بررسی اثر ویتامین A بر افزایش کارآیی واکسن ضد کوکسیدیوز در جوجه های گوشتی

به منظور مقایسه اثر استفاده از واکسن ضد کوکسیدیوز (ایراکوک) و داروی کوکسیدیواستات کلوپیدول در کنترل ضایعات ناشی از آلودگی تجربی به بیماری کوکسیدیوز، تعداد 720 قطعه جوجه گوشتی یکروزه نر از سویه تجاری Ross 208 به شش گروه تقسیم شدند.

برای تغذیه چهارگروه از جوجه ها (شامل دو گروه شاهد و دو گروه واکسینه شده) از جیره غذایی فاقد داروهای ضد کوکسیدی استفاده گردید. در جیره غذایی دو گروه دیگر به میزان 2/0 درصد داروی کلوپیدول به غذا اضافه گردید. در سن 26 روزگی از هر یک از گروههای شاهد، واکسینه شده دریافت کننده دارو، یک گروه از طریق خوراندن سوسپانسیون حاوی مخلوط چهار گونه ایمریا، مورد چالش قرار گرفته و آلوده گردید.

جهت بررسی میزان ااسیست دفع شده از طریق مدفوع، از روز هفتم پس از ایجاد آلودگی تجربی، نمونه های فضولات جمع آوری از نظر میزان OPG مورد ارزیابی قرار گرفتند. همچنین نسبت به اندازه گیری شاخص های تولیدی در سنین 21، 42 و 49 روزگی اقدام شد. نتایج بدست آمده نشان دادند که استفاده از دارو (کلوپیدول) یا واکسن (ایراکوک) موجب کاهش معنی دار میزان دفع ااسیست در مقایسه با گروه شاهد گردید (05/0)، در حالی که بین دو گروه تحت درمان با دارو یا واکسن تفاوت معنی دار وجود نداشت (05/0P>).

ایجاد آلودگی تجربی موجب کاهش معنی دار میانگین وزن بدن و بازدهی غذا جوجه‌های آلوده در مقایسه با جوجه های غیر آلوده گردید (05/0). در ارتباط با اثر روش کنترل، نتایج حاصل بیانگر آن می باشند که تجویز دارو یا واکسن ضد کوکسیدی برای جوجه های آلوده سبب افزایش معنی دار وزن بدن (05/0) و بهبود نسبی بازدهی غذا گردید، اما اختلاف بین گروه تحت درمان با دارو (کلوپیدول) و گروه دریافت کننده واکسن (ایراکوک) از نظر شاخص های تولید معنی دار نبود (05/0P>).

به منظور بررسی اثر ویتامین A بر افزایش کارآیی واکسن ضد کوکسیدیوز در جوجه‌های گوشتی، تعداد 480 قطعه جوجه گوشتی نو یکروزه از سویه تجاری Ross براساس طرح آماری کاملاً تصادفی و با آرایش فاکتوریل 2*2 به چها گروه مساوی تقسیم گردید. بطوریکه هر گروه شامل سه زیر گروه و هر زیر گروه مشتمل بر 40 قطعه جوجه بود. شرایط نگهداری برای تمامی گروهها یکنواخت و استاندارد بود. برای تغذیه دو گروه اول و سوم از مکمل ویتامین A استفاده گردید و نیز دو گروه سوم و چهارم در برابر عفونت تجربی کوکسیدیوز واکسینه گردیدند و گروه دوم بدون دریافت ویتامین A و واکسن به عنوان شاهد انتخاب شد.

جوجه های هر چهار گروه آزمایشی در سن 26 روزگی (سه هفته بعد از تجویز واکسن ضد کوکسیدیوز) با دریافت 100 میکرولیتر از سوسپانسیونه حاوی مخلوطی از چهار گونه ایمدیا بطور تجربی آلوده شدند.

در نهایت، میزان OPG در روزهای 7-13 و شاخصهای تولید در سنین 3، 6و7 هفتگی مورد ارزیابی قرار گرفتند. براساس نتایج بدست آمده، نقش واکسیناسیون در کاهش میزان OPG معنی‌دار بود لیکن با افزایش ویتامین A تأثیر مشخص و معنی‌داری بر کفایت و کارآیی واکسن مشاهده نگردید. مکمل ویتامین A میزان تلفات را در حد قابل قبولی کاهش داد. تجویز واکسن همراه با مکمل ویتامین A تا حدودی شاخصهای تولید را بهبود بخشید.

مقدمه

مسئله کمبود مواد غذایی و بخصوص پروتئین حیوانی یکی از بزرگترین مشکلات کشورهای در حال توسعه می‌باشد. عوامل مختلفی از جمله ارزش غذایی، سلامت گوشت، سرعت رشد، بازده بالای لاشه و سهولت تغذیه باعث گردیده است که از نظر تأمین پروتئین، گوشت طیور نسبت به گوشت سایر حیوانات حائز اهمیت و برتری باشد. بنابراین باید گامهای موثرتری جهت پیشبرد صنعت طیور برداشته شود. یکی از مهمترین اقدامات، پیشگیری از بروز بیماریهای عفونی مانند بیماری کوکسیدیوز است.

کوکسیدیوز بیماری مهمی از لحاظ اقتصادی در صنعت طیور می‌باشد که باعث کاهش جذب غذا و به دنبال آن کاهش راندمان تولید می‌گردد. بطور معمول از داروهای مختلفی همراه با غذا یا آب برای مهار بیماری و افزایش میزان تولید استفاده می‌شود، لیکن گران بودن داروهای شیمیایی، بروز مقاومت دارویی و ایجاد گونه های مقاوم در مقابل داروهای شیمیایی، تضعیف سیستم ایمنی، مسمومیت های سلولی همراه با کاهش بازدهی در گله و نیز آثار سوء زیست محیطی ناشی از ورود مستمر داروهای شیمیایی در طبیعت و عواقب نامطلوب حاصل از حضور بقایای دارویی در فرآورده های غذایی از جمله مهمترین عوامل محدود کننده مصرف این ترکیبات می‌باشند. از طرف دیگر پیچیدگی چرخه حیات ارگانیسم و پاسخ ایمنی، توسعه واکسیناسیون را با مشکل مواجه کرده است. لذا با توجه به مشکلات فوق، اتخاذ یک روش کنترل نوین بدون عوارض سوء که مبتنی بر ایمنی، تغذیه و ژنتیک باشد، ضروری به نظر می رسد. در این طرح، اثرات استفاده از ویتامین A در خوراک همراه با انجام واکسیناسیون جهت پیشگیری از وقوع کوکسیدیوز مورد مطالعه قرار گرفته است.

فهرست مطالب

فهرست مطالب ............................................................................................................................................... آ

فهرست جداول............................................................................................................................................... ت

خلاصه فارسی................................................................................................................................................. 1

مقدمه و اهداف پژوهش ................................................................................................................................. 2

1- ارزش غذائی طیور.................................................................................................................................. 2

2- سلامت گوشت طیور.............................................................................................................................. 3

3- سرعت رشد............................................................................................................................................ 3

4- بازده لاشه............................................................................................................................................... 3

5-سهولت تغذیه........................................................................................................................................... 3

6- عدم احتیاج به مرتع................................................................................................................................ 4

فصل اول:

کلیات............................................................................................................................................................... 5

مروری بر بیماری و اپیدمیولوژی کوکسیدیوز................................................................................................ 6

تداخل با سایر بیماریها.................................................................................................................................... 7

راههای انتقال کوکسیدیوز............................................................................................................................... 10

عوامل موثر بر انتقال، بروز و شدت بیماری.................................................................................................. 12

ایمنی‌شناسی.................................................................................................................................................... 13

نشانه‌های بالینی .............................................................................................................................................. 13

تشخیص بیماری.............................................................................................................................................. 14

اهمیت پیشیگری ............................................................................................................................................ 14

راههای پیشگیری............................................................................................................................................. 15

الف ـ بهداشت و مدیریت............................................................................................................................ 15

ب ـ ژنتیک................................................................................................................................................... 15

ج ـ استفاده از داروهای شیمایی.................................................................................................................. 16

دـ واکسن‌ها ................................................................................................................................................. 18

فصل دوم:

مواد و روش‌کار............................................................................................................................................... 20

فصل سوم:

نتایج................................................................................................................................................................. 23

الف- میزان دفع ااسیست............................................................................................................................. 23

ب ـ وزن بدن............................................................................................................................................... 23

پ ـ افزایش وزن بدن ................................................................................................................................. 24

ت ـ مصرف غذا ......................................................................................................................................... 26

ث ـ ضریب تبدیل غذائی............................................................................................................................. 27

ج ـ میزان تلفات ......................................................................................................................................... 29

فصل چهارم:

بحث................................................................................................................................................................ 36

خلاصه به زبان انگلیسی................................................................................................................................. 39

منابع................................................................................................................................................................. 40

فهرست مطالب

جدول شمارة 1: تآثیر استفاده از دارو (کلوپیدول) و واکسن (ایراکوک) برمیزان دفع ااسیست در جوجه‌‌های گوشتی بعد از ایجاد آلودگی تجربی با کوکسیدیا............................................................................................ 30

جدول شمارة 2: تاثیر ایجاد آلودگی تجری به کوکسیدیوز و روش کنترل به تنهائی یا به‌صورت توام بروزن بدن و میزان افزایش وزن جوجه‌های گوشتی (گرم)........................................................................................ 31

جاول شمارة 3: تاثیر آلودگی تجربی به کوکسیدیوز به روش کنترل به تنهائی یا بصورت توام بر میزان مصرف غذا در جوجه‌های گوشتی (گرم)............................................................................................................... 32

جدول شمارة 4: تاثیر ایجاد آلودگی تجربی به کوکسیدیوز و روش‌های پیشگیری به تنهائی یا بصورت توام بر ضریب تبدیل غذایی در جوجه‌های گوشتی (گرم /گرم)......................................................................... 33

جدول شمارة 5: تاثیر ایجاد آلودگی تجربی به کوکسیدیوز و روش‌های‌ پیشگیری به تنهائی یا بصورت توام بر میزان تلفات در جوجه‌های گوشتی (درصد) ........................................................................................... 34