پتانسیلها و محدودیتهای اقلیمی استان خراسان رضوی
شهرستان نیشابور

بر اساس برآورد سال 1383 شهرستان نیشابور دارای جمعیت 441194 نفرمی باشد که از این تعداد 194134نفر در مناطق شهری و 247060 نفر در مناطق روستایی ساکنند. مساحت این شهرستان 9308 کیلومتر مربع و در مدارهای جغرافیایی 58 درجه و 48 دقیقه طول شرقی و 36 درجه و 16 دقیقه عرض شمالی واقع شده است. ارتفاع تربت حیدریه از سطح دریا 1520 مترمی باشد. نیشابوراز شهرستانهای کهن ایران است. شاپور اول فرزند ارشسر در محل کنونی نیشابور شهر نپوه شاهپور(کار نیک شاپور) را بنا نهاد. امام هشتم (ع) چون به نیشابور رسیدند مورد استقبال بی نظیری قرار گرفتند. در عصر سامانیان پایتخت از نیشابور به بخارا انتقال یافت.

مهمترین ابنیه تاریخی این شهرستان : بارگاه امام زاده محمد محروق, آرامگاه حکیم عمر خیام, آرامگاه عطار , مسجد جامع نیشابور . آرامگاه کمال الملک نقاش می باشد.

شهرستان نیشابور از شش بخش مرکزی، تحت جلگه ، طاغنکوه ، زبرخان ، سرولایت و میان جلگه تشکیل شده است.

به طور کلی کشاورزی و دامداری از گذشته های دور در این شهرستان رونق داشته است و شغل عمده مردم این ناحیه را تشکیل می دهد.

مجموع کل زمینهای کشاورزی این شهرستان 252192 هکتار می باشد و محصولاتی چون : غلات، پنبه، باقالا و حبوبات و انواع میوه و صیفی جات , فراورده های دامی و معادن نمک , فیروزه و کارخانجات قند و پنبه پاک کنی دارای اهمیت می باشد.

مهمترین منابع آبهای سطحی این شهرستان عموما فصلی و کم آب می باشند و دو دسته می باشند: رودهایی که از دامنه جنوبی بینالود سرچشمه می گیرند و دیگر رودهایی که از ارتفاعات جنوبی به خصوص کوه سرخ می باشد که معروفترین این رودها کال شور است.

آب و هوای این شهرستان در دامنه ها نسبتا معتدل و در نواحی پست به تدریج بر میزان گرما و خشکی هوا افزوده می شود.

مهمترین ارتفاعات منطقه نیز رشته کوه بینالود می باشد.

تغییرات ماهیانه دما در شهرستان نیشابور

اطلاعات مربوط به تغییرات پارامتر های دمای هوا در طول ماههای مختلف سال در نیشابور طی دوره آماری بلندمدت 1384-1370 بررسی شده است . این آمار شامل میانگین دمای حداقل–میانگین حداکثر دما – میانگین ماهیانه دما – حداقل و حداکثر مطلق دما می باشد.

میانگین دمای حداقل

مطالعه میانگین حداقل دمای هوا در ماههای مختلف سال نشان می دهد که کمترین مقدار این پارامتر به میزا ن 5/2- درجه سانتیگراد در دی ماه بوده که به عنوان سردترین ماه سال در نیشابور می باشد. .میانگین حداقل دما در بهمن ماه 3/2- درجه سانتیگراد و در اسفند 6/0 در جه سانتیگراد می باشد. بیشترین مقدار دمای حداقل در تیر ماه بوده که 17 درجه سانتیگراد محاسبه گردیده است.

میانگین سالانه حداقل دمای هوای نیشابور7/6 درجه سانتیگراد است.

میانگین دمای حداکثر

بررسی میانگین حداکثرهای دمای هوای نیشابور نشان می دهد که کمترین مقدار این متغیر6/8 درجه سانتیگراد است که در ماههای دی وبهمن بوده و بیشترین مقدار در تیر ماه 4/34 درجه سانتیگراد می باشد.

میانگین سالانه حداکثرهای دمای هوای نیشابور 8/21درجه سانتیگراد می باشد.

میانگین ماهیانه دما

میانگین ماهیانه دما در حقیقت وضعیت کلی دمای هوای ماهانه هر نقطه را نشان می دهد. میانگین ماهیانه دمای هوای نیشابور درماه دی 3 درجه سانتیگراداست که حداقل این مقدار در طول سال می باشد ودر ماههای بهمن واسفند 1/3 و9/6 درجه سانتیگراداست .

میانگین سالانه دمای هوای نیشابور برابر 3/14 درجه سانتیگراد می باشد مقادیر متوسط دمای هوا ی نیشابوردر جدول 1 درج گردیده است .

جدول 1. متغیرهای اقلیمی ایستگاه نیشابور

*تحقیق در مورد گنجوی و دیگران شاعران *

گنجوی

حکیم جمال الدین ابو محمد الیاس بن یوسف بن زکی بن موید نظامی گنجوی از استادان بزرگ وازارکان شعر فارسی است . مولد او گنجه و تاریخ ولادت وی معلوم نیست امابا دقت در بعضی از اشعار او می توان آن را حدود سال 530 یا اندکی بعد از آن دانست و در سال 614 هجری فوت کرده است وی در خمسه گرانقدر خود مرثیه های بسیاری سروده است از جمله در سوگ دارا و در مرگ خسرو و شیرین و در وفات لیلی و جز آنها ... علاوه بر آنها چون در میان شاعران معاصر خود تنها با خاقانی ارتباط داشته است ، بعد از فوت آن استاد در سال 595در مرثیت او گفت :

همی گفتم که خاقانی دریغا گوی من باشد دریغا من شدم آخر دریغا گوی خاقانی

30- عطار:

فریدالدین ابوحامد محمد بن ابوبکرابراهیم بن اسحق (و به قولی مصطفی بن شعبان)عطار

کدکنی نیشابوری شاعر و عارف نام آور ایران درقرن ششم و آغاز قرن هفتم است کنیه او را ابوطالب نیزنوشته اند ولادتش به سال 537 در کدکن از توابع نیشابور اتفاق افتاده است و در سال 627 فوت کرده و یا به دست یکی از کفار مغول به قتل رسیده است مقبره او در قرب شهر نیشابورباقیست وی از شاعران بزرگ متصوفه و از مردان نام آور تاریخ ادبیات ایران است . از وی مرثیه ای در مرگ عزیزان باقی مانده است :

ندارد درد ما درمان دریغا بماندم بی سر و سامان دریغا

درین حیرت فلکها نیزدیریست که میگردند سرگردان دریغا

رهی بس دورمی بینم درین راه نه سر پیدا و نه پایان دریغا

چونه جانان بخواهدماند نه جان زجان دردا و از جانان دریغا

. . .

چو دوران جوانی رفت بر باد بسی گفتم درین دوران دریغا

نشد معلوم من جز آخر عمر که کردم عمرخودتاوان دریغا

مرا گر عمر بایستی خریدن تلف کی کردمی زین سال دریغا

31 – کمال الدین اسماعیل :

خلاق المعانی کمال الدین اسماعیل بن جمال الدین محمد بن عبد الرزاق اصفهانی آخرین قصیده سرای بزرگ ایران در اوان حمله مغول تمامی دوره وحشتناک آن حمله را درک نموده است و به چشم خویش قتل عام مغول را به سال 633 در اصفهان دید و دو سال بعد خود نیز به دست مغولی به قتل رسید. وی در قتل عام مغول به سال 633 درسوگ وطن چنین میگوید:

کس نیست که تا بروطن خود گرید بر حال تباه مردم بد گرید

دی برسر مرده ای دو صد شیون بود امروز یکی نیست که برصد گرید

وی قصیده ای بلند در مرگ فرزندش که در سفر از دنیا رفته است دارد که قسمتی از آن ذکر میگردد :

همرهان نازنینم از سفر بازآمدند بد گمانم تا چرا بی آن پسر باز آمدند

ارمغان حنظل آوردند و صبر از بهرما گرچه خود با تنگهایی ارشکر باز آمدند

و چند مرثیه ای دیگر که ازذکر آن خودداری میگردد .