مقاله بررسی نقش خانواده در جامعه در 29 صفحه ورد قابل ویرایش

مقدمه

خانواده‌ اولین و مهم‌ترین نهاد درتاریخ فرهنگ و تمدن انسانی است واولین مدرسه ای است که انسان درآن تعلیم می‌یابد و با اصول زندگی اجتماعی وروش تفاهیم بادیگران آشنا می‌شود. خانه، فضایی است که درزیر سقف آن ارزش‌های اخلاقی و اجتماعی ازنسلی به نسل دیگر منقل می‌شود و اسباب رشد عاطفی، اخلاقی، اجتماعی افراد فراهم می‌گردد. درجهان امروز متأسفانه به رغم تعالیم حیات‌بخش انبیاء‌ بنیان خانواده درکشورهای صنعتی درحال فرو ریختن است واگر خرمندان و متفکران برای جلوگیری از این پیش‌آمد، تدابیر لازم را اتخاذ نکند، بخش عظیمی از ارزش‌های والای انسانی دسخوش خطر خواهد شد و عالم بشری با بحران‌‌های مضاعفی روبرو خواهد گردید. سست‌شدن اساس خانواده، افزایش خشونت، اضطراب، ناامنی و بحران‌های اجتماعی به‌واقع ریشه درعدم توجه به اهمیت و نقش خانواده‌ دارد. همان‌طور که می‌دانیم شخصیت هرفرد درخانواده شکل می‌گیرد. روابط عاطفی پدران و مادران با فرزندان خود، اهمیت وئ نقش خانواده دارد. همان‌طور که می‌دانیم شخصیت هرفرد درخانواده شکل می‌گیرد. روابط عاطفی پدران و مادران با فرزندان خود، اهمیت خانواده و نقش آن را روشن می‌سازد. ادراک ارزش‌های معنوی واخلاقی، رشد اجتماعی، عاطفی، عقلانی و بدنی، درحد وسیع درخانواده صورت می‌گیرد. بنابراین خانواده را باید نهادی مقدس یا باارزش تقلی کرد. ازسوی دیگر، خانواده نهادی است که عواطف فرد در آن شکل می‌گیرد فرد درخانواده نحو بروز عواطف را فرا می‌گیرد. کنترل کردن عواطف را می‌آموزد و نیازهای عاطفی خود را تأمین می‌کند. شاید هیچ نهاد اجتماعی دیگری به اندازه خانواده در تامین نیازهای اساسی روانی به ویژه نیازهای عاطفی، موثر نباشد. به زعم‌ اکثر قریب به اتفاق دانشمندان علوم انسانی آنچه تحت عنوان نابسمانی‌ هاغی رفتار بشری و به بیان صحیح تر اختلات رفتاری از قبیل بزهکاری، اعتیاد به مواد مخدر، سرقت، سرگشتگی‌های جنسی، فرار از کانون خانواده و … در جامعه مشاهده می‌شود ، درحقیقت منشاء و مأوا در تربیت‌های غیر اصولی و نابسامی‌های خانوادگی دارد. بنابراین از روزی که توجه علمای انسان‌شناسی و به خصوص روان‌شناسان به منشأ علت عمده اختلالات رفتاری بشری جلب گردید، دروان کودکی سال‌ها ی سرنوشت‌ساز برای پرورش شخصیت و به تبع آن محیط خانواده به عنوان اولین و مهم‌ترین پرورشگاه، مورد توجه و بررسی پژوهشگران قرار گرفت.

یکی از ویژگیهای دنیای امروز انفجار علم ودانش درهمه حوزه‌های و تأثیر ژرف آن در زندگی فردی و اجتماعی است. به تناسب گسترش علوم، حیات‌روانی انسان‌ها، پیچیده‌گی‌ می‌یابد. و برای شناخت بهتر انسان‌ها نسبت به یکدیگر در مناسبات اجتماعی که خانواده بارزترین نمونه آن است، محتاج به علم و دانش بیش از مناسبات اجتماعی که خانواده‌ بارزترین نمونه آن است، محتاج به علم و دانش بیش از گذشته هستیم و این امر آموزش‌های خانواده را برای هرزن و هرمردی ضروری می‌سازد. آموزش‌هایی که ضمن ایجاد شناخت بیشتر اعضای خانواده را قادر می‌سازد نقش‌ها و وظایف خود را در رابر همسر و فرزندان به بهترین شکل انجام دهند.

رویکرد نظریه پردازان به مساله تاثیر محیط و عوامل محیطی بر پرورش ورشد قوا و استعدادهای انسانی و اهمیت این عوامل دردوران کودکی مساله آموزش والدین را به عنوان یک راه روش کار مطرح ساخت. از طرف دیگر می‌دانیم که مدرسه دومین واحد متشکل و درحقیقت به عنوان پلی برای ورود کوکان از محیط محدود بسته و تحت کنترل خانواده به جامعه بزرگ و متنوع انسانی است که درمسیر تلاش برای آموزش والدین مورد توجه مجریان برنامه‌های آموزش والدین قرار گرفت. مدارس از این جهت که خانه دوم فرزندان محسوب می‌شوند، مکان مناسبی برای بررسی و تنظیم برنامه‌های متناسب برای‌ آموزشی والدین هستند. بنابراین نخستین کوشش‌ها درجهت آموزش والدین درهمین مکان‌ها و با کمک و مساعدت مربیان مدارس و استادان دنشگاهها صورت می‌گیرد. انجمن اولیاء و مربیان وزارت آموزش و پرورش متکفل برگزاری این گونه کلاسهای آموزش مسائل تربیتی برای والدین دانش‌آموزان در ایران است. این کلاسها تحت عنوان کلاسهای آموزش خانواده دایر شده است که در وهله اول گام مثبت و موثری درجهت شکوفایی استعدادهای دانش‌آموزان این آینده‌سازان جامعه است.

هدف تحقیق

خانواده‌ در تفکر اسلامی از اساسی‌ترین و نتیجه‌بخش‌ترین واحدهای اجتماعی است که مبانی آن برالفت، صمیمیت، فداکاری و ازخودگذشتگی استوار است. درچنین واحد اجتماعی مؤثری چه بسیارند عواملی که ممکن است.‌ آگاهانه و یا ناآگاهانه در بنیان آن نفوذ کرده و آنرا کرده متزلزل سازد.

برای جلوگیری از نفوذ زیانبار و ویرانگر این عوامل زن و شوهر به آموزش و آگاهی ویژه محتاج‌اند تا از به‌هم پاشیدگی خانواده جلوگیری بعمل آورند. این عوامل ممکن است اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، دینی واخلاقی و غیره باشند. زن و شوهر را به اجبار نمی‌توان وادار به زندگی دائم درکنار یکدیگر نموده و آنان را وادار نمود که علیرغم تمایلات درونی سالیان دراز زندگی مشترکی را ادامه دهند. اما با راه حل‌های معقول از طریق آموزش می‌توان جهت ادامه حیات و از بین بردن عواملی که زندگی مشترک آنان را مورد تهدید قرار داده به تعلیم و تفهیم اصول دوجانبه‌ای ک وظایف زوجین را شامل میگردد پرداخت و آنان را جهت ادامه یک زندگی مسالمت‌آمیز تحت آموزش قرار داد. علاوه برآن، پیچیدگی روزافزون روابط اجتماعی، ناشی از تحولات اقتصادی و اجتماعی و تبادل و تهاجم فرهنگی بین ملتها و تأثیر مثبت و منفی زائیده از آنها از یکسو و نقش مؤثر والدین در تربیت اجتماعی کودکان و نوجوانان، ضرورت هم‌آهنگی بین خانه و مدرسه، وجود سلیقه‌‌های فردی ازنظر تربیتی، تفاوتهای فردی بین فرزندان و اختلافاتی که پس از تشکیل خانواده ممکن است بین زن ومرد بوجو آید از سوی دیگر نیاز خانواده را به آموزش و افزایش سطح آگاهی درروابط با تربیت فرزندان اجتناب‌ناپذیر می‌سازد. بنابراین هدف از تحقیق زمینه‌یابی درمورد یادگیری والدین در موضوعات تربیتی و تأثیر کلاسهای آموزشی خانواده برروی اولیایی که از این کلاسها استفاده کرده در مقایسه بااولیایی که از این کلاسها استفاده نکرده‌اند می‌باشد.

دوم : تجزیه و تحلیل داده‌ها



فرضیه‌اول: آیا کلاس‌های خانواده وزارت آموزش و پرورش اثربخشی لازم را دارند

جدول فراوانی مشاهده شده از سئوال 30 فرضیه (1)

سؤالات


خیلی‌کم


کم


متوسط


زیاد


خیلی‌زیاد


جمع‌

30


-


-


18


46


36


100

جمع


-


-


18


46


36


100

تحلیل فرضیه اول:

باتوجه به فراوانی مشاهده شده از داده‌های مربوط به سئوال 30 بیشترین فراوانی مربوط به آن دسته از اولیائی می‌باشد که معتقدند که کلاسهای آموزش خانواده اثربخش لازم را دارد. و فراوانی تراکمی متوسط و متوسط به بالا محاسبه شده (100= 36 + 46 +18)

حاکی از این است که 100% آموزش خانواده رااثربخش دانسته‌اند.

فرضیه‌ دوم

آیا کلاس‌های آموزش خانواده وزارت آموزش و پرورش نیازهای آموزشی والدین شرکت‌کننده دراین کلاسها را برآورده می‌سازد؟


جدول فراوانی مشاهده شده از سئوالات ذی فرضیه (2)

سؤالات


خیلی‌کم


کم


متوسط


زیاد


خیلی‌زیاد


جمع

3


-


4


34


38


24


100

4


-


4


30


46


20


100

5


-


5


17


53


25


100

6


-


6


17


48


29


100

7


3


10


24


44


19


100

8


-


5


24


47


24


100

9


2


2


16


48


32


100

23


-


6


22


36


36


100

26


1


3


18


36


42


100

جمع


6


45


202


396


251


900

تحلیل فرضیه دوم:

با توجه با فراوانی مشاهده شده از داده‌های مربوط به سؤالات 3 الی 9 و 23 و 26 بیشترین فراوانی مربوط به آن دسته از اولیائی می‌‌باشد ک معتقدند ک کلاسهای آموزشی خانواده‌ نیازهای آموزشی والدین شرکت‌کننده دراین کلاسها را برآورده می‌سازد. فراوانی تراکمی متوسط و متوسط به بالا محاسبه شده (849 = 251 + 396 + 202) حاکی از این است که 94% نیازهای آموزشی والدین شرکت‌کننده برآورده‌ می‌شود درمقابل 6% معتقدند که نیازهای آموزشی والدین برآورده نمی‌شود.

فرضیه سوم

آیا والدین دانش آموزان به طور مرتب و مستمر در کلاسهای آموزش خانواده شکرت می‌کنند؟

جدول فراوانی مشاهده شده از سؤالات 27 و 28 (فرضیه 3)

سؤالات


خیلی‌کم


کم


متوسط


زیاد


خیلی‌زیاد


جمع

27


-


1


11


34


54


100

28


-


2


14


48


36


100

جمع


-


3


25


82


90


200

تحلیل فرضیه سوم:

باتوجه به فراوانی مشاهده از داده‌های مربوط به سؤالات 27 و 28 بیشترین فراوانی مربوط به آن دسته از اولیائی می‌باشد که معتقدند والدین دانش‌آموزان بطور مرتب و مستمر در کلاس‌های آموزش خانواده شرکت می‌کنند. و فراوانی تراکمی متوسط ومتوسط به بالا محاسبه شده (197 = 90 + 82 + 25) حاکی از این است که 098% والدین بطور مستمر و مرتب درکلاس‌های آموزش خانواده شرکت می‌کنند و درمقابل 2% معتقدند که بطور مستمر شرکت نمی‌کنند.