پاورپوینت پروژه کارآفرینی پرورش قارچ در 32 اسلاید قابل ویرایش

مقدمه

از نظر تاریخچه،پرورش قارچ در هاله ای از ابهام به سر برده.قبلاً از قارچ ها به عنوان مواد توهم زا درفالگیری استفاده میکردندوقارچ راگوشت خدا می نامیدند،ولی بدون شک معلوم شده است که قارچ برنج که درچین تقریباًاز2000سال قبل با ساده ترین روش والهام از طبیعت برروی چوب درختان کشت می شده است وتکنولوژی روش کاشت این قارچ ها جزءهنرهای خیلی قدیمی و محرمانه ی این سرزمین ها بوده است،فقط تاریخ مشخص درپرورش قارچ دکمه ای بدست آمده است که طبق آن کاشت این قارچ درحدود 700سال قبل ازمیلاد درحومه ی پاریس بوسیله ی یک باغبان ناشناس فرانسوی صورت گرفت.کشت قارچ درگلخانه ها برای اولین بار درحدود سال 1754درسوئد ابداع شد وسپس به انگلستان وسایرنقاط اروپا گسترش یافت. درسال 1901 درایالات متحده ی آمریکا،سالنهای استاندارد پرورش قارچ ساخته شد.توسعه تجربه ی تکنولوژی، ازیک سو ویاری جستن از دانشمندان ازسوی دیگرزمینه ی بوجود آمدن ایزوله های خالص-درنهایت تهیه ی بذر خالص-امکان تولید صنعتی قارچ را درسطح وسیع فراهم آورد ودرانستیتو پاستورفرانسه،روش های علمی کشت وجوانه زدن اسپور وتولید آسان درشرایط تبدیل ابداع نمودند وتا سال 1905به صورت یک راز دراختیار انستیتوپاستور باقی ماند.


تهیه ی بذر قارچ

سیندن:درسال1932تهیه ی بذرقارچ روی غلاّت را ابداع کرد وسبب تحویل انقلاب صنعتی در تهیه ی کمپوست مصنوعی برای صنعت پرورش قارچ های خوراکی را بوجود آورد. درطی 20 سال گذشته به دلیل ماشینی شدن تکنولوژی پرورش قارچ وانجام تحقیقات بنیادی بسیاری از مسائل ومشکلات صنعتی حل شد ومسائل علمی مختلف مورد بررسی وتجزیه تحلیل قرار گرفته است تا حاکثر تولید محصول در واحد سطح به دست آید.

نکته ی جالب: پرورش قارچ تروفل بر روی نهال های جوان درخت بلوط صورت می گیرد،که این بستر کاشت درخت بلوط را قبل ازکاشت با قارچ تروفل آلوده کرده و سپس به مدّت 2 تا 3 سال در گلخانه به طورموقت کشت می شوند.


پروتئین

میزان پروتئین قارچ های خوراکی ازحداقل 1.8تا 5.9 درصد وزن قارچ گزارش شده است. بهترین عوامل مؤثر در میزان پروتئین قارچ عبارتند از:

گونه خوارقارچ،شرایط زراعی اندام مورد آزمایش،مرحله ی رشدی قارچ، میزان آب موجود،دریافت چرخه ی باردهی وفاصله ی زمانی بین زمان برداشت و زمان اندازه گیری پروتئین.

درمقایسه با سایرغذاها پروتئین قارچ تازه درحدود دوبرابرپروتئین اغلب سبزیجات (به استثناء نخود سبزوکلم)وحبوبات(نخود،لوبیا،عدس)است.امّا قارچ خوراکی ازلحاظ پروتئین نسبت به منابع پروتئینی استاندارد مانندگوشت(20-14درصد)، ماهی(20-15درصد)، تخم مرغ(13 درصد)، پنیر(25درصد) در درجه ی دوم اهمیت قرار دارند.قابلیت هضم پروتئین قارچ خوراکی،عامل بسیارمهم درتعیین ارزش غذایی آن میباشد.درحدود %71 تا %90 پروتئین قارچ قابل هضم است که این مقدار تا حدودی کمتراز میزان هضم پروتئین گوشت(%99)است.


سالن کشت وپرورش

گونه های پلور وتوس را اغلب در محیط های سرپوشیده پرورش می دهند،اتاق هایی برای این کار مناسبند که:

1- ازامکان هوادهی خوبی برخوردارباشند.درنواحی مرطوب،اتاق های قدیمی مناطق روستایی که با چوب یا خشت مناسب ساخته شده و روی بدنه، سقف ، پشت بام آن ها با کاه گل اندود داده شده بسیارمناسب است.کف چنین اتاق هایی باید از سیمان باشد ولوله های لازم برای هوادهی درسقف یا دیوارآنها نصب شود،بهتراست اتاق ها دارای ابعاد 3.5 * 3 * 3متر،وبا دو دریچه ی کوچک ازعقب ویک در ورودی درجلو باشد.

2-بسترقارچ،بیشتر بقایای گیاهی سلولزدارد،ازقبیل کاه وکلش غلات،ساقه های ذرت،نیشکر،تفاله ی نیشکر، برگ های موز، شاخه های کاذب و بقایای برگ سایرگیاهان، کاغذهای زاید، مواد پنبه و... می توانند برای تهیه ی قارچ مورد استفاده قرارگیرند.برگ و ساقه ی برنج وگندم،بهترین مواد برای تهیه ی بسترقارچ می باشند.برای این منظور،ساقه های برنج را به اندازه هایی حدود 3 تا 6 سانتی متر خرد می کنند تا مواد سلولزی آن توسط آنزیم های قارچ ، راحت تر شکسته شوند وکاه حاصل رایک شب در آب می خوابانند، سپس ازآب خارج کرده و مورد استفاده قرار می دهند.

برای استفاده از کاه گندم آنها را به اندازه های حدود 5 تا 6 سانتیمتر خرد می کنند ،شستشو می دهند تا زردی و ناخالصی آن برطرف شود،سپس به منظور ضد عفونی کردن وافزایش رطوبت کاه آن را به مدت 25 دقیقه درداخل قابلمه یا بشکه ریخته و می جوشانند به طوری که وزن کاه مذبور 4 برابر وزن کاه خشک شود.محتوای بشکه را بر روی صافی می ریزند تا آب آن خارج وخشک گردد.

پروژه کارآفرینی پرورش قارچ در 21 صفحه ورد قابل ویرایش

تاریخچه استفاده از قارچ خوراکی

قارچها موجوداتی هستند که از ادوار قدیم با انسان بوده اند. سوابق فسیلی آنها به دوران پر کامبرین و دونین بر می‌گردد. تاریخ مصرف قارچ های خوراکی بعنوان غذا و دارو به زمانی بسیار دور برمی‌گردد و حتی انسان های نخستین از خواص ویژه قارچ ها اطلاع داشتند. آزتک ها از قارچها بعنوان مواد توهم زا در فالگیری استفاده می‌کردند و قارچ را گوشت خدا God's flesh می‌نامیدند. نوشابه مستی‌آور سوما نیز چیزی جز عصاره آمانیتا موسکاریای سمی نبوده که از گروه قارچ های کلاهکدار است . اگر تاریخچه تولید قارچهای خوراکی به دقت مورد بررسی قرار گیرد , تاریخی چند هزار ساله را میتوان برای آن قائل شد. پرورش قارچهای خوراکی حدوداً به 20 قرن پیش در ژاپن و چین بر می‌گردد. کاشت قارچ در گلخانه اولین بار در سوئد در سال 1754 میلادی ابداع شد.

کشور های مختلف جهان با توجه به فرهنگ غذایی در طی سالهای گذشته به نوعی از این محصول ارزشمند برخوردار بوده اند و در حال حاضر , اکثر قریب به اتفاق کشورهای دنیا آن را به عنوان یک محصول کشاورزی و باغی قلمداد و حتی به منظور توسعه هر چه بیشتر تولید و مصرف آن , برنامه های کوتاه مدت و بلند مدت برای آن قائلند و سالانه هزینه های بسیاری را مصرف آن میسازند . در این میان کشورهای آمریکایی , اروپایی , اسیایی و آفریقایی هر کدام به نوعی نسبت به توسعه همه جانبه آن اقدام و گاهی در بعضی کشورها با توجه به فرهنگ غذایی , میزان قارچها بر دیگران پیشی گرفته و تولید آن گونه خاص , بیشتر است.کشورهایی مانند چین , از 2 هزار سال پیش قارچها را نیز به موازات سایر محصولات کشاورزی پنداشته و در حال حاضر , سالانه چند میلیون تن تولید انواع قارچها را در برنامه های خود دارند . البته در این میان از خواص داروئی و درمانی قارچهای داروئی نیز غافل نمانده و در صنعت داروسازی در کشور مذکور در حد قابل توجهی رونق یافته است به طوری که در مراجعه به پزشکان چینی , انواع داروها از جمله قرص , کپسول , آمپول و.... تجویز میگردد.

البته شایان ذکر است که قارچها به لحاظ بافت فیبری و سلولزی و نیز داشتن پلی ساکاریدهایی در دیواره سلولی شان به عنوان ضد سرطان محسوب میگردند . در این میان می توان به قارچهایی اختصاصا ضد سرطان اشاره کرد مانند قارچهای گاندرما ,آریکولاریاو شیتاکه .

صنایع تبدیلی قارچها نیز امروزه به عنوان یکی از صنعت های روز , مورد توجه خاص قرار گرفته است . صنایع کنسرو سازی , مربا , ترشی و پودر قارچ , از جمله فرآورده های قارچ است که در دنیا از مصرف بالایی نیز برخوردار است. از نکات قابل توجه و تامل دراین صنعت این است که با توجه به تولید بالای ضایعات کشاورزی در اکثر کشورها از جمله ایران, استفاده بهینه از این ضایعات را میتوان نام برد.

اصولا قارچها از ضایعات کشاورزی تولید میگردند.از جمله کاه و کلش گندم , برنج , سویا , آفتابگردان , ذرت , خاک اره, علفهای هرز , گراسها و....

بطوری که میتوان گفت در تولید قارچ از ضایعات کشاورزی و دور ریز که اصولا کشاورزان هزینه و زحماتی برای نابودی آنها باید متحمل شوند میتوان غذای پروتئینی و مقوی تولید کرد که خود این یکی از مزایای عمده این رشته تولیدی است . از سوی دیگر , میتوان به ارزش غذایی قارچها نیز اشاره کرد. این صنعت در کشور ما از حدود 30 سال پیش در حوالی تهران آغاز و به صورت کم و بیش توسعه یافت ولیکن از دهه 60 بدین سو , نوعی از قارچها به نام تکمه ای در کشور به صورتی صنعتی کامل آغاز و دهها واحد تولیدی در کشور پا گرفت . البته در آغاز ارائه محصول به دلیل نو بودن محصول و فرهنگ غذایی خاص ایرانیان , با استقبال خوبی روبرو نشد , ولی با گذشت سه دهه , امروزه از فرهنگ مصرف بالایی برخوردار شده است به طوری که واحدهای تولیدی فعال با ظرفیت کامل , در حال تولید و گسترش آن هستند .

جنبه های اقتصادی قارچ خوراکی

درآمد حاصل از قارچ خوراکی تحت تأثیر عوامل مختلف تولید قرار دارد از جمله سیستم تولید انتخاب شده، نوع ساختمان و مصالح مورد استفاده، میزان پیچیدگی و گرانی ماشین آلات و دستگاههای هوادهی و میزان سرمایه اولیه.

در تولید نهایی قارچ خوراکی هدف نهایی این است که حداقل 70 درصد قارچ درجه یک تولید نمایند.

میزان محصول حاصل از یک تن کمپوست به شرح زیر طبقه بندی می شود:

تولید نامطلوب : کمتر از kg 135 قارچ

تولید ضعیف : حدود kg 135 – 160 قارچ

تولید نسبتاً مطلوب : kg 160 – 180 قارچ

تولید خوب : kg 180- 190 قارچ

تولید عالی : بیش از kg 200 قارچ

چنانچه برداشت پس از رشد کامل قارچ (باز شدن کلاهک) صورت گیرد، حدود 50 درصد افزایش محصول داریم ولی لازم به ذکر است که از نقطه نظر بازارپسندی بشدت کاهش می‌یابد.

خواص غذایی و درمانی قارچ

به دنبال کمبود جهانی پروتئین بویژه در جهان سوم از سال 1960 به بعد تحقیقات بسیاری در رابطه با پروتئین انواع قارچ های خوراکی صورت گرفت و میزان پروتئین قارچهای خوراکی از حداقل 8/1 تا 9/5 درصد وزن خشک قارچ گزارش شد. میزان درصد پروتئین قارچ بستگی به نژاد قارچ، شرایط زراعی، اندام مورد آزمایش، مرحله رشدی، میزان آب موجود در بافت، چرخه باردهی، فاصله زمانی بین زمان برداشت و زمان اندازه گیری پروتئین دارد. به عبارتی پروتئین قارچ تازه در حدود دو برابر پروتئین اغلب سبزیجات و حبوبات بوده و به علت درصد بالای رطوبت گوشت آن از نظر هضم مانند سبزیجات و حبوبات است. (پروتئین آن 70 تا 90% قابلیت هضم دارد) و اصولاً پروتئین قارچ خوراکی از لحاظ ارزش غذایی در حد فاصل پروتئین گوشت و سبزیجات قرار گرفته است و مصرف آن برای میانسالان و سالخوردگان به جای گوشت قرمز توصیه می‌‌‌شود.

قارچهای صدفی

قارچهای صدفی همگی متعلق به جنس پلوروتوس(Pleurotus ) می باشند.این

قارچها که به نام اویستر مشروم(Oyster mushroom ) معروف هستند به دلیل سهولت در کشت ، عدم نیاز به کمپوست ، مقاومت در برابر شرایط سخت محیطی همانند گرما ، سرما ، خشکی و آفات کشت آن بسیار آسان است . این قارچ گونه های زیادی دارد که چند گونه زیر بیشتر در ایران کشت می شود .

1- پلوروتوس ساجور کاجو: قارچی است سفید رنگ نسبتا پر محصول خوش طعم و خوش عطر می باشد . زادگاه آن هند می باشد .

2- پلوروتوس فلوریدا : زادگاه آن آمریکا می باشد . قارچی است کاملا سفید،کلاهک آن زیاد گوشتی نیست پر محصول است و به دلیل مقاوم بودن به گرما در تابستان بازده خوبی دارد .
3- پلوروتوس استراتوس : قارچی است بسیار بسیار پر محصول و رنگ آن خاکستری است به دلیل بلوغ سریع این قارچ ، هاگ آن در فضای سالن پخش شده و بیماریهای پوستی و ریوی را ایجاد می کند .

4- پلوروتوس فیزیوس : قارچی است بسیار محصول از تلفیق استراتوس و فلوریدا به وجود آمده است . رنگ آن سفید است با کلاهک گوشتی و بین قارچهای صدفی بیشتر از بقیه مشتری پسند است . اسم صنعتی این قارچ است5- پلوروتوس فلابلاتوس : قارچی است صورتی رنگ،بسیار کم محصول و بیشتر به منظور خواص دارویی آن کشت می شود . یکی از موارد استفاده درمانی آن در درمان بیماری ایدز می باشد.

6- پلوروتوس سیترینو پلاتوس( قارچ صدفی طلایی) : در نگاه اول رنگ زرد و درخشان این گونه توجه بیننده را به خود جلب می کند .بسیار پر محصول ، طعم این قارچ در ابتدا تند و تلخ است اما بعد از پخت طعمی با بوی تند گردو که گاهی نیز بوی ماهی با عطری خاص می دهد.

روش کشت قارچ های صدفی

جهت کشت قارچ صدفی ابتدا ماده سلولزداری انتخاب می کنیم . بهترین ماده کاه

گندم و جو است و توصیه می کنیم از کاه برنج استفاده نشود . کاه گندم یا جو باید دارای خصوصیات زیر باشد :

1- کاه تازه باشد یعنی رنگ آن طلایی و فاقد ساقه هایی با رنگ قهوه ای یا سیاه