هماهنگی ترکیب رنگها در طراحی فضای سبز، یک هنر طریف محسوب می‌شود، ترکیب دقیق رنگها – احتمالاً بیش از هر ویژگی در طراحی موجب می‌شود که تصویر کلی فضای سبز تا مدت زیادی در ذهن بیننده حفظ گردد.

طراحان تأکید زیادی بر روی قاعده سازی و اصلاح ترکیبات رنگی مختلفی که در باغچه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند دارند با این وجود، اغلب از تئوری اصولی رنگها غافل می‌شوند ما فراموش می‌کنیم که کدام رنگها با یکدیگر تجانس بیشتری دارند و چگونه می‌توان از رنگها جهت خلق جلوه‌های ویژه بهره گرفت.

حیات بخشیدن به یک باغچه در طول سال به تعداد رنگهایی که می توان در فضای موجود جای داد ارتباط ندارد بلکه بیشتر به نحوه ترکیب رنگهای مختلف جهت دستیابی به هماهنگی مطلوب وابسته است.

نخست بهتر است مروری سریع بر اصول ترکیب رنگها داشته باشیم. طیف رنگها از قرمز و نارنجی شروع شده و پیش از رسیدن به رنگ بنفش رنگهای زرد، سبز، آبی و نیلی را پشت سر میگذارد، طیف کامل معمولاً توسط یک دایره رنگین چرخان که در آن سه رنگ اصلی آبی، زرد و قرمز با فاصله یکسان نمایش داده می‌شود. این رنگها بدین جهت اصلی خوانده می‌شوند که همه رنگهای دیگر از آنها ایجاد می‌شود.

رنگهای فرعی – نقاط حدفاصل رنگهای اصلی عبارتند از سبز، نارنجی و بنفش، رنگهای سوم بر اثر ترکیب رنگهای اصلی و فرعی به دست می‌آیند از قبیل قرمز – نارنجی با ترکیب رنگهای اصلی، فرعی و سوم، امکان ایجاد هزاران سایه حد وسط وجود دارد. رنگهای اصلی را می‌توان به سادگی از یکدیگر تشخیص داد. همین مطلب در مورد رنگهای ثانویه نیز صادق است اگر چه هنگامی که کنار یکدیگر نهاده می‌شوند، اختلافشان باز هم نامحسوستر می‌شود. قرمز در نارنجی، و آبی در بنفش محو می‌شوند. همین امر در مورد رنگهای سوم نیز صادق است. برای مثال تشخیص رنگ کبود از بنفش کمرنگ نسبتاً دشوار است.

طبق اکثر تعاریف، برگهای متضاد، مکمل یکدیگر تلقی می‌شوند. با استفاده از یک دایره رنگین چرخان می‌توان با انتخاب رنگهای مقابل هم، زوجهای مکمل را تعیین نمود. به همین جهت آبی مکمل نارنجی، قرمز مکمل سبز و زرد مکمل بنفش می‌باشد. برای تعیین رنگهای سوم مکمل نیز می‌توان از همین روش بهره گرفت.

معمولاً رنگهای مجاور در دایره رنگین چرخان، با یکدیگر هماهنگی ندارند. برای دسته‌بندی رنگهای هماهنگ می‌توان چرخ رنگین را از وسط تقسیم کرد. سایه‌های هماهنگ در قسمت سرد عبارتند از آبی، سبز و بنفش که رنگهای آرامش‌بخش و تسکین دهنده محسوب می‌شوند. سایه‌های هماهنگ در قسمت گرم عبارتند از قرمز، نارنجی و زرد که معمولاً پرتحرک و هیجان‌امگیز تلقی می‌گردند.

در صورتی که یکی از رنگهای هماهنگ تند و دیگری ملایم باشد می‌توان بین آنها تضاد برقرار نمود.

از طرف دیگر، رنگهایی که در اکثر مواقع با یکدیگر تضاد شدید دارند، اگر از لحاظ روشنی و تاریکی مثل هم باشند می‌توانند به صورت هماهنگ مورد استفاده قرار گیرند.

معمولاً طراحان فضای سبز و باغبانان دریافته‌اند که در موارد کلی رنگهای هر نیمه از چرخ رنگین، کم و بیش با یکدیگر سازگاری دارند. برای مثال رنگهای زرد Hemerocllis Lilio - asphodelus و یا Ranunculus Gramineus به خوبی با اکثر گلهای قرمز ترکیب می‌شوند.

دانستن مبانی رنگها حائز اهمیت است، ولی ترکیب مؤفقیت‌آمیز گیاهان در فضاهای سبز به درک عاملهای دیگر هم‌نیاز دارد که عبارتند از: بافت، نور، اشباع رنگها و ملاحظات فضایی، با توجه به این عاملها گیاهانی که دقیقاً همرنگ به نظر می‌رسند، می‌توانند تأثیرات کاملاً متفاوتی در باغچه ایجاد کنند. برای مثال، گیاهانی که گلبرگهایی رنگارنگ دارند نظیر Helleborus niger بیش از گیاهانی که سطوح مخملی دارند نور را منعکس می‌سازند و به همین جهت، حتی زمانی که همرنگ با همتاهای مخملین خود باشند روشنتر به نظر می‌رسند.

نور طبیعی نیز ممکن است بازیهایی با رنگ داشته باشد. شدت نور در طول روز به طور مداوم تغییر می‌کند اگرچه این تغییرات جزئی به نظر می‌رسند از طلوع تا غروب خورشید، ابرهای در حال گذر، هوای مه‌آلود و حتی زوایه خورشید می‌تواند ظاهر باغچه را دگرگون سازد.

رنگهای تند در زیر نور ظهر شدت خود را حفظ می‌کنند ولی هنگام غروب کمرنگ می‌شوند در حالیکه گلهایی که برق ملایمی دارند از قبیل گلهای صورتی Camellia japonica (کاملیا) یا گلهای زرد Cytisus striatus (طاووسی) در زیر نور غروب آفتاب همچون چراغهای پیه‌سوزی می‌درخشند. اشباع رنگها نیز عامل مهم دیگری است که باید در نظر گرفته شود. اگر رنگهای قوی بیش از حد در فضای سبز مورد استفاده قرار گیرند کسالت‌آور خواهند بود. در اغلب مواقع اشتباهی که تکرار می‌شود آن است که توده بزرگی از سایه‌های غالب قرمز و نارنجی در کنار لکه‌های کوچک بسیار روشنتر قرار می‌گیرد. این اشتباه بیشتر هنگام کاشتن گیاهان تابستانی یکساله و نیز انتخاب ترکیبات رنگی عالب و براق برای آزالیاهای برگ‌ریز روی می‌دهد.

یک تصویر زیباتر، تلفیق رنگهایی است که کمتر غالب بوده و در توده‌های بزرگ می‌باشند و افزودن رنگهای گرمتری است که در گروههای مکمل کوچک یافت می‌شوند.

در فصل بهار طراحی باغچه با لاله و بنفشه و در فصل تابستان با گل شیپوری و باقلای مصری بسیار مطبوع‌تر خواهد بود زیرا بی‌آنکه بیش از حد انبوه باشد به ما فرصت بهره‌بردن از زیبایی را می‌دهد.

یک اشتباه دیگر اشتباه از ترکیب‌های رنگی افراطی، از یک انتهای طیف تا انتهای دیگر است. چنین تضادهای شدیدی هیچگاه جذابیت تغییر تدریجی تضاد را نخواهند داشت. یک تصویر مؤثرتر قوی کردن تدریجی رنگها از رنگهای ملایم تا رنگهای غالب می‌باشد.

رنگها می‌توانند بر روی ظاهر فضای باغچه تأثیر بگذارند و احساس نزدیکی یا وسعت ایجاد نمایند. استفاده از رنگهای غالب در جلوی صحنه همراه با گلچینی از رنگهای آبی، بنفش و خاکستری در پس‌زمینه باعث می‌شود که باغچه بزرگتر از اندازه واقعی‌اش به نظر آید. برعکس حاشیه‌ای از شمعدانی‌های قرمز زنده در کاشت زمینه، باعث می‌شود که اشیای دور، نزدیکتر به نظر آیند، این مطلب در چشم‌اندازهای بزرگ به خوبی مشهود است.

پیشگفتار

اینجانب ... پروژه کارآموزی خود را در شرکت سبزینه وار شیراز گذرانده ام .

این پروژه شامل گزارش ها ، و تجربیاتی است که در شرکت سبزینه وار شیراز به مدت 240 ساعت کارآموزی ، ثبت شده است و مقایسه اطلاعات و تئوری های مختلف صورت گرفته است. ودر پایان از زحمات مسئولین شرکت سبزینه وار شیراز کمال تشکر رادارم .

مقدمه:

دانشجویان در پایان هر دوره تحصیلی احتیاج به گذراندن یک دوره کارآموزی جهت آشنایی بیشتر با نحوه کار وهمچنین آموزش آموخته های تئوری خود دارند.کارآموزی در نحوه یادگیری تاثیر بسیاری دارد به طوریکه بسیاری از دانشجویان در دوره کارآموزی نکاتی را می آموزند که در طول دوره تحصیلی حتی با آن برخورد نکرده اند.

اگر دانشجو دوره کارآموزی خود را در مکانی مناسب و با امکانات فراوان بگذارند به طوریکه آن مکان طوری باشد که بتوان از تجربه های افراد متخصص و فنی در زمینه آن شغل استفاده بهینه را کرد خیلی سریعتر وبهتر درباره آینده کاری خود می تواند تصمیم بگیرد و همچنین مواردی را آموزش دیده وتجربه هایی کسب میکند که بعدا در زمینه شغلی که انتخاب می کند برای او مفید می باشد پس باید در زمینه انتخاب مکان کارآموزی و استفاده درست و بهینه از تجربه افراد متخصص در آن مکان دقت داشت.

میزان رضایت دانشجو از این دوره

این دوره بسیار مفید و برای دانشجوحاعز اهمیت می باشد وهدف آشنایی با محیط کارگاهی ، کسب تجربه ، ایجاد و درک روابط بین مفاهیم و اندوخته های تئوری با روشها و کاربردهای عملی و اجرایی ، ایجاد ارتباط با محیط کار و تعیین میزان کاربرد تئوری در عمل بوده است.

فصل اول

( آشنایی کلی با مکان کارآموزی )

مشخصات کلی با مکان کارآموزی

شرکت سبزینه وار شیراز واقع در شیراز بلوار هفت تنان , کوچه صفی خانی , دست چپ کوچه پنجم , دست راست درب چهارم که در تاریخ 1377 تاسیس و شروع به کار کرده با تعداد نیروی انسانی 10 نفر و اصول کار این شرکت طراحی و نگهداری از فضای سبز می باشد

. پروژه های در دست احداث این شرکت :

طراحی فضای سبز بیمارستان اردیبهشت

طراحی فضای سبز کارخانه آرد خباز شیراز

طراحی فضای سبز دیگر مراجعه کنندگان

فصل دوم

( ارزیابی بخشهای مرتبط با رشته علمی کارآموزی )

تشریح کلی از نحوة کار، وظایف و مسئولیت‌های کارآموزی در محل کارآموزی و ارائه لیستی از عناوین کارهای انجام شده توسط دانشجو:

از جمله وظایف انجام شده در شرکت سبزینه وار شرکت به شرح زیر می باشد.

1- آشنایی با فضای سبز

2- آشنایی و نظارت طراحی و نگهداری فضای سبز

فصل سوم

( آزمون آموخته‌ ها، نتایج و پیشنهادات )

گزارش کار کارآموز

طراحی و نگهداری فضای سبز

فضای سبز شهری عبارت از، فضایی که نشان دهنده ی بخش حیاتی و ساخت مورفولوژیک شهر باشد . تحقیقات بسیاری در زمینه ی اثرات فضای سبز بر محیط زیست و نحوه عملکرد آن صورت پذیرفته است اما امروزه از مهمترین مسائلی که باید مد نظر قرار گیرد این است که توجه به حداکثر کاربری فضای سبز بدلیل تراکم ساخت و سازهای شهری در حداقل مکان صورت پذیرد . هر منطقه با توجه به خصوصیات اقلیمی و بیوکلیمایی و آلودگی حاصل از منابع طبیعی و انسان ساز، نیازمند انتخاب گونه های مناسب و سازگار و طراحی مرتبط با آن است . چگونگی بکارگیری اصول و مفاهیم بنیادی طراحی فضای سبز در نقاط مختلف شهر مثل شهرک های مسکونی، شهرک های صنعتی، تقاطع ها و میدان ها و … لازم و انکار ناپذیر است . شهر اهواز بدلیل قرارگیری در موقعیت اقلیمی و بیوکلیمایی خـاص خـود و بـا توجـه بـه صـنعتی بـودن آن و همچنـین گسترش افقی این شهر در سالهای اخیر که موجب شده، صنایعی که قبلاً خارج از محدوده شـهر قـرار داشـتند اینـک در اطراف منازل مسکونی قرار گیرند و نیز بدلیل قرار گرفتن این شهر در مسیر بادهای پنج گانه که از جهت های مختلف در طول سال می وزد، نیازمند توجه جدی در این زمینه است .

طراح و محوطه ساز فضای سبز

معرفی

طراح و محوطه ساز سبز کسی است که بتواند از عهده شناخت اقلیم ، طراحی فضای سبز و نقشه کشی در محوطه سازی ، تهیه پروژه و محاسبات آن کاربرد آب در طراحی محوطه ها ، طراحی فضای سبز پارکها و منازل ، طراحی فضای سبز شهرها ، کاربرد تزئینات گیاهی و اجرای مقررات و آیین نامه های شغلی برآید .

نمونه وظایف

1. آشنایی با تعاریف اصولی در طراحی

• ترسیم
• تصویر منظره

2. آشنایی با وسایل طراحی

• وسایل نقشه کشی
• دستگاه نقشه کشی
• خط کش T
• گونیا

3. آشنایی با انواع خطوط

4. آشنا شدن با مقیاس و انواع آن

5. شناسایی اصول ترسیم خط و اشکال هندسی منظم و غیر منظم

6. توانایی طراحی فضای سبز و نقشه کشی در محوطه سازی

7. آشنایی با تعریف فضای سبز

8. آشنایی با تقسیم بندی فضای سبز و انواع آن

9. آشنایی با ضرورت و نحوه مکان یابی فضای سبز در شهرها

10 .شناسایی سبکهای مختلف طراحی

11. آشنایی با علائم کاربردی در طراحی فضای سبز

12. آشنایی با طراحی محوطه ها

• خط
• فرم
• بافت

رنگ (کاربرد رنگ در محوطه و چرخه رنگین و کاربرد آن)

13. توانایی و شناخت اقلیم و تطبیق آن با رستنی های ایران

14. آشنایی با خصوصیات اقلیمی و رستنی های ایران

15. شناسایی تقسیم و تعیین مناطق اقلیمی ایران و ارتباط با رستنی های آن 16. آشنایی با عوامل موثر محیطی بر و محوطه سازی فضای سبز
17. شناسایی اصول پیدا کردن محل جغرافیایی محوطه مورد نظر
18. استفاده از نقشه

19. بکار بردن قطب نما جهت تعیین سمت و جهت محوطه

20. استفاده از بادنما

21. استفاده از دماسنج جهت تطبیق محوطه و گیاه

22. توانایی شناخت اقلیم و تطبیق آن با رستنی های ایران

23. توانایی طراحی فضای سبز و نقشه کشی در محوطه سازی

24. توانایی تهیه پروژه و محاسبه در محوطه سازی و طراحی فضای سبز

25. توانایی کاربرد آب در محوطه سازی و طراحی فضای سبز

26. توانایی طراحی فضای سبز پارکها و منازل و محوطه سازی آنها

27. توانایی طراحی فضای سبز شهرها

28. توانایی کاربرد تزئینات گیاهی در محوطه سازی فضای سبز

29. توانایی اجرای مقررات و آیین نامه های شغلی

ابزار و وسایل

1. انواع مداد

2. خط کش T

3. گونیا

4. دستگاه نقشه کشی

5. کاغذ

6. خط کش معمولی مدرج

7. مداد تراش

8. چرخه رنگین

9. دماسنج

1. قطب نما
2. باد نما

شرایط ارتقاء شغل

ارتقاء شغل طراحی و محوطه ساز فضای سبز به ارائه طرح های مبتکرانه کم هزینه و زیبا مرتبط است و حقوق مزایای وی طبق توافق کارفرما و پیمانکار تعیین و تنظیم می گردد.

ویژگیهای شخصیتی

طراح قبل از طراحی باید خصوصیات ذیل را داشته باشد:

توانایی ترسیم هندسی منظم و غیرمنظم و قدرت بالای تجزیه و تحلیل مکانی که می خواهد برای طراحی در نظر بگیرد، از ویژگی های مهم این شغل است تنوع، تعادل و تقارن، توالی و مقیاس و اصول دیگر طراحی بخشی از مسائلی است که طراح باید آنها را آموزش دیده باشد.

طراح فضای سبز باید از طبیعت و هنرمندی و آشنایی کافی با فرم ها و رنگ ها و سبک های مختلف طراحی بهره مند باشد.

آمد و رفت های زیاد، بررسی های جامع برای طراحی و شناسایی اقلیم های متفاوت بخشی از ویژگی هایی است که طراح در وجود خود باید داشته باشد.

ترفندهای محوطه سازی در طراحی فضای سبز

استفاده از مصالح

در هنگام استفاده از مصالح در محوطه سازی پارک ها و باغات نیاز به توجه تکنیکی در این خصوص وجود دارد. مثلا استفاده از کالار سیمان در پارک ها که امروزه رایج شده و بسیاری از جنبه های زیبا شناختی آنها را نابود ساخته است. زیرا سیمان از نظر ساختار بسیار ناپایدار است، هنگامی که اولین برف می بارد بسیار شاداب و پرطراوت به نظر می رسد اما پس از آن کیفیت خود را از دست می دهد. دومین مساله این است که برف سمبل پاکی و عفت است و این درحالی است که سیمان و بتون معنای وحشت و خشونت را به انسان القا می کند. بنابراین از سیمان و بتون می بایست در مکان هایی از پارک که در معرض دید نیستند مورد استفاده قرار گیرد. در مقابل سنگ نشان دهنده استحکام، وحدت و جاودانگی است. سنگ در بسیاری از ادیان مقدس است. مثلا در دین اسلام سنگ سیاهی که در کعبه زائرین ان را می بوسند و معتقدند که از بهشت آمده و در هنگام نزول از آسمان به رنگ سفید بوده اما در اثر گناهانی که بشر مرتکب شده سیاه شده است.