دسته بندی | باستان شناسی |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 16 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 18 |
توضیحات:
دانلود مقاله درباره مقایسة سفال اشکانی و ساسانی 18 صفحه در قالب Word قابل ویرایش.
بخشی از متن :
سفالگری باستانی
هنر سفال سازی نزد باستانشناسان قدر و منزلت خاصی دارد، چه همین قطعههای کوچک سفال که به ظاهر ناچیز به نظر میرسد، ما را به زمانه و زندگانی مردم آن روزگاران میرساند. فن سفال سازی درایران، از ابتدای تمدن تا به امروز ادامه یافته و در طی این مدت تغییرات گوناگونی به خود دیده است. به نوشته گیرشمن، در حدود ده هزار سال پیش، کسانی که درکوهستانهای بختیاری ضمن پرداختن به شکار و تهیه خوراک، به ساخت ظروف سفالی نیز اشتغال داشتهاند. این نظریه که بیشتر باستانشناسان، آغاز صنعت سفال سازی را از ایران میدانند، در خور توجه است. به نوشته پروفسور پوپ در کتاب بررسی هنر ایران «مدارکی که اخیراً به دست آمده قویاً موجب اثبات فرضیههای چند سال اخیر است مبنی بر این که کشاورزی و شاید صنایع پیوسته به آن یعنی : کوزهگری و صنعت سفالسازی و بافندگی از فلات ایران آغاز شده است».
نقوش سفال در باستان
گل رس که ماده اولیه مورد نیاز در هنر سفالگری است انسان را قادر مینماید تا از آن، جهت ساخت ظروف مختلف سفالین استفاده کند. این ظروف که در ابتدای امر ساده و دست سازند بیشتر جهت رفع نیازمندیهای اولیه زندگی و تعدادی نیز بر اساس اعتقادات مذهبی در مراسم مختلف از جمله تدفین کاربرد داشتهاند. به تدریج با اختراع چرخ سفالگری در هزاره پنجم ق.م و بعد از آن رواج لعاب به عنوان پوشش و تزیین ظروف، در دوران تاریخی عمدهای در تولید آثار سفالی ایجاد گردید. نقوش حیوانی- گیاهی و انسانی جایگزین نقوش ساده هندسی شدند. ساخت ظروف به شکل پیکرههای حیوانات از قبیل بز ، کاو نر کوهاندار ، سگ و گوزن رواج یافت به این گونه ظروف که معمولا آبریزی در لبه آنها دیده میشود ریتوان میگویند. ریتون که سیر تکاملی آن تا دوره ساسانی ادامه پیدا میکند به عنوان ساغر و ظرف نوشیدنی پیشکشی مورد استفاده قرار میگرفته است. در قرون اولیه اسلامی شیوه سفالگری کم و بیش همانند دوره قبل از اسلام (ساسانی) ادامه پیدا کرد. از قرن سوم هجری در صنعت سفالگری دگرگونی و تحولی شگرف پدید آمد و هنر سفالگری از نظر فن لعابدهی و نقوش و نیز استفاده از کتیبه جهت تزیین ظروف و ظروف زرینفام به مراحل پیشرفتهای رسید. به طوری که اوج این تحولات را از اواخر عصر سلجوقیان و خوارزمشاهیان میتوان مشاهده نمود. در کنار آثار سفالی، روند تکاملی و تحولات چشمگیر صنعت زیبای آبگینه را نمیتواند نادیده گرفت. قدمت این صنعت زیبا و ظریف به 2500 تا 3000 سال ق.م میرسد و احتمال میرود که سازنده اولین اشیا شیشهای مصریان باشند.
هنرمند سفالگر پیش از تاریخ ایران با نقاشی روی سفالینهها گویی شعر میسرود. سفالگر نقاش با استفاده از عناصر بصری ساده، اشیاء و حیوانات و انسان را مینمایاند، مثلاً خطوط موّاج موازی در درون یک دایره و مستطیل، نشاندهنده آب است و مثلثی که سطح آن چهارخانه بندی شد، نشانگر کوه یا مربعی که با خطوط افقی و عمودی تقسیم و خطوط موّاج در آن ترسیم شده، احتمالاً نشانه زمین زراعتی است. جانوران منقوش روی ظروف عمدتاً عبارتند از: بز، قوچ، گوزن، گاو، پرندگان و غیره. امّا برخلاف نقاشی غارها در اینجا شکل واقعی حیوان مورد توجه نبوده، بلکه طرح خلاصه و اغراق شده آن مطرح است. زیرا که آرایش سفالینه در کار سفالگر اهمیت بیشتری دارد: او به دلخواه، شکل طبیعی را به شکل تجریدی تبدیل میکند تا بدین ترتیب مقاصد تزیینی خود را برآورده سازد.
در این دوره بدنه سفال لطیف و درخشان شد و در تمام تپهها و دهکدههای باستانی کم و بیش این مراحل طی شده است. میتوان گفت که این مراحل به دوره تمدنی بستگی داشته است. مثلاً زمانی که سفالها خشن و ناصاف بود، خانههای مردم نیز از گل و چینه ساخته شده بود، امّا در مرحلهای که سفالها نازک و صیقلدار شد، خانهها نیز با خشت و آجر ساخته شدهاند.
مقایسه سفال اشکانی و ساسانی
در دوره اشکانیان به سبب توجه خاص به ظروف زرین و سیمین، ساخت ظروف سفالینی رو به کاهش نهاد. از ویژگیهای سفالگری این زمان، باید به لعاب ظروف اشاره کرد. رنگ این لعابها سبز روشن تا آبی فیروزهای رنگ بود. اشیاء باقی مانده از این دوره، شامل خمرههای بزرگ برای انبار آذوقه، تابوتهای سفالی با نقش انسان و ظروف گلدان شکل و قمقمههایی که با لعاب تزیین شدهاند.
و...
فهرست مطالب :
سفالگری باستانی
نقوش سفال در باستان
مقایسه سفال اشکانی و ساسانی
بررسی نقش سفالهای اشکانی و ساسانی
سفال اشکانی
نگاهی به روند سفالگری بعد دوره اشکانیان و ساسانیان