مقدمه

ازدواج و تشکیل خانواده یکی از مسائل مهمی است که در زندگی انسانها آثار فراوانی از نظر رشد و ارتقا شخصیت و نیل به کمالات اخلاقی و انسانی و همچنین حفظ بهداشت روانی و افزایش کارائی می تواند داشته باشد . اثرات مطلوب ازدواج منوط به شرایطی است که منجر به رضامندی از زندگی زناشویی و نهایتااز زندگی می شود . شروع و آغاز بودن آدمی روی کره خاکی همراه خانواده بوده است . هر کدام از ادیان الهی صرفنظر از نوع بینش آنها به حهان بدون شک با خانواده همراه بوده است . خانوادخ کانونی است که در تامین ارزشهای اجتماعی چون قدرت ، ثروت ، تقوی و احترام و … برای افراد مؤثر بوده و بهترین وسیله گسترش محبت در میان افراد حامعه است .

خانواده نهادی است که در طی تاریخ و در هر جامعه شکل یا ساخت و کارکرد و کنش معین داشته و اولین و مهمترین کنش آن تامین نیازهای عاطفی اعضاء و ترویج و اشاعه این نیازها از راه ایجاد روابط محبت آمیز و دوستیهای ژرف در میان افراد جامعه است.

از نظر روان شناسی خانواده به عنوان اولین محیط شکل گیری شخصیت انسانها از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است . در این رابطه آنچه که بیشتر مد نظر روان شناسی است تاثیر روابط والدین بر روی رشد سالم و متعادل عاطفی ، روانی اجتماعی و تحصیلی کودکان و یا رشد ناسالم و ایجاد اختلافات رفتاری و روانی و
. . . می باشد. کودک بیشترین تاثیر را از طریق تقلید از والدین و خانواده کسب
می کند و بنابر این میتوان گفت پایه های اولیه سلامت و عدم سلامت جامعه در خانواده شکل می گیرد . با تقریب بسیار خوبی پرداختن به خانواده و حل مسائل و مشکلات آن را می توان به عنوان جهت گیری به سوی جامعه ای سالم و توانمند و مقاوم قلمداد نموده و رشد و تعالی جامعه را در بهبود اوضاع خانواده جستجو کرد.

موضوع پژوهش

بررسی و مقایسه میزان رضایت مندی زناشویی زنان شاغل دیپلم و غیر شاغل دیپلم شهرستان آبیک در سال 81 .

این تحقیق با ارائه پرسشنامه رضایت زناشویی ENRLCH (ضمائم) انتخاب شده است . که به دو گروه از زنان شاغل و غیر شاغل دیپلم در سال 81 انجام گرفته است تا مقایسه ای گردد بین رضایت مندی زناشویی که به عنوان متغیر وابسته و زنان شاغل و غیر شاغل به عنوان متغیر مستقل در نظر گرفته شده اند.

رضایت مندی زناشویی که باعث ثبات و دوام زندگی زناشویی می شوند و به طور مستقیم تاثیر مثبتی بر خانواده داشته و در نتیجه به ایفای درست کنش ها و نقش های خانواده منجر خواهد شد .

اهمیت پژوهش

پیش از هر چیز باید برای سلامت خانواده تلاش کرد چرا که اگر خانواده سالم باشد افراد سالم تحویل اجتماع میدهد و اگر خانواده آشفته و ناسالم باشد ، به افزایش جنایات ، بیماریهای روانی ، الکلسیم ، اعتیاد به مواد مخدر ، فقر اقتصادی و فرهنگی ، جوانان از خود بیگانه و بسیاری ناراحتی های اجتماعی دیگر کمک می نماید. همه ما باید سعی خود را در بهبود و پیشرفت خانواده به کار ببریم تا میزان رضایت مندی زناشویی نیز بالا رفته و مشکلات اجتماعی بهبود یابد.

یکی از مسائل عمده حاضر افزایش سرسام آور طلاق می باشد. بیش از %60 پیوندهای زناشویی در آمریکا به شکست می انجامد . در هر سال حدود 1 میلیون زن و شوهر از هم جدا شده و متوسط طول ازدواج و زندگی زناشویی در آمریکا 4/9 سال است .

اهداف پژوهش

به طور کلی هدف از پژوهش حاضر مقایسه رضایت مندی بین زنان شاغل دیپلم و غیر شاغل دیپلم پهرستان آبیک در سال 81 می باشد .

با توجه به این موضوع که پرسشنامه رضایت ENRLCH در مورد دو گروه ذکر شده انجام می گیرد .

خانواده نظامی اجتماعی و طبیعی است که ویژگی های خاص خود را دارد پس از ازدواج هر یک از همسران انتظار دارند خانواده جدید همان شکلی را پیدا کند که برای او مطلوب و آشناست هر کدام می کوشند واحد زن و شوهری را در راستای مطلوب و پذیرفته خود سازمان دهد و دیگری را برای هم سازی با خود تحت فشار گذارد (مینوچین،[1] 1380).

سازگاری زناشویی وضعیتی است که در آن زن و شوهر در بیشتر مواقع احساس ناشی از خوشبختی و رضایت از همدیگر دارند (سین ها و ماکرجک،[2]1990).

معمولا رفتارهای فردی موجب شکل گیری قواعد مراودات در بین زوجین می شود بنابراین پذیرش سلیقه ها و رفتار همسر و یا به عبارتی دیگر ، بروز رفتارهای مقبول از سوی همسر می تواند روابط دوتایی را شکل دهد و زمینه را برای برقراری تفاهم در بین زوجین ایجاد کند و در واقع می توان گفت رضایت زناشویی یک ارزیابی کلی از وضع فعلی ارتباط ارائه می دهد (احمدی، 1382).

پدید آمدن اختلاف و تعارض بین زن و شوهر طبیعی است و به دلیل ماهیت کنش ورزی همسران گاه پیش می آید که اختلاف دیدگاه روی دهد یا نیاز ها بر آورده نشود و در نتیجه همسران نسبت به یکدیگر احساس خشم ناامیدی و ناخشنودی می کنند.

بعضی از موضوع های شناخته شده ای که می تواند پدید آورنده اختلاف های زناشویی باشد چنین است پول، روابط جنسی، روابط خویشاوندی، دوستان، فرزندان، خیانت جنسی، مشکلات عاطفی، مشکلات مالی، مشکلات ارتباطی(گفت و شنود)، درگیری های کاری و مانند این ها (ثنایی و ذاکر، 1378)
اختلافات زناشویی می توانند نتایج زیان باری را به همراه داشته باشند و همانطور که مازلو در سلسله مراتب نیاز ها بیان می کند که ارضای نیازهای بالاتر مستلزم ارضا نمودن نیازهای پایین تر است، زوجین نیز با وجود تعارضات و به دلیل برآورده نشدن نیاز آنها به عشق و محبت و احترام ممکن است نتوانند به خود شکوفایی دست یابند و علاوه بر آن فرزندان را نیز در این اثرات زیان بار سهیم می کنند و باعث می شود که حتی نیازهای سطح پایین آنها از جمله نیاز به محبت و امنیت تامین نشود و این امر موجب عدم دستیابی کودکان به نیازهای سطح بالاتر و رسیدن به خود شکوفایی و تکامل می شود.

علاوه بر این ها یکی دیگر از عواملی که برای سازش زناشویی مهم است سازگاری نقش جنسی میباشد. سازش های نقش جنسی در دوران بزرگسالی اولیه شدیدا دشوارند. اکثر دختران نوجوان می خواهند وقتی به بزرگسالی می رسند نقش همسران و مادران را ایفا کنند ولی در عین حال مایل نیستند که همسران و مادران سنتی باشند یعنی نسبت به شوهرانشان در مقام پایین تری قرار بگیرند و قسمت عمده وقت خود را به خانه و فرزندان اختصاص دهند و بیرون از خانه مشغله ای نداشته باشند . بدیهی است این دیدگاه عمدتا از فرهنگ حاکم بر جامعه متاثر می شود که اغلب خانه داری را کار ارزشمندی تلقی نمی کنند(شعاری نژاد،1373).

در کشور ما روز به روز به تعداد زنان شاغل افزوده می شود و با توجه به مطالعات انجام شده در کشورهای غربی که حکایت از برتری نسبی وضعیت سلامت و رضایت از زندگی زنان شاغل در مقایسه با زنان خانه دار دارد در این پژوهش ، پژوهشگر در پی پاسخ گویی به این سوالات است که عبارتند از :

1- آیا بین رضایت زناشویی زنان شاغل و خانه دار تفاوت معناداری وجود دارد؟

آیا بین رضایت زناشویی مردانی که زنان شاغل دارند و مردانی که زنان خانه دار دارند تفاوتی وجود دارد؟

فهرست مطالب

فصل اول: کلیات تحقیق

مقدمه

بیان مساله

ضرورت و اهمیت پژوهش

هدف پژوهش

فرضیه های تحقیق

متغیرهای تحقیق

تعاریف عملیاتی اصطلاحات

فصل دوم: ادبیات تحقیق

مقدمه

بخش اول: خانواده

P کار کرد مطلوب خانواده

P معنی و مفهوم خانواده متعادل

P خانواده مدرن

P زیر منظومه زن و شوهری

بخش دوم: تفاوت های زنان و مردان

P نقش کروموزوم y در ایجاد تفاوت ها

P تفاوت در رشد

P تفاوت در علایق و رغبت ها

P پرخاشگری

اضطراب

بخش سوم: رضایت زناشویی[1] و عوامل موثر بر آن

P رضایت زناشویی

P ایجاد رضایت زناشویی

P زوج خوشبخت و کامل

P علل مشکلات و تعارضات در میان زوجین

P اثرات طلاق

P نقش عشق در ازدواج و تداوم زندگی

P مدل مثلث عشق استرنبرگ

P اثرات نزدیکی و فاصله در تداوم زندگی

P نقش فشارهای فرهنگی در رضایت زن و شوهر

P پیشرفت فردی در زوجین

P روابط جنسی

P اختلافات مالی

P روابط والدین و کودک

P عوامل شخصی

P حسادت

P خشونت زناشویی

P رضایت زناشویی و عقاید مذهبی

P توصیه های تربیتی برای بحران زدایی

P هفت اصل زندگی زناشویی کارآمد

بخش چهارم: اشتغال زنان

P زنان شاغل

P زنان خانه دار

تعارض بین نقش های شغلی و نقش های زوج ها در خانه

راه حل های پیشنهادی برای کاهش تعارض

P نکات مثبت و منفی کار کردن زن

بخش پنجم: مروری بر پژوهش ها

P تحقیقات انجام شده داخلی

P تحقیقات انجام شده خارجی

فصل سوم: فرایند روش شناختی

مقدمه

P طرح تحقیق

متغیرهای تحقیق

P جامعه آماری

P روش نمونه گیری و حجم نمونه

P ابزار گرد آوری اطلاعات

P روش جمع آوری اطلاعات

P روش های آماری تجزیه و تحلیل داده های تحقیق

فصل چهارم: نتایج و یافته های تحقیق

P یافته های پژوهش

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

مقدمه

P بحث و نتیجه گیری

P محدودیت های پژوهش

P پیشنهادات کاربردی

P پیشنهادات پژوهشی

منابع

ضمائم

جدول مورگان برای تعیین حجم نمونه در جامعه های محدود

پرسشنامه رضایت زناشویی ENRICH

چکیده
امروزه شاهد افزایش روز افزون شاغل بودن زنان نسبت به گذشته می باشیم که این تغییر نقش ها می تواند رضایت زناشویی زوجین و همچنین جنبه های مختلف زندگی و فرزندان را تحت تاثیر قرار دهد و از آن می توان به عنوان عنصری موثر در تعارضات زناشویی یاد کرد بر این اساس در این پژوهش به مقایسه رضایت زناشویی زنان شاغل اداره هواشناسی استان آذربایجان شرقی و خانه دار و مردان دارای همسر شاغل و یا خانه دار در شهر تبریز پرداخته شد. جهت دستیابی به هدف کلی دو فرضیه تدوین گردید.

کلید واژگان : رضایت زناشویی، شاغل، خانه دار.

فهرست مطالب
فصل اول: کلیات تحقیق
مقدمه 2
بیان مساله 4
ضرورت و اهمیت پژوهش 6
هدف تحقیق 7
فرضیه های تحقیق 8
متغیرهای تحقیق 8
تعاریف عملیاتی اصطلاحات 8
فصل دوم: ادبیات تحقیق
مقدمه 11
بخش اول: خانواده
کار کرد مطلوب خانواده 12
معنی و مفهوم خانواده متعادل 14
خانواده مدرن 15
زیر منظومه زن و شوهری 17
بخش دوم: تفاوت های زنان و مردان
نقش کروموزوم y در ایجاد تفاوت ها 19
تفاوت در رشد 19
تفاوت در علایق و رغبت ها 22
پرخاشگری 23
اضطراب 24
بخش سوم: رضایت زناشویی و عوامل موثر بر آن
رضایت زناشویی 25
ایجاد رضایت زناشویی 26
زوج خوشبخت و کامل 28
علل مشکلات و تعارضات در میان زوجین 29
اثرات طلاق 30
نقش عشق در ازدواج و تداوم زندگی 32
مدل مثلث عشق استرنبرگ 33
اثرات نزدیکی و فاصله در تداوم زندگی 36
نقش فشارهای فرهنگی در رضایت زن و شوهر 37
پیشرفت فردی در زوجین 39
روابط جنسی 41
اختلافات مالی 42
روابط والدین و کودک 44
عوامل شخصی 45
حسادت 46
خشونت زناشویی 47
رضایت زناشویی و عقاید مذهبی 49
توصیه های تربیتی برای بحران زدایی 50
هفت اصل زندگی زناشویی کارآمد 52
بخش چهارم: اشتغال زنان
زنان شاغل 57
زنان خانه دار 60
تعارض بین نقش های شغلی و نقش های زوج ها در خانه 62
راه حل های پیشنهادی برای کاهش تعارض 62
نکات مثبت و منفی کار کردن زن 63
بخش پنجم: مروری بر پژوهش ها
تحقیقات انجام شده داخلی 65
تحقیقات انجام شده خارجی 66
فصل سوم: فرایندهای روش شناختی
مقدمه 69
طرح تحقیق 69
جامعه آماری 70
روش نمونه گیری و حجم نمونه 70
ابزار گرد آوری اطلاعات 70
روش جمع آوری اطلاعات 75
روش های آماری تجزیه و تحلیل داده های تحقیق 75