مقدمه و تشکر:

از انجا که بسیاری از مباحث در حیطه تئوری برای دانشجو بیان می گردد و هضم ان در کلاس های تئوری برای دانشجو تقریبا سخت و شاید هم ممکن نباشد لذا این دوره های کاراموزی می تواند تا حد بسیار زیادی دانشجو را در فهم و درک مسایل تئوری کمک نماید و همچنین باعث پیوند مسایل تئوری و اجرایی به خصوص در رشته ای صرفا اجرایی مثل مهندسی عمران گردد. همچنین این دوره کاراموزی دانشجو را با محیط کاری اینده و افراد و ایتم هایی که در اینده با ان برخورد دارد نیز اشنا می سازد نحوه برخورد با افراد مختلف از جمله کارگران و همکاران و پیمانکاران و... از مهمترین دستاوردهای این دوره می باشد. البته متاسفانه در طول این دوره با وضعیت نامناسب و نابهنجار ساخت و ساز در ایران نیز کاملا اشنا می شویم که شاید برگرفته از فرهنگ غلط بساز بفروشی و عدم کنترل مناسب از سوی دستگاههای نظارتی و ضعف های ایین نامه ای می باشد که امیدوارم روزی فرارسد که همه با خیالی اسوده و وجدانی راحت سر بر بالین در خانه ای سراسر ایمن بگذاریم واین امر میسر نمی شود مگر تک تک ما مهندسین عمران با اراده ای قوی دست در دست هم نهیم وسنگ بنای این امر مهم را

به یاری یکدیگر بنا نهیم تا به هویت از دست رفته خود در امر ساخت و ساز دست پیدا کنیم .

در پایان قصد دارم از جناب آقای مهندس ایرانیخواه که به عنوان استاد راهنما در هر لحظه به سوالات اینجانب با سعه صدر پاسخ می دادند کمال تشکر و قدردانی را داشته باشم. همچنین از جناب آقای مهندس حقیقی که این بنده حقیر را به عنوان کارا موز پذیرفتند و اجازه شاگردی در محضر خود را دادند و در این مدت مسایل علمی و اجرایی بسیاری را به بنده آموختند کمال تشکر را دارم.

فهرست

عنوان .................................................................................................................................. صفحه

آشنایی با مکان کارآ موزی............................................................................................. 6

عملیات کلی ساختمان بتنی ...............................................................................................6

مشاهده زمین و تهیه نقشه های معماری و اجرایی ........................................... 7

آزمایشات مکانیک خاک برای تعیین تیپ خاک و تایید کفایت خاک........... 8

پی کنی و گود برداری.........................................................................................................9

شمع کوبی (pier )...............................................................................................................11

انواع پی ....................................................................................................................................12

آرماتوربندی پی .................................................................................................................15

قالب بندی پی .......................................................................................................................17

بتن ریزی پی .........................................................................................................................17

آرماتوربندی ستون ها ................................................................................................... 18

قالب بندی ستون ها ......................................................................................................... 19

بتن ریزی ستون ها ........................................................................................................... 19

آرماتور بندی تیرها ......................................................................................................... 20

قالب بندی ستون ها ........................................................................................................ 21

بتن ریزی تیرها .................................................................................................................. 22

اجرای دیوار برشی ............................................................................................................ 22

آرماتور بندی دیوارهای برشی .................................................................................. 23

قالب بندی دیوارهای برشی ......................................................................................... 24

اجرای راه پله ........................................................................................................................ 24

انواع سقف ...............................................................................................................................25

نازک کاری و نما کاری......................................................................................................32

نماکاری ....................................................................................................................................32

آشنایی کلی با مکان کارآ موزی :

مکان کارا موزی ساختمان های مسکونی120 واحده واقع در شهرستان کوچصفهان گیلان می باشد. پروژه مذکور از 6 بلوک تشکیل شده با اسکلت بتنی می باشد که 3 بلوک 6 طبقه و هر طبقه 4 واحدی و3 بلوک دیگر 4 طبقه هر طبقه 2 واحدی اجرا می شود. پی ساختمان گسترده میباشد. سیستم سازه ای ساختمان در هردو جهت قاب خمشی بدون دیوار برشی می باشد. سیستم سقف ساختمان تیرچه بلوک می باشد و پرکننده ها نیز یونولیت می باشند. تیرچه ها در داخل کارگاه ساخته می شوند .

ساختمان ها از 4 طرف نما دارند(سیمان کاری به همراه کنیتکس) و درز انقطاع در مورد انها کاملا اجرا شده است(3 بلوک 6 طبقه ای ).

عملیات کلی ساختمان بتنی به ترتیب مرحله اجرا عبارتند از :

- مشاهده زمین و تهیه نقشه های معماری و اجرایی

- آزمایشات مکانیک خاک برای تعیین مقاومت خاک محل و تیپ بندی خاک - پی کنی و گود برداری و شمع کوبی در صورت لزوم

- اجرای پی ساختمان( شامل مراحل ارماتوربندی و قالب بندی و بتن ریزی) - اجرای ستون ها و تیرها ( شامل آرماتوربندی و قالب بندی و بتن ریزی و شمع بندی )

- اجرای دیوارهای برشی ( شامل مراحل ارماتور گذاری و قالب بندی و بتن ریزی )

- اجرای راه پله ( شامل ارماتور بندی و قالب بندی و بتن ریزی دال بتن )

- اجرای انواع سقف اعم از تیرچه بلوک ، دال یکطرفه و دوطرفه ، کامپوزیت و سقف کاذب ( شامل ارماتورگذاری و قالب بندی و بتن ریزی )

- نازک کاری اعم از گچ و خاک و گچ کاری و...

- نما کاری ساختمان

نکته : مراحل بالا خاص ساختمان بتنی می باشد و ترتیب مراحل اجرای ساختمان فولادی مانند بالاست و تنها در موارد تیر و ستون و اجرای پله متفاوت می باشد و ان هم نه از جنبه ترتیبی بلکه از لحاظ اجرا.

مشاهده زمین و تهیه نقشه های معماری و اجرایی :

اولین مرحله قبل از انجام هر کاری مشاهده موقعیت زمین از لحاظ ارتباط با ساختمان های مجاور و معابر و خیابان ها و متراژ زمین و تهیه کروکی های لازم می باشد.

با توجه به نوع منطقه و همچنین نظر مالک اسکلت سازه انتخاب شده و نقشه های معماری و سازه با توجه به نظر طراح و شرایط خاک محل تهیه می شود.

شاید اساسی ترین مسائلی که بر روی انتخاب نوع اسکلت ( بتنی یا فولادی بودن ) تاثیرگذار می باشد سرمایه نقدی کارفرما و شرایط جوی منطقه می باشد. البته مسایل دیگری نیز در این امر موثرند که انها نیز به دو مورد بالا برمی گردند.

نکته: در تهیه نقشه ها بایستی به مساله درز انقطاع در سمت همسایه نیز توجه کرد.

آزمایشات مکانیک خاک برای تعیین تیپ خاک و تایید کفایت خاک :

قبل از تهیه نقشه های سازه ای بایستی نوع خاک محل مشخص شود برای این منظور ابتدا نمونه هایی از خاک گرفته می شود و آزمایشات مکانیک خاک بر روی ان انجام می گیرد اگر مقاومت خاک در حد مطلوب بود که پی ساختمان را بر روی همان بستر خاک بنا می کنیم در غیر این صورت باید از لایه های پایین تر توسط گمانه زنی نمونه برداری کرد تا به خاک مطلوب برسیم .

اگر بستر خاک مناسب چندان پایین نبود می توان با خاک برداری به سطح مورد نظر برسیم در غیر این صورت با ایجاد چاهک و شمع کوبی پی سطحی خود را مستحکم می کنیم .

از کارهای دیگری که در آزمایشگاه مکانیک خاک انجام می گیرد تعیین مقاومت فشاری نمونه های بتنی می باشد .

از هر طرح اختلاط سه نمونه برداشته می شود یک نمونه 7 روزه یک نمونه 28 روزه و یک نمونه هم شاهد می باشد که برای مواقع ضروری در آزمایشگاه نگهداری می باشد.

در ایین نامه بتن ایران ، ابا ، مقاومت فشاری با علامت f_c نیوتن بر میلیمتر مربع بیان می شود که در واقع مقاومت مشخصه نمونه استواانه ای بتن به ارتفاع 30 و قطر قاعده 15 سانتی متر در سن 28 روزه است.

نکته: البته از روی نمونه 7 روزه نیز می توان طبق فرمول زیر مقاومت 28 روزه را تخمین زد.

f_c(28)=f_{c(7) +} 2.5√ f_c(7)

پی کنی و گود برداری :

در این مرحله عملیات خاکی بسته به نوع خاک انجام می گیرد . ممکن است پی سطحی باشد در این صورت خاک برداری به صورت دستی توسط کارگر انجام می شود . در این روش ابتدا محل پی کنی توسط گچ ریزی مشخص می شود و سپس کارگران شروع به کندن زمین می کنند که معمولا تا عمق 1 متر انجام می گیرد. خاک کنده شده را معمولا در کنار محل می ریزند.

اما در مواقعی لازم است که خاک برداری وگودبرداری به منظور رسیدن به بستر مناسب خاک انجام گیرد در این مواقع خاک برداری با دست نه تنها ممکن نمی باشد بلکه به صرفه نیز نمی باشد و بایستی از ماشین الات مکانیکی استفاده شود. در این حالت کل زیربنای ساختمان خاک برداری می شود. در این نوع خاک برداری بایستی به تمام مسایل ایمنی در هنگام خاک برداری دقت نمود. از ایستادن افراد در بالای تل خاکی که در حال گود برداری است اکیدا خودداری شود زیرا هر ان احتمال فروریختن ان قسمت وجود دارد .

مهار بندهای پشت دیوار بایستی کاملا محکم و استاندارد باشند.

فهرست مطالب

مقدمه وتشکر................................ 4

پیاده سازی نقشه............................ 5

گود برداری..............................................................................................................................................................6

استفاده از دیوارهای مانع و نایلون .......................................................................................................................8

پیاده کردن محل پی ها و شناژها و آرماتور گذاری....................................................................................10

قالب بندی پی ....................................................................................................................................................16

بتن سازی و بتن ریزی پی.................................................................................................................................18

اجرای ستونها.........................................................................................................................................................23

اجرای تیرها و سقف ها......................................................................................................................................26

ساخت پله............................................................................................................................................37

شرحی در مورد نما کاری ساختمان..............................................................................................39

پیاده سازی نقشه

منظور از پیاده کردن نقشه یعنی انتقال نقشه ساختمان از روی کاغذ بر روی زمین به وسیله ابزار آلات در دسترس با ابعاد اصلی به طوری که محل دقیق پی ها و ستون ها و دیوار ها و عرض پی ها روی زمین به خوبی مشخص باشد. باید دقت داشت که این مرحله یکی از مهمترین مراحل ساخت می باشد چرا که کوچکترین اشتباهات در این مرحله قابل صرفنظر نبوده و اگر این خطا ها از مقدار مجاز آیین نامه ای بیشتر باشد ، باید اقدام به تخریب کل ساختمان کرد. حال برای پیاده کردن نقشه دو راه داریم اگر ساختمان مهم و بزرگ بود می بایست از دوربین های نقشه برداری استفاده شود ولی برای پیاده کردن نقشه ساختمان های معمولی و کوچک (مانند همین پروژه) از متر و ریسمان بنایی می توان بهره برد که دقت لازم برای کارهای معمولی را دارند. برای پیاده کردن نقشه با متر و ریسمان کار ابتدا باید محل کلی ساختمان را روی زمین مشخص نموده و بعد با کشیدن ریسمان کار به یکی از امتداد های تعیین شده و ریختن گچ ، یکی از خطوط اصلی ساختمان را تعیین کرد و بعد خطوط دیگر را با همین روش مشخص می کنیم . البته برای ایجاد زاویه ی قائمه می توان از اعداد فیثاغورثی بهره برد مانند اعداد 3و4و5 متر یا 60و80و100 سانتی مترکه در آن دو تای اوّلی اضلاع جانبی اند و عدد آخر که از همه بزرگتر می باشد مقدار عدد وتر می باشد.

گود برداری

در این قسمت از عملیات اقدام به خاکبرداری محل نقشه اجرا شده می شود تا به خاک بکر رسید. انجام این عمل به آن علت است که همانطور که گفتیم زمین ، بار کلی ساختمان را تحمل می کند لذا باید پی ها بر روی یک سطح محکم و بدون رانش قرار بگیرد تا در آینده پس از اتمام پروژه و در نتیجه ی بارگذاری ، پی ها نشست بیش از حد نداشته باشند و یا اینکه نشستهای متفاوت نداشته باشند. البته اگر زمین موجود ، بدون خاکبرداری ، بکر باشد ، باز هم باید اقدام به گودبرداری کرد. این عمل بدان علت است که همانطور که می دانیم پی از قسمتهای مهم سازه می باشد. و جنس آن از بتن می باشد همانطور که می دانیم بتن از دو المان آرماتور آهنی و ملات سیمان ماسه شن تشکیل شده است. آهن در مقابل سولفاتها و موادی همچون کلر و آب حساس است و در صورت وجود این عوامل در کنار آهن ، آهن زنگ زده و مقاومت فشاری و کششی خود را از دست می دهد. همچنین ملات سیمان هم در مقابل آب ضربه پذیر است و مقاومت خود را از دست می دهد. بنابر این سطح زیرین پی ها باید حداقل 1.5 الی 2 متر پایین تر از تراز کف زمین باشد. پس ما باید اقدام به گودبرداری به اندازه درج شده در نقشه ها بکنیم.

در موقع گودبرداری چنانچه محل گودبرداری بزرگ نباشد از وسائل معمولی مانند بیل و کلنگ و فرقون ( چرخ دستی ) استفاده می گردد , برای این کار تا عمق معینی که عمل پرتاب خاک با بیل به بالا امکان پذیر است ( مثلاً 2 متر ) عمل گود برداری را ادامه می دهند و بعد از آن پله ای ایجاد نموده و خاک حاصله از عمق پائین تر از پله را روی پله ایجاد شده ریخته و از روی پله دوباره به خارج منتقل می نمایند . برای گود برداری های بزرگتر استفاده از بیل و کلنگ مقرون به صرفه نبوده و بهتر است از وسایل مکانیکی مانند لودر و غیره استفاده شود . در این گونه موارد برای خارج کردن خاک از محل گود برداری و حمل آن بخارج کارگاه معمولاً از سطح شیبدار استفاده می گردد . بدین طریق که در ضمن گودبرداری سطح شیبداری در کنار گود برای کامیون و غیره ایجاد می گردد که بعد از اتمام کار این قسمت بوسیله کارگر برداشته می شود .

خاکبرداری پی با ماشین

در این پروژه خاکبرداری به علت کم بودن حجم، خاکبرداری با وسایل دستی صورت گرفته است.

استفاده از دیوارهای مانع و نایلون :

چون ایجاد شیب مورد لزوم موجب کار اضافی برای حمل خاک بیشتر به خارج و انتقال مجدد آن بعد از ساختن دیوار مورد لزوم به پشت دیوار می باشد لذا برای جلوگیری از پرداخت هزینه بیشتر و عدم انجام کار اضافی در موقع گودبرداری در زمینهای سست بعضی وقتها در صورت امکان اقدام به ایجاد دیوارهای مانع می نمایند.که این دیوارهای مانع یا از آجر یا از بلوک ویا از چوب می باشند. و حتی می توان از نایلون هم استفاده کرد.

در پروژه مورد نظر به علت اینکه خاک پایداری نسبتا خوبی داشت از نایلون استفاده شد.

استفاده نایلون در پی

پیاده کردن محل پی ها و شناژها و آرماتور گذاری

بعد از گود برداری و مشخص نمودن محل پی ها و شناژ های رابط پی ها ابتدا در محل های مورد نظر در حدود 40 تا 50 سانتی متر ملات آهک و شفته ریخته می شود . شفته مخلوطی است از خاک مناسب و آهک شکفته و آب . ( خاک مناسب برای شفته خاکی است که قطر دانه های تشکیل دهنده آن از لحاظ بزرگی و کوچکی متفاوت بوده به طوری که دانه های ریزتر فضای خالی بین دانه های درشت تر را پر نموده و در نتیجه جسم متراکم و توپری بدست می آید . ) بعد از شفته ریزی ، در حدود 5 الی 10 سانتی متر بتن مگر روی آن ریخته می شود به این بتن ، بتن لاغر هم گفته می شود چرا که بتنی است که سیمان آن نسبت به سایر بتن ها کم بوده و در حدود 100 الی 150 کیلو گرم در متر مکعب می باشد. این کار به دو دلیل انجام می شود. اول آنکه حد فاصلی بین بتن اصلی و خاک می باشد دوم آنکه سطح پی را با این بتن رگلاژ می نمایند تا بتن اصلی پی روی سطح صافی قرار گیرد .

بتن مگر

بعد از این مرحله بر حسب اینکه پی از چه نوعی باشد مطابق با نقشه آرماتور چینی صورت می گیرد . آرماتور چینی در پی های منفرد به این صورت انجام می گیردکه تک تک پی ها از روی نقشه دقیقا مطالعه شده و طول آرماتور ها و شماره آرماتور ها دقیقا مشخص می شود ( تمامی آرماتورها در ساختمان های بتنی آجدار می باشد ) سپس بوسیله قیچی و آچار های مخصوص مطابق نقشه آرماتور ها را بریده و خم می کنند .