مقدمه

ورزش والیبال را ویلیام مورگان که گرداننده تفریحات هولیوکا در ماساچوست بود، این باری را در سال 1895 ابداع کرد. در طول دو جنگ جهانی، نیروهای مسلح آمریکایی والیبال را در اطراف جهان گسترش دادند و به سرعت این ورزش در اروپا و آسیا هم رواج یافت. به تدریج بازی که در گذشته تنها یک تفریح به شمار می‌رفت، به عنوان یک رقابت ورزشی کامل در سطح جهان گسترش یافت.

مهمترین شاخصه والیبال سازگاری و انعطاف پذیری آن است این ورزش می‌تواند در همه سنین در سالنهای ورزشی، پارکها، زمین‌های بازی و ساحل انجام شود. انواع این بازی برای دو، سه و چهار بازیکن و برای بازیکنان کم سن و سالتر و نیز والیبال نشسته برای بازیکنان ناتوان و معلول طراحی شده است.

گروههای نجات (آتش نشانی) والیبال را به عنوان بارزی اصلی خود که می‌توانند آن را در حیاط های ایستگاه ها به عنوان قسمتی از برنامه تمرینات بدنی اجرا کنند، برگزیده‌اند. در اروپا هر ساله یک سری بازیهای قهرمانی با کیفیت بالا برای گروههای نجات و نیروهای نظامی و پلیس برگزار می‌گردد.

اقسام والیبال:

1- مینی والیبال

مینی والیبال نوعی خاصی از این ورزش است که برای دستان کوچک بازیکنان کم سن و سالتر در نظر گرفته شده است که نیاز به تور کوتاهتر دارد. اگر چه در مرحله اولیه، این ورزش برای سنین نه تا سیزده سال است اما دلیلی وجود ندارد که گروههای سنی دیگر نتوانند این روزش را یاد بگیرند. بلندی تور برای این گروه سنی 10/2 متر و هنوز به آنها اجازه اسپک یا آبشار و سرویس با تکنیک‌های صحیح را نمی‌دهند. ابعاد زمین بازی در اندازه‌های 6*6 متر است. در این زمین کوچک تنها 3 یا 4 بازیکن در هر طرف بازی می‌کنند توپ بازی کوچک‌تر و با قطر 62 cm به جای توپ اصلی با قطر 65 تا 67 cm می‌باشد.

2- والیبال ساحلی

والیبال ساحلی یک ورزش المپیکی کامل است و سالانه تورهای ورزشی بزرگی وجود دارد که نه تنها در سواحل بلکه در زمین های ویژه پیش بینی شده در شهرهای مهم دور از دریا نیز با جایزه نقدی چند میلیون دلاری برگزار می‌گردد.

اگر چه در بازی والیبال در هر سمت شش نفر بازی می کنند، والیبال ساحلی معمولاً با دو بازیکن در هر طرف زمین بازی می‌شود. تیمهای مختلط معمولاً به صورت چهار نفره با قوانین خاصی بازی می کنند که منجر به رقابت مشابه بیشتری بین زنان و مردان در هر سمت زمین می‌گردد. زمین بازی برای والیبال ساحلی از زمین معمولی کوچکتر و 16 متر طول و 8 متر عرض دارد.

3- والیبال نشسته

والیبال نشسته برای آن دسته از افرادی که مشکلات حرکتی دارند گذاشته شده و در پارا المپیک به اجرا در میاید. روشن است که تور بازی کوتاه‌تر و زمین‌بازی کوچکتر است. بازیکن ها از دستان خود برای حرکت بدن به طور سریع بر روی زمین استفاده می‌کنند به طوری که کمتر توپی بدون تماس با آنها به زمین می خورد.

قوانین

بیست و هشت قانون هست که تعیین کننده چگونگی بازی والیبال میباشد، این امر به وجود آورندة بازی والیبال و ارتباط دهندة‌ یک تیم با تیم دیگر در مسابقه بوده و به آسانی قابل فهم است.

زمین بازی

زمین این بازی 18 متر طول و 9 متر عرض دارد . تور تقسیم کننده زمین بازی به دو قسمت 9 متری است که خودش حدود یک متر عرض داشته چگونگی بلندای آن به سن و جنس بازیکنان مربوط است. بلندی تور برای زنان 24/2 متر و برای مردان به 43/2 متر می‌رسد.

در سطوح سنی پایینتر، بلندای تور قابل تغییر است. فدراسیون بین‌المللی والیبال (fiva) بلندی تور را برای پسران و دختران 9 تا 12 سال 15/2 تعیین کرده که این بلندی برای پسران بالای 12 سال به 30/2 cm می‌رسد. دختران 13 ساله منطبق با بلندی استاندارد تور برای زنان از بلندای تور 24/2 متر استفاده می‌کنند.

در طول بازی، تمام محدودة‌خطوط به عنوان زمین بازی و هر توپی که بر روی خط بخورد به عنوان «داخل» در نظر گرفته شده است. در هر زمین (هر طرف زمین) یک خط حمله هست که از تور 3 متر فاصله دارد. در منطقه حمله، دستورالعمل‌هایی برای چگونگی بازی بازیکنان منطقه عقب زمین وجود دارد. منطقه سرویس خاصی در انتهای زمین مجزا نشده و زنندگان سرویس ممکن است در هر جای منطقه 9 متری بین دو خط کناری قرار گیرند. اگر بازیکن در طول منطقه سرویس قبل یا هنگام اصابت توپ با دست با محدودة انتهای زمین تماس داشته باشد، سرویس خطا محسوب می شود.

داوران

دو نفر در والیبال داریم که به عنوان داور اول و دوم شناخته شده و در جریان بازی دارای قدرت و عملکرد مختلفی هستند. داور اول در جریان مجموع بازی است و روی چهار پایه ای خارج از زمین و در خط تور قرار گرفته است، بنابراین قادر است کل منطقه بالایی تور و هر دو نیمه زمین را ببیند.

این داور تصمیم می گیرد که آیا با توپ به طور صحیح بازی شده یا نه و چه وقت امتیاز تعلق می گیرد. به علاوه ، این داور مسئول تماس بازیکنان بالای تور و عملکرد فردی ایشان است. در سوی دیگر زمین مقابل داور ، داور دوم قرار دارد. این داور تعویض ها، تایم اوت ها ، گردش دوره ای بازیکنان دریافت کننده سرویس در زمین و خطاهای زیر تور را کنترل و تابلوی امتیازات و حرکات داور اول را در نظر دارد.

منشی، مسئول ثبت امتیازات و ترتیب زنندگان سرویس دو تیم و ثبت ارنج و اسامی بازیکنان و داوران و ثبت تعویض ها و تایم اوت ها می باشد.

هر دو تیم یک نیمکت ذخیره در سمت مشابه و کنار داور دوم دارند. تابلوی امتیازات بین دو تیم قرار گرفته است. تنها مربیان و بازیکنانی که پیراهن تیم را به تن دارند می توانند روی نیمکت بنشینند. مربی تیم می تواند بازیکنان را از کنار زمین راهنمایی کند البته در صورتی که بدون دخالت در جریان بازی در محدوده خط حمله و خط انتهای زمین باقی بماند. بازیکنانی که منتظر رفتن به زمین هستند می بایست روی نیمکت نشسته یا در منطقه ویژه ای در انتهای زمین منتظر باشند.

برای کمک به داوران و تعیین اینکه آیا توپ داخل یا خارج زمین خورده است دو یا چهار داور خط نگه دار داریم. داور دوم خط نگه دارها را به عنوان مسئول یک یا دو خط اختصاص داده و هر دوی آنها هنگامی که توپ داخل یا خارج زمین می خورد علامت می دهند. در کناره های تور عمود بر خطوط طولی زمین نوار سفید رنگی به پهنای 5cm و طول 1 متر قرار دارد که آنتن‌هایی نیز در انتهای نوارها باید نصب شود. مقصود از این کار آن است که توپهایی را که خارج از محدودة خطوط از تور عبور می کنند تشخیص داده شوند و در طول بازی این توپ ها با تور و بازیکنان تماسی نداشته باشند.

بازیکنان

هر تیم اجازه دارد دوازده بازیکن داشته باشد اما تنها 6 بازیکن از آنها می توانند در یک زمان در زمین باشند.

بازیکنان دیگر به عنوان ذخیره عمل می کنند. شش بازیکن زمین باید به صورتی که در شکل 5 نشان داده شده در زمین قرار گیرند. این بازیکنان با شماره هایی مشخص شده و در چرخه ای خلاف جهت عقربه های ساعت از سمت راست عقب زمین گردش می‌کنند.

بازیکنان منطقه 2 و 3 و 4 به عنوان بازیکنان جلویی و بازیکنان 1 و 6 و 5 بازیکنان عقبی هستند.

در طول بازی هر بازیکن در شش منطقه زمین بازی خواهد کرد ( به جز لیبرو) وقتی یک طرف سرویس می زند و در رفت و برگشت توپ برنده می شود، یک امتیاز می‌گیرد. اگر در رفت و برگشت توپ را از دست بدهد، طرف مقابل آنها یک امتیاز می‌گیرد و حق سرویس زدن به طرف مقابل آنها داده می شود. طرفی که سرویس جدید را می زند یک حرکت گردش دوره‌ای انجام می دهد پس بازیکن موقعیت دوم حالا از موقعیت شماره یک سرویس را می‌زند. تمام بازیکنان دیگر هم در موقعیت بعدی خود در گردش بازی خواهند کرد. منظور اصلی این قانون این بوده که بازیکنان تنها از بازی در منطقه دفاع یا حمله پرهیز کنند. در طول سالها این ویژگیها بسط یافته‌اند اما قوانین گردش تغییرات عظیمی را به بازی والیبال اضافه می‌کنند.

تنها شش بازیکن اجازه دارند در یک زمان در زمین بازی کنند. در طول یک ست بازیکنان می توانند در زمین تعویض شوند.

بازیکنی که به عنوان لیبرو در زمین است تنها در قسمت عقب بازی می کند که در واقع موقعیت 1،6، و یا 5 است . این بازیکن قادر به سرویس، دفاع ، تلاش برای دفاع یا ضربه ای به عنوان حمله در صورتی که توپ بالاتر از سطح تور است نمی باشد. قانون لیبرو در سطح ابتدایی خود به عنوان یک مدافع ویژه عقب زمین استفاده می شود.

برای کمک به داور در تشخیص لیبروها از سایر بازیکنان آنها پیراهنی با رنگ متفاوت می پوشند. علی رغم دیگر بازیکنان لیبرو این امکان را دارد که قبل از شروع رفت و برگشت توپ و بدون اجازه داور دوم به زمین آمده و جای بازیکن دیگری را بگیرد. در ضمن می تواند قبل از پایان رفت و برگشت توپ از زمین خارج شود اما اگر تیمش در حال گردش دوره ای است او به قسمت جلوی زمین حرکت کرده، از زمین خارج و با بازیکن اصلی در آن موقعیت تعویض می شود.

هر بازیکن زمین می بایست در یک ست یکبار با بازیکنی از روی نیمکت تیم تعویض شود. وقتی بازیکنی در زمین تعویض شد در آن ست تنها می تواند به جای جایگزین خود برگردد. این امر تنها یکبار در طول ست توسط این دو بازیکن قابل اجراست. هر بار که بازیکنی از زمین خارج می شود به عنوان یک تعویض محسوب می شود. نهایت تعویض در هر ست شش تعویض است. این بدان معناست که مربیان می توانند شش بازیکن کاملاً جدید، یا مجموعه ای از بازیکنان اصلی و تعویضی در زمین داشته باشند. مربی یا کاپیتان زمین قادر است بازیکنان را در انتهای هر ست با درخواست از داور دوم تعویض نماید. بنابراین او مطمئن خواهد شد که تیم همه تعویض هایش را انجام نداده و بازیکنی که قصد ورود به زمین را دارد قانونی بوده و ثبت کننده امتیازات شماره بازیکن را ثبت می کند.

تایم اوت

هر تیم اجازه دارد در طول یک ست از دو تایم اوت استفاده کند که حداکثر زمان آن سی ثانیه است. مربی یا کاپیتان تیمی که درخواست تایم اوت دارد می بایست در انتهای رفت و برگشت توپ هر چه سریعتر درخواست خود را با داور دوم در میان بگذارد. در طول تایم اوت بازیکنان باید منطقه زمین را ترک کرده به مربی و تعویض های روی نیمکت بپیوندد. در مسابقات بین المللی دو تایم اوت اجباری در هر ست هست که به تلویزیون اجازه پخش تبلیغات را می دهد.

امتیازات

مسابقات دارای 3 ست از 5 ست می باشد. اگر تیمی 3 ست پیاپی به امتیاز 25 برسد به شرط اختلاف امتیازش با رقیب به دو پوآن ، برنده مسابقه است. اگر امتیاز به 24-24 مساوی برسد بازی ادامه پیدا می کند تا یک تیم دو امتیاز اختلاف را کسب کند.

در ست آخر، بازی آنقدر ادامه دارد تا یک تیم به حداقل امتیاز 15 با دو امتیاز اختلاف دست یابد.

امتیازات در هر رفت و برگشت توپ محاسبه می گردند، رفت و برگشت ها وقتی تمام می شوند که :

- یک تیم توپ را در زمین مقابل بخواباند.

- یک تیم قادر به بازگرداندن توپ به صورت قانونی و با حداکثر سه ضربه نباشد.

- یک بازیکن به صورت نادرست با توپ بازی کند، با تور تماس پیدا کند یا وارد زمین مقابل شود.

وسایل بازی:

لوازم و وسایل بسیار کمی برای شروع بازی والیبال لازمند اما خیلی مهم است که ببینید لوازمی که شما می خرید سالم و مفید باشند. بسیاری از لوازمی که به شما عرضه می‌شوند ممکن است از نظر قیمت بسیار جالب توجه به نظر برسند ولی برای بازی خیلی نامرغوب باشند. همة اعضای هیئتهای ورزشی تدابیر مناسبی برای این امر دارند و شدیداً توصیه می شود که قبل از خرید با آنها یا فروشندگان ویژه لوازم والیبال مشورت کنید.

مهمترین چیز در مورد توپ این است که باید از یک لایه چرم ساخته شده و دارای وزن استاندارد باشد همه توپ هایی که خیلی سنگین هستند در طول بازی می تواند به انگشتان و مچ بازیکن صدمه بزنند.

به منظور آموزش، یک توپ نرم پلاستیکی یا فوم فشرده می تواند به کار رود چون این توپها باعث صدمه نمی شوند. موادی مانند لاستیک، نایلون یا وینیل بسیار نامطلوب هستند، توپ های ساخته شده با این مواد هرگز نباید مورد استفاده قرار گیرند. وقتی توپی را می خرید باید بدانید آنرا برای مسابقه می خواهید یا برای آموزش. استانداردهای بین المللی و باشگاهی. توپهای مجاز بازیهای بین المللی مهر فدراسیون بین المللی روی آنها خورده است. معمولاً اگر یک توپ برای باشگاه یا مسابقه مجاز باشد مهر انجمن بین المللی را دارد اما بعضی از توپها هم این مهر را ندارند.

لیستی از همه توپهای مجاز را می توان از انجمن های بین المللی به دست آورد تفاوت کیفیت این دو گروه توپ در نرمی و پوشش چرمی آنها است.

همه توپهای مسابقه ای یک تکه و ساخته شده از یک لاستیک سرتاسری هستند که با نوارهای چرمی پوشیده شده است. معمولاً بهترین توپ ها چرم نرمتر و یک تیوپ دارند. سوزن های نازکی برای این نوع توپ باید استفاده شود و سوپاپ این تیوپ ها باید با سطح یکسان باشند (برجسته نباشند).

تور

یک تور مسابقه خوب می بایست بدون ایجاد سوراخی در آن چند فصلی دوام بیاورد، در حالی که تورهای تمرینی تنها برای یک فصل دوام دارند.

اعضای هیئتها توصیه هایی دارند که تور را از نظر قوانین اندازه و جنس و ساختار آن تضمین خواهد نمود. تور باید 5/9 متر طول و 1 متر عرض و دارای شبکه تورهای 10 cm باشد. برای کمک به حالت ارتعاشی تور، بسیاری از تورها نوارهای لاستیکی در انتها دارند که به تیرکها بسته شده تور را به طور افقی کشش می دهد.

در طول بازی توپ می تواند بعد از خوردن و رفت و برگشت از تور بازی شود بنابراین تور به حالت ارتعاشی خوبی احتیاج دارد.

تورهای تمرینی ارزان تر برای کلاسهای آموزش و بازی های خارج از سالن مطلوب می باشند ولی عموماً خرید خوبی نیستند چون توپ بعد از برخورد با آنها بر نمی گردد پس باید سریعاً عوض شوند. یک تور خوب برای مدرسه بایستی به اندازه تور سالن ورزشی باشد.

آنتن تور

تور از زمین بازی عریض تر است و یک علامت سفید رنگ مستقیم بالای خط جانبی زمین قرار گرفته و آنرا مشخص می کند. بر روی این علامت یک آنتن فایبرگلاس هست که 80 cm از تور بالاتر قرار می گیرد. وقتی توپی در طول بازی به این قسمت بخورد یا از خارج تور بگذرد خطا انجام می گیرد. آنتن می تواند از یک یا دو قسمت تشکیل شود – که 80 cm آن بالای تور و 100 cm اندازه عرض تور است.

والیبال

والیبال یکی از رشته‌های ورزشی جهانی است که شهرت جهانی خود را مرهون مسابقات المپیک ۱۹۶۴ توکیو است. والیبال در سال ۱۸۹۵ از کشور آمریکا شروع شد ولی انجمن آماتوری والیبال انگلیس و ایرلند شمالی در سال ۱۹۵۵ تلاش در شناساندن این ورزش به جهانیان کردند. این ورزش در مدارس و باشگاه‌ها پیشرفت شایانی نموده است و همچنان که مردم سعی در شناساندن آن می کنند به شدت رو به ترقی و تکامل می‌باشد. والیبال برای تمام گروه‌های سنی مناسب بوده و قابل اجرا در داخل خانه یا خارج از محیط آن می‌باشد. از نظر اجتماعی و فیزیکی مزایایی بیش از سایر ورزش‌های باستانی دارد. در مورد اجرای بازی باید گفت که احتیاج به فضای کمی داشته و وسایل آن که شامل توپ و تور می‌باشد گران نیستند. در هنگام بازی پرورش فیزیکی خارق‌العاده‌ای را برای بازیکنان فراهم نموده و در نوع خود جز یکی از مهیج‌ترین بازی‌ها محسوب می‌شود.

تولد والیبال

والیبال ورزش مورد علاقه سربازها در جنگ جهانی دوم بود. ورزش والیبال (Volleyball) که در ابتدا مینتونت (Mintonette) نامیده می‌شد در سال ۱۸۹۵ - یعنی چهار سال پس از تولد بسکتبال - توسط فردی بنام ویلیام جی. مورگان (William G. Morgan) ابداع شد. مورگان متولد سال ۱۸۷۰ در شهر نیویورک بود که پس از تحصیل در کالج جوانان مسیحی مسئولیت تهیه برنامه‌های ورزشی برای سلامتی و تندرستی مردان به او واگذار شد. این بازی از ترکیب بازی‌های بسکتبال، تنیس و هندبال به دست آمد و هدف اولیه آن بود که برای افرادی که تمایل به تحرک کمتری دارند، ابداع شود. قوانین ابتدایی بسیار ساده بود چرا که بیشتر از آن که شبیه ورزش باشد، یک تفریح محسوب می‌شد اما به تدریج پس از آن که این ورزش در کشورهای دیگر – به خصوص فیلیپین - نیز به صورت جدی مورد استفاده قرار گرفت، لزوم تدوین قوانین رسمی برای آن احساس شد. تور اولیه‌ای که برای این بازی در نظر گرفته شده بود با ایده از تنیس، دو متر انتخاب شد و با توپ بسکتبال شبیه به بازی هندبال انجام می‌شد. این ورزش تا سال ۱۹۰۰ توپ مخصوصی برای خود نداشت و با هر توپی - از جمله توپ بسکتبال – آن را بازی می‌کردند. هدف هر تیم آن بود که توپ را در زمین حریف فرود بیاورد و در این راه ممکن بود، هر چند بار توپ را در دست یاران خودی بچرخاند. در سال ۱۹۱۲ [امتیاز]خهای هر گیم به ۲۱ ثابت شد و ارتفاع تور بالاتر رفت. فیلیپینی‌ها اولین قوانین مدون برای این بازی را در سال ۱۹۱۶ تهیه کردند و به دنبال آن در سال ۱۹۲۸ اتحادیه والیبال ایالات متحده آمریکا تشکیل شد و به وضع قوانین این ورزش اقدام کرد. از جمله وقایع مهمی که در ارتباط با این ورزش به مرور زمان رخ داد می‌توان به این موارد اشاره کرد:

• ۱۹۱۷: امتیازهای هر گیم از ۲۱ به ۱۵ تغییر کرد.
• ۱۹۲۰: تعداد ضربات برای هر طرف به ۳ محدود شد.
• ۱۹۲۲: اولین دوره رسمی مسابقات در بروکلین با حضور ۲۷ تیم از ۱۱ ایالت آمریکا برگزار شد.
• ۱۹۳۰: اولین بازی والیبال ساحلی دو نفره انجام شد.
• ۱۹۴۷: فدراسیون جهانی والیبال به نام Federation Internationale De Volley Ball با اختصار FIVB تشکیل شد.
• ۱۹۴۸: اولین دوره مسابقات رسمی والیبال ساحلی انجام شد.
• ۱۹۴۹: اولین دوره مسابقات جهانی والیبال در شهر پراگ چکسلواکی برگزار شد.
• ۱۹۶۴: والیبال برای اولین بار به جمع بازی‌های المپیک در ژاپن پیوست.
• ۱۹۸۷: FIVB والیبال ساحلی را نیز به مجموعه مسابقات جهانی ورزش‌های مختلف اضافه کرد.
• ۱۹۹۶: والیبال ساحلی دو نفره نیز به عنوان ورزش رسمی المپیک شناخته شد.

تاریخ والیبال

در ابتدا این ورزش مینتونت نام‌گذاری شده بود و دلیل انتخاب این نام برای همگان نامعلوم بود. تحت تأثیر محبوبیت فراوان بسکتبال در بین عامه، مورگان تصمیم گرفت برای دانشجویان خود ورزشی را به وجود آورد که بازی از روی [[تور]خ انجام گیرد و لذت بخش باشد. مورگان با استفاده از تویی توپ بسکتبال که به دلیل سبکی وزن، به دست‌ها آسیب نمی‌رساند، بازی را شروع کرد. با وجود این که به طور آهسته و کند از Y.M.C.A آغاز شد ولی طولی نکشید که در کلیه شهرهای ماساچوست و نیوانگلند عمومیت یافت. در اسپرینگ فیلد، دکتر ت. آهالستیگ با مشاهده بازی، مینتونت را به والیبال تغییر نام داد، زیرا قصد اساسی از بازی کردن، فرستادن و برگشت دادن (رد و بدل کردن) توپ از روی تور است که کلمه والیبال، در معنا، این نیت را مشخص می‌سازد. با اینکه والیبال در آغاز ورزشی سالنی بود و در محل‌های سرپوشیده انجام می‌شد و اساسا برای فعالیت های سرگرم کننده پیشه‌وران و تجار اختصاص یافته بود ولی کم‌کم به زمین‌های روباز کشیده شد و به عنوان یکی از فعالیت‌های جالب توجه تابستانی درآمد و به شدّت پیگیری می‌شد. در آغاز برای بازی والیبال قوانین خاصی تدوین نشده بود، هر فرد و در هر کشوری به میل خود و به طریق مختلف با توپ بازی می کرد. رفته‌رفته والیبال در مناطق و نواحی مختلف جهان گسترش می‌یافت. همچنان که هر ابداع یا اختراعی در آغاز با نواقصی همراه بوده و به مرور زمان تکمیل و رفع نواقص می‌شود، والیبال نیز از این قاعده مستثنی نبود و کم‌کم قوانینی برای این بازی وضع شد و روش‌ها و حرکات تکنیکی جایگزین حرکات قبلی گردید. در سال ۱۹۰۰ پذیرفته شد که امتیازات هر ست بازی ۲۱ پوئن (امتیاز) باشد. در سال ۱۹۱۲ سیستم چرخش به تصویب رسید. در سال ۱۹۱۷ پذیرفته شد که هر ست بازی ۱۵ پوئن (امتیاز) باشد. در سال ۱۹۱۸ تعداد بازیکنان هر طرف زمین ۶ نفر پیشنهاد شد، که مورد قبول عامه قرار گرفت. در سال ۱۹۲۱ موافقت شد که هر تیم با سه ضربه توپ را به طرف دیگر بفرستد. در سال ۱۹۲۳ اندازه زمین بازی ۹×۱۸ متر تعیین شد. به مرور در سال‌های بعد، قوانین فراوانی برای این بازی وضع شد و در بسیاری از قوانین قبلی نیز تغییراتی حاصل گشت، که هنوز هم این تغییرات (سال 2007) ادامه دارد و هر چهار سال یک بار در کنگره جهانی والیبال تغییراتی در قوانین بازی به تصویب می‌رسد و در آخرین کنگره جهانی که در سال ۱۹۹۸ میلادی (۱۳۷۷ شمسی) هم زمان با برگزاری چهاردهمین دوره مسابقات والیبال جهانی مردان و سیزدهمین دوره زنان در ژاپن برگزار شد، با تصویب و تغییر قوانین مانند روش امتیازگیری با برد رالی، امتیازات ۲۵ برای ست‌های اول، دوم، سوم و چهارم و امتیازات ۱۵ برای ست پنجم و همچنین تصویب بازیکن دفاعی لیبرو، به کار بردن روش‌های جدید، دگرگونی و هیجان فراوانی در بازی والیبال به وجود آورده است. اولین کشور خارجی که والیبال را پذیرفت، کشور کانادا و به سال ۱۹۰۰ بود. اساسا نهضت Y.M.C.A (سازمان جوانان مسیحی) در معرفی این ورزش به دیگر کشورهای جهان و گسترش آن، سهم فراوانی دارد. بازی والیبال در پایان سال ۱۹۰۰ به هندوستان و در سال‌های ۱۹۰۵ به کوبا، ۱۹۰۹ به پورتوریکو، ۱۹۱۰ به فیلیپین، ۱۹۱۲ به اورگوئه، ۱۹۱۳ به چین و ۱۹۱۷ به ژاپن و به تدریج از سال ۱۹۱۴ به بعد توسط سربازان قوای آمریکا و مستشاران و اشخاص دیگر به کشورهای اروپایی از قبیل فرانسه، چکسلواکی، لهستان، شوروی، بلغارستان و سایر کشورهای اروپایی معرفی شد و گسترش یافت. ولی به سبب بیگانه بودن این ورزش برای اروپاییان، در ابتدا امر قبول آن به کندی صورت می‌پذیرفت. فرانسه، چکسلواکی و لهستان سه کشوری بودند که قبل از دیگران اقدام به تشکیل فدراسیون ملی والیبال در کشور خود نمودند. کشور شوروی که در سال ۱۹۲۳ اقدام به تأسیس انجمن ملی والیبال نمود، برای پیشرفت و دگرگونی آن فعالیت زیادی به عمل آورد. اصولا شوروی از کشورهایی است که در پیشرفت تکنیک و تاکتیک والیبال و تنظیم قوانین در جهان سهم به سزایی دارد و برای قهرمانی در مسابقات است که قدرت بزرگ جهانی به حساب می‌آید. کشورهای فرانسه، چکسلواکی و لهستان پس از تشکیل فدراسیون ملی مصمم شدند که با کمک کشورهای دیگر فدراسیون جهانی والیبال را تأسیس نمایند و در سال ۱۹۳۶ به هنگام بازی‌های المپیک در برلین آلمان در این زمینه فعالیت زیادی نمودند ولی با آغاز جنگ جهانی دوم و طغیان آن در اروپا اقدامات آنان متوقف شد. به طور کلی تغییرات و پیشرفت والیبال را می‌توان به سه دوره تقسیم نمود، دوره اول از سال آغاز تا سال ۱۹۱۸، دوره دوم از سال ۱۹۱۹ تا سال ۱۹۴۶ و دوره سوم از سال ۱۹۴۷ به بعد که تغییرات و پیشرفت اساسی والیبال در دوره سوم صورت پذیرفته است. پس از جنگ جهانی دوم، فعالیت‌های فراوان برای حرکت جدید به والیبال مجدداً آغاز شد و اولین مسابقه جهانی در قاره اروپا، بین دو کشور فرانسه و چکسلواکی در شهر پاریس برگزار گردید. پیگیری برای تأسیس فدراسیون جهانی والیبال ادامه یافت. مذاکرات بین سه کشور فرانسه، چکسلواکی و لهستان منتج به موافقت در جهت تشکیل کنگره ویژه برای تأسیس اتحادیه جهانی والیبال گردید. سرانجام در آوریل ۱۹۴۷ کنگره‌ای با شرکت نمایندگان چهارده کشور از سراسر جهان در پاریس برگزار و موافقت شد، فدراسیون جهانی والیبال (F.I.V.B) تأسیس گردد که این فدراسیون در پاریس تشکیل شد و پل لیبود از کشور فرانسه به عنوان اولین رئیس فدراسیون جهانی والیبال انتخاب شد. به زودی کشورهای زیادی درخواست عضویت خود را برای پیوستن به فدراسیون جهانی والیبال اعلام نمودند که امروز این فدراسیون حدود ۲۱۷ کشور عضو دارد (سال 2007) و بیش از ۲۰۰ میلیون نفر از مردم جهان والیبال بازی می‌کنند. اولین رئیس انتخابی فدراسیون جهانی والیبال پل لیبود از کشور فرانسه تا سال ۱۹۸۴ (یعنی ۳۷ سال تمام) ریاست فدراسیون جهانی والیبال را با قدرت برعهده داشت و توانست با کمک سایر اعضا، این فدراسیون را در ردیف فعال‌ترین فدراسیون‌ها، و والیبال را در زمره بزرگ‌ترین ورزش‌های جهانی درآورد. پس از تأسیس فدراسیون جهانی والیبال، کمیته‌های مختلفی در داخل آن به وجود آمد و برنامه مسابقات رسمی جهانی تنظیم و آغاز شد. در سال ۱۹۴۹ اولین دوره مسابقات جهانی والیبال برای مردان در پراگ و در سال ۱۹۵۲ دومین دوره مسابقات جهانی مردان و اولین دوره مسابقات جهانی زنان در مسکو برگزار شد. برنامه این مسابقات بطور منظم هر چهار سال یک بار تاکنون در کشورهای مختلف انجام شده است. در سال ۱۹۹۸ دوره چهاردهم مسابقات جهانی مردان با شرکت ۲۴ تیم و دوره سیزدهم مسابقات جهانی زنان با شرکت ۱۶ تیم در کشور ژاپن انجام یافت. (تیم ملی والیبال بزرگسالان ایران در این مسابقات شرکت نمود) و به سبب اهمیتی که والیبال در بین ورزش‌ها به دست آورد، در سال ۱۹۶۴ مسابقات والیبال مردان و زنان به برنامه بازی‌های المپیک 1964 توکیو اضافه شد که تاکنون (سال 2007) در یازده دوره از بازی‌های المپیک برنامه های آن با اهمیت خاصی انجام شده است. علاوه بر مسابقات قهرمانی جهان و [[المپیک]خ، مسابقات والیبال مردان و زنان در سراسر جهان با عنوان‌های جام جهانی، لیگ جهانی، قهرمانی اروپا، پان آمریکن، قهرمانی آسیا، بازی های آسیایی، والیبال ساحلی، جهانی دانشجویان (یونیور سیاد)، قهرمانی آفریقا، ارتش‌های جهان، گراندپری زنان، راه‌آهن‌های جهان، قهرمانی ناشنوایان، قهرمانی معلولین، پارالمپیک معلولین، قهرمانی کشورهای عربی، چهار تیم برتر، جایزه بزرگ، ستاره‌ها و تورنمنت‌های جهانی و دوستانه و غیره در گروه های سنی نوجوانان، جوانان و بزرگسالان بطور منظم انجام می‌شود. در تاریخچه والیبال جهان باید کشور ژاپن را به عنوان دگرگون کننده تکنیک‌ها، تاکتیک‌ها و آمادگی جسمانی در والیبال معرفی نمود (دگرگون کننده در سرویس، ساعد، انواع [[تاس]خ‌ها، [[توپ‌گیری]خ و انواع آبشارهای سرعتی با پاس های کوتاه الف و ب و ترکیبی و به ویژه بدنسازی).

والیبال ایران

لیگ برتر والیبال ایران به همت استاد ابراهیم نعمتی اولین داور جهانی والیبال ایران در سال 1354 تحت عنوان جام پاسارگاد در زمان ریاست فرهاد مسعودی (رئیس وقت فدراسیون والیبال ایران) با شرکت ۱۲ تیم در یک گروه آغاز و تیم دخانیات تهران، قهرمان شد. این جام در سال 1355 با همان تعداد تیم ادامه یافت که این بار استقلال تهران، قهرمان شد. در سال 1356 مسابقات با شرکت ۱۰ تیم آغاز که به سال 1357 نیز کشیده شد و استقلال بار دیگر بر سکوی اول تکیه زد. در سال 1357 با اوج‌گیری انقلاب اسلامی ایران تشکیلات ورزش و والیبال دستخوش تغییراتی شد و لیگ برتر در دستور کار قرار نگرفت. بالاخره در اواخر سال 1368 با انتصاب محمدرضا یزدانی‌خرم به ریاست والیبال از سوی دکتر حسن غفوری‌فرد، رئیس وقت سازمان تربیت‌بدنی تحولات اساسی در ساختار والیبال به وجود آمد و لیگ برتر والیبال توسط سیدرضا هدایتی، هفتمین داور جهانی والیبال که مسئول اجرایی لیگ برتر شده بود، راه‌اندازی شد. در سال 1368 اولین دوره جام حذفی باشگاه‌های والیبال ایران در زمان پرویز خاکی رئیس وقت فدراسیون والیبال انجام گرفت که استقلال تهران با غلبه بر تیم گنبد قهرمان شد. دوران ریاست پرویز خاکی از سال 1366 تا 1368 بود و مسابقات والیبال ایران به صورت استانی انجام می‌شد که تهران قهرمان سه دوره لقب گرفت. از سال 1369 لیگ برتر والیبال با شرکت ۱۰ تیم تحت عنوان جام فجر شروع شد و تا سال 1377 که با این نام انجام می‌شد هر سال تعداد تیم‌ها به صورت عجیبی زیاد یا کم می شد. ۸ تیم، ۱۴ تیم، ۷ تیم، ۹ تیم و... تا اینکه در سال 1383 مسابقات با حضور ۱۸ تیم انجام شد.

لیگ والیبال ایران از آغاز تا امروز

دوره / سال / نام جام / قهرمان / نایب قهرمان/ سوم/ تعداد تیم

• ۱/ 1354 / پاسارگاد / دخانیات تهران / پرسپولیس تهران / استقلال تهران / ۱۲ تیم
• ۲ / 1355 / پاسارگاد / استقلال تهران / پرسپولیس تهران / ذوب ‌آهن اصفهان / ۱۲ تیم
• ۳ / 1357 – 1356 / پاسارگاد / استقلال تهران / ایرانا تهران / لیفتراک‌سازی تبریز / ۱۰ تیم
• ۴ / 1369 / فجر / بنیاد شهید تهران / بانک ملی تهران / بانک ساری / ۱۰ تیم
• ۵ / 1370 / فجر / بنیاد شهید تهران / بانک ملی تهران / بانک تجارت تهران / ۱۲ تیم
• ۶ / 1371 / فجر / بانک ملی تهران / بانک تجارت تهران / ذوب ‌آهن اصفهان / ۸ تیم
• ۷ / 1372 / فجر / آبگینه قزوین / بانک ملی تهران / بانک تجارت تهران / ۸ تیم
• ۸ / 1373 / فجر / فجر سپاه تهران / فولاد اهواز / ریخته‌گری تبریز / ۸ تیم
• ۹ / 1374 / فجر / فجر سپاه تهران / پرسپولیس تهران / ذوب آهن اصفهان / ۸ تیم
• ۱۰ / 1375 / فجر / پیکان تهران / ذوب آهن اصفهان / فجر سپاه تهران / ۱۴ تیم (۲ گروه)
• ۱۱ / 1376 / فجر / پیکان تهران / ذوب آهن اصفهان / آبگینه قزوین / ۸ تیم
• ۱۲ / 1377 / ولایت / پیکان تهران / صنام تهران / ذوب آهن اصفهان / ۷ تیم
• ۱۳ / 1378 / ولایت / پیکان تهران / موتوژن تبریز / صنام تهران / ۹ تیم
• ۱۴ / 1379 / ولایت / صنام تهران / پیکان تهران / ابومسلم مشهـد / ۱۰ تیم
• ۱۵ / 1380 / ولایت / صنام تهران / پیکان تهران / پاس تهران / ۱۱ تیم
• ۱۶ / 1381 / ولایت / پیکان تهران / صنام تهران / پاس تهران / ۱۱ تیم
• ۱۷ / 1382 / ولایت / صنام تهران / پیکان تهران / پگاه ارومیه / ۱۱ تیم
• ۱۸ / 1383 / ولایت/ صنام تهران / پگاه ارومیه / پیکان تهران / ۱۸ تیم

تأثیر سطح مهارت الگو بر عملکرد و یادگیری مهارت سرویس سادة والیبال

مقدمه
امروزه شاهد اجرای ماهرانه و خارق العاده ورزشکاران برجسته در صحنه‌های ورزشی هستیم، نمایشی از قدرت، خلاقیت و هنر که بی‌شک سوالات زیادی را در ذهن هر بیننده‌ای ایجاد می‌کند. چگونه می‌توان یک مهارت جدید را آموخت؟ چگونه این مهارت‌ها پیشرفت می‌کنند؟ و چگونه می‌توان تا این حد در اجرای مهارت‌ها پیشرفت کرد؟ پاسخ به این سوالات می‌تواند بسیاری از نکات مبهم را روشن نماید.
یکی از اهداف اصلی تربیت بدنی، تسهیل فراگیری مهارت از طریق آموزش مناسب است. پژوهشگران علم تربیت بدنی همواره در تلاشند تا با معرفی روشهای علمی جدید، توانائی معلمان و مربیان را در آموزش افزایش دهند. بدن منظور دانشمندان رفتار حرکتی طی سالها تحقیق و مطالعه سعی کرده‌اند تا عوامل اثرگذار بر اجرا و یادگیری مهارت‌ها را شناسائی کنند.
بدون شک یکی از مهمترین عوامل مؤثر در فرایند یادگیری، نمایش مهارت است. نمایش مهارت یکی از قدرتمندترین ابزارهایی است که مربیان تربیت بدنی از آن به منظور انتقال اطلاعات مربوط به مهارت به فراگیر در یک زمان کوتاه استفاده می‌کنند. معلم یا مربی تربیت بدنی به این دلیل مهارت را نمایش می‌دهد که باور دارد فراگیران نسبت به توصیف کلامی از این طریق، اطلاعات بیشتری را در زمان کوتاهی دریافت می‌کنند. معمولاً یک الگوی ماهر به منظور آموزش مهارت حرکتی جدید به فراگیر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در سالهای اخیر، نظریه پردازان یادگیری حرکتی این سوال را مطرح کرده‌اند که آیا برای یادگیری مشاهده‌ای یک مهارت حرکتی، الگوی ماهر تنها نوع سودمند الگوست؟ (لی و وایت ، 1990؛ پالاک و لی 1992). در این ارتباط تحقیقات زیادی نیز انجام گرفته است.
براساس نتایج این تحقیقات، درگیر شدن مشاهده‌گر در فعالیت های شناختی الگوی در حال یادگیری ، یادگیری مهارت را تسهیل می‌کند. طرفداران الگوی درحال یادگیری معتقدند که الگوی ماهر به جای توسعة چگونگی درک و شناخت از اجرای مهارت، تقلید از جرای مهارت را اجرا توسعه می‌دهد. به این دلیل که الگوی ماهر، اطلاعات بدون اشتباهی را به مشاهده‌گر ارائه می‌کند، در حالیکه الگوی در حال یادگیری مشاهده‌گر را درگیر فرایندهای حل مسأله می‌کند (8).
اخیراً، این رویکرد آموزشی سوالاتی را در مورد استفاده ترجیحی از مدل ماهر در یادگیری مشاهده‌ای مطرح کرده است. لیکن یافته‌های تحقیقی در این زمینه به نتایج قطعی و مسلمی دست نیافته است. بنابراین در این تحقیق، سعی شده است که تأثیر سطح مهارت الگو را بر یادگیری یک مهارت حرکتی مورد بررسی قرار دهد.

فهرست مطالب
فصل اول: مقدمه و بیان مسأله..
مقدمه...
بیان مسأله......
ضرورت و اهمیت تحقیق...
اهداف تحقیق.....
فرضیه‌های تحقیق..
پیش فرضهای تحقیق...
محدودیت‌های تحقیق...
تعریف عملیاتی متغیرها....
فصل دوم: مروری بر ادبیات تحقیق...
مقدمه......................
زمینة نظری موضوع تحقیق.....
اثر بخشی یادگیری مشاهده‌ای از دیدگاه دو نظریه یادگیری حرکتی........
تبیینهای اولیه اولیه از یادگیری مشاهده‌ای.............
تبیین میلر و دلار......
توجیه بندورا از یادگیری مشاهده‌ای.....
تحلیل اسکینر از یادگیری مشاهده‌ای...
مشاهدة نمایش چگونه بر یادگیری اثر می‌گذارد؟..
عوامل مؤثر بر یادگیری مشاهده‌ای....
ویژگی‌های الگو..
ویژگی‌های نمایش......
ویژگی‌های مشاهده‌گر
توجیهات رشدی در الگودهی
پیشینه تحقیق...............
نتیجه‌گیری......................
فصل سوم: روش تحقیق..
روش تحقیق......................
جامعه تحقیق و آزمودنیها....
متغیرهای تحقیق.................
ابزار اندازه‌گیری.....
روش جمع‌آوری اطلاعات..
نحوة اجرای آزمون ...
مراحل آزمون...
روشهای آماری....................
فصل چهارم: یافته‌های تحقیق و تجزیه و تحلیل آنها.......
تجزیه و تحلیل توصیفی یافته‌ها........
تجزیه و تحلیل استنباطی یافته‌ها..............
فصل پنجم: بحث و نتیجه‌گیری.......
خلاصه تحقیق.........
بحث و تفسیر یافته‌ها .......
پیشنهادهای پژوهشی......
فهرست منابع...