1) تاریخچه فعالیت شرکت :

شرکت آب و فاضلاب غرب استان تهران در تاریخ 31/3/71 به صورت شرکت سهامی خاص تأسیس شده و شماره 91000 مورخ 31/3/1371 در اداره کل ثبت شرکت ها و مالکیت صنعتی شهرستان کرج به ثبت رسیده است شرکت در تاریخ 31/3/71 با انتقال اموال و دارایی ها و تأسیسات آب مشروب از شرکت ها و دستگاههای قلبی و چهارچوب قانون نشان شرکت های آب و فاضلاب و قانون تجارت آغاز به کار کرد.

2) فعالیت اصلی شرکت :

موضوع فعالیت شرکت طبق ماده 2 اساسنامه ایجاد و بهره برداری از تاسیسات مربوط به توزیع آب شهری و همچنین جمع آوری و انتقال و تصفیه فاضلاب در داخل محدوده قانونی شهرها و امورات تابعه است .

3) وضعیت اشتغال :

تعداد کارکنان دائم و موقت با شرح ذیل می باشد :

شرح 30/12/83 29/12/82

کارکنان دائم 686 نفر 708 نفر

کارکنان شرکت خدماتی 50 نفر 193 نفر

2) مبنای تهیه صورتهای مالی :

بر اساس قانون تشکیل شرکتهای آب و فاضلاب یکبار به تاریخ 29/12/71 و بعداً تحویل آبرسانیها در خصوص کلیه دارائیها تجدید ارزیابی شده و صورتهای مالی از آن تاریخ اساساً بر بهای تمام شده تاریخی تهیه و در موارد تخصصی از ارزش های جاری نیز استفاده شده است .

3) خلاصه اهم رویه های حسابداری :

1-3 موجودی مواد و کالا = موجودی مواد و کالا به اقل بهای تمام شده و خالص ارزش فروش گروه های اقلام مشابه ارزشیابی در صورت فزونی بهای تمام شده نسبت به خالص ارزش فروش مابه التفاوت به عنوان ذخیره کاهش ارزش موجودی شناسایی می شود بهای تمام شده موجودیها با به کارگیری روش میانگین تعیین می گردد.

2-3 سرمایه گذاریها = سرمایه گذاری های بلند مدت به بهای تمام شده پس از کسر هر گونه ذخیره بابت کاهش دائمی در ارزش هر یک از سرمایه گذاریها ارزشیابی می شود در آمد حاصل از سرمایه گذاریها در زمان تصویب سود توسط مجمع عمومی صاحبان سهام شرکت سرمایه پذیر ( تا تاریخ ترازنامه ) شناسایی می شود .

3-3 دارائیهای ثابت شهود :

1-3-3 نحوه ثبت دارائیهای ثابت = دارائیهای ثابت شهود بر مبنای بهای تمام شده در حسابها ثبت می شود .

مخارج بهسازی و تعمیرات اساسی که باعث افزایش قابل ملاحظه درخواست یا عمر مفید دارائی های ثابت یا بهبود اساسی در کیفیت بازدهی آنها می گردد . در صورتیکه مبلغ آن با اهمت به عنوان مخارج سرمایه هایی محصوب و طی عمر مفید باقی مانده دارائیهای مربوطه مستهلک می شود .

هزینه های نگه داری و تعمیرات جزئی که به منظور حفظ یا ترمیم منافع اقتصادی مورد انتظار واحد تجاری از استانداردهای عملکرد ارزیابی دارایی اولیه انجام می شود. هنگام وقوع به عنوان هزینه های اجرایی تلقی و به حساب سود و زیان دوره منظور می گردد.

دارایی های ثابت مشهود ایجاد یا خریداری شده از محل منابع طرح های عمرانی و ةیا سایر کمک ها در صورت اطمینان از احراز شرایط تا قبل از اتمان طرح تحت عنوان پروژه های در در جریان تکمیل در حسابها منعکس و پس از اتمام طرح و آغاز بهره برداری به حساب دارائی های ثابت مشه ود شرکت منظور می گردد.

روش و نرخ استهلاک :

استهلاک داراییهای ثابت با توجه به عمر مفید برآوردی دارایی های مربوطه به صورتجلسه مشترک وزارتخانه های امور اقتصادی و دارایی های نیرو بر اساس نرخ هاو روش های زیؤ محاسبه می شود.

برای دارایی های ثابتی که در خلال مال تحصیل مورد بهره برداری قرار می گیرد استهلاک از اول ماه بعد محاسبه و در حسابها منظور می شود. در مواردی که هر ی: از دارایی های ثابت استهلاک پذیر پس از آمادگی جهت بهره برداری به علت تعطیل کار و یا علل دیگر برای مدتی مورد استفاده قرار نگیرد. میزان استحلاک آن برای مدت یاد شده معادل 3% نرخ استهلاک منعکس جدول صفحه قبل است .

مخارج تأمین مالی :

مخارج تأمین مالی به عنوان هزینه سال شناسایی می شود به استثنا مخارجی که مستقیماً قابل انتساب به ساخت دارائی های واجد شرایط است.

ذخیره مزایای پایان خدمت کارکنان :

ذخیره مزایای پایان خدمت کارکنان بر اساس یک ماه آخرین حقوق ثابت برای هر سال خدمت آنان محاسبه و در حساب آنها منظور می شود.

کمکهای مردمی ، هدایا و منابع طرح های عمرانی برای توسعه :

در صورت اطمینان از شرایط احراز از کمک های مردمی ، هدایا و منابع طرح های عمرانی که انتقال مالکیت آن محدود بوده و ما به ازاء آن در قالب تسهیلات بلند مدت مطالبه خواهد شد ؛ تحت سر فصل بدهیهای بلند مدت انعکاس یافته اتس و کمک هایی که برای جبران هزینه ها و یا زیان گذاشته و یا کمک درآمد عملیاتی پرداخت شده مستقیماً به حساب سود و زیآن سال جاری منظور شده است.

معافیت مالیاتی :

طبق ماده 1 قانون تشکظیل شرکتهای آب و فاضلاب مورخ 10/11/1369 این شرکت به مدت 15 سال از پرداخت حساب سود و زیان سال جاری منظور خواهد شد.

حقوق انتفاعی مشترکین :

حق انشعاب :

وجوهی که مشترکین برای برخورداری از خدمات آب شهری و دفع فاضلاب به شرکت پرداخت می نماید پس از برقراری امکان خدمات از سوی شرکت با توجه به تسیر تبصره 1 ماده 4 قانون تشکیل شرکت های آب و فاضلاب بر اساس قانون ماده واحد مصوب مجلس شورای اسلامی مورخ 24/2/77 به عنوان منبع سرمایه ای شناسایی در صد در صد آن تحت سر فصل حقوق عمومی ( حق انشعاب) ثبت می گردد. این حسابها قابل تقسیم یا تبدیل به سهام یا قابل مصرف برای جبران زیان عملیاتی نبوده و به عنوان حقوق عمومی تلقةی می گردد و صرفاً وقتی منابع جدیدی تکافوی بازخرید انشعاب را در دوره مالی ننماید ممکن است کاهش یابد حق تفکیکی بابت بخشی هزینه های برقراری انشعاب دریافت می شود و جزء حقوق عمومی محسوب می گردد.

مشارکت مردم برای ساخت و نوسازی شبکه های توزیع آب ، تأسیسات ، ماشطن آلات مشخص و یآ تأمین بخشیة از منابع سرمایه ای اجرای طرح های محلی از سوی افرار حقیقی و یا حقوقی به شرکت پرداخت می شود.

و این پرداخت ها جزء حقوق عمومی تلقی می شود.

حوزه عملیاتی شرکت :

حوزه عملیاتی شرکت شهرستان کرج می باشد که با توجه به تقسیم بندی به شرح ذیل می باشد :

هزینه :

عملیات مالی شرکت ک تمامی عملیات مالی شرکت در ستاد صورت می گیرد. و ادارات تابعه شرکت توسط یک نفر کارپرداز که از طریق ستاد انتخاب می شود انجام می گیرد. بدین صورت که در اول سال مالی با توجه به حجم عملیاتی شهرهای فوق الذکر دبلغی تحت عنوان دلخواه تحت اختیار کارپرداز قرار میگیرد لازم به توضیح است که مبلغ تعیین شده فقط به انجام هزینه های جزئی و روزمره امور اقتصادی انجام هزینه های کلان که از قبل در بردار تعیین شده با برنامه ریزی مدول از طریق ستاد صورت می پذیرد.

تنخواه گردان * * *

بانک * * *

طی سال مالی کارپردازةی موظف است در هر بار یک سوم سقف تنخواه خود را هزینه کرده و جهت شارژ مجدد به امور مالی ستاد ارسال نماید .

در این صورت ثبت ذیل صورت می پذیرد :

هزینه ها * * *

تنخواه گردان * * *

ثبت زیر جهت شارژ تنخواه زده می شود :

تنخواه گردان * * *

بانک * * *

با توجه به ثبت بالا مجدداً سقف تنخواه به همان رقم اولیه می رسد ، این عمل تا پانزدهم استفند هر سال ادامه می یابد و بعد از این تاریخ کلیه کارپردازی ها می بایست نسبت به صفر نمودن تنخواه خود اقدام نماید.

در این صورت ثبت های ذیل صورت می پذیرد :

در صورت ارائه اسناد و مدارک به اندازه رقم تنخواه :

هزینه ها * *

تنخواه گــــردان * *

در صورت ارائه وجه نقد ( واریز رقم تنخواه به حساب جاری شرکت) :

بانـــک * *

تنخواه گــــردان * *

کلیه هزینه های تولید با توجه به مراحل ترسیم شده در بالا صورت می پذیرد :

مرحله استحصال – مرحله تسویه – مرحله انتقال – مرحله ذخیره و مرحله توزیع

هزینه استحصال آب :

ابتدا درخواست هزینه اتسحصال آب را بررسی می کنیم برای هزینه استحصال آب مالیات آن را (5%) حساب می کنیم آن با شرح ذیل :

هزینه تعمیر و نگهداری تأسیسات * *

مالـیات پرداخـتنی * * 490000= 5% × 980000

اشخاص و شرکتهـا * * 9310000 = 490000 – 980000

9800000 هزینه بابت نصب پمپ شناور

در آمد :

حق انشعاب منابعی که بابت حق انشعاب از مردم رفته می شود و به عنوان در آمد محسوب نمی شود بلکه یک اندوخته است و حالت سرمایه ای دارد .

آبهای مصرفی در آمد اصلی شرکت به حساب می آید و هر ساله یک نرخی به آن اضافه می شود که در این دو سال اخیر طبق مصوبه دولت افزایش نرخ نداشته است .

آبونمان : مبلغی که هر ماه بابت یک سری از خدمات شرکت ( چه از این خدمات استفاده شود یا نه ) هزینه ای به نام آبونمان پرداخت می شود که بر اساس کنتور این نرخ را به دست می آورند که خانگی و تجاری مبلغ های خاص خود را دارند.

( فرم گزارش ، فروش آب بها به تفکیک تاریخ )

تبصره 2 : شهرهایی که طرح فاضلاب آنها در دست احداث است 1% آب بها تا زمان نصب انشعاب از مشترکین دریافت می شود .

تبصره 3 : ارقامی تحت عنوان حق مشارکت طرح های بازسازی از مصرف کنندگان در سطح استان تهران اخذ می گردد.

درصد تبصره × مبلغ کل آب بها تبصره 2

ح دریافتی تجاری * * بانک * *

جمع کل درآمد * * جمع دریافتی تجاری * *

ثبت فروش آب بها ثبت وصول آب بها

ضمانتنامه : بانک * *

سپرده حین انجام تعهدات * *

ضمانتنامه حین انجام تعهدات : 5% از مبلغ اولیه قرارداد برای پیمانکار به قرارداد با مبلغی پایین می بندند.

ضمانتنامه پیش پرداخت : به همان مبلغ پیش پرداخت باید تضمین ارائه بدهد.

در این شرکت سفته ها معمولاً از راننده ها بابت تضمین قرارداد و همچنین از کارپردازها اخذ می گردد.

فهرست مطالب

عنوان صفحه

فصل اول : معرفی شرکت عالی پوش ابهر و فعالیتهای کامپیوتری آن 1

تاریخچه فعالیت شرکت 1

کلیات 1

فعالیت اصلی شرکت 1

مشخصات شرکت عالی پوش ابهر 1

معرفی سیستم های کامپیوتری 4

فصل دوم : شبکه و معرفی اجزای آن 7

شبکه و معرفی اجزای آن 8

مقدمه 8

اجزاء شبکه 9

ریخت شناسی شبکه 11

عملکردهای اساسی کارت شبکه 14

نصب کارت شبکه 15

کابل در شبکه 17

فیبر نوری 21

پروتکل های شبکه 23

برنامه های کمکی 31

انواع هاب 38

شبکه سری 42

سوئیچ ها 44

انواع روترها 45

وضعیت شبکه های فعلی 49

شبکه wireless چیست؟ 51

فهرست جداول

عنوان صفحه

شکل (1-1) تحویل کالا 3

شکل (2-1) یک رک نمایش داده شده 5

شکل (1-2) ریخت شناسی شبکه 11

شکل (2-2) کابل های utp 18

شکل (3-2) کانکتور 19

شکل (4-2) کابل کواکسیال 20

شکل (5-2) کارت های شبکه 21

شکل (6-2) فیبر نوری 21

شکل (7-2) اجزای پروتکل tcp/ip 28

شکل (8-2) برنامه کمکی tcp/ip 31

شکل (9-2) هاب 39

شکل (10-2) نحوه عملکرد هاب 40

انواع روتر 45

استفاده از روتر در یک شبکه lan 46

استفاده از روتر به منظور اتصال دو دفتر کار 47

شکل (11-2) سوئیچ 49

هر vanبه منزله یک شبکه جداگانه 51

فصل اول

معرفی شرکت عالی پوش ابهر و

فعالیتهای کامپیوتری آن

تاریخچه فعالیت شرکت :

1-1– کلیات

شرکت پشمبافی عالی پوش روز در تاریخ 30/8/1380 بصورت شرکت سهامی خاص تاسیس شده و طی شماره 5330 در اداره ثبت شرکتها در استان قزوین به ثبت رسیده است که به استناد صورت جلسه مورخ 30 /10/1381 هیات مدیره شرکت مزبور و آگهی شماره 66139 اداره ثبت اسناد قزوین و شماره 20315 مورخ30 /10/1381 اداره کل ثبت اسناد و املاک استان زنجان ، محل کارخانه شرکت از قزوین به شهرستان ابهر : نورین – خیابان پرسی گاز تغییر یافته است و تحت شماره 894 در اداره ثبت شرکتها در ابهر به ثبت رسیده است.

محل دفتر مرکزی شرکت : تهران ، خیابان آفریقا ، بلوار گلشهر ، ساختمان شماره 15 طبقه 9 واحد 35 واقع است.

2-1 فعالیت اصلی شرکت :

موضوع فعالیت اصلی شرکت طبق ماده 2 اساسنامه تاسیس و بکار انداختن کارخانجات ریسندگی ، بافندگی ، رنگرزی و تکمیل فاستونی ، تولید روکش صندلی انواع خودرو و همچنین تولید انواع منسوجات پشمی الیاف مصنوعی ، مخلوط و آنچه مربوط به صنایع نساجی و امور وابسته به آن می باشد ، فروش محصولات تولیدی کارخانجات فوق ، تاسیس شرکتهای تولیدی با مشارکت داخلی و خارجی طبق مقررات جاری کشور یا خرید کارخانجات و سهام شرکتهای موجود و اقدام به کلیه امور بازرگانی داخلی و خارجی اعم از صادرات و واردات که مربوط به امور تولید محصولات کارخانجات باشد .توسعه و تعمیر فرم کارخانجات و محصولات صنعتی دنیا ، تولید و پخش انواع محصولات تولیدی و دوخته شده و هر نوع عمل بازرگانی دیگر داخلی و خارجی که بطور مستقیم برای تحقق هدفهای شرکت یا در جهت اجرای موضوع شرکت ضرورت داشته باشد. کشت ، تولید ،تکثیر گیاهان رنگی و تولید انواع رنگهای گیاهی مناسب رنگرزی انواع منسوجات.

مشخصات شرکت عالی پوش ابهر:

شرکت عالی پوش ابهر دارای مساحتی در حدود 34 هزار متر مربع و7 هزار متر مربع بوده که شامل ساختمان های اداری-انبار(مواد اولیه-محصول) –نگهبانی و تولید و نیز دارای 90 نفر کارگر و پرسنل میباشد

پروسه تولید شرکت:

پروسه تولید شرکت به این صورت انجام می گیرد که ابتدا مواد خام اولیه از انبار مواد خام به واحد بافندگی تحویل داده می شود.در سالن بافندگی توسط دستگاه های بافندگی دوینر(DOINER) مواد اولیه تبدیل به پارچه خام می شود.پس از این مرحله پارچه خام تحویل واحد رفوگری جهت رفع عیوب پارچه شده و سپس مرحله شستشو و بعد از آن پارچه جهت رنگ آماده می شود.

پس از مرحله رنگ پارچه مجددا شستشو و تحویل واحد تکمیل جهت تکمیل و فیکس شدن می شود.

در آخرین مرحله کنترل نهایی روی پارچه صورت گرفته و پارچه ها طاقه پیچی میشوند و سپس به انبار محصول جهت ارسال به مشتری منتقل می شوند.

نرم افزار های مورد استفاده شرکت:

یکی از نرم افزارهای مورد استفاده شرکت نرم افزار پرداخت حقوق و دستمزد می باشد که توسط زبان C++ نوشته شده وتوسط جداولی در محیط EXCEL از مجموعه OFFICE 2003 ایجاد می شود.

در این نرم افزار نام کارگران و پرسنل-شماره بیمه- تعداد ساعات کاری و اضافه کاری و... وارد شده و مطابق قانون کار با فرمولهایی حقوق ها محاسبه وفیش آن به کارگران برای دریافت از بانک عامل داده می شود.

یکی دیگر از نرم افزارهای مورد استفاده شرکت نرم افزار انبار داری می باشد که این نرم افزار نیز توسط زبان C++ نوشته شده و قابل تبدیل به EXCEL برای گزارشات می باشد.

چون مواد اولیه شرکت از شرکت های گوناگونی تهیه می شودبرای هر کدام از مواد خام که وارد شرکت می شود یک گزارش تحویل از شرکت تولید کننده صادر می شود و مواد وارد انبار مواد خام می شوند و در صورت نیاز هر کدام از مواد اولیه در داخل شرکت برای تولید نیز یک برگ خروج مواد از انبار صادر شده و مواد برای قسمت در خواست کننده آن صادر می شود.

یک نمونه از گزارشات تحویل بصورت زیر است.

شکل (1-1)

معرفی سیستم های کامپیوتری

شرکت عالی پوش روز

ـ‌شبکه و ... به قسمت های مختلف شرکت اعم از واحد های اداری ، مالی کارگاه های تولیدی و... خدمات ارائه می دهد. با توجه به اینکه ساختمانهای موجود در کارخانه به صورت پراکنده در مجموعه قرار گرفته اند، لذا جهت شبکه بندی آنها ،هر ساختمان به طور جداگانه با استفاده از کابل های شبکه بندی شده است و جهت ارتباط ساختمانها با یکدیگر هم از فیبر نوری استفاده شده تا کل کامپیوترهای موجود در شرکت بتوانند به خوبی با هم ارتباط داشته باشند.

دو نمونه از کاربرد شبکه در شرکت عالی پوش روز:

1.استفاده از E-MAIL داخلی جهت تبادل اطلاعات بین کاربران واحد های مختلف تولیدی ، اداری ، فنی ، پروژه و...

2.استفاده از نرم افزارهای تحت شبکه MAP جهت ثبت اطلاعات قسمت های مختلف ( تولیدی ، مالی ، برنامه ریزی و....)

موارد آموخته شده در شرکت عالی پوش روز:

1.انواع شبکه : Local area network Lan

از این نوع شبکه برای ارتباط کامپیوترهای یک شرکت و یا یک سازمان استفاده می شود.

Metro Politian area network Man 2

از این نوع شبکه برای برقراری ارتباط بین چندین شرکت یا سازمان در یک منقطه یا شهر استفاده می شود.

Width area network WAN 3

یک شبکه گسترده . مثال : ارتباط شرکت عالی پوش روزابهر با شرکت عالی پوش روز تهران . این شبکه ناحیه وسیعی مانند کل یک کشور و یا کل یک قاره رار در بر می گیرد.

کار شبکه در دو قسمت انجام می گیرد: 1. سخت افزاری 2 .نرم افزاری

1.سخت افزاری:

ابتدا بر آورد تجهیزات سپس لاگ زنی یا کانال کشی و در نهایت کابل ها داخل کانال قرار می گیرند.

کابل ها به وسیله ند از یک طرف به clien و یا کامپیوتر شخصی و از طرف دیگر به رک Rack که تجهیزات شبکه در آن قرار می گیرد متصل می شوند.

ـ داخل هر ند کستیون ( مکانیزم شبکه) قرار دارد ( به صورت رنگ بندی)

ـ در شکل زیر یک رک نمایش داده شده است.

پچ پنل در هر ردیف 24 ند جای دارد.

سوئیچ

فیبر نوری شکل (2-1)

رک که تجهیزات شبکه مانند سوئیچ ،‌پچ پنل و فیبر نوری و... داخل آن قرار می گیرند.

مزیت استفاده از سوئیچ نسبت به هاب :

ـ سرعت بالا تر از هاب ـ به صورت هوشمند عمل می کند ـ دسترسی ها را طبقه بندی می کند

ـ قیمت آن از هاب بیشتر است

نکته: : TBIS وسیله ای است که نور را به Deta و Deta را به نور تبدیل می کند ( هنگامی که از فیبرنوری استفاده می شود)

نکته: دو کامپیوتر را می توان به وسیله یه کارت شبکه و یک کابل رابط ( کابل پچ ) به یکدیگر متصل شود.

نکته:‌ هاب یک سیستم قدیمی نسبت به سوئیچ می باشد و در جاهای کوچکتر استفاده شود.

ـ درنهایت پس از انجام عملیات سخت افزاری و نرم افزاری و راه اندازی شبکه موضوع پشتیبانی از شبکه مطرح می شود که این کار ممکن است به صورت سخت افزاری و یا نرم افزاری باشد که در صورت بروز مشکل و نقض در شبکه به رفع پرداخته می شود.

(Server)ـ سرور

سرور مانند یک کیس است ولی بسیار قویتر که برنامه های مادر و اصلی که شبکه را کنترل می کنند روی آن قرار می گیرند و برای اعضاء دسترسی ها را تعریف می کند ( مدیریت شبکه )

ـ فرق کابل های پچ با کابل های غیر پچ ( مفتولی) :

1.کابلهای پچ انعطاف بیشتری نسبت به دیگر کابل ها ( مفتولی ) دارند .

2.تفاوت دیگر کابل های پچ یا کابل های غیر پچ در این است که کابل های پچ به صورت افشان می باشد.

پس از کابل کشی و اتمام کار، رک ها ( سوئیچ ها ) به وسیله فیبر نوری به یکدیگر متصل می شوند .

ـ علل استفاده از فیبر نوری:

1.با سرعت نور ارتباط برقرار می کند.

2. نویز پذیر نیستند.

3.در کابل های برق یا مسی افت ولتاژ وجود دارد ولی در فیبر نوری به علت استفاده از نور افت ولتاژ وجود ندارد.

ـ دیوار آتش

دیوار آتش نرم افزاری یا سخت افزاری است که ارتباط شما با شبکه یا اینترنت و همچنین شبکه با شما را کنترل می کند.

پورت های اضافی و بلا استفاده را می بندد و جلوی دسترسی غیر مجاز از شبکه به سیستم شما را می گیرد و همچنین جلوی دسترسی غیر مجاز نرم افزارهای شما را به شبکه می گیرد.

دیوارهای آتش برای سازمانهایی که احتیاج به حفظ بیشتر امنیت شبکه دارند استفاده می شوند.

فصل دوم

شبکه

و

معرفی اجزای آن

مقدمه

شبکه به مجموعه ای از اتصالات بین دو یا چند کامپیوتر و زبانی( Protocol) که این کامپیوترها به کمک آن با یکدیگر صحبت می کنند شبکه می گویند. وقتی که ما دو یا چند کامپیوتر را به یکدیگر متصل کنیم به گونه ای که این دو بتوانند با هم تبادل اطلاعات کنند در واقع یک شبکه ساخته ایم.

الف-استفاده از منابع مشترک (اطلاعات، نرم افزارها و سخت افزارها).

ب-به روز بودن اطلاعات.

ج-جلوگیری از افزونگی اطلاعات.

د - تبادل سریعتر و دقیقتر اطلاعات

انواع شبکه ها نیز عبارتند از:

شبکه ها از لحاظ مقیاس جغرافیایی به سه گروه Lan ، Wan و Man تقسیم بندی می شوند :
شبکه محلی LAN : که مخفف Local Area Network می باشد ، شبکه ای با سرعت بالاست که به منظور برقراری ارتباط و مبادله ی داده ها بین کامپیوترها در یک محدوده ی جغرافیایی کوچک ، مثل یک اداره ، یک ساختمان و یا یک طبقه از یک برج طراحی شده است .
شبکه گسترده یا WAN : که مخفف Width Area Network می باشد ، جهت مبادله ی اطلاعات بین فواصل بسیار دور بکار می رود . این شبکه ناحیه ی جغرافیایی وسیعی مانند کل یک کشور ، کل یک قاره را در بر می گیرد . شبکه های WAN ممکن است از خطوط استیجاری شرکت مخابرات و یا ماهواره های مخابراتی جهت مبادله ی اطلاعات استفاده کنند .
شبکه شهری یا MAN : که مخفف Area Network Metropolitan می باشد شبکه های متعددی را که در نواحی مختلف یک شهر بزرگ یا کوچک واقع شده اند را به یکدیگر مرتبط می کند

اجزا ءشبکه :

اجزا اصلی یک شبکه کامپیوتری عبارتند از :

1 – کارت شبکه: NIC- Network Interface Card]] :

برای استفاده از شبکه و برقراری ارتباط بین کامپیوتر ها از کارت شبکه ای استفاده می شود که در داخل یکی از شیارهای برد اصلی کامپیوتر های شبکه " اعم از سرویس دهنده وگیرنده " بصورت سخت افزاری وبرای کنترل ارسال ودریافت داده نصب می گردد.(که در ادامه به آن می پردازیم.)

2 - رسانه انتقال Transmission Medium]]:

رسانه انتقال کامپیوتر ها را به یکدیگر متصل کرده وموجب برقراری ارتباط بین کامپیوترهای یک شبکه می شود . برخی از متداولترین رسانه های انتقال عبارتند از : کابل زوج سیم بهم تابیده " Twisted- Pair" ، کابل کواکسیال " Coaxial" وکابل فیبر نوری "Fiber- Optic"(که در ادامه به آن می پردازیم.) .

3- سیستم عامل شبکهOperating System]] :

سیستم عامل شبکه برروی سرویس دهنده اجرا می شود و سرویس های مختلفی مانند: اجازه ورود به سیستم "Login" ، رمز عبور "Password" ، چاپ فایل ها " Printfiles" ، مدیریت شبکه " Net work management " را در اختیار کاربران می گذارد.

مدل های شبکه:

در یک شبکه، یک کامپیوتر می تواند هم سرویس دهنده وهم سرویس گیرنده باشد. یک سرویس دهنده (Server) کامپیوتری است که فایل های اشتراکی وهمچنین سیستم عامل شبکه که مدیریت عملیات شبکه را بعهده دارد - را نگهداری می کند.

برای آنکه سرویس گیرنده " Client" بتواند به سرویس دهنده دسترسی پیدا کند ، ابتدا سرویس گیرنده باید اطلاعات مورد نیازش را از سرویس دهنده تقاضا کند. سپس سرویس دهنده اطلاعات در خواست شده را به سرویس گیرنده ارسال خواهد کرد.

سه مدل از شبکه هایی که مورد استفاده قرار می گیرند ، عبارتند از :

1 – شبکه نظیر به نظیر " peer-to-peer"

2 – شبکه مبتنی بر سرویس دهنده " Server- Based "

3 – شبکه سرویس دهنده / سرویس گیرنده " Client Server"

مدل شبکه نظیر به نظیر: در این شبکه ایستگاه ویژه ای جهت نگهداری فایل های اشتراکی وسیستم عامل شبکه وجود ندارد. هر ایستگاه می تواند به منابع سایر ایستگاه ها در شبکه دسترسی پیدا کند. هر ایستگاه خاص می تواند هم بعنوان Server وهم بعنوان Client عمل کند. در این مدل هر کاربر خود مسئولیت مدیریت وارتقاء دادن نرم افزارهای ایستگاه خود را بعهده دارد. از آنجایی که یک ایستگاه مرکزی برای مدیریت عملیات شبکه وجود ندارد ، این مدل برای شبکه های با کمتر از 10 ایستگاه بکار می رود .

مدل شبکه مبتنی بر سرویس دهنده :در این مدل شبکه ، یک کامپیوتر بعنوان سرویس دهنده کلیه فایل ها ونرم افزارهای اشتراکی نظیر واژه پرداز ها، کامپایلرها ، بانک های اطلاعاتی وسیستم عامل شبکه را در خود نگهداری می کند. یک کاربر می تواند به سرویس دهنده دسترسی پیدا کرده وفایل های اشتراکی را از روی آن به ایستگاه خود منتقل کند.

مدل سرویس دهنده / سرویس گیرنده :در این مدل یک ایستگاه در خواست انجام کارش را به سرویس دهنده ارائه می دهد وسرویس دهنده پس از اجرای وظیفه محوله ، نتایج حاصل را به ایستگاه در خواست کننده عودت می دهد.در این مدل حجم اطلاعات مبادله شده شبکه ، در مقایسه با مدل مبتنی بر سرویس دهنده کمتر است واین مدل دارای کارایی بالاتری می باشد.

ریخت شناسی شبکه" Net work Topology"

توپولوژی یا همبندی یک شبکه به معنای نوع ارتباطی است که مابین گره های آن شبکه برقرار است . این توپولوژی معمولاً نوع کابل مورد استفاده را نیز تعیین میکند انواع متداول توپولوژی ها در شبکه کامپیوتری عبارتند از :

توپولوژی خطی باس ( Bus Linear ):

در یک شبکه خطی چندین کامپیوتر به یک کابل به نام Bus متصل می شود . در این توپولوژی رسانه ی انتقال بین کلیه ی کامپیوتر ها مشترک است .

توپولوژی Bus از متداولترین توپولوژیهاست که در شبکه های محلی مورد استفاده قرار می گیرد . سادگی ، کم هزینه بودن و توسعه ی آسان این شبکه از نقاط قوت توپولوژی Bus می باشد . ضعف عمده ی این شبکه آنست که اگر کابل اصلی یا Back Bone که به عنوان پل ارتباطی بین کامپیوترهای شبکه می باشد ، قطع شود ، کل شبکه از کار خواهد افتاد .

شکل (1-2)

توپولوژی رینگ - حلقوی :

در توپولوژی باس کامپیوترها توسط یک رشته سیم به هم متصل میشوند که آغاز و پایان آن سیم توسط یک مقاومت 50 اهمی بسته شده است . در توپولوژی رینگ به جای بستن دو سر سیم ، آنها را به یکدیگر وصل نموده و تشکیل یک حلقه میدهند. این توپولوژی تمامی مزایا و معایب باس را دارد با این تفاوت که کنترل مقاومت سیم استوار تر بوده و اتصال آغاز و پایان سیم گاهی اوقات به دلیل فاصله زیاد دو سرسیم مشکل ساز می گردد.

توپولوژی هیبریدی :

سیستمی که از ترکیب باس و ستاره ای پدید می آید هیبریدی نام دارد .

در این حالت برخی از مسیرهای شبکه به صورت باس و برخی دیگر بصورت ستاره ای می باشند معمول ترین طراحی از این نوع اتصال هابصورت باس و اتصال ستاره ای کامپیوترها به هاب مربوط به خودشان می باشد .

توپولوژی ستاره ای :

شبکه های متوسط و بزرگ اغلب از توپولوژی ستاره ای استفاده میکنند. در این پیکربندی از کابل و سخت افزار بیشتری استفاده میشود اما مدیریت آن آسانتر و احتمال خرابی آن کمتر است کابل مورد استفاده توپولوژی ستاره ای اترنت کابل زوج بهم تابیده بدون حفاظ است . هر کامپیوتر در پیکربندی ستاره ای به یک هاب متصل میشود یک سر کابل به کارت شبکه یک کامپیوتر متصل میشود و سر دیگر آن به هاب که نقطه اتصال مرکزی کابل کشی شبکه را نزد هم میکند متصل میشود. هاب ها به اندازه های مختلف عرضه میشوند و مدلهای پیشرفته آنها میتواند خطاهای موجود در سیگنالها را تقویت کند.آماده سازی توپولوژی ستاره ای آسان است و عیب یابی در آن آسانتر از شبکه باس است چرا که یک کابل آسیب دیده تنها به روی یک کامپیوتر تاثیر می گذارد و از طرف دیگر کابل زوج بهم تابیده معمولاً گرانتر از کواکسیال است . توپولوژی ستاره ای به کابل بسیار زیاد و یک هاب نیاز دارد . تمامی اینها منجر به بالا رفتن هزینه شبکه میشود با این تفاوت که روش بهتری است .

توپولوژی توری Mesh :

در این توپولوژی هر کامپیوتری مستقیما به کلیه کامپیوترهای شبکه ها متصل می شود. مزیت این توپولوژی آن است که هر کامپیوتر با سایر کامپیوتر ها ارتباطی مجزا دارد. بنابراین ، این توپولوژی دارای بالاترین درجه امنیت واطمینان می باشد. اگر یک کابل ارتباطی در این توپولوژی قطع شود ، شبکه همچنان فعال باقی می ماند.

از نقاط ضعف اساسی این توپولوژی آن است که از تعداد زیادی خطوط ارتباطی استفاده می کند، مخصوصا زمانیکه تعداد ایستگاه ها افزایش یابند. به همین جهت این توپولوژی از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نیست. برای مثال ، در یک شبکه با صد ایستگاه کاری ، ایستگاه شماره یک نیازمند به نود ونه می باشد. تعداد کابل های مورد نیاز در این توپولوژی با رابطه N(N-1)/2
محاسبه می شود که در آن N تعداد ایستگاه های شبکه می باشد.

توپولوژی درختی Tree:

این توپولوژی از یک یا چند هاب فعال یا تکرار کننده برای اتصال ایستگاه ها به یکدیگر استفاده می کند. هاب مهمترین عنصر شبکه مبتنی بر توپولوژی درختی است : زیرا کلیه ایستگاه ها را به یکدیگر متصل می کند. وظیفه هاب دریافت اطلاعات از یک ایستگاه و تکرار وتقویت آن اطلاعات وسپس ارسال آنها به ایستگاه دیگر می باشد.

کارت شبکه (Network Interface Adapter)

کارت شبکه یا NIC ، وقتی که در شیار گسترش کامپیوتر قرار می‌گیرد، وسیله‌ای است که بین کامپیوتر و شبکه‌ای که کامپیوتر جزئی از آن است، اتصال برقرار می‌نماید. هر کامپیوتر در شبکه می‌بایست یک کارت شبکه داشته باشد که به باس گسترش سیستم(System's Expansion Bus) اتصال می‌یابد و برای رسانه شبکه (کابل شبکه) به عنوان یک واسطه عمل می‌کند.

در برخی کامپیوترها، کارت شبکه با مادربورد یکی شده است، اما در بیشتر مواقع شکل یک کارت گسترش (Expansion Card) را به خود می‌گیرد که یا به ISA سیستم (Industry Standard Architecture، و یا به PCI (Peripheral Component Interconnect) متصل می‌گردد.

کارت شبکه به همراه نرم‌افزار راه اندازی (device driver) آن، مسئول اکثر کارکردهای لایه data-link و لایه فیزیکی می‌باشد. کارت‌های شبکه، بسته به نوع کابلی که پشتیبانی می‌کنند، اتصال دهنده‌های (Connectors) خاصی را می‌طلبند. (کابل شبکه از طریق یک اتصال دهنده به کارت شبکه وصل می‌شود) برخی کارت‌های شبکه بیش از یک نوع اتصال دهنده دارند که این قادر می‌سازد که آنها را به انواع مختلفی از کابلهای شبکه اتصال دهیم.

عملکردهای اساسی کارت شبکه

کارت شبکه عملکردهای گوناگونی را که برای دریافت و ارسال داده‌ها در شبکه حیاتی هستند، انجام می‌دهد که برخی از آنها عبارتند از:

1- Data encapsulation: کارت شبکه و درایور (راه‌انداز) آن، مسئول ایجاد فریم در اطراف داده تولید شده توسط لایة شبکه و آماده‌سازی آن برای انتقال هستند.

2- Signal encoding and decoding: در واقع کارت شبکه طرح کدگذاری لایه فیزیکی را پیاده می‌کند و داده‌های دودویی (binary) تولید شده توسط لایه شبکه را به سیگنال‌های الکتریکی قابل انتقال بر روی کابل شبکه تبدیل می‌نماید. همچنین سیگنال‌های دریافتی از روی کابل را برای استفاده لایه‌های بالاتر به داده‌های دودویی تبدیل می‌سازد.

3- Data transmission and reception: کارکرد اساسی کارت شبکه، تولید و انتقال سیگنال‌های متناسب در شبکه و دریافت سیگنال‌های ورودی است. طبیعت سیگنال‌ها به کابل شبکه و پروتکل لایه datalink بستگی دارد. در یک LAN فرضی، هر کامپیوتر هم بسته‌های عبوری در شبکه را دریافت می‌کند و کارت شبکه آدرس مقصد لایه datalink را بررسی می‌کند تا ببیند آیا بسته برای کامپیوتر مذکور فرستاده شده یا خیر. در صورت مثبت بودن پاسخ، کارت شبکه بسته را برای انجام پردازش توسط لایه بعدی از کامپیوتر عبور می‌دهد، در غیر اینصورت بسته را به دور می افکند.

کارت شبکه قابل نقل و انتقال (Portable Computer Network Adapters)
بسیار احتمال دارد که در شبکه ما یک کامپیوتر کیفی و قابل حمل وجود داشته باشد. گستره وسیعی از کارت شبکه‌های مناسب این کامپیوترها قابل دستیابی است.

نوعی از کارت شبکه که در کامپیوترهای کیفی استفاده می‌شود عبارتست از: کارت PCMCIA یا همان PC Card.
کارت PC در یک شیار و یا در یک جفت شیار موجود در کناره کامپیوتر کیفی جای می‌گیرد. کابل شبکه با استفاده از ابزاری به نام "dongle" به کارت PC متصل می‌شود. کارتهای PC جز ابزارهای "Plug-and-Play" هستند، و نیز می‌توان در حالیکه کامپیوتر روشن و در حال فعالیت است، آنها را نصب یا خارج نمود و پس از نصب آنها نیازی به restart کردن کامپیوتر نیست

نصب کارت شبکه

فرایند نصب کارت شبکه شامل مراحل زیر است:

* جایدهی فیزیکی کارت در کامپیوتر.

* پیکربندی (Configuring) کارت برای استفاده از منابع سخت‌افزاری مناسب.

* نصب نرم‌افزاری راه‌اندازی (device driver) کارت.

در مراحل نصب و راه‌اندازی شبکه ابتدا می‌بایست مسیر کابل‌کشی که بطور فیزیکی کامپیوترها را به یکدیگر متصل می‌کند مشخص شود. یک روش آسان ولی مؤثر در طراحی مسیر جایگیری کابل‌ها، این است که با در دست داشتن یک دفترچه یادداشت و یک مداد، از یک مکان دلخواه برای کامپیوتر به سمت مکان دیگر حرکت کنیم .

بدین شکل یک طرح کلی را از کف مکان مورد نظر خود بدست می آید؛ همینطور که پیش می‌رویم هرگونه مانعی را که می‌بایست فکری برایش کرد یادداشت می کنیم مثل دیوارها، لوله‌ها، لوازم مورد نظر،‌درخت‌ها و غیره.

اگر قصد داشته باشیم کابل‌کشی را بر روی زمین و به موازات لبه‌های دیوار انجام دهیم، خوب است کابل‌ها را با استفاده از یک سری نگهدارنده‌های پلاستیکی به دیوار محکم کنیم.در هنگام نصب کابل در اطراف مجراهای گرمایی یا تهویه، سیستم‌های خلاء مرکزی و یا سیستم‌های برق، باید دقت لازم را داشت.
پس از طراحی مسیر کابل‌ها، به اندازه‌گیری مسیر واقعی آنها بر روی زمین می پردازیم. فراموش نشود که اگر قرار است یک کامپیوتر بر روی میز قرار گیرد لازم است که فاصله پشت کیس کامپیوتر را تا زمین اندازه‌ بگیریم. همچنین اندازه‌ گوشه‌ها و زوایای دیوارها را بیفزایید. پس از پایان این مرحله مجدداً‌ به اندازه‌گیری مسیر کابل‌ها می بپردازیم و اندازه‌های قبلی خود را بررسی و اصلاح می نمائیم. آنگاه همة‌ اندازه‌های بدست آمده را برای بدست آوردن کل طول کابل مورد نیاز، با هم جمع می کنیم. اندازه‌ای حدود ده فوت را به کل اندازه‌ کابل مورد نیاز می افزاییم، این طول اضافی بابت موانعی است که به آسانی قابل اندازه‌گیری نیستند مثل زوایا و گوشه‌ها و یا پله‌ها.
برای ادامه کار ما به کابل Cat5 به همراه اتصال دهنده‌های RJ-45 نیاز داریم.
به منظور جایدهی فیزیکی کارت شبکه درکامپیوتر، ابتدا کامپیوتر را خاموش می کنیم.

سپس کیس کامپیوتر را باز می کنیم و به دنبال یک شیار (slot) آزاد می گردیم. در بازار هر دو نوع کارت شبکه ISA و PCI وجود دارند و ما قبل از انتخاب کارت باید بررسی کنیم که کامپیوترمان چه نوع شیاری را دارا می‌باشد. کارت‌های ISA برای استفاده‌های معمولی شبکه کافی هستند اما امروزه این نوع باس‌ها با PCI جایگزین شده‌اند. در صورتیکه بخواهیم کامپیوتر خود را به شبکه‌های پر سرعت (100-Mbps) وصل کنیم، باس PCI را ترجیح داده می شود.. پس از خارج ساختن پوشش شیار، کارت را درون شیار جای می دهیم و آن را محکم می کنیم.

در مرحله دوم،‌ پیکربندی کارت شبکه به منظور استفاده آن از منابع سخت‌افزاری خاص صورت می‌گیرد. مثالهایی از این منابع سخت‌افزاری عبارتند از:

- Interrupt requests (IRQS): یعنی خطوط سخت‌افزاری که وسایل جانبی از آنها برای فرستادن سیگنال‌ها به پردازشگر و درخواست توجه آن، استفاده می‌کنند.

- Input/Output (I/O) port addresses: این مکان‌ها در حافظه برای استفاده وسایل خاص و به منظور تبادل اطلاعات با دیگر بخشهای کامپیوتر، تخصیص داده می‌شوند.
- Memory addresses: این مکانها از حافظه توسط وسایل خاص و به منظور نصب BIOS با هدف خاصی استفاده می‌شوند.

- Direct memory access (DMA) channels: یعنی مسیرهای سیستمی که وسایل از آنها برای تبادل اطلاعات با حافظه سیستم استفاده می‌کنند.

کارت‌های شبکه معمولاً از آدرسهای حافظه یا DMA استفاده نمی‌کنند، اما هر کارت شبکه به یک IRQ و نیز آدرس I/O پورت برای برقراری ارتباط با کامپیوتر نیاز دارد. وقتی که ما کامپیوتر و کارت شبکه‌ای را داشته باشیم که هر دو از استاندارد "Plug and Play" (یعنی توانایی یک سیستم کامپیوتری برای پیکربندی خودکار وسیله‌ای که به آن افزوده می‌شود) پشتیبانی کنند، فرایند پیکربندی (مرحله دوم) به طور خودکار انجام می‌گیرد. کامپیوتر کارت شبکه را تشخیص داده،‌آن را شناسایی می‌کند، همچنین منابع آزاد را مکان‌یابی کرده و به پیکربندی کارت شبکه برای استفاده از آنها اقدام می‌کند. عدم وجود مکان "Plug and Play" به معنی آنست که ما باید کارت شبکه را برای استفاده از IRQ خاص و پورت I/O پیکربندی کنیم و سپس این تنظیمات را با تنظیمات درایور کارت شبکه تطبیق دهیم. البته این حالت بیشتر در کارت‌ شبکه‌های قدیمی اتفاق می‌افتد. تقریباً از ویندوز 95 به بعد، ابزارهایی به منظور تشخیص برخوردهای سخت‌افزاری در اختیار کاربران قرار گرفته است. "Device Manager" تنظیمات سخت‌افزاری همه اجزاء را در کامپیوتر فهرست می‌کند، و هنگامیکه در مورد کارت شبکه‌ای که به تازگی نصب شده، یک برخورد سخت‌افزاری پیش می‌آید، این ابزار شما را آگاه می‌سازد.

ما می‌توانیم از "Device Manager" برای تشخیص اینکه کارت شبکه با چه وسیله‌ای برخورد دارد و چه منبعی احتیاج به تنظیم دارد، استفاده نمائیم.

مرحله سوم شامل نصب درایو‌های کارت شبکه است. نرم‌افزار راه‌اندازی (device driver) بخشی از کارت شبکه است که کامپیوتر را قادر می‌سازد با کارت شبکه ارتباط برقرار کرده و کارکردهای مورد نیاز را اجرا کند. در حقیقت تمامی کارت‌های شبکه برای پشتیبانی از سیستم‌های عامل مطرح،‌ با یک نرم‌افزار راه‌اندازی عرضه می‌شوند، اما در بسیاری از موارد، ما حتی به این نرم‌افزار احتیاج پیدا نخواهیم کرد زیرا سیستم‌های عاملی مثل ویندوز، مجموعه‌ای از درایوها را برای مدلهای کارت شبکه پراستفاده و رایج شامل می‌گردند. با وجود امکان "Plug and Play"، علاوه بر تنظیم پیکربندی منابع سخت‌افزاری کارت شبکه، درایور مناسب نیز نصب می‌شود. ما می‌توانیم جدیدترین درایورهای مربوط به کارت شبکه را از سایت سازندة آن بدست آوریم. البته نصب درایور جدید تنها در صورت بروز مشکل ضرورت پیدا می‌کند.

کابل در شبکه

در شبکه های محلی از کابل بعنوان محیط انتقال و بمنظور ارسال اطلاعات استفاده می گردد.ازچندین نوع کابل در شبکه های محلی استفاده می گردد. در برخی موارد ممکن است در یک شبکه صرفا" از یک نوع کابل استفاده و یا با توجه به شرایط موجود از چندین نوع کابل استفاده گردد. نوع کابل انتخاب شده برای یک شبکه به عوامل متفاوتی نظیر : توپولوژی شبکه ، پروتکل و اندازه شبکه بستگی خواهد داشت .

آگاهی از خصایص و ویژگی های متفاوت هر یک از کابل ها و تاثیر هر یک از آنها بر سایر ویژگی های شبکه، بمنظور طراحی و پیاده سازی یک شبکه موفق بسیار لازم است .

* کابلUnshielded Twisted pair” UTP

متداولترین نوع کابلی که در انتقال اطلاعات استفاده می گردد ، کابل های بهم تابیده می باشند. این نوع کابل ها دارای دو رشته سیم به هم پیچیده بوده که هر دو نسبت زمین دارای یک امپدانش یکسان می باشند. بدین ترتیب امکان تاثیر پذیری این نوع کابل ها از کابل های مجاور و یا سایر منابع خارجی کاهش خواهد یافت . کابل های بهم تابیده دارای دو مدل متفاوت : Shielded ( روکش دار ) و Unshielded (بدون روکش ) می باشند. کابل UTP نسبت به کابل STP بمراتب متداول تر بوده و در اکثر شبکه های محلی استفاده می گردد.کیفیت کابل های UTP متغیر بوده و از کابل های معمولی استفاده شده برای تلفن تا کابل های با سرعت بالا را شامل می گردد. کابل دارای چهار زوج سیم بوده و درون یک روکش قرار می گیرند. هر زوج با تعداد مشخصی پیچ تابانده شده (در واحد اینچ ) تا تاثیر پذیری آن از سایر زوج ها و یاسایر دستگاههای الکتریکی کاهش یابد.

شکل (2-2)

کابل های UTP دارای استانداردهای متعددی بوده که در گروههای (Categories) متفاوت زیر تقسیم شده اند:
کاربرد
Cat 1 فقط صوت کابل های تلفن
Cat 2 داده با سرعت 4 مگابیت در ثانیه
Cat 3 داده با سرعت 10 مگابیت درثانیه
Cat 4 داده با سرعت 20 مگابیت در ثانیه
Cat 5 داده با سرعت 100 مگابیت در ثانیه
مزایای کابل های بهم تابیده :
1- سادگی و نصب آسان
2- انعطاف پذیری مناسب
3- دارای وزن کم بوده و براحتی بهم تابیده می گردند.
معایب کابل های بهم تابیده :
1- تضعیف فرکانس
2- بدون استفاده از تکرارکننده ها ، قادر به حمل سیگنال در مسافت های طولانی نمی باشند.
3- پایین بودن پهنای باند
4- بدلیل پذیرش پارازیت در محیط های الکتریکی سنگین بخدمت گرفته نمی شوند.

کانکتور استاندارد برای کابل های UTP ، از نوع RJ-45 می باشد. کانکتور فوق شباهت زیادی به کانکتورهای تلفن (RJ-11) دارد. هر یک از پین های کانکتور فوق می بایست بدرستی پیکربندی گردند. (RJ:Registered Jack)

شکل (3-2)

کابل کواکسیال

یکی از مهمترین محیط های انتقال در مخابرات کابل کواکسیال و یا هم محور می باشد . این نوع کابل ها از سال 1936 برای انتقال اخبار و اطلاعات در دنیا به کار گرفته شده اند. در این نوع کابل ها، دو سیم تشکیل دهنده یک زوج ، از حالت متقارن خارج شده و هر زوج از یک سیم در مغز و یک لایه مسی بافته شده در اطراف آن تشکیل می گردد. در نوع دیگر کابل های کواکسیال ، به حای لایه مسی بافته شده ، از تیوپ مسی استوانه ای استفاده می شود. ماده ای پلاستیکی این دو هادی را از یکدیگر جدا می کند. ماده پلاستیکی ممکن است بصورت دیسکهای پلاستیکی یا شیشه ای در فواصل مختلف استفاده و مانع از تماس دو هادی با یکدیگر شود و یا ممکن است دو هادی در تمام طول کابل به وسیله مواد پلاستیکی از یکدیگر جدا گردند.

شکل (4-2)

مزایای کابل های کواکسیال :

1.قابلیت اعتماد بالا.

2.ظرفیت بالای انتقال ، حداکثر پهنای باند 300 مگاهرتز.

3.دوام و پایداری خوب.

4.پایطن بودن مخارج نگهداری.

5.قابل استفاده در سیستم های آنالوگ و دیجیتال.

6.هزینه پایین در زمان توسعه.

7. پهنای باند نسبتاً وسیع که مورد استفاده اکثر سرویس های مخابراتی از جمله تله کنفرانس صوتی و تصویری است.

معایب کابل های کواکسیال :

1.مخارج بالای نصب.

2.نصب مشکل تر نسبت به کابل های به هم تابیده.

3. محدودیت فاصله.

4.نیاز به استفاده از عناصر خاص برای انشعابات.

از کانکتورهای BNC" “Bayone -Neill - Concelman بهمراه کابل های کواکسیال استفاده می گردد. اغلب کارت های شبکه دارای کانکتورهای لازم در این خصوص می باشند.

شکل (5-2)

فیبر نوری

یکی از جدیدترین محیط های انتقال در شبکه های کامپیوتری ، فیبر نوری است . فیبر نوری از یک میله استوانه ای که هسته نامیده می شود و جنس آن از سیلیکات است تشکیل می گردد. شعاع استوانه بین دو تا سه میکرون است . روی هسته ، استوانه دیگری ( از همان جنس هسته ) که غلاف نامیده می شود ، استقرار می یابد. ضریب شکست هسته را با M1 و ضریب شکست غلاف را با M2 نشان داده و همواره M1>M2 است . در این نوع فیبرها ، نور در اثر انعکاسات کلی در فصل مشترک هسته و غلاف ، انتشار پیدا خواهد کرد. منابع نوری در این نوع کابل ها ، دیود لیزری و یا دیودهای ساطع کننده نور می باشند.منابع فوق ، سیگنال های الکتریکی را به نور تبدیل می نمایند.

شکل (6-2)

مزایای فیبر نوری:

1. حجم و وزن کم.

2.پهنای باند بالا.

3.تلفات سینگال کم و در نتیجه فاصله تقویت کننده ها زیاد می گردد.

4.فراوانی مواد تشکیل دهنده آنها.

5.مصون بودن از اثرات القای الکترو مغناطیسی مدارات دیگر.

6.آتش زا نبودن آنها به دلیل عدم وجود پالس الکتریکی در آنها.

7.مصون بودن در مقابل عوامل جوی و رطوبت

8.سهولت در امر کبل کشی و نصب .

9. استفاده در شبکه های مخابراتی آنالوگ و دیجیتال .

10.مصونیت در مقابل پارازیت

معایب فیبر نوری :

1- براحتی شکسته شده و می بایست دارای یک پوشش مناسب باشند. مسئله فوق با ظهور فیبر های تمام پلاستیکی و پلاستیکی / شیشه ای کاهش پیدا کرده است .
2- اتصال دو بخش از فیبر یا اتصال یک منبع نور به فیبر ، فرآیند دشواری است . در چنین حالتی می توان از فیبرهای ضخیم تر استفاده کرد اما این مسئله باعث تلفات زیاد و کم شدن پهنای باند می گردد.

3- از اتصالات T شکل در فیبر نوری نمی توان جهت گرفتن انشعاب استفاده نمود. در چنین حالتی فیبر می بایست بریده شده و یک Detector اضافه گردد. دستگاه فوق می بایست قادر به دریافت و تکرار سیگنال را داشته باشد.

4- تقویت سیگنال نوری یکی از مشکلات اساسی در زمینه فیبر نوری است . برای تقویت سیگنال می بایست سیگنال های توری به سیگنال های الکتریکی تبدیل ، تقویت و مجددا" به علائم نوری تبدیل شوند.

کابل های استفاده شده در شبکه های اترنت

Specification Cable Type Maximum length
10BaseT Unshielded Twisted Pair 100 meters
10Base2 Thin Coaxial 185 meters
10Base5 Thick Coaxial 500 meters
10BaseF Fiber Optic 2000 meters
100BaseT Unshielded Twisted Pair 100 meters
100BaseTX Unshielded Twisted Pair 220 meters

پروتکل های شبکه

پروتکل یکی از عناصر مهم در ایجاد زیر ساخت منطقی در یک شبکه کامپیوتری محسوب می گردد. کامپیوترهای موجود در شبکه بر اساس پروتکل تعریف شده قادر به ایجاد ارتباط با یکدیگر خواهند بود. پروتکل مشتمل بر مجموعه ای از قوانین و یا شامل مجموعه ای از روتین های استاندارد بوده که عناصر موجود در شبکه از آنان برای ارسال اطلاعات استفاده می کنند.

در ویندوز ۲۰۰۰ نظیر ویندوز NT و ۹۵ از پروتکل های متعدد ی نظیر : NWlink ( نسخه پیاده سازی شده از پروتکل IPX/SPX توسط مایکروسافت ) و NetBEUI ( یک پروتکل ساده سریع که در شبکه های کوچک با تاکید بر عدم قابلیت روتینگ ) استفاده می گردد) . در ویندوز۲۰۰۰ از پروتکل TCP/IP استفاده می گردد.

مدل شبکه ای OSI

بمنظور شناخت مناسب نحوه عملکرد پروتکل در شبکه می بایست با برخی از مدل های رایج شبکه که معماری شبکه را تشریح می نمایند، آشنا شویم. مدل OSI (Open Systems Interconnection) بعنوان یک مرجع مناسب در این زمینه مطرح است . در مدل فوق از هفت لایه برای تشریح فرآیندهای مربوط به ارتباطات استفاده می گردد.

در حقیقت هریک از لایه ها مسیولیت انجام عملیات خاصی را برعهده داشته و معیار و شاخص اصلی تقسیم بندی بر اساس عملیات مربوطه ای که می بایست در هر لایه صورت پذیرد. مدل OSI بعنوان یک مرجع و راهنما برای شناخت عملیات مربوط به ارتباطات استفاده می گردد. در بعد پیاده سازی خیلی از پروتکل دقیقا" از ساختار مدل OSI تبعیت نخواهند کرد. ولی برای شروع و آشنا شدن با عملکرد یک شبکه از بعد ارسال اطلاعات مطالعه مدل فوق موثر خواهد بود.شکل زیر هفت لایه معروف مدل OSI را نشان می دهد .

ارسال و دریافت اطلاعات از طریق لایه های مربوطه در کامپیوترهای فرستنده و گیرنده انجام خواهد شد. داده ها توسط یک برنامه و توسط کاربر تولید خواهند شد ( نظیر یک پیام الکترونیکی ) .شروع ارسال داده ها از لایه Application و در ادامه با حرکت به سمت پایین در هر لایه عملیات مربوط انجام و اطلاعاتی به بسته های اطلاعاتی اضافه خواهد شد.

در آخرین لایه ( لایه فیزیکی ) با توجه به محیط انتقال استفاده شده داده ها به سیگنالهای الکتریکی، پالس هائی از نور و یا سیگنالهای رادیوئی تبدیل و از طریق کابل و یا هوا برای کامپیوتر مقصد ارسال خواهند شد. پس از دریافت داده در کامپیوتر مقصد عملیات معکوس توسط هر یک از عناصر موجود در شبکه بر روی آنها انجام و در نهایت با رسیدن داده به لایه Application و بکمک یک برنامه امکان استفاده از اطلاعات اراسالی توسط برنامه مربوطه فراهم خواهد شد. شکل زیر نحوه انجام فرآیند فوق را نشان می دهد.

شناخت مدل فوق از این جهت مهم است که در پروتکل های پشته ای نظیر TCP/IP پروتکل های متعدد در لایه های متفاوت وجود داشته وهر یک دارای عملکرد اختصاص مربوط به خود می باشند.

پروتکل های TCP ، UDP ، IP از جمله پروتکل هائی هستند که هریک عملیات مربوط به خود را با توجه به لایه مربوطه انجام می دهند. در ادامه به معرفی اولیه هر یک از آنها خواهیم پرداخت . مدل OSI تنها مدل استفاده شده در شبکه نمی باشد و از مدل های دیگری نظیرمدل DoD (Department of Defence)) نیز استفاده می گردد.

چرا پروتکل TCP/IP ؟

در اوایل دهه­ى 70 تیم طراح TCP/IP اهداف خود را به این شکل مشخص کرد: "ارتباطات بین شبکه­اى شامل دو بخش اصلى می­شود: انتقال سریع پیام و کنترل همه­جانبه­ى مکالمات."
TCP/IP نام خود را از دو تفاهم­نامه­ى بااهمیت (تفاهم­نامه­ى کنترل انتقال Transmission Control Protocol و تفاهم­نامه­ى اینترنت Internet Protocol) وام گرفته­است. TCP/IP در واقع مجموعه­اى از تفاهم­نامه­هاى مختلف مانند HTTP و FTP است که در حوزه­هاى دیگر داراى اهمیت هستند. TCP/IP براى مصرف­کنندگان واقعى مناسب و بی­دردسر است.

TCP/IP به طور تقریبى در تمام شبکه­هاى گسترده، بدون سیم و محلى (بدون توجه به تامین­کننده) اجرا می شود.موارد استفاده­ى TCP/IP در انتقال داده­ها و شبکه­هاى صوتى است

تحولاتی که در این زمینه می توان به آن اشاره کرد نسخه­ى شماره­ى 6 IP تحت عنوان آینده­ى اینترنت به بازار معرفى شده است.

پروتکل TCP/IP استاندارد فعلی برای شبکه های بزرگ است . با اینکه پروتکل فوق کند و مستلزم استفاده از منابع بیشتری است ولی بدلیل مزایای بالای آن نظیر : قابلیت روتینگ ، استفاده در اغلب پلات فورم ها و سیستم های عامل همچنان در زمینه استفاده از پروتکل ها حرف اول را می زند. با استفاده از پروتکل فوق کاربری با در اختیار داشتن ویندوز و پس از اتصال به شبکه اینترنت براحتی قادر به ارتباط با کاربر دیگری خواهد بود که از مکینتاش استفاده می کند .

برای مدیران شبکه امروزه کمتر محیطی را می توان یافت که نیازبه دارا بودن دانش کافی در رابطه با TCP/IP نباشد. حتی سیستم عامل شبکه ای ناول که سالیان متمادی از پروتکل IPX/SPX برای امر ارتباطات خود استفاده می کرد در نسخه شماره پنج خود به ضرورت استفاده از پروتکل فوق واقف و نسخه اختصاصی خود را در این زمینه ارائه نمود.

پروتکل TCP/IP در ابتدا برای استفاده در شبکه ARPAnet ( نسخه قبلی اینترنت ) طراحی گردید. وزارت دفاع امریکا با همکاری برخی از دانشگاهها اقدام به طراحی یک سیستم جهانی نمود که دارای قابلیت ها و ظرفیت های متعدد حتی در صورت بروز جنگ هسته ای باشد. پروتکل ارتباطی برای اینچنین شبکه ای TCP/IP در نظر گرفته شد.

بمنظور پیکربندی مناسب پروتکل TCP/IP در ویندوز ۲۰۰۰ می بایست به موارد ذیل توجه نمود:

_ تخصیص دستی آدرس IP برای هر یک از منابع ضروری در شبکه و یا استفاده منابع ضروری در شبکه از سیستمی که بصورت پویا به آنان IP اختصاص خواهد داد. در این حالت لازم است که سرویس دهنده ای که رسالت فوق در شبکه را برعهده خواهد گرفت نصب و پیکربندی گردد. ( DHCP server )

_ جایگاه Subnet mask . بکمک آن می توان مشخص نمود که کدام بخش IP مربوط به شماره شناسائی (ID) شبکه بوده وکدام بخش مربوط به شماره شناسائی (ID) کامپیوتر Host است.

_ در صورتیکه لازم است بسته های اطلاعاتی از شبکه خارج و برای شبکه دیگر ارسال گردنند( روتینگ ) می بایست Gateway پیش فرض را مشخص نمود.

_ آدرس مربوط به DNS که مسئولیت حل مشکل تبدیل نام به آدرس را برعهده خواهد داشت .

ذکر این نکته ضروری است که استفاده از DNS در شبکه های ویندوز ۲۰۰۰ که بعنوان کنترل کننده دامنه محسوب شده و در کنار خود از Active Directory استفاده می کند یک ضرورت است نه انتخاب.

_ آدرس مربوط به سرویس دهنده WINS که مسئولیت برطرف کردن اسامی NetBIOS به IP مربوط را برعهده خواهد داشت. در صورت نیاز می توان امکان NetBIOS برروی TCP/IP را غیر فعال نموده و در چنین حالتی ضرورتی به نصب سرویس دهنده WINS نخواهد بود.

اغلب موارد فوق را می توان با استفاده از سرویس دهنده DHCP بصورت اتوماتیک انجام داد. شکل صفحه بعد نحوه تغییر خصایص پروتکل TCP/IP در ویندوز ۲۰۰۰ را نشان می دهد.