رابطه متغیرهای کنترل راهبردی و اثربخشی شرکتهای فعال در بازار سهام تهران (79-1372)

فهرست مطالب

عنوان صفحه

فصل اول : کلیات پژوهش .......................................................................................................................... 1

1-1- مقدمه..................................................................................................................................................... 2

2-1- مسأله .................................................................................................................................................... 2

3-1- سابقه موضوع......................................................................................................................................... 4

4-1- هدف ..................................................................................................................................................... 5

5-1- ضرورت و اهمیت پژوهش .................................................................................................................... 6

6-1- پرسشهای پژوهش ............................................................................................................................... 7

7-1- فرضیه های پژوهش.............................................................................................................................. 7

8-1- واژههای کلیدی پژوهش....................................................................................................................... 8

فصل دوم : مبانی نظری پژوهش ..................................................................................................................... 9

1-2- مقدمه.................................................................................................................................................. 10

2-2- سامانه های کنترل راهبردی ................................................................................................................... 10

3-2- ناپیوستگی محیطی ................................................................................................................................. 13

1-3-2- نیروی های اجتماعی ......................................................................................................................... 13

2-3-2- نیروهای اقتصادی ............................................................................................................................... 13

3-3-2- نیروهای فناوری .................................................................................................................................. 14

4-3-2- نیروهای سیاسی ................................................................................................................................ 14

5-3-2- آثار ناپیوستگی های محیطی ............................................................................................................ 14

4-2- تعریف کنترل راهبردی ........................................................................................................................... 15

1-4-2- کنترلهای مثبت و منفی .................................................................................................................... 16

2-4-2- کنترلهای نتایج و اقدام ...................................................................................................................... 17

3-4-2- ضرورت کنترل .................................................................................................................................... 20

4-4-2- تعریف راهبرد....................................................................................................................................... 20

1-4-4-2- معیارهای راهبرد اثر بخش............................................................................................................. 21

5-2- تفاوت کنترل راهبردی با کنترل مدیریت............................................................................................... 23

1-5-2- کنترل اجرای راهبرد............................................................................................................................ 23

2-5-2- روایی فرضیات راهبرد.......................................................................................................................... 24

3-5-2- مدیریت مقوله راهبردی...................................................................................................................... 24

4-5-2- کنترل تعاملی...................................................................................................................................... 24

5-5-2- بررسی های دوره ای راهبرد................................................................................................................ 25

6-5-2- اهمیت کنترل راهبردی....................................................................................................................... 27

7-5-2- بررسی اجمالی رویکردهای کنترل راهبردی...................................................................................... 28

1-7-5-2- رویکرد سنتی.................................................................................................................................. 28

2-7-5-2- رویکرد های جایگزین ................................................................................................................... 28

1-2-7-5-2- رویکرد انتقادی ......................................................................................................................... 29

1-1-2-7-5-2- پاییدن محیطی به منظور کنترل فرضیه............................................................................. 32

2-1-2-7-5-2- پویش محیطی به منظور نظارت راهبردی.......................................................................... 33

3-1-2-7-5-2- کنترل آماده باش ویژه ......................................................................................................... 35

2-2-7-5-2- رویکرد تنظیم متمرکز .............................................................................................................. 36

6-2- کنترل حرکت راهبردی ........................................................................................................................... 37

7-2- کنترل جهش راهبردی ........................................................................................................................... 37

8-2- روشهای تدوین راهبرد ............................................................................................................................ 39

9-2- تطبیق کنترلهای راهبردی سطح کسب و کار با راهبرد ....................................................................... 40

10-2- یادگیری و کنترلهای راهبردی ............................................................................................................. 45

11-2- انواع کنترل حرکت راهبردی و جهش راهبردی.................................................................................. 48

1-11-2- تعیین متغیرهای کلیدی ................................................................................................................ 51

2-11-2- ساز و کارهای کنترل حرکت راهبردی ........................................................................................... 53

3-11-2- یک چارچوب اقتضایی برای کنترل راهبردی زمان صلح................................................................ 56

12-2- گذر از کنترل حرکت راهبردی به کنترل جهش راهبردی.................................................................. 57

13-2- گذر از کنترل جهش راهبردی به کنترل حرکت راهبردی ................................................................. 58

14-2- سلسله مراتب کنترل راهبردی ............................................................................................................ 59

15-2- کنترل راهبردی در انواع مختلف شرکتها ............................................................................................ 61

16-2- عملیاتی کردن کنترل راهبردی ........................................................................................................... 61

1-16-2- تیمهای کنترل راهبردی.................................................................................................................. 63

2-16-2- نقش مدیریت ارشد.......................................................................................................................... 63

3-16-2- نقش کنترل کننده مدرن................................................................................................................. 66

17-2- اثربخشی سازمانی................................................................................................................................. 67

1-17-2- مقدمه................................................................................................................................................ 67

2-17-2- اهمیت عملکرد سازمان در مدیریت راهبردی................................................................................. 67

3-17-2- محدود کردن مفهوم عملکرد سازمانی............................................................................................. 68

4-17-2- سنجش عملکرد سازمان.................................................................................................................. 69

5-17-2- تعریف اثربخشی............................................................................................................................... 70

6-17-2- مقایسه اثربخشی موسسات دولتی با شرکتهای خصوصی............................................................. 72

7-17-2- معیارهای اثربخشی.......................................................................................................................... 72

8-17-2- مدل ارزشهای رقابتی....................................................................................................................... 74

9-17-2- چشم اندازهای مدیریتی از اثربخشی.............................................................................................. 76

10-17-2- چارچوب نظری پژوهش............................................................................................................... 77

11-17-2- جمع بندی فصل دوم 83

-1- مقدمه

در نهایت ، قرن بیستم، شرکتهای جهان را وادار به گسترش حیطه تفکر در مورد چگونگی اداره امور خود کرد. قرن بیست و یکم بسیار چالشگرتر از قرن بیستم خواهد بود. شرکتهای انتفاعی ، به منظور حفظ یا ارتقای توان رقابت و ادامه حیات خود باید بطور پیوسته شرایط محیط را در نظر داشته باشند و خود را با آن تطبیق دهند. بی‌توجهی به شرایط بیرونی، درست مانند حرکت در تاریکی بدون چراغ است. مسایل پیش روی سازمان باید به موقع تشخیص داده شوند، درست تعریف شوند و در برابر آنها راه حلهای نظری درست، ارائه و اجرا شود . این فصل ، هدف پژوهش ، ضرورت، اهمیت آن ، بیان مساله ، سؤالات و فرضیات پژوهش را دربردارد.

2-1- مسأله

پیش بینی ها درباره سدة 21 فراوان است. اما در مورد ادامه افزایش مرحله ای فشارهای جهانی شدن که تغییرات بنیادین در مرزهای سنتی کشورها و بازارها به همراه دارد، توافق وجود دارد. جهانی شدن فرصتهای با سخاوتی خلق خواهد کرد، از سوی دیگر چالشهای مهمی نیز برای کشورها و مدیران اجرایی در بر خواهد داشت. چشم انداز رقابت جهانی، قوانین و اصول رقابت جهانی را به چالش وادار خواهد کرد، (شاکر – 1999).

ما در جهانی زندگی می کنیم که حدوداً از 200 کشور تشکیل شده است. چه بخواهیم و چه نخواهیم از بعضی جهات، از فعالیتهای آنها تأثیر می پذیریم. در شرایط کنونی نداشتن رابطه با کشورهای دیگر غیر ممکن است. بر اساس آمار «سازمان جهانی تجارت»[1] ، در ژوئیه سال 2001 میلادی، 142 کشور عضو آن و 29 کشور مثل روسیه و چین در حال مذاکره برای پیوستن به آن سازمان بوده اند. هر چند پیوستن به سازمان تجارت جهانی اجباری نیست. ولی حداقل تمایل به استفاده از مزایا و فواید آن که سهمش از تجارت جهانی بیش از 90 درصد کل تجارت جهان است، ضرورت عضویت، در آن را اجتناب ناپذیر می کند. با توجه به اینکه پیشرفتهای نظام تجارت جهانی، اثر قاطعی بر محیط کسب و کار دارد، ملاحظه محیط کسب و کار یکی از عوامل مهم، در پایداری و رشد آینده شرکتهای بازرگانی خواهد بود.

از طرف دیگر شرکتهای بازرگانی در دنیا به سمت جهانی شدن گرایش گسترده ای یافته اند. شرکتهای ایرانی به ناچار - حداقل در داخل کشور- در مقابل بعضی از آنها قرار می گیرند به طوری که در حال حاضر بسیای از شرکتهای ایرانی از این تقابل در امان نیستند. ایستایی و مقابله دربرابر شرکتهای خارجی یا داشتن موضع تهاجمی نسبت به آنها، مستلزم پاییدن و پویش مناسب محیط و فراهم آوردن ابزار لازم است. به‌علاوه یکی از هدفهای عمده سیاستهای اقتصادی کشور، رهایی از تکیه بر وابسته بودن به صادرات تک محصولی (نفت) است. بدون توجه به شرایط و تحولات محیطی، چگونه می توان رقبای توانمند را شناخت و با آنان مقابله کرد.

1 - آشنایی با قواعد سازمان جهانی تجارت، 1381.