانی واریانس................................. 106

جدول 4-4: میانگین اولیه.................................................................... 107

جدول 5-4: میانگین تعدیل شده............................................................. 107

جدول 6-4: آزمون اندازه اثر بر اساس لامبدای ویلکز................................. 108

جدول 7-4: نتایج آزمون اثر آموزش تاب آوری برکاهش احساس تنهای 109

جدول 8-4: نتایج آزمون اثر آموزش تاب آوری برکاهش پرخاشگری............... 110

پرخاشگری را رفتاری تعریف کرده اند که هدف آن صدمه زدن به خود یا دیگری باشد و آنچه در این تعریف حائز اهمیت است، قصد و نیت رفتار کننده است یعنی آسیب رسانیدن تصادفی به شخص دیگر، پرخاشگری نیست در عمل بسیاری از پژوهشگران ترکیبی از این دو تعریف را به کار می برند رفتاری که به دیگران آسیب می رساند به خصوص وقتی که کودک بداند رفتارش به دیگری آسیب می رساند همه مسأله ای مثلاَ در زندگی زناشویی یا محل کار و ... دیگر می تواند باعث پرخاشگری فرد شود ولی در محیط خانواده و پرخاشگری در بین زنان و مردان باید در نظر داشته باشیم که ضربه نهایی به فرزند خانواده وارد نشود زیرا گاهی بعضی از رفتارها باعث اختلال رفتاری و روانی کودکان می شود مانند افسردگی، بیش فعالی، گوشه گیری، شب ادراری و... که اینها در وهله اول وظیفه والدین کودک است که زندگی و محیط خانه را محیطی امن و آرام برای فرزند بوجود آورند تا مشکلات روحی و روانی به سراغ آنها نیاید.

فهرست مطالب

فصل اولکلیات تحقیق.. 1

مقدمه. 2

بیان مسئله. 2

اهداف تحقیق.. 3

اهمیت و ضرورت تحقیق.. 3

فرضیه تحقیق.. 3

سوالات تحقیق.. 3

متغیرهای تحقیق.. 3

واژه ها و مفاهیم و تعاریف عملیاتی... 4

فصل دوم. 5

مقدمه. 6

تعریف پرخاشگری... 6

انواع پرخاشگری... 7

2-پرخاشگری وسیله ای... 7

علل و انگیزه های پرخاشگری... 8

1. نظریه زیستی پرخاشگری... 9

کروموزمهای جنسی و پرخاشگری... 9

بلوغ جنسی و پرخاشگری... 10

2. نظریه ناکامی ـ پرخاشگری... 10

درستی و نادرستی نظریه ناکامی ـ پرخاشگری... 11

3. نظریه یادگیری اجتماعی... 11

پرخاشگری چگونه یاد گرفته می شود ؟. 13

نقش رسانه های گروهی و فیلمهای تلویزیونی درآموزش پرخاشگری... 14

کنترل پرخاشگری... 15

شیوع افسردگی شدید.. 16

اختلال دو قطبی... 18

دیس تایمی و سیکلو تایمی... 19

دیس تایمی یا افسرده خویی مزمن... 19

سیکلو تایمی یا افسرده خویی ادواری... 19

ابعاد اختلالات خلقی... 20

سیکوتیک در برابر نوروتیک..... 20

افسردگی درون زاد در مقابل افسردگی واکنشی... 21

افسردگی فصلی... 24

منابع.. 26

چکیده:

پژوهش حاضر با هدف بررسی مشکلات روانشناختی نوجوانان پسر در خانواده های تک والد صورت گرفت.

روش پژوهش کیفی است و از مدل نظریه زمینه ای استفاده شد. جامعه آماری پژوهش را کلیه دانش آموزان پسر خانواده های تک والد مدارس راهنمایی دولتی و غیردولتی شهر کوهدشت در سال تحصیلی 94-93 تشکیل دادند. ابزار اصلی پژوهش مصاحبه ی نیمه ساخت یافته بود. به روش نمونه گیری هدفمند 18 نفر از دانش آموزان انتخاب شدند و با آنها مصاحبه صورت گرفت. پس از اجرای پژوهش و کدگذاری مصاحبه های انجام شده، تجزیه و تحلیل آنها صورت گرفت. مشکلات روانشناختی مورد بررسی در این پژوهش که با توجه به پژوهش های پیشین مد نظر قرار گرفتند عبارتند از: اضطراب، افسردگی، بزهکاری، پرخاشگری، عدم سازگاری، فقدان عزت نفس و کاهش عملکرد تحصیلی. پس از تحلیل محتوای مصاحبه ها و کدگذاری آنها، مولفه های موثر بر هریک از مشکلات روانشناختی مد نظر بدست آمد. یافته ها نشان دادند مسائل و مشکلاتی که خانواده های تک والد با آنها روبرو هستند ممکن است به مشکلات روانشناختی نوجوانان پسر این خانواده ها بیانجامد. به نظر می رسد حمایت های اقتصادی و اجتماعی بیشتری نسبت به خانواده های تک والد لازم است تا از بروز مشکلات روانشناختی در اعضای این نوع خانواده ها (نوجوانان پسر) جلوگیری شود.

کلیدواژه ­ها: خانواده تک والد، نوجوان، مشکلات روانشناختی، اضطراب، افسردگی، بزهکاری، پرخاشگری، عدم سازگاری، فقدان عزت نفس و کاهش عملکرد تحصیلی.

فهرست

عنوان صفحه

فصل اول: چارچوب پژوهش

مقدمه: 2

بیان مسأله: 3

اهمیت و ضرورت پژوهش: 6

هدف پژوهش: 7

سوال‌ پژوهش: 7

تعریف نظری و عملیاتی متغیرها: 7

تعاریف نظری: 7

تعاریف عملیاتی... 8

فصل دوم: ادبیات پژوهش

مقدمه: 12

قسمت اول: خانواده و خانواده تک والد.. 12

خانواده. 12

خانواده تک والد.. 13

انواع خانواده های تک والد.. 14

خانواده تک والد ناشی از طلاق... 14

خانواده تک والد ناشی از مرگ یکی از والدین... 15

خانواده های پدر تک والدی... 17

خانواده های مادر تک والدی... 17

توانمندی های خانواده های تک والد.. 18

محدودیت های خانواده های تک والدی... 19

خلاصه قسمت اول: 20

قسمت دوم : نوجوانی... 20

تعریف نوجوانی: 20

برخی از نظریه های موجود درباره نوجوانی... 22

نظریه روانی- اجتماعی... 22

نظریه یادگیری اجتماعی... 22

خلاصه قسمت دوم: 23

قسمت سوم: مشکلات روانشناختی... 24

تعریف مشکلات روانشناختی: 24

اضطراب.... 24

علائم اضطراب.... 25

انواع اضطراب.... 25

برخی از نظریه های اضطراب.... 26

نظریه انسان گرایان.. 26

نظریه های شناختی... 27

افسردگی... 28

برخی از نظریه های موجود در مورد افسردگی... 29

نظریه درماندگی آموخته شده. 29

نظریه انسان گرایی... 29

نظریه شناختی بک...... 30

بزهکاری... 31

نظریه یادگیری اجتماعی و بزهکاری... 32

وضعیت اقتصادی و بزهکاری... 33

پرخاشگری... 34

انواع پرخاشگری: 34

نظریه شخصیت هورنای و پرخاشگری... 35

عوامل شناختی و پرخاشگری... 35

عوامل خانوادگی و پرخاشگری... 36

عدم سازگاری... 37

برخی از دیدگاه های سازگاری... 38

دیدگاه روان شناختی... 38

دیدگاه یادگیری اجتماعی... 38

نظریه روانی- اجتماعی... 39

عوامل موثر بر سازگاری... 40

ویژگی های فردی: 40

عوامل خانوادگی: 40

فقدان عزت نفس..... 41

برخی از نظریه های عزت نفس..... 42

نظریه عزت نفس ویلیام جیمز.. 42

نظریه عزت نفس کوپراسمیت.... 43

کاهش(افت) عملکرد تحصیلی... 44

تعریف عملکرد تحصیلی: 44

عوامل موثر در عملکرد تحصیلی... 45

عوامل فردی یا درونی... 45

شرایط خانوادگی... 46

وضعیت اقتصادی... 46

خلاصه فصل دوم: 47

فصل سوم: روش انجام پژوهش

مقدمه: 51

نوع و روش پژوهش: 51

ابزار پژوهش..... 51

جامعه آماری و نمونه پژوهش..... 53

روش های آماری و تحلیل داده ها. 53

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

مقدمه: 56

یافته ها: 56

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

مقدمه: 76

برخی از محدودیت های پژوهش: 87

پیشنهادها. 87

پیشنهادهای کاربردی: 87

پیشنهادهای پژوهشی: 88

منابع فارسی: 90

منابع لاتین: 95

پیوست.... 98