مقدمه

آیین مقدس اسلام، در تعلیم آداب زندگی و مخصوصاً زندگی زناشویی، پیشگام و پیشرو است.اسلام با عنایت به اینکه زندگی مشترک زن و شوهر، ظرافت و لطافت خاصی دارد، به زن و مرد تعلیمات خاصی می دهد تا فراتر از آمیزش جنسی، روحها و جانها با هم درآمیزند و همچون یک روح، در دو قلب تجلی کنند.در این مقوله، می بینیم هم برای مرد وظیفه معین کرده، هم برای زن. رعایت این آداب و وظایف، به زن و مرد فرصت می دهد که از حداقل تلاش و کوشش، در تداوم بخشیدن به زندگی مشترک حداکثر فایده را برگیرند.قرآن کریم به خانواده اهمیت بسیاری داده است . بنیاد جامعه قرآنی بر خانواده و نقش آن نهاده شده است . از این رو، به خانواده، به عنوان مرکز توجه احکام، حقوق و آداب، اهتمام ویژه ای مبذول داشته و نقش و جایگاه آن را با گزاره ها، آموزه ها و دستورهای متعدد تحکیم بخشیده است . خانواده از ارکان سه گانه مرد، زن و فرزند تشکیل شده و به زن، به دلایلی، نظری خاص و ویژه ای شده تا جایگاه و نقش واقعی خود را در این شاکله به خوبی پیدا کند . به همین دلیل قرآن آیات زیادی را به مسائل زن اختصاص داده و از بیان کوچک ترین چیز خودداری نورزیده است . یکی از مسائلی که مورد توجه قرآن است، آداب معاشرت با همسر و زن است . آیه 9 سوره نساء: «و عاشروهن بالمعروف » ، بیان گر این مطلب است که هر گونه ارتباط، برخورد و رفتار شوهر باید به گونه ای باشد که عرف و شرع و رفتار جوانمردانه با آن موافق باشد . پس اعمالی چون سخت گیری در نفقه، آزار و اذیت یا بدخلقی و مانند آن ها، مخالف با معاشرت به معروفی است که قرآن بدان سفارش نموده است

گفته شده که معاشرت به معروف، به معنای رفتار و اعمالی است که خداوند بدان امر نموده است . و نیز مراد از معاشرت به معروف، ادا نمودن حقوق زن، چون قسم، نفقه و داشتن رفتار و گفتاری مناسب با اوست .

معاشرت به معروف از یک سو، باعث دوام و قوام یافتن زندگی مشترک و شیرین شدن آن، برای هر یک از زن و شوهر خواهد شد . از سوی دیگر، موجب شکوفا شدن استعدادهای زن مسلمان می شود و عاملی برای پیشرفت او در زندگی می گردد

خانواده نظامی اجتماعی و طبیعی است که ویژگی های خاص خود را دارد پس از ازدواج هر یک از همسران انتظار دارند خانواده جدید همان شکلی را پیدا کند که برای او مطلوب و آشناست هر کدام می کوشند واحد زن و شوهری را در راستای مطلوب و پذیرفته خود سازمان دهد و دیگری را برای هم سازی با خود تحت فشار گذارد (مینوچین،[1] 1380).

سازگاری زناشویی وضعیتی است که در آن زن و شوهر در بیشتر مواقع احساس ناشی از خوشبختی و رضایت از همدیگر دارند (سین ها و ماکرجک،[2]1990).

معمولا رفتارهای فردی موجب شکل گیری قواعد مراودات در بین زوجین می شود بنابراین پذیرش سلیقه ها و رفتار همسر و یا به عبارتی دیگر ، بروز رفتارهای مقبول از سوی همسر می تواند روابط دوتایی را شکل دهد و زمینه را برای برقراری تفاهم در بین زوجین ایجاد کند و در واقع می توان گفت رضایت زناشویی یک ارزیابی کلی از وضع فعلی ارتباط ارائه می دهد (احمدی، 1382).

پدید آمدن اختلاف و تعارض بین زن و شوهر طبیعی است و به دلیل ماهیت کنش ورزی همسران گاه پیش می آید که اختلاف دیدگاه روی دهد یا نیاز ها بر آورده نشود و در نتیجه همسران نسبت به یکدیگر احساس خشم ناامیدی و ناخشنودی می کنند.

بعضی از موضوع های شناخته شده ای که می تواند پدید آورنده اختلاف های زناشویی باشد چنین است پول، روابط جنسی، روابط خویشاوندی، دوستان، فرزندان، خیانت جنسی، مشکلات عاطفی، مشکلات مالی، مشکلات ارتباطی(گفت و شنود)، درگیری های کاری و مانند این ها (ثنایی و ذاکر، 1378)
اختلافات زناشویی می توانند نتایج زیان باری را به همراه داشته باشند و همانطور که مازلو در سلسله مراتب نیاز ها بیان می کند که ارضای نیازهای بالاتر مستلزم ارضا نمودن نیازهای پایین تر است، زوجین نیز با وجود تعارضات و به دلیل برآورده نشدن نیاز آنها به عشق و محبت و احترام ممکن است نتوانند به خود شکوفایی دست یابند و علاوه بر آن فرزندان را نیز در این اثرات زیان بار سهیم می کنند و باعث می شود که حتی نیازهای سطح پایین آنها از جمله نیاز به محبت و امنیت تامین نشود و این امر موجب عدم دستیابی کودکان به نیازهای سطح بالاتر و رسیدن به خود شکوفایی و تکامل می شود.

علاوه بر این ها یکی دیگر از عواملی که برای سازش زناشویی مهم است سازگاری نقش جنسی میباشد. سازش های نقش جنسی در دوران بزرگسالی اولیه شدیدا دشوارند. اکثر دختران نوجوان می خواهند وقتی به بزرگسالی می رسند نقش همسران و مادران را ایفا کنند ولی در عین حال مایل نیستند که همسران و مادران سنتی باشند یعنی نسبت به شوهرانشان در مقام پایین تری قرار بگیرند و قسمت عمده وقت خود را به خانه و فرزندان اختصاص دهند و بیرون از خانه مشغله ای نداشته باشند . بدیهی است این دیدگاه عمدتا از فرهنگ حاکم بر جامعه متاثر می شود که اغلب خانه داری را کار ارزشمندی تلقی نمی کنند(شعاری نژاد،1373).

در کشور ما روز به روز به تعداد زنان شاغل افزوده می شود و با توجه به مطالعات انجام شده در کشورهای غربی که حکایت از برتری نسبی وضعیت سلامت و رضایت از زندگی زنان شاغل در مقایسه با زنان خانه دار دارد در این پژوهش ، پژوهشگر در پی پاسخ گویی به این سوالات است که عبارتند از :

1- آیا بین رضایت زناشویی زنان شاغل و خانه دار تفاوت معناداری وجود دارد؟

آیا بین رضایت زناشویی مردانی که زنان شاغل دارند و مردانی که زنان خانه دار دارند تفاوتی وجود دارد؟

فهرست مطالب

فصل اول: کلیات تحقیق

مقدمه

بیان مساله

ضرورت و اهمیت پژوهش

هدف پژوهش

فرضیه های تحقیق

متغیرهای تحقیق

تعاریف عملیاتی اصطلاحات

فصل دوم: ادبیات تحقیق

مقدمه

بخش اول: خانواده

P کار کرد مطلوب خانواده

P معنی و مفهوم خانواده متعادل

P خانواده مدرن

P زیر منظومه زن و شوهری

بخش دوم: تفاوت های زنان و مردان

P نقش کروموزوم y در ایجاد تفاوت ها

P تفاوت در رشد

P تفاوت در علایق و رغبت ها

P پرخاشگری

اضطراب

بخش سوم: رضایت زناشویی[1] و عوامل موثر بر آن

P رضایت زناشویی

P ایجاد رضایت زناشویی

P زوج خوشبخت و کامل

P علل مشکلات و تعارضات در میان زوجین

P اثرات طلاق

P نقش عشق در ازدواج و تداوم زندگی

P مدل مثلث عشق استرنبرگ

P اثرات نزدیکی و فاصله در تداوم زندگی

P نقش فشارهای فرهنگی در رضایت زن و شوهر

P پیشرفت فردی در زوجین

P روابط جنسی

P اختلافات مالی

P روابط والدین و کودک

P عوامل شخصی

P حسادت

P خشونت زناشویی

P رضایت زناشویی و عقاید مذهبی

P توصیه های تربیتی برای بحران زدایی

P هفت اصل زندگی زناشویی کارآمد

بخش چهارم: اشتغال زنان

P زنان شاغل

P زنان خانه دار

تعارض بین نقش های شغلی و نقش های زوج ها در خانه

راه حل های پیشنهادی برای کاهش تعارض

P نکات مثبت و منفی کار کردن زن

بخش پنجم: مروری بر پژوهش ها

P تحقیقات انجام شده داخلی

P تحقیقات انجام شده خارجی

فصل سوم: فرایند روش شناختی

مقدمه

P طرح تحقیق

متغیرهای تحقیق

P جامعه آماری

P روش نمونه گیری و حجم نمونه

P ابزار گرد آوری اطلاعات

P روش جمع آوری اطلاعات

P روش های آماری تجزیه و تحلیل داده های تحقیق

فصل چهارم: نتایج و یافته های تحقیق

P یافته های پژوهش

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

مقدمه

P بحث و نتیجه گیری

P محدودیت های پژوهش

P پیشنهادات کاربردی

P پیشنهادات پژوهشی

منابع

ضمائم

جدول مورگان برای تعیین حجم نمونه در جامعه های محدود

پرسشنامه رضایت زناشویی ENRICH