فهرست مطالب

عنوان صفحه

فصل اول : مقدمه و طرح تحقیق

1-1- بیان مسئله..............................................................................................................................1

1-2- اهداف ، فرضیات و سئوالات تحقیق.....................................................................................2

1-2-1- اهداف تحقیق..............................................................................................................2

1-2-2- فرضیات تحقیق ...........................................................................................................2

1-2-3- سئوالات تحقیق...........................................................................................................2

1-3- روش تحقیق و پژوهش........................................................................................................3

فصل دوم : کلیات تحقیق

2-1- فلزات سنگین.......................................................................................................................4

2-1-1- منشاء فلزات سنگین.....................................................................................................5

2-2- سابقه تحقیقات در مورد سرب .............................................................................................6

2-2-1- سابقه تحقیقات در مورد سرب و اثر آلوده کنندگی آن در انسان.................................6

2-2-2- اثر آلوده کنندگی سرب در آب دریا و ماهیان............................................................8

2-3- سابقه تحقیقات در مورد آهن...............................................................................................9

2-3-1- سابقه تحقیقات راجع به مسمومیت با آهن و اثر آلوده کنندگی آن بر انسان.................9

2-3-2-اثر آلوده کنندگی آهن در آب دریا و ماهیان............................................................11

2-3-3- مقادیر استاندارد پیشنهاد شده آهن و سرب از سوی سازمانها ومحققان مختلف23

فصل سوم : مواد و روش کار

3-1- مواد و لوازم مورد نیاز.......................................................................................................25

3-2- روش کار..........................................................................................................................25

3-2-1- تاریخچه دستگاه جذب اتمی....................................................................................28

3-2-2- قسمتهای مختلف دستگاه جذب اتمی......................................................................29

3-2-2-1 روش کار با دستگاه جذب اتمی با شعله..............................................................31

3-2-3- آماده سازی نمونه ها جهت اندازه گیری فلزات........................................................32

3-2-4-عمل هضم اولیه در فلزات.........................................................................................33

فصل چهارم : نتایج تحقیق .......................................................................................................35

فصل پنجم : بحث و پیشنهادها.................................................................................................43

منابع :.......................................................................................................................................49

چکیده انگلیسی..........................................................................................................................55

فهرست جدول ها

عنوان صفحه

فهرست نمودارها

عنوان صفحه

فهرست شکلها

عنوان صفحه

شکل 3-1 قسمتهای مختلف دستگاه جذب اتمی (سیستم تک پرتویی)...................................... 30

خلاصه فارسی:

تعداد 32 نمونه غذا ، آب منابع و عضله ماهی به منظور اندازه گیری فلزات سرب و آهن در فصلهای تابستان و پاییز ، در دو نوبت با فاصله 3 ماه از چهار مزرعه پرورش ماهی قزل آلای رنگین کمان در استان چهارمحال بختیاری اخذ شده و مورد بررسی قرار گرفت .

میزان آهن و سرب به ترتیب در کل نمونه‌های آب مزارع مختلف برابر با 4/4 ± 6/60 و 2/0 ± 5/2 میکرو‌گرم بر لیتر ، میزان آهن و سرب به ترتیب در کل نمونه‌های خوراک مصرفی مزارع مختلف برابر با8/183 ± 4/563 و1/1 ± 3/3 میلی‌گرم بر کیلو‌گرم و همچنین میزان این دو فلز به ترتیب در کل نمونه‌های ماهی مزارع مختلف برابر با

9/3 ± 7/8 و1/0 ± 3/0 میلی‌گرم بر کیلو‌گرم بوده است . با توجه به مقادیر بدست آمده از دو فلز فوق هیچ‌گونه تفاوت معنی‌داری در سطح (05/0 p <) بین خوراک، ماهیان و آبهای مختلف مشاهده نشد ولی در کل ارتباط منطقی بین میزان این دو فلز در غذا و ماهیان تغذیه شده از همان غذا مشاهده گردید بطوریکه بیشترین میزان تجمع فلزات سنگین یاد شده در غذای کارخانه شماره 2 و همینطور ماهیان تغذیه شده از این غذا و کمترین میزان تجمع این فلزات در غذای کارخانه شماره 3 و ماهیان تغذیه شده با این خوراک مشاهده شد .

با توجه به استاندارد های FAO برای فلزات سنگین و مقایسه آن با مقادیر بدست آمده در تحقیق حاضر، میزان این فلزات در آب، غذا و عضلات ماهی از حداکثر مجاز پیشنهادی کمتر می‌باشد. لذا هیچ‌گونه خطری از جانب این منابع متوجه مصرف‌کنندگان بعدی مثل انسان نیست .

1-1- بیان مسأله:

فلزات سنگین به عنوان یک مسئله خطر ساز از ابعاد مختلف و به طور جدی می‌توانند زیست انسان و سایر موجودات زنده را به خطر بیاندازند. یکی از عمده‌تر‌ین منابع تولید کننده این عوامل سنگ‌های معادن و غبارهای آتشفشانی می‌باشند ولی در کنار اینها انسان خود به اشکال مختلف مانند صنایع رنگرزی، آبکاری فلزات و باطری سازی در انتشار فلزات سنگین نقش دارد(8). حضور این عوامل در محیط زیست در دراز مدت منجر به کاهش توان تولید مثلی آبزیان ، مشکلات تنفسی و عصبی و غیره شده و در ضمن با توجه به تجمع آن در بدن (تجمع زیستی)[1] و انتقال آنها به مصرف کنندگان بعدی از جمله انسان می‌تواند عوارض غیر قابل جبرانی را ایجاد نماید. یکی از منابع مهم انتقال فلزات سنگین خوراک مصرفی ماهیان پرورشی است که با اندازه گیری دو فلز سرب و آهن می‌توان به میزان حضور این عوامل در غذا و احیاناً بالا بودن آنها بیش از حد استاندارد پی برد. همچنین بررسی میزان این فلزات در آب و ماهیان مزارع پرورشی از نظر مقایسه‌ای می‌تواند راه کار مناسبی در نحوه استفاده از این منابع آبی و یا حتی ماهیان مورد پرورش در این آبها به ما بدهد.

1-2- اهداف، فرضیات و سؤالات تحقیق:

1-2-1- اهداف تحقیق:

1- بررسی و اندازه گیری دو فلز سنگین سرب و آهن در چهار نوع خوراک مصرفی، آب و عضله ماهی قزل آلای رنگین کمان استان چهار محال و بختیاری.

2- مقایسه بین میزان فلزات سنگین سرب و آهن در انواع غذا، آب ورودی مزارع و عضله ماهیان مزارع مختلف قزل آلای رنگین کمان .

1-2-2- فرضیات تحقیق:

1- میزان فلزات سنگین سرب و آهن در خوراک مصرفی، آب و ماهیان قزل آلای رنگین کمان بالاتر از حد استاندارد است.

2- میزان فلزات سنگین سرب و آهن در خوراک مصرفی، آب و ماهیان قزل آلای رنگین کمان کمتر از حد استاندارد است.