فریمان به فاصله 75 کیلومتری از شهر مشهد واقع شده است. این شهرستان با 3325 کیلومتر مربع وسعت از شمال و شمال غربی با مشهد، از شرق با تربت جام و از جنوب با تربت حیدریه هم مرز است. ارتفاع آن از سطح دریا 1405 متر می باشد و دارای دو بخش مرکزی و قلندرآباد است. این شهرستان 5 دهستان با نام های فریمان، سنگ بست، بالابند و قلندرآباد و مجموعا دارای 177 آبادی دارای سکته است. دو رشته کوه در اطراف فریمان قرار دارد که بلندترین آنها کوه کیلاق با 2942 متر ارتفاع می باشد و کوه بی بی غیب با ارتفاع 2881 متر، قطار النگ 2605 متر و کوه دال با ارتفاع 2219 متر در زمره بلندترین قلل این شهرستان به شمار می آیند. در این منطقه رودخانه های فریمان سنگ بست، قلندرآباد، کلاته منار و براشک جریان دارند و پوشش گیاهی آن متشکل است از درختان ارس، پسته و گونه های گون، درمنه، قیاق گل بنفشه و ... . در مجموعه حیات وحش شهرستان فریمان حیواناتی همچون قوچ، آهوکل، خرگوش و پرندگانی نظیر کبک و تیهو زندگی می کنند که این خود از آب و هوای مساعد این منطقه حکایت می کند.

GEOGRAPHICAL POSITION OF FARIMAN

Fariman is located 75km far from Mashad with geographic coordinates of 35-42 north and 59-5 1 east. Fariman is Neyshbour of Mashad from north and north-west, Neyshbour of Torbat-e- Jaam from east and from south have same border with Torbat-e- Heydarieh. Its height from sea is 1405m and it’s divided to two parts including central part and Ghalandar Abad. This township has 5 rural districts including Farian, SangBast, SefidSang, Ghalandar Abad, BalaBand and totally it has 177 villages with residents. Two mountains are surrounding Fariman which the highest one is Keylagh (with 2942 m height) Bibi Gheib (2881 m), Ghataar Alang (2605 m), Daal(2219 m) are considered as high mountains. Fariman, Sangbast, Ghalandar Abad, Kalateh Manaar and berashk rivers are flowing in this region. In the animal complex of Fariman there are animals such as Ram, rapid, birds such as partridge that shows the suitable climate of this region.

پیشینه‌ی تاریخی

شهر فریمان یکی از قدیمی ترین زیستگاههای خراسان بوده بطوریکه مصداق آن تپه ها و محوطه های تاریخی است که هزاره چهارم قبل از میلاد مسیح تا اواخر دوره اسلامی در این شهرستان وجود دارد. فریمان در گذشته همواره از وقایع تاریخی نیشابور متاثر بوده به زعمی که این منطقه اسفنج یا اشبند نامیده شده است که از مضافات نیشابور کهن بوده است. مرکز آن فرهاد گرد یا فرهاد بود که اکنون در 15 کیلومتری غرب شهر فریمان قرار دارد. همچنین کاروانسرای فریمان در راه یکی از انشعابات جاده ابریشم که سنگ بست را به هرات اتصال می داد قرار داشت. سنگ بست به سبب موقعیت ممتازش بر کنار جاده ابریشم و قرار گرفتن در تقاطع راههای پنچ گانه: مرو، هرات، قهستان نیشابور و توس بسیار مورد توجه بوده و با اهمیت بود. این اهمیت چنان زیاد بود که ارسلان جاذب سپه دار توس در دوره غزنوی در این مکان کاروانسرای بزرگی ساخت و آخر الامر در جوار همان عمارت به خاک سپرده شد. در حال حاضر آثار تاریخی- سیاحتی فراوانی در این شهرستان به جای مانده است که بطور احتمالی به ذکر آنها می پردازیم.

*تحقیق آزمایشگاه هیدرولیک: ارزیابی و شبیه سازی عملکرد شبکه آبرسانی شهر فریمان*

چکیده

مصرف روز افزون منابع محدود آب ,به دلیل رشد جمعیت شهرها , پیشرفت صنایع و رشد سطح فرهنگ مردم , بررسی دقیق و همه جانبه شبکه ها و تاسیسات توزیع آب را ضروری می سازد . فقدان منابع آب سطحی دائمی در بسیاری از حوزه های آبریز ایران , و نیز هزینه نسبتاً بالای تصفیه آن برای مصارف شرب , استفاده از منابع زیرزمینی را به صورت امری اجتناب ناپذیر در آورده است . این منابع به دلیل برداشت بیش از اندازه , به منابع جبران ناپذیر تبدیل شده و در برخی مناطق مانند استان های تهران , خراسان و کرمان وضعیت نگران کننده ای پیدا کرده اند. لذا بررسی وضعیت شبکه های آبرسانی تمام استانها به خصوص استانهای مذکور که در آینده با مشکل تامین اب مواجه خواهند شد , به ویژه برای برآورده ساختن انتظارات مشترکین شرکت های آب و فاظلاب امری ضروری به نظرمیرسد . با توجه به ضرورت اشاره شده برای بررسی شبکه آبرسانی شهرهای استان خراسان ,شهر فریمان به عنوان نمونه انتخاب و مسائل موجود در ان از قبیل میزان مصرف و نحوه تغییرات آن , وضعیت شبکه موجود , میزان آب به حساب نیامده و اتفاقات شبکه مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است. متوسط مصرف سرانه ,ضرایب حداکثر روزانه و ساعتی مصرف , و نیز مقدار نشت برای شهر مورد نظر اندازهگیری شده و با استانداردهای موجود در ایران مقایسه شده اند. سپس به کمک روش اعمال دبی مصرفی پیشنهادی در این تحقیق,کالیبراسیون شبکه صورت پذیرفته که کشف دوشیربسته در مسیر اصلی لوله های شهر از نتایج قابل توجه آن می باشد. هم چنین بررسی حوادث و اتفاقات در شبکه ابرسانی شهر مذکور نیز نشان داد که بیشترین تعداد حوادث مربوط به لوله های از جنس پلی اتیلن می باشد.

Assessment and Simulatoin of Fariman

Water Distribution System

Navayineya, B.(Ph.D) Sharifi, M.B.(Ph.D) Salemi, A. (M.Sc

Abstract

Growing population and improvementof living standard on one hand limited drinking water sources on the other , have forced the related authorities to optimize and normally extensive and upgrade the existing water distribution systems. These networks are normally extensive and costly, in which a correct methodology to keep its performance at acceptable level in needed. In this article, the city of Fariman in the province of khorassan was selected to carry out the above studies . In this research, the design parameters such as average per capita, water consumption daily water consumption , pick hourly and daily consumption , percentage of leakage and water meter calibration water experimentally investigated. Also the information on the physical condition of exiting water distribution system and implemented and compared with recommended Iranian code of practice , and showed good agreement.

مقدمه

درحال حاضر , تمامی شهرهای ایران دارای شبکه بهداشتی تو زیع آب می باشند .ولی این شبکه ها که قدمت بسیاری از انها از 40 سال نیز تجاوز می کند, نیاز به بررسی و رسیدگی گسترده دارند . تعیین نقاط قوت و ضعف شبکه ها امری است که با انجام تحقیقات اصولی ,مدون و برنامه ریزی شده به نتیجه خواهد رسید . بازسازی با کالیبراسیون نقشه شبکه های موجود , ارزیابی میزان مصرف و تغییرات آن , تعیین مناطق ضعیف شبکه از لحاظ فشار (در زمان پیک مصرف یا در صورت بهره برداری از شیرهای آتش نشانی ), تلفات و اتفاقات و امثال آن از نمونه فعالیتهای لازم برای این منظور می باشند . از طرفی اطلاعات اساسی مورد نیاز برای طراحی شبکه های آبرسانی مانند متوسط مصرف سرانه و ضرایب حداکثر روزانه وساعتی , در کشور ما عمدتاً از منابع خارجی اقتباس می شود . این اطلاعات ممکن است برای تمام مناطق کشور ما صد در صد قابل تعمیم نباشد . لذا بازنگری با اندازه گیری مستقیم , برای مناطق مختلف کشور ,در بعضی موارد به شدت احساس می شود . به همین منظور مطالعاتی برای بعضی از شبکه های آبرسانی شهرهای مختلف که در سال های اخیر بیشتر شامل وضعیت آب به حساب نیامده می باشد , صورت پذیرفته است]1[. در این مقاله اندره گیریهای صورت گرفته برای شبکه آبرسانی شهر فریمان ارائه و نتایج آن مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار می گیرد.

شبکه آبرسانی شهر فریمان

شهرستان فریمان در شمال شرقی شهر مشهد واقع شده و از جنوب غربی به سمت شمال شرقی دارای شیب نسبتاً ملایم یک درصدی می باشد . شبکه آبرسانی شهر فریمان که حدود 40سال پیش با استفاده از قنات فعالیت خود را آغاز کرده , اکنون با 8 حلقه چاه, 60 کیلومتر طول شبکه و یک مخزن ذخیره5000 متر مکعبی دارای 6500 مشترک می باشد کهشرکت آب و فاضلاب فریمان آن را به 6 منطقه تقسیم نموده است. در سال 1375 جمعیت این شهر 26966 نفر بوده است. محاسبات جمعیتی برای سال 1380 ,جمعیت شهر را 29400 نفر نشان می دهد]2[.

مصرف سرانه آب

سرانه مصرف خانگی : با نمونه گیری تصادفی از 5 درصد مشترکین خانگی که حدود 300 نمونه را شامل می شود ,و تعیین مصرف برای هر مورد , میانگین مصرف سرانه خانگی در سه سال متوالی محاسبه گردید . نتایج به دست آمده برای مصرف سرانه خانگی و نیز مصرف مشترکین خانگی در جدول 1 خلاصه شده است ]3[. همانطور که از جدول مذکور پیداست , متوسط سرانه در سه سال 78,77 و79 برابر 6/131 لیتر برای هر نفر در شبانه روز می باشد .

سرانه مصرف تجاری : همانند تعیین مصرف سرانه خانگی , میانگین مصرف سرانه تجاری نیز با نمونه گیری از 5 درصد مشترکین (معادل 16 مشترک) انجام شد که نتایج آن نیز در جدول 1ارائه شده است.با توجه به میانگین 8/369 لیتر در روز که برای هر واحد تجاری به دست آمده و نیز با توجه به جدول 1 وتعداد 373 مشترک تجاری شبکه و جمعیت 29400 نفر محاسبه شده برای سال 1381 , سرانه مصرف تجاری به ازای هر نفر 7/4 لیتر خواهد بود.