پروژة پایانی دورة کارشناسی رشتة مهندسی صنایع

چکیده:

امروزه بهره‌وری مفهومی بحث‌انگیز و موضوعی باب روز است که در کتابها، مجلات و مقالات و روزنامه‌ها دائماً به چشم می‌خورد. مورد استفاده آن وقتی است که هدف، ایجاد بهبود در ارائه کالا و خدمات باشد و ساده‌ترین رابطه تعریف شده برای آن نسبت به محصول نهایی (ستاده) با وسایل به کار رفته برای تولید آن (داده‌ها) است.

فن خانه تکانی صنعتی، آراستگی،‌ هفت سین صنعتی. پنج‌اس و یا پنج ت (که با هر عنوانی نامیده شود، ماهیتاً تفاوتی نخواهند کرد.) که از اساسی‌ترین شیوه‌های بهبود بهره‌وری است که اخیراً در کشور ما از کارخانه‌های ژاپنی الگوبرداری شده است و ژاپنی‌ها پس از جنگ جهانی دوم آن را از فرهنگ صنعتی آمریکا اقتباس کرده‌اند. اما با فرهنگ ملی و سنتی خود ممزوج نموده و پدیده‌ای بومی از آن پدید آورده‌اند که در تمامی صنایع‌شان به کار گرفته می‌شود.

به طور مختصر این اصول عبارتند از:

1- سوا کردن و تفکیک وسایل ضروری کار از غیرضروری‌ها (ساماندهی) 2- سرو سامان دادن و مرتب چیدن وسایل ضروری (نظم و ترتیب) 3- سپیدی و پاکیزگی محیط کار (نظافت) 4- سلامتی، بهداشت و ایمنی در محیط کار (استانداردسازی) 5- سازمان یافتگی و انضباط کاری(انضباط)

در برخی واحدهای تولیدی اصول ششم و هفتمی که عبارتند از :

6- سخت کوشی و با تمام نیرو کار کردن و 7- سماجت در انجام کارهای خوب برای تبدیل آن به عادت. به پنج اصل سابق افزوده و به کار گرفته می‌شود.

ادعا می‌شود در سیستمهایی که مدیریت کیفیت جامع (TQM) را اعمال نموده‌اند. اجرای فن «پنج اس» بهترین راه برای ارتقاء بهره‌وری است. اجرای این تکنیک می‌تواند مدیران را در بکارگیری فنون مدیریت نوین مانند مدیریت دیداری Visual Management، عملیات بهبود مستمر یا کایزن KAIZEN برچسب قرمز Red Tug سیستم پیشنهادات Suggestion System و سیستم هدف گذاری هوشین C&J system یاری دهد.

صنایع خودروسازی کشور امروزه بالاترین درصد نقدینگی را در قیاس با سایر صنایع به خود جذب می‌کند. لذا تولید به صرفه، بهره‌وری و سودآور بودن آن هم برای این صنعت و هم برای افتصاد کشور اهمیت بالایی دارد.

گروه صنعتی ایران خودرو به عنوان اولین سازندة اتومبیل در کشور موسسه‌ای که در حال حاضر دو سوم از تولید اتومبیل و بازار داخل کشور آنرا به خود اختصاص داده است، از سال 1373 با استقرار گروه جدید مدیریتی، توجه خاصی به فنون امروزی مدیریت و رویکردهای ارتقاء بهره‌وری مبذول داشته است. در این راستا از سال 1375 فن 5S را در کارنجات تحت پوشش خود به اجرا درآورده که نتایج چشمگیری هم از بکارگیری این سیستم، عاید این شرکت شده است.

در گوشه و کنار صنایع ما مدیران و واحدهایی هستند که با هدف توسعه،‌ بهبود و بهره‌وری، سیستم 5S و با دیگر رویکردهای نوین مدیریت را در کارگاه و کارخانه خود اجرا می‌کنند. اما ایران خودرو به عنوان شرکتی بزرگ و موفق در بین شرکتهای ایرانی، توانسته نتایج بهتر و دلگرم کننده‌تری از اجرای این سیستم کسب کند.

تصور ما از واحدهای صنعتی یک محیط روغنی ، چرب و کثیف با فضایی مملو از دوده. براده فلزات و دیگر آلودگی‌هاست. امادر کارخانه‌هایی که به طور موفق این سیستم را اجرا کرده اند، چنین چیزی به چشم نمی‌خورد و به کارگیری اصطلاح کارخانه‌هایی که به طور موفق این سیستم را اجرا کرده‌اند، چنین چیزی به چشم نمی‌خورد و به کارگیری اصطلاح کارخانه‌های اتاق نشیمن برای آنها دور از واقعیت نیست.

به اعتقاد من، ما ایرانیان ذاتاً مردمی پاکیزه هستیم و آنچه باید متوجه آن باشیم صنعتی کردن این مفاهیم ملی/ مذهبی و از خانه به کارخانه بردن آنهاست، تا خود را باور کنیم و دریابیم هیچکدام از این اس‌ها واقعاً مطلب جدید و بدیعی نیستند.

در استفاده از این رویکرد، آموزش و فرهنگ‌سازی اولین عامل مهم محسوب می‌شود، چون «انسان با کیفیت، محصول با کیفیت تولید می‌کند.» و در کارخانه‌هایی که خط تولید وجود دارد هر ایستگاه یا واحد تولیدی،‌ ایستگاه قبلی است. به کارگیری سیستم 5S می‌تواند موجب بالارفتن روحیة کارکنان و علاقمندی آنها به کار، بهبود ایمنی، کاهش آلودگی محیط کار، کاهش نرخ خرابی ماشین آلات و دستگاهها، بهبود روش کنترل مدیریتی،‌ کمک مشارکت جمعی و تقویت خود کنترلی همه کارکنان و در یک کلمه افزایش بهر‌ه‌وری می‌باشد.

کلمات کلیدی مورد استفاده در این پژوهش عبارتند از:

بهره‌وری. 5S پنج اس. ساماندهی، نظم و ترتیب،‌ پاکیزه‌سازی، استاندارد سازی و انضباط

1-1 مقدمه:

در روند پرشتاب توسعة اقتصادی، توجه به بهبود در مؤسسات تولیدی و اقتصادی رو به فزونی است و هر تشکلی که خواهان ادامة ‌حیات و حضور در عرصه‌های رقابتی باشد ناگزیر از برنامه‌ریزی برای بهبود مستمر بهره‌وری است. به تبع این امر، درک صحیح نیازها، استقرار و ایجاد سیستم‌ها و استفاده بهینه مداوم از آنها، سه گام اصلی در تحقق اولیه بهبود بهره‌برداری بهینه و استفاده صحیح از امکانات و توانایی‌های موجود است.

رسالت خطیر مدیریت به عنوان در اختیار دارندة‌ اصلی منابع، به اجرا درآوردن مراحل علمی بهبود است. در قدم اولیه آموزش مفاهیم علمی و کارشناسی متناسب با نیازها به طور یکپارچه به عنوان اصل اول و مهم این برنامه‌ریزی تلقی می‌شود و در حقیقت می‌توان آن را به عنوان حلقة مفقوده‌ای در نظر گرفت که نقشی کلیدی ایفا می‌کند و از عمده‌ترین ابزارهای مورد نیاز برای هدایت امر بهبود بهره‌وری در مجاری صحیح است.

علی الاصول وظیفه سخت سازگار کردن شرایط مجموعه کاری با امکانات و محدودیت‌های درونی و بیرونی به عهده مدیریت است و او باید خواهان دستیابی به بهترین شکل بهره‌برداری از منابع و کنترل مصرف باشد. بنابراین فراگیری صحیح مفاهیم بهره‌وری و تکمیل سطح آن می‌تواند به توسعة بینش و دانش مدیران حال و آینده یاری رساند و با تجدید قوای ذهنی، خونی تازه در رگهای مجموعه جاری سازد. طبق بررسی‌های به عمل آمده 75 درصد راه‌حل‌ها در به کارگیری هر یک از عوامل: سرمایه، کار، مواد اولیه و فن‌آوری به مدیریت برمی‌گردد؛ چرا که اگر به طور مدیریت برای استقرار استاندارد توجیه شده و بینش داشته باشد. 85 درصد کار انجام گرفته است. [1]

آگاهی و بینش مدیراین در سطوح مختلف به کمک آموزش فراگیر و منسجم مفاهیم بهره‌وری بطور جامع ارتقاء می‌یابد و به تبع آن، شفافیت ذهنیت ها حاصل می شود. فنون جدید و طرح‌های نو، بهبود بهره‌وری، کیفیت و … نمی‌توانند بدون اطلاعات نوین تداومی مستمر داشته باشند.

2-1 بیان ضرورت تحقیق:

هر شرکت برای حرکت در جهت بهبود بهره‌وری و کیفیت، ناگزیر باید به اقداماتی اساسی دست زند. یکی از این اقدامام پنج اس می‌باشد، یعنی فعالتیهایی که هدف از آنها مرتب کردن، پاکیزه ساختن و سامان دادن محل کار و ایجاد و حفظ شرایط استاندارد و انضباط لازم برای انجام بهینة کارهاست.

نام پنج‌اس از اولین حروف واژه‌های ژاپنی سازمانهای (سئی ری Sein) نظم و ترتیب (سئی تون Seiton)، پاکیزه سازی (سئی سو Seiso)، استاندارد سازی (سئی کتسو Seiketsu) و انضباط (شیتسوکه Shitsuke) گرفته شده است. به کارگیری این پنج‌اس در تمامی سطوح شرکت می‌تواند نتایجی بسیار چشمگیر به همراه داشته باشد که از آن جمله می‌توان به پیشگیری از حوادث، کاهش میزان وقفة کاری، تقویت کنترل عملی فرآیندها و ایجاد جوی سالمتر در محیط کار اشاره نمود.

نکته قابل ذکر این است که می توان روشهایی چون سیستم پیشنهادات (SS) ،‌ داویر کنترل کیفیت (QCC ،‌ مدیریت کیفیت جامع (TQM) را از جمله روشهای ارتقا دهنده بهره‌وری به شمار آورد.[2] تجربه نشان داده است که به منظور اجرای موفق روشهای مذکور بهتراست ابتدا روش پنج‌اس اجرا شود.

لازم به توضیح است که به منظور اجرای صحیح روش پنج‌اس مشارکت تمام کارکنان لازم است و می‌توان گفت فعالیت پنج‌اس بین مدیران و کارکنان مشترک است.

فرم ارزشیابی و سنجش اثربخشی دوره های آموزشی پرسشنامه

سنجش شبکه ی نوری

مقدمه

سنجش دقیق ولتاژ، جریان یا دیگر پارامتر های شبکه ی نیرو پیش نیازی برای هر شکلی از کنترل می باشد که از کنترل اتوماتیک حلقه ی بسته تا ثبت داده ها برای اهداف آمارب می تواند متغیر می باشد . اندازه گیری و سنجش این پارامتر ها می تواند به طرق مختلف صورت گیرد که شامل استفاده از ابزار ها ی مستقیم خوان و نیز مبدل های سنجش الکتریکی می باشد.

مبدل ها خروجی آنالوگ D.C دقیقی را تولید می کنند – که معمولا یک جریان است- که با پارامتر های اندازه گیری شده مرتبط می باشد (مولفه ی مورد اندازه گیری)آنها ایزولاسیون الکتریکی را بوسیله ی ترانسفورماتور ها فراهم می کنند که گاها به عنوان ابزولاسیون گالوانیکی بین ورودی و خروجی بکار برده می شوند.این مسئله ابتداء یک مشخصه ی ایمنی محسوب می شود ولی همچنین به این معنی است که سیم کشی از ترمینال های خروجی و هر دستگاه در یافت کننده می تواند سیک وزن و دارای مشخصات عایق کاری کمی باشد مزیت های ابزار های اندازه گیری گسسته در زیر ارائه گردیده است.

الف) نصب شدن در نزدیکی منبع اندازه گیری، کاهش بار ترانسفورماتور وسیله و افزایش ایمنی بدنبال حزف سلسله ی سیم کشی طولانی.

ب) قابلیت نصب نمایشگر دور از مبدل

ج) قابلیت استفاده از عناصر نمایشگر چندگانه به ازای هر مبدل

د) بار روی CT’s/VT’s بصورت قابل ملاحظه ای کمتر است.

خروجی های مبدل ها ممکن است به روش های مختلف از ارائه ی ساده ی مقادیر اندازه گیری شده برای یک اپراتور تا بهره برداری شدن بوسیله ی برنامه ی اتوماسیون سک شبکه برای تعیین استراتژی کنترلی مورد استفاده قرار گیرد.

2-22) مشخصه های عمومی

مبدل ها می توانند دارای ورودی ها یا خروجی های منفرد و یا چند گانه باشند ورودی ها ، خروجی ها و تمامی مدار های کمکی از همدیگر مجزا خواهند شد. ممکن است بیش از یک کمیت ورودی وجود داشته باشد و مولفه ی مورد اندازه گیری می تواند تابعی از آنها باشد-هرچند مبدل اندازه گیری که مورد استفاده قرار گیرد معمولا انتخابی بین نوع مجزا و پیمانه ای وجود دارد که نوع اخیر یعنی پیمانه ای توسط پریز واحد ها را به یک قفسه ی ایتاندارد وصل می کند موقعیت و اولویت استفاده نوع مبدل را تعیین می کند.

1-2-22) ورودی های مبدل

ورودی مبدل ها اغلب از ترانسفورماتور ها گرفته می شود که این امر ممکن است از طرق مختلف صورت پذیرد . به طور کامل ، برای بدست آوردن بالا ترین دفت کلی باید کلاس اندازه گیری ترانسفورماتور های دستگاه مورد استفاده قرار گیرد. و سپس خطای ترانسفورماتور، ولو اینکه از راه جبر و بصورت ریاضی گون، به خطای مبدل اضافه خواهد شد. هرچند که اعمال مبدل ها به کلاس محافظتی ترانسفورماتور های دستگاه عمومیت دارد و به این علت است که مبدل ها معمولا بر اساس توانایی تحمل اضافه بار کوتاه مدت مشخص روی جریان ورودی آنها توصیف می شوند. مشخصه های عمومی مقاومتی مناسب برای اتسال به کلاس حفاظتی ترانسفور ماتور های دستگاه برای مدار ورودی جریان یک ترانسفور ماتور در ذیل آمده است:

الف)300 درصد کل جریان پیوسته

ب)2500 درصد برای سه ثانیه

ج)5000 درصد برای یک ثانیه

مقاومت ظاهری ورودی هر مدار ورودی جریان باید تا حد ممکن پایین و برای ولتاژ ورودی باید تا حد ممکن بالا نگه داشته شود. این کار خطا ها را بعلت عدم تناسب مقاومت ظاهری کاهش می دهد .

2-2-22) خروجی مبدل ها

خروجی یک مبدل معمولا منبع جریان می باشد. و به این معنا یت که در طول محدوده تغییرات ولتاژ خروجی (ولتاژ مقبول) مبدل ، وسایل نمایشگر اضافی بدون محدودیت و بدون هرگونه نیازی برای تنظیم مبدل می تواند اضافه گردند.میزان ولتاژ قابل قبول ، حداکثر مقاومت ظاهری حلقه ی مدار خروجی را تعیین می کند . به طوری که میزان بالای ولتاز قابل قبول ، دوری موقعیت دستگاه مزبور را تسهیل می کند.

در جایی که حلقه ی خروجی برای اهداف کنترلی مورد استفاده قرار گرفته می شود ، دیود زینر های به طور مناسب ارزیابی شده گاها در میان ترمیتال های هر وسیله در حلقه ی سری برای حفاظت در برابر امکان تبدیل مدارات داخلی آنها به مدار باز نصب می شوند.این امر اطمینان می دهد که یک وسیله خراب در داخل حلقه منجر به خرابی کامل حلقه ی خروجی نمی گردد. طبیعت جریان ساده ی خروجی مبدل حقیقتا ولتاژ را بالا می برد و تا تحت فشار قرار دادن سیگنال خروجی صحیح اطراف حلقه ادامه می یابد.