مقدمه

گرچه در عرف و سیاست و فرهنگ و مطبوعات معاصر مملکت ما یک ده در هیچ مورد بهیچ وجه حسابی نمی آید ولی بهر صورت هسته اصلی تشکیلات اجتماعی این سرزمین و زمینه اصلی قضاوت درباره تمدن آن همین دهات پراکنده است که نه کنجکاوی متتعبان را می انگیزد و نه حتی علاقمندی خریداران رای و سیاستمداران و صاحبان امر را .

چرا گاهی اتفاق افتاده است که مستشرفی یا لهجه شناسی بعنوان تحقیق در لهجه دور افتاده ای سری به دهات هم زده است و مجموعه ای نیز گردآورده است ولی غیر از آنچه مربوط بمورد علاقه اوست ، نه ازمردم این دهات و نه آداب و رسومشان و نه از وضع معیشتشان چیزی در اینگونه مجموعه ها نمی توان یافت .

یا اگر می توان یافت بسیار گذرا و سرسری است . تقصیر هم از کسی نیست .

ناشناخته های این سرزمین آنقدر فراوان است که کمتر کسی حوصله می کند به موضوع حقیری بپردازد و وقت خود را صرف تحقیق در مورد یک روستا کند .

این تحقیق در مورد یک روستا است که هسته اولیه تشکیل آن امامزاده است و در میان روستاهای مجاور اهمیت خاص خود را دارد .

موقعیت جغرافیایی روستای دوز عنبه روی سراشیبی تپه ای که شیب آن از شمال به جنوب است واقع شده . در قسمت شمال این روستا روستایی به نام اسکول دره قرار دارد و در قسمت جنوب روستایی به نام آجین دوجین قرار دارد و در قسمت شرق روستایی به نام ولیان و در قسمت غرب تپه ای به نام قراول (نگهبان) قرار دارد ، دارای آب و هوای کوهستانی و سرد است و در گذشته تنها وسیله حمل و نقل قاطر و الاغ بود . و روستاییان در گذشته محصولات خود را به دیگر نقاط می بردند و لوازم مورد نیاز خود را از دیگر روستاها تهیه می کردند . در بهار به کشت و کار و کشاورزی مشغول بودند و با فرا رسیدن زمستان به پذیرایی از گاوها و گوسفندان می پرداختند و در فصل پاییر اهالی ده برای غذای زمستانه حیوانات خود انبار می کردند و در زمستان از آنها استفاده می کردند . شغل مردم کشاورزی ، دامداری و در کنار نگه داری گاو و گوسفند مرغ نیز پرورش می دادند و در گذشته که گاز وجود نداشت زنها مجبور بودند برای گرم کردن خانه و درست کردن غذا از آتش استفاده کنند به این اجاق ها که روی آنها غذا درست می کردند اصطلاحاً «کله» می گفتند «به فنحه کاو کسره ی» و ساعتها مجبور بودند که در سرما و یا گرما در کنار آتش غذا درست کنند ، برق هم نبود و از چراغ استفاده می کردند لوله کشی آب در خانه ها موجود نبود و برای تهیه آب باید به چشمه ها و آب انبارها می رفتند که بعداً به شرح آن می پردازیم . بعد از تقیه امام جعفر صادق نوادگان و فرزندان آنها به خاطر فشار دشمنان هر کدام به طرفی مهاجرت کردند که از جمله آنان یحیی فرزند امام موسی کاظم به همراه مادر و خواهرش بودند که اینها به خاطر فشار دشمنان به سمت روستای دوزعنبر کشیده شدند . در آن زمان روستای دوزعنبه خالی از سکنه بود ولی روستای مجاور به نام ولیان که در آن اربابزادگان و زمین داران زندگی می کردند . بین دو روستای دوزعنبه و ولیان کوهی قرار داشت که اربازادگان ولیان به خاطر تسلط داشتن بر نواحی فرد یا افرادی را به عنوان نگهبان به آنجا فرستاده بودند و نام آن کوه را به خاطر همان نگهبانان «قراول»
می گویند . در مسیر آمدن این بزرگواران را که در آنجا مادر حضرت یحیی فرزند خود را سقط می کند و در همانجا برسر و صورت خود می زند و می گوید «حکم والی» یعنی بچه ام که مانند گل است از بین رفت این راه برا روستاییان دارای ارزش خاصی است . از طرف دیگر گوهرتاج[1] در مشهد به خاطر ارادت به امامان در هر روستا یاهر مکانی که می دید امازاده ای گمنام هستند برای آنها مقبره ای
می ساخت تا یاد و خاطره آنان از بین نرود و برای امازاده روستای دوزعنبه نیز مقبره ساختند . روستای ولیان سیدنی را به همراه همسرش برای خدمت این امامزاده (مثلاً روشن کردن چراغ و تمیز نگهداشتن امامزاده متعهد کرده بود) و این سید به آباد نمودن این امامزاده مشغول بود .

پنج پسر این سید برجای مانده به نامهای میرقاسم ، میرهاشم ، میرعمو ، میراکبر ، میر مظفر .

خان ها و اربا های ولیان برای جبران زحمات این سید زمینی واقع در روستای شنده به نام مزرعه دادن د این زمین نسل اندر نسل متعلق به سید ها و فرزندان و نوادگان آنها می باشد .

از طرفی دیگر افرادی به نام قنبر و ملی به این روستا آمدند و ازدواج کردند اینها نیز دارای فرزندانی شدند و در این روستا سکنی گزیدند و به این ترتیب روستا سه طایفه خانوادگی به نامهای حسینی قنبریها و قلی زاده به وجود آمدند .

نام گذاری روستا :

عده ای معتقدند که چون یک مرد در مابین دو زن (یعنی امامزاده یحیی و مادرش بی بی شهربانو و خواهرش بی بی سکینه) قرار دارد و نام آن را «دو زندر بهر » نامیدند و بعدها به خاطر تلفظ راحت تر آن را به طور مخفف «دوزعنبه » نامیدند .

و عده دیگر معتقدند که چون یک «دیزنی و انبر» از این روستا پیدا شده آن را دنیزی و انبر نامدند و بعدها این هم به طور مخفف دوزعنبه نامیدند.

فعالیت اقتصادی ساکنان روستا :

ساکنان روستا در گذشته درآمد خود را از راه دامداری و به خصوص کشاورزی تأمین می کردند و وسایل مورد نیاز خود را مانند غذا ، لباس ، تهیه منزل و لبنیات و ... را از طریق پولی که از همین فعالیتها بدست می آوردند تهیه می کردند .

موقعیت جغرافیایی

دزفول یکی از شهرستانهای مهم استان خوزستان است. شهراندیمشک در 12 کیلومتری شمال غربی آن شوشتر در 60 کیلومتری جنوب غربی آن اهواز(مرکز استان) در 155 کیلومتری جنوب آن وشهر باستانی شوش در 30 کیلومتری جنوب غربی آن قرار دارند. شهر دزفول در 48 درجه و 24 دقیقه طول و 32 درجه و 24 دقیقه عرض جغرافیایی قرار دارد و وسعت آن قریب به 5770 کیلومتر مربع است.

آب وهوا

هوای شهرستان دزفول گرم و نیمه مرطوب است. حداقل درجه حرارت در زمستان به 6 دهم درجه سانتیگراد زیر صفر و در تابستان حداکثر به 50 درجه سانتیگراد میرسد. هوای آن از شهرستان اهواز و خرمشهر خشکتر است. متوسط رطوبت در زمستان بین 35 تا 65 درصد در نوسان است. میزان متوسط بارندگی در دزفول 330 میلیمتر است.

وجه تسمیه دزفول

کلمه دزفول از دزپل دزبهل ویا دژپل گرفته شده و در اصطلاح محلی دزفیل میگویند و معرب آن دسبول است. نام شهر از دز ویا دژ به معنی قلعه وپل ماخوذ است.پل معروف رود دز احتمالا در دوران قبل از اسلام (242- 271 میلادی) بنا شده و بعدها مکرر تعمیرشده است.

سابقه تاریخی شهر دزفول

اسناد و مدارک تاریخی نشان میدهد که دزفول در دوران باستان بنا شده است. پل و قلعه مجاورآن قدیمیترین قسمت شهر و هسته اولیه آن را تشکیل میداده است. بنا به قولی دزفول در دوران تسلط عرب لطمه می بیند. در حمله مغول دزفول محفوظ می ماند ولی بعد تحت فرمان ایلخانان در می آید.

پیدایش اسلام با ایجاد مسجد جامع و مدارس دینی همراه است. در این دوره شهر بر دو پایه اصلی مسجد و بازار رونق میگیرد. بخشی از مسجد جامع دزفول به نام غریب خانه احتمالا در قرن سوم هجری بنا شده است.از ویژگیهای دوره صفویه ایجاد چاههای آب آشامیدنی ایجاد قناتها آسیابهای بادی و فاضلاب است. جنبه های شدید مذهبی بر شکل تقسیم بندی فضایی خانه های مسکونی به چشم می خورد. خانه سازی در دزفول به بخش بیرونی اندرونی و خلوت تقسیم می شود. بخش خلوت دردوران قاجاریه به تدریج از بخش ساختمان حذف می شود.

در نیمه اول قرن 19 میلادی اوضاع سامان بهتری می یابد. زراعت نی که سابقه طولانی داشته در این زمان رواج بیشتری پیدا می کند. کالاهای صادراتی دیگری از جمله قلم نی به قسطنطنیه و هند ارسال می گردد.

با اینکه دزفول در همسایگی یکی ازسه مرکز بزرگ علوم و فلسفه دنیای قدیم و صدر اسلام یعنی جندی شاپور(در مدرسه جندی شاپور از طب یونان ، ایران و هند درس گفته می شده و در واقع مرکز برخورد عقاید فلسفی شرق و غرب بوده است). به نظر می رسد میان زوال جندی شاپور و گسترش شهر دزفول رابطه وجود داشته است. گفته می شود ویرانی جندی شاپور باعث کوچ مردم به دزفول شده است. اکنون دزفول که از شهرهای ثبت شده تاریخی است همچنان زنده و فعال می باشد و با وجود گسترش دزفول بافت قدیمی هنوز قلب شهر است.

نحوهء تاثیر مسائل اقلیمی برواحد مسکونی

مسائل اقلیمی درجه حرارت هوا جهت وزش بادهای مطلوب بارندگی تاثیرات متقابلی بر واحد مسکونی و همچنین جهت گیری بافت کوچه ها می گذارد. مناسبترین باد از جهت شمال شرقی به شهر دزفول می وزد.این باد پس از عبور از روی رودخانه دز به شهر می رسد. راستای کوچه های شهر هم در همین جهت نباشد است. باد دیگری نیز وجود دارد که از سمت جنوب غربی می ورزد و از عربستان به سوی ایران می آید. این باد را مردم محلی باد مرگ یا باد سیاه می گویند و جهت کلی کوچه های مخالف این جهت میباشد. از جمله عوامل اقلیمی دیگر که در مسکن دزفول تاثیر بسزایی دارد گرما و شدت آن در تابستان می باشد که جهت مقابله با آن از راه حل های مختلفی استفاده شده است. گرمای هوا در تابستان به 50 درجه سانتیگراد می رسدو این شهر یکی از گرمترین شهرهای ایران است. برخلاف اینکه در نقاط معتدل و سردسیری اطاقها رو به آفتاب ساخته می شود در دزفول سعی می شود تا حد امکان فضاهای زندگی را مخالف با جهت تابش خورشید ونور جنوب درست نمایند و برای سایه دارشدن حیاط خانه سمت جنوب ساختمان را مرتفع تر از شمال آن می سازند تا سایه در حیاط به وجود آید. اگر دقت نمائیم چند درجه از جنوب به طرف قبله در این شهر مناسب ترین جهت برای مقابله به تابش شدید خورشید و گرمای حاصل از آن است و بدین ترتیب حیاط در شمال خانه اکثرا به سمت شمال شرقی می باشد. فضای ساخته شده در طبقات فوقانی اکثرا نیم طبقه های خصوصی هستند که به فرزندان خانواده اختصاص داده می شود. از جمله فضاهای دیگری که برای مقابله با گرمای زیاد در خانه های دزفول درست می کنند شوادان نام دارد. از جمله عوامل دیگری که بر واحد مسکونی تاثیر دارد ساختن خانه ها با آجر می باشد و آن را به دو علت می توان بیان داشت. شدت بارندگی زیاد باعث شده است که جسم سخت تری از گل جهت ساختمان تهیه شود و ان چیزی نیست جزآجر-آجر ضمن دارا بودن مقاومت زیاد از سبکی وزن نیز برخوردار است و در مقابل بارندگی شدید زمستانی مقاومت خوبی داردو از طرفی بهترین عایق حرارتی است جهت مقابله با گرما. شکست حجم ساختمانها خود عاملی جهت کاهش شدت تابش خورشید و ایجاد سایه در این حجم ها است. در سیمای کلی شهر این شکستگی به وضوح دیده می شود. از جمله عوامل دیگر پیوستگی بافت و ترکیب حجمها روی گذر ها و ایجاد ساباط می باشد که یکی از عوامل ایجادساباط ها مسائل اقلیمی است. ایجاد سایه ها و اختلاف درجه حرارت فضای سایه دار زیر این ساباط ها باعث ایجاد ایجاد جریان هوای خنک در زیر این معابر سر پوشیده می شود.

عناصرتشکیل دهنده ساختمان

نظام باربر

در دوره سنتی شکل واحدی از نظام شالوده ای در ساختمان بناهای واحد مسکونی معمول بود. بار ساختمان را دیواره ای بار بر خشتی یا آجری و سقف گنبدی خشتی و یا آجری تحمل می کردند. قسمتهای بار بر به شکل جرزهایی درنما دیده می شدند. ابعاد این قسمت ها به طور معمول از 55 تا100 سانتیمتر بوده است. ابعاد اجزای نظام ساختمانی یعنی خشت ها متفاوت بوده و بسته به مورد تغییر می کرد. در ساختن قسمت های بار بر مصالح مورد استفاده خشت یا آجر بود. در ساختن دیوارهای خشتی از ملات گل استفاده می کردند. منتها گل را که گل رس خالص بود از زیر زمین تهیه کرده و آن را ورز می دادند. یکسان بودن مصالح و نظام ساختمانی و نظام پوشش شکل واحدی را در مجموعهء معماری واحد های مسکونی ایجاد میکرد که تنها بسته به هر مورد در ابعاد و تناسبات متغیر بودند. در دورهء میانی دو گونه واحد مسکونی به بافت موجود شهر اضافه می شود.در مساکن متعلق به فرا دستان استفاده از تیرآهن در سقف باعث می شود که نظام ساختمانی به مجموعه ای از دیوارهای باربر آجری و سقف تیرآهن تبدیل شود. در این نوع نیز نظام ساختمانی به شکل جرزهایی در نما دیده می شود. ابعاد دیوارهای باربر حدود 45 تا55 سانتیمتر است. در مساکن متعلق به فرودستان نظام ساختمانی هنوز شکل سنتی را حفظ کرده است با این تفاوت که مصالح به آجرتغییر یافته اند. با توجه به اینکه در مسکن سنتی دیوارهای باربر"سقف گنبدی" یا "طاق آهنگ" بار ساختمان را تحمل می کردند نیرو های بار بر در یک جهت یا دو جهت به زمین وارد می شد. در مسکن دوره میانی که سقف تیرآهن و دیواربار بر معمول می شود شیوهء انتقال بار یک جهته است. مگر در مساکن فرودستان که هنوز از سقف گنبدی استفاده می شود.

فصل اول:

به نام خداوند جان و خرد

و

دوستداران گل و زیبایی

مقدمه

در میان کرات منظومه شمسی کره ای وجود دارد که قدرت خداوند در قالب حیات آشکار نموده است یک کره ای خاکی بستر حیات را برای فراهم آورد و گیاهان سبز را برای ادامة زندگی در قلب خود رویانید . به انسان به عنوان موجودی متفکر مأوی بخشید پس از آغاز حیات از زمین شکل گرفت انسان‌های غارنشین بفکر ساختن خانه افتادند. آنان بار دیگر نیاز به سوی زمین دراز کردند و زمین نیز، به محبت آنها پاسخ داد و این چنین تمدن از دل زمین آغاز شد.

دیوارهای بلند و قطور «منع» و «مانع» شهرهای قدیم که کوچکتر از روستاهای امروز بودند فروریخت و درهای بزرگ و کوچک که باز شد و باز ماند و از اندیشه پدرانمان گذشت که:

به دنیایی بی در و دیوار و خانه های یکی شده و آدمهای بیگانه با مرز و در و دیوار می توان رسید.

اندیشه بی‌راهی نداشتند. پرچین های ساده و کوتاه و سبز و پرگل و گیاه و میوه، با مهربانی هرچه بیشتر و درست تر بگویم با شرمی لطیف و انسانی میان املاکشان خط انداخته بود تا اختلافی هرچند کوچک هم پیش نیاید.

سال و سالیانی گذشت، اما آن دیوار بزرگ گرد شهر را که تکه تکه کرده بودند تا مرزها از میان برود، به میان شهر کشیدند و بتدریج پرچین های پرگل و گیاه به دیوار، و باغهای پر درخت به خانه های چند طبقه بدل شد.

هنوز مادربزرگها و پدربزرگها داشتند از درختهای سیب و انار و گردو و گلدانهای شمعدانی کنار حوض های بزرگ می گفتند که نه از درخت نشانی ماند و نه از حوضها و شمعدانی ها.

با پیشرفت علوم پزشکی و آموزش بهداشت و نطفه کشتن بسیاری از بیماریها و به واپس راندن مرگ و افزودن بر فرصت های زندگی و رشد جمعیت نیازهای جدیدی پدید آمد و زمینها از گل و گیاه خالی شد.

و همه ماتم گرفتیم که پس از این باید در دنیایی سنگی و سیمانی و بیگانه با گل و گیاه زندگی کنیم.

اگر ماشین‌ها به جنگلها هجوم برده و طبیعت را با جاده و آسمان خراشهایش ویران کرده است و استخراج نفت و ساختن پالایشگاهها و ایجاد کارخانه ها بسیار و بارها کردن مقدار فراوانی سرب و سم و دودهای خفه کننده در فضای شهرها باید راهی برای آشتی کردن با طبیعت – طبیعتی که انسان بخش بزرگی از آنست و هرچه کرده به امید آسان کردن زندگی بوده نه ویران کردنش – یافت. ناچار است که از طبیعت استفاده کند اما تا نهایت ویرانیش نرود، چون دیگر چیزی برای سودآوری و سودبخشی نمی ماند.

این است که مهندسین طبیعت به یاری زمین آمدند و به جای گردو و بن های چنان عظیم که فرو افتاده است و آسمان خراش های عظیم تری که به آسمان سرکشیده، گل و گیاه را و فضای سبز را جانشین بخشهای ویران شده جنگلها و باغها کردند و به یاری آنان گلستانهای تکه تکه شده جمع آؤری شد و هر تکه در گلدان و گلدانهایی جای گرفت و به آپارتمانها برده شد تا چون همیشه گل و گیاه و انسان به هم برسند و در برابر سنگ و سیمان و آهن تنها نمانند و این نیاز انسان شهرنشین برای بازگرداندن طبیعت سبز به محیط زندگی است، آن طبیعت سبزی که بر اثر گسترش سطوح سخت و خشک شهرها و بزرگراهها و نفوذ تمدن در مناظر آن از میان رفته است.

من در پارک جمشیدیه از 28 تیرماه مشغول کار شدم و به دلیل علاقه زیاد تا 28 شهوریور ماه مشغول به کار بودم. در واقع بیشتر کار ما متمرکز به گلهای آپارتمانی، تکثیر گلها، مبارزه با آفات و بیماریهای آنها بود. و همچنین در پشت گلخانه زمین چمن و مبارزه با آفات آن و نحوة انتقال گلهای آپارتمانی را به سطح پارک و سرگل زنی – جعبه سازی – مبارزه با آفات و بیماریهای درختان گلابی – سیب را مورد بررسی قرار دادیم. امید است که با کمک شما استاد عزیز بتوانم مدارک خوبی ارائه دهم.

بنام هستی بخش یکتا

تاریخچه پارک:

احداث پارک جمشیدیه به همت سازمان و با کوشش مسئولین امر در سال 1356 انجام شد و در سال 1359 به علت نظامی شدن منطقه درب این پارک بسته شد.

این پارک باغی متعلق به جمشیدیه دولو بوده است که تصمیم بر آن داشت که در این باغ خانه سالمندان احداث نماید ولیکن توسط دفتر شهربانو (فرح پهلوی سابق) این باغ مصادره شد و دستور ساختن پارک صادر شد و طراحی این پارک نیز توسط مهندسین، حضرتی و برقه ای و عراقی انجام شد.

این پارک تحت پوشش شهرداری منطقه 1 و ناحیة 4 است و مساحت ²m69000 نوع خندق استفاده شده از اراضی پارک (خالصه خریداری، واگذاری، تفرج) که تصرفی است.

محل کارآموزی: پارک جمشیدیه تحت پوشش ناحیة 4 زمان بهره برداری 1359

- نحوه آبیاری پارک: به صورت بارانی – نهری

- وضعیت کفپوش خیابانهای پارک به صورت سنگفرش

- وضعیت روشنایی پارک: پروژکتور – پایه چراغn150 – تعداد شعله 120

- مساحت پارک 6900 ²m - چمنکاری 200 ²m

- گلکاری 2500 ²m - معابر 2300 ²m

- زمین بازی کودکان 70 ²m - درختکاری 66200 ²m

- مساحت استخر 650 ²m - ساختمانهای‌اداری250 ²m

- رستوران 7 ²m - بوفه 9 ²m

- نوع حفاظ: نرده ای فلزی - آبخوری 5 عدد سنگی

- سطل زباله 60 عدد سنگی - قفس پرنده دارد

- تلفن عمومی: یک ععدد جلوی درب شرق - تعداد درب: سه درب ماشین رو به شرق

(م- آزاده- 1370 اطلاعات چارت پارک) یک عدد درب کوچک

سرویس بهداشتی: سه دستگاه شیوة طراحی پارک: سنگی

مرکز ورزشی دارد نیمکت 20 عدد چوبی – 8 عدد آلاچیق

مراکز فروش فرهنگی شامل نگارستان، آمفی تأتر

نمایشگاه یا پارکینگ ندارد

گلخانه و تولیدات گیاهی دارد

سیستم پخش صوت دارد (م- آزاده- 1370 اطلاعات چارت پارک)

پارک جمشیدیه در محدودة شمال تهران واقع در خیابان شهید باهنر اتست مساحت آن حدود ²m6900 است و در سال 1356 احداث شد و در سال 1359 مورد بهره برداری قرار گرفت. قفس پرندگان و برکه و آلاچیق و خلوتگاه و دریاچه و بازی شطرنج قرار دارد. در غرب پارک رستوران و استخر و دفتر پارک و سرویس های عمومی قرار دارد. در شرق پارک آب نما، زمین بازی قائم کودکان – گلخانه – آبخوری سنگی می باشد – در جنوب پارک موتور برق، آب نما شوفاژخانه (3 دستگاه یکی مربوط به دفتر پارک و یکی مال رستوران و دیگری برای گلخانه است.

این پارک وسیع و زیبا از شمال به کوه ختم می شود و دارای آب و هوای بسیار خنک و تمیزی است مورد توجه عموم مردم خصوصاً ورزشکاران و هنردوستان می باشد.

موقعیت جغرافیایی:

از شمال به کوه کلکچال ختم شده، از سمت جنوب به منظریه ختم شده. از غرب به جاده کلکچال ختم شده از شرق به خ جمشیدیه

طرح و توسعه: شروع 1376 5000 ²m

به طور کلی اثرات پارکها از جنبه های مختلف زیباسازی و تفریحی و بهداشتی و اثر مستقیم آنها در سلامتی جهانی، رفع خستگی روحی و جسمی غیرقابل انکار است پارکها و فضای سبز تنها وسیله کاهعش درجه حرارت و بهبود آب و هوا در شهرها به شمار می آیند و اهمیت پارکها در محیط شهری را می توان به شرح زیر خلاصه نمود:

1- پارکها به عنوان عنصر اساسی و مهم و شکل دهندة شهرها هستند

2- آب و هوای شهر خصوصاً (مناطق اطراف پارک) را بهبود می بخشد

3- پارکها بسیاری از نیازهای انسانی اعم از جسمی و روحی را که عامل شهرنشینی به طور گسترده ای آنرا محدود کرده است جبران می نماید

4- پارکها در سلامتی و بهداشتی محیط زیست نقش عمده ای را به عهده دارند

5- پارکها همراه با سایر مراکز خدماتی موجود در پارک، نظیر کتابخانه، زمین ورزشی و استخر و ... از مراکز تفریحگاهی، و عمومی مردم می باشند.

بنابراین از نظر اهمیت ویژه و نقش و ارزش پارکها در شهرها سازمان پارکها سعی نموده است خصوصیات و مشخصات پارکها شهرهای تهران (شناسنامه پارک) اصولاً برای عموم که از ذهن می گذرد معلوم باشند. برای جبران کمبودها و توسعه و حفاظت پارکها که نقش ویژه ای برای کشور ما ایران عزیز دارد باشد.

مشکلات:

1- یکی از مشکلات عمدة پارک کمبود آب می باشد که فاقد لوله کشی است (لوله کشی آب شهر) آب آن از چاه تأمین شده است. و در آبیاری درختان و درختچه ها مشکلاتی ایجاد می شود و با وجود داشتن آب نماها زیبا را به سبک خوبی طراحی شده اند و به علت کمبود آب و آب نما خالی و بدون آب باقی می گذارند.

2- در مورد پرسنل و نیروهای انسانی، باغبانهای متخصص کم هستند و جوابگوی پارک نمی باشند و این مسئله از وضعیت پارک کاملاً مشخص است.

3- نحوة خروج زباله نیز با مشکلات زیادی همراه است و با تلفن های مکرر (زباله هایی که با فرقون از سطح پارک خارج می شود توسط ماشین شهرداری جمع می شود.

4- پارکها برای استفاده عموم مردم می باشند و پارک جمشیدیه با توجه به وسعت و آب و هوای بسیار مناسب و فضای سبز و گونه های گیاهی موجود در آن و نظر به اینکه در مجاورت کوه کلک چال می باشد مورد توجه هنرمندان، ورزشکاران و کلیه اقشار از کودکان و جوانان و افراد مسن می باشد ولی درب این پارک از سال 1359 بسته شده است و بلا استفاده می باشد. و خوب است اقدامات لازم از جانب مسئولین برای باز شدن پارک به عمل آید. (م- آزاده- 1370 اطلاعات چارت زمانی پارک)

«پیشنهادات»

1- نظارت دقیق مسئوولین پارکها بر بازسازی پارک و طرح پیمان کاران، به نحویکه سریعاً انجام گیرد و پارک برای استفاده عموم باز شود.

2- ایجاد و افزایش وسایل سرگرمی کودکان و اختصاص دادن زمین برای فعالیتهای ورزشی

3- ایجاد پارکینگ

4- علائم راهنمایی برای قسمتهای مختلف پارک

5- چمنکاری کردن قسمتهایی از پارک همراه با توسعه گلکاری

6- با توجه به موقعیت پارک از نظر منطقه و آب و هوا وسعت آن، ایجاد باغ وحش و افزایش و تنوع پرندگان.

7- نگهداری گونه های متنوع به تعداد بیشتر در گلخانه که از وسعت نسبتاً خوبی برخوردار است

8- احداث بوفه پارک

9- نگهداری از گیاهان آبزی و جانوران آبزی (با توجه به داشتن برکه و ... دریاچه)

10- حفظ و نگهداری و مراقبت پارکها توسط مردم که یکی از مهمترین مسائل می باشد (و تبلیغات در این زمینه از طریق رسانه هیا گروهی و جزوه و کاتالوگ به صورت ساده.

مراکز فرهنگی:

در پارک جمشیدیه مراکز فرهنگی و ارشادی، کتابخانه است ولی به علت بسته بودن پارک کتابخانه تعطیل است.

منابع درآمد پارک:

این پارک منبع درآمد از قبیل قایقرانی و فروشگاه گل و بوفه و فروشگاه ماهی و جانوران آبزی و سایر موارد وجود ندارد و تنها رستورانی را دارد که به علت بسته بودن پارک فعالیتی ندارد.

وضعیت روشنایی:

روشنایی پارک از کنتور برق شهر تأمین می شود و دارای 150 عدد چراغ پایه بلند (حبابدار) در قسمتهای مختلف پارک است.

پایه چراغ کوتاه – چراغ آب نما

پروژکتور – چراغ چینی – فانوس و نورافکن

سایر وسایل:

پارک فاقد دستگاه صوتی و بلندگو بی سیم است.

در قسمت شمال پارک 3 قفس پرنده است که حدود 80 کبوتر و 1 مرغ عشق دارد.

البته پرنده های مختلفی از قناری، بلبل، کلاغ در محوطه پارک پراکنده است.

در قسمت شمال پارک آمفی تأتر به مساحت ²m700 که 600 صندلی دارد و سِن، آمفی تأتر به وسعت ²m95 می باشد.

1 مجسمة «مشت آب» در قسمت غرب پارک مجاور درب کوچک قرار گرفته است.

2 مجسمة سنگی صورت یکی به شکل مکعب نستطیل که در 4 وجه آن 4 صورت نقش بسته است یکی به شکل مخروط می باشد

1 مجسمه به «شکل مکعب مربع» از یک رأس آن بر سکو قرار دارد

منابع آب:

1- منبع هوایی

2- لوله کشی آب شهر

3- چاه: سه حلقه چاه آب در پارک جمشیدیه وجود دارد جهت شرب و آبیاری درختان و درختچه های زینتی استفاده شده است

4- قنات: یک حلقة در سمت شرق و یک حلقه در سمت جنوب و دیگری در سمت غرب پارک است

5- رودخانه

6- کانال

7- فاضلاب

8- دریاچه 1 دریاچه به وسعت ²m700 در شمال پارک جمشیدیه می باشد

لازم به تذکر است که قبلاً قوهایی که در دریاچه شنا می کردند بعد از بسته شدن پارک به باغ وحش انتقال یافتند.

9- استخر

10- حوض

11- برکه در شمال پارک برکه ای به وسعت ²m120 موجود است

12- آب نما 4 آب نما در جنوب شرق به وسعت ²m100 و ²m50 و 1 آب نما به مساحت ²m80 برای آبیاری در هفته h12 از آب کلک چال استفاده می شود بدین ترتیب که آب از کلکچال (از شمال شرق پارک می باشند)

در هفته h12 از آب کلک چال استفاده شده.

آبیاری: 1- نیمی از آبیاری به صورت (شلنگی) انجام شده

2- نیمی دیگر از آبیاری: آب از چاه پمپاژ شده و در محوطه توسط فواره پخش می گردد. (از طریق لوله کشی داخل پارک)

سرویس و تجهیزات رفاهی و بهداشتی

رستوران: 1 رستوران به مساحت ²m700 در حال حاضر بسته است و تعمیر می شود.

آبخوری: 4 مورد آبخوری سنگی (2 عدد در جنوب و 12 عدد در غرب و 1 عدد در شمال شرق می باشد)

نیمکت: 20 عدد نیمکت چوبی دارد

جای زباله: 60 عدد جای زبالة سنگی با دربب فلزی دارد.

توالت دستشویی: 30 دستگاه (شامل 25 توالت زنانه و مردانه است) 1 دستگاه در جنوب 1 دستگاه در غرب 1 دستگاه در شرق است

سرویس خدماتی:

دفتر پارک شامل 1 باب اطاق بزرگ به سمت ²m100 و زیرزمینی که 2 باب اطاق یکی مربوط به باغبان و کمک باغبان و اطاق دیگر مربوط به نگهبان است و هم چنین 1 هال 1 دستشویی و 1 باب آشپزخانه نیز دارد.

امکانات تفریحی کودکان:

زمین بازی کودکان, وسعت حدود ²m70 است که شامل 1 زیرزمینی است به وسعت ²m30 و فاقد وسایل بازی است.

زیر دریاچه در قسمت شمال نیز یک زمین بازی شطرنج قرار دارد (وسعت ²m50) و قبلاً مهره های چوبی شطرنج بسیار بزرگ داشت که بازی می کردند و در سراسر این زمین بازی شطرنج دایره ای شکل است نیز نهر آب است که برای زیبائی زمین است.

1- زمین والیبال

2- زمین فوتبال

3- زمین تنیس

4- زمین بسکتبال

امکانات و خدمات شهری همجوار

در قسمت شمال پارک: کوه قرار دارد

در قسمت جنوب پارک: خانه مسکونی است (باغ و خانه جمشید درلو)

در قسمت شرق پارک: اداره کل منظریه

در قسمت غرب: خانه مسکونی است

خطوط اتوبوسرانی: خط شمارة 104 از تجریش به جماران

نکات و موارد دیگر:

وضعیت لوله کشی گاز: داخل پارک لوله کشی گاز است و دفتر پارک و گلخانه شوفاژ دارند.

• محوطه پارک و اطراف آن فاقد نمایشگاه عمومی و پارکینگ است و مجسمه تا پایه پرچم دارد.
• پارک فاقد تلفن عمومی است ولی در نزدیکی منطقه یک کیوسک تلفن عمومی است.

در وسط پارک (رو به شمال) خلوتگاهی وجود دارد به مساحت ²m400 قرار دارد.

نقشه و مشخصات پارک:

1- نوع حصار یا حفاظ:

از طرف شمال حصاری ندارد و به کوه ختم میشود. (کوه کلکچال)

از جنوب حصار نرده ای و فلزی به ارتفاع m5/1 دارد.

از غرب حصار نرده ای و فلزی به ارتفاع m5/1 دارد.

از شرق در قسمت زیرین به ارتفاع m1 دیوار سنگی و قسمت بالای آن یک تکه نرده و یک تکه ایرانیت به ارتفاع m1 است.

وضعیت خیابانهای پارک به صورت سنگی است

پیاده رو و خیابانهای پارک همه سنگی است و راههای توی مسیر در بین درختان بتونها 5 ضلعی به قطر cm40 قرار گرفته و در قسمتهای وسط پارک نیز 8 آلاچیق چوبی قرار دارد.

به مساحت ²m50 (م- آزاده- 1370- اطلاعات چارت زمانی پارک)

گلکاری و چمن کاری:

مساحت پیاده روها ²m2300 و مساحت گلکاری ²m2500 ولی فاقد چمن مشخص و زمین چمنکاری شده است. درختچه ها و بوته های زیستی دائمی و چند ساله شامل رز و هفت رنگ و نسترن و شمشاد و ترون و به ژاپنی و … است.

درختچه ها و بوته های زینتی غیردائمی و 1 ساله شامل نشاء های فصلی و اطلسی و بنفشه و میناحسنی و جعفری است.

از ساختمانها و تأسیسات فضای سبز پارک کلخانه در قسمت شرق پارک قرار گرفته است و به وسعت ²m200 که حدود 200000 تا قلمه دارد. که من در این بخش بودم (م- آزاده – 1370 – اطلاعات چترت زمانی پارک)

کل فضای پارک

وضعیت پرسنلی نیروی انسانی:

پشت گلخانه 3 اطاق دارد که مربوط به کارگران و مقاطعه کاران است.

نگهبان 8 نفر متوسط سن 40 سال و بی سواد.

سه باغبان 1 نفر 56 سال با سواد (در حد سیکل) لازم به تذکر است که سرباغبان مدیریت پارک را به عهده دارد.

باغبان 2 نفر متوسط سن 40 سال بی سواد

کمک باغبان 1 نفر 42 سال بی سواد

نظافتچی 2 تفر 30 سال بی سواد

کارگر 21 نفر (کارگران روزمزد و در آوردن کود و نظافت و آبیاری و متوسط سن 30 سال و بی سواد)

مجموعاً 35 نفر

کارهایی که قرار است در باغ سنگی (توسعه پارک جمشیدیه) انجام پذیرد.

1- نواره های سنگی شمال آمفی تأتر

2- آبشار مسیر شمال و روی آمفی تأتر

3- جوی آب با نقش مار در مسیر

4- جوی آب با ترکیب سنگ و صخره های موجود

5- آب سرسره روی سنگ های شیبدار

6- مسیر آب چشمه در بالای سنگهای موجود

7- چشمه اشک در لابلای سنگهای بزرگ موجود

8- گذرگاه تنگ از بین دو سنگ جدا شده

9- آبشار صخره ها

10- راه سنگی کم شیب

11- آبشار سنگهای پرچین

12- دره نمایشگاه گیاهان کوهستان

13- گذرگاه صعود با طناب