چکیده: اﻧﻔﺠﺎر اﻃﻼﻋﺎت و ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺷﺪن، ﺑﺎﻋﺚ رﺷﺪ ﺳﺮﯾﻊ دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻪ اﻃﻼﻋﺎت و اﻓﺰاﯾﺶ ﺷﺪﯾﺪ رﻗﺎﺑﺖ در ﺣﻮزه ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر ﮔﺮدﯾﺪه ﮐﻪ اﯾﻦ اﻣﺮ ﺷﺮﮐﺖﻫﺎ را ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ ﭘﺎﯾﺶ ﻣﺤﯿﻂ ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر، اﺗﺨﺎذ ﺗﺼﻤﯿﻢ و واﮐﻨﺶ ﺳﺮﯾﻊ در ﻗﺒﺎل ﻓﺮﺻﺖ ﻫﺎ و ﺗﻬﺪﯾﺪات روزﻣﺮه ﻧﻤﻮده اﺳﺖ. ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ ﻓﺮدا در ﻋﺮﺻﻪ ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر از آن ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺼﯿﺮت و آﮔﺎﻫﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮی ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﻮد و ﻣﺤﯿﻂ رﻗﺎﺑﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ.
ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی ﻣﻮﻓﻖ در زﻣﯿﻨﻪ ﻫﻮﺷﻤﻨﺪی رﻗﺎﺑﺘﯽ، ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ آﺳﺎﻧﯽ ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس اﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻗﯿﻤﺖ ﻣﺤﺼﻮﻻت رﻗﺒﺎ، ﮔﺰارش ﻫﺎی ﻣﺎﻟﯽ، اﺳﺘﺮاﺗﮋی ﻓﺮوش رﻗﺒﺎ و... و ﺳﻮق دادن ﻣﺤﻮر ﺗﻮﺟﻪ ﺧﻮد ﺑﻪ آﯾﻨﺪه وﻫﺸﺪارﻫﺎی آﮔﺎه ﮐﻨﻨﺪه در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻓﺮﺻﺖﻫﺎ و ﺗﻬﺪﯾﺪﻫﺎی ﻣﺤﯿﻂ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ از ﻃﺮﯾﻖ اراﺋﻪ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ و ﺳﻮدﻣﻨﺪﺗﺮﯾﻦ ﺧﺪﻣﺎت، رﺿﺎﯾﺖ ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن را ﺑﻪ ﺧﻮد ﺟﻠﺐ ﻧﻤﺎﯾﻨد.
الف : هدف پژوهش: مدیران نقاط ضعف و قوت رقبا را مورد ارزیابی قرار دهند و تصمیم درست اتخاذ نمایند .
ب- روش پژوهش: کتابخانه ای و اینترنتی
ج-نتیجه گیری: باتعریف هوش رقابتی و اهمیت آن در تجارت جهانی ، به ضرورت آن در فرآیندهای تصمیم گیری مدیران پرداخته می شود.
واژه های کلیدی: هوش رقابتی، هوشمندی، دانش استراتژیکی، مدیریت دانش، فرهنگ سازمانی

مقدمه
جهانی شدن اقتصاد، سرعت گرفتن تغییرات فناوری و انفجار اطلاعات باعث گردیده سازمانها فشار بیشتری را برای باقی ماندن در صحنه رقابت تحمل کنند. ازطرف دیگر فناوری ارتباطات و اطلاعات با دراختیار گذاردن راههای متنوع کسب برتری، موجب گشته است تا سازمانها با افزایش سطح هوشمندی رقابتی خود و به کارگیری و استفاده از اطلاعات، بر رقیبان غلبه کنند. در سالهای اخیر، هوشمندی رقابتی در زمره یکی از مفاهیم مدیریت درآمده است و بسیاری از شرکتهای بزرگ آن را به جزیی از فرهنگ سازمانی خود تبدیل کرده اند، چون از بسیاری جهات رویکرد هوشمندی رقابتی منافع بیشتری نسبت به دیگر مفاهیم مدیریت که در چند دهه اخیر شکل گرفته اند، دربردارد.
در دنیای امروز کسب هوشمندی رقابتی یکی از الزامات غیرقابل انکار برای اغلب سازمانها است تا بتوانند از طریق کسب و تجزیه و تحلیل اطلاعات، و همین طور افزایش دانش و ایجاد آگاهی، بر قابلیتهای خود بیفزایند. دکتر بــن گیلاد (BEN GILAD) استاد دانشگاه و تئوری پرداز معروف هوشمندی رقابتی اظهار داشته است: هوشمندی رقابتی، کل دانشی است که یک شرکت از محیطی که در آن رقابت می کند دراختیار دارد و حاصل تجزیه و تحلیل ذرات بی شمار از اطلاعاتی است که روزانه شرکت را بمباران می کند. در پرتو این دانش است که تصویر کاملی از وضعیت فعلی و آتی صحنه رقــــابت در پیش روی مدیران نقش می بندد تا بتوانند بهتر تصمیم بگیرند.
درحال حاضر اکثر موسسات موفق در کشورهای توسعـــه یافته از هوشمندی رقابتی به عنوان یک ابزار قدرتمند برای کسب آگاهی بیشتر از محیط استفاده می کنند. آینده به خدمت گرفتن هوشمندی رقابتی بسیار نویدبخش است و بدون شک موسسات برای ادامه حیات در محیطی که هر روز با چالشهای بیشتری مواجه خواهدبود با تکیه بر قابلیتهای هوشمندی رقابتی و گردآوری و تجزیه و تحلیل موفقیت آمیزاطلاعات و چیرگی بر عدم اطمینان از چشم انداز رقابتی، احساس امنیت بیشتری خواهندکرد.

فهرست مطالب
چکیده ...................................................................................................................................................................................................................10
فصل اول: تعاریف مقدماتی هوش ...........................................................................................................................................................................11
مقدمه ....................................................................................................................................................................................................................12
1-1 چشم انداز تاریخی .......................................................................................................................................................................................11
1-2 بحث و بررسی ..............................................................................................................................................................................................14
1-3 هوش تجاری .................................................................................................................................................................................................15
1-3-1 ضرورت استفاده از هوش تجاری در سازمان ها ....................................................................................................................................15
1-4 تحلیل عمیق بازار .........................................................................................................................................................................................15
1-5 مدیریت هوشمندی و شبکه های دیجیتالی ......................................................................................................................................................16
1-5-1 انواع هوشمندی .......................................................................................................................................................................................16
1-6 پیش نیازهای استقرار هوش تجاری در سازمان ها ..........................................................................................................................................20
1-6-1 سخت افزارهای مورد نیاز برای ذخیره سازی اطلاعات و انجام محاسبات ............................................................................................. 20
1-6-2 نرم افزارهای کاربردی و منابع داده ..................................................................................................................................................... 20
1-6-3 تجمیع داده ها ..................................................................................................................................................................................... 20
1-6-4 پایگاه های داده رابطه ای و انبار داده ها ............................................................................................................................................. 20
1-6-5 پردازشهای تحلیلی آنلاین و موتور های تجزیه و تحلیل اطلاعات ....................................................................................................... 21
1-6-6 نرم افزارهای کاربردی تحلیلی ............................................................................................................................................................ 21
1-6-7 نمایش اطلاعات و تحویل نتایج .......................................................................................................................................................... 21
1-7 چالشهای استقرار هوش تجاری در سازمان ها ................................................................................................................................................21
1-8 معماری هوش تجاری در سازمان ...................................................................................................................................................................22
1-8-1 دریافت داده (Getting Data In) ..................................................................................................................................................23
1-8-2 پس دادن اطلاعات(Getting Information Out) .....................................................................................................................24
1-9 مراحل استقرار هوش تجاری ..........................................................................................................................................................................24
1-10 دلایل شکست پروژه های هوش تجاری .......................................................................................................................................................25
1-10-1 ﻋﺪﻡ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺍﺭﺷﺪ ................................................................................................................................................................25
1-10-2 ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺿﻌﻴﻒ ﻧﻴﺎﺯﻣﻨﺪﻱﻫﺎﻱ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ..............................................................................................................................................26
1-10-3 ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺿﻌﻴﻒ ...................................................................................................................................................................................27
1-10-4 ﻓﻘﺪﺍﻥ ﺁﻣﻮﺯﺵ ...................................................................................................................................................................................27
1-10-5 ﻋﺪﻡ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﺩﺭ ﮔﺴﺘﺮﺵ ﺩﺍﺩﻥ ﺑﻪ ﻭﺳﻴﻠﻪ data mart ﻫﺎ .................................................................................................................27
1-10-6 ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺍﺑﺰﺍﺭ ﻏﻠﻂ ..........................................................................................................................................................................27
1-10-7 ﺩﺍﺩﻩﻫﺎﻱ ﺑﻲﻛﻴﻔﻴﺖ ...................................................................................................................................................................................27
1-10-8 ﻗﺎﺋﻞ ﺷﺪﻥ ﻳﮏ نقطه ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺑﺮﺍﻱ استقرار هوش تجاری .............................................................................................................................28
1-11 مفهوم هوشمندی رقابتی ..............................................................................................................................................................................28
1-11-1 مرحله مقصد .....................................................................................................................................................................................29
1-11-2 مرحله تقاضا .....................................................................................................................................................................................29
1-11-3 مرحله اکتشاف ..................................................................................................................................................................................30
1-11-4 مرحله توسعه ....................................................................................................................................................................................30
1-11-5 مرحله تحویل ....................................................................................................................................................................................30
1-11-6 مرحله بهبود ......................................................................................................................................................................................30
1-12 طبقه بندی هوشمندی رقابتی .......................................................................................................................................................................32
1-12-1 هوشمندی بازار .................................................................................................................................................................................32
1-12-2 هوشمندی شرکاء ...............................................................................................................................................................................32
1-12-3 هوشمندی رقبا ..................................................................................................................................................................................32
1-12-4 هوشمندی تکنیکی .............................................................................................................................................................................32
1-12-5 هوشمندی مشتریان ............................................................................................................................................................................32
1-13 خواص پنجگانه هوشمندی رقابتی ................................................................................................................................................................32
1-13-1 خاصیت و روحیه ی مبارزه طلبی ......................................................................................................................................................33
1-13-2 خاصیت و روحیه ی تهاجمی .............................................................................................................................................................33
1-13-3 خاصیت و روحیه ی فعال ..................................................................................................................................................................33
1-13-4 خاصیت انفعالی .................................................................................................................................................................................33
1-13-5 در خواب رفتگان ..............................................................................................................................................................................33
فصل دوم: بررسی هوش رقابتی ..............................................................................................................................................................................34
2-1 بررسی هوشمندی رقابتی از جنبه های مختلف ................................................................................................................................................35
2-1-1 سهم هوشمندی رقابتی ..............................................................................................................................................................................35
2-1-2 هوشمندی رقابتی به عنوان یک محصول ...................................................................................................................................................35
2-1-3 هوشمندی رقابتی به عنوان یک فرآیند ....................................................................................................................................................37
2-1-4 طبیعت هوشمندی رقابتی .........................................................................................................................................................................38
2-2 مدل پردازش اطلاعات در چرخه هوشمندی رقابتی ........................................................................................................................................38
2-3 مدل موتور چرخشی هوشمندی رقابتی ...........................................................................................................................................................39
2-4 دانش ، مهارت ها و توانایی های شاغلین و هوشمندی رقابتی .........................................................................................................................40
2-5 دانش ، مهارت و توانایی های ......................................................................................................................................................................41
2-6 مدیریت دانش ...............................................................................................................................................................................................41
2-6-1 سیستم های مدیریت دانش ...................................................................................................................................................................41
2-6-2یکپارچگی مدیریت دانش و هوش رقابتی ..............................................................................................................................................43
2-7 تحلیل ، جهانی سازی و بومی کردن فاکتورهای هوش رقابتی در ساختار هوش رقابتی / مدیریت دانش ...........................................................44
2-8 خلاصه ای بر تکنیک های تحلیلی .................................................................................................................................................................44
2-9 اهمیت آگاهی های فرهنگی در CI جهانی ....................................................................................................................................................44
2-10افزایش آگاهی فرهنگی عملیات CI .............................................................................................................................................................45
فصل سوم: رضایت مشتری ....................................................................................................................................................................................46
3-1ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﺸﺘﺮی ................................................................................................................................................................................................47
3-2سیر ارتباطات با مشتری .................................................................................................................................................................................47
3-2-1 مرحله شروع .......................................................................................................................................................................................47
3-2-2 مرحله تولید برای مشتری شناخته شده .................................................................................................................................................47
3-2-3 مرحله تولید برای مشتری ناشناخته ......................................................................................................................................................47
3-2-4 مرحله مسابقه برای رضایت مشتری .....................................................................................................................................................47
3-3 خدمات .........................................................................................................................................................................................................47
3-3-1کیفیت خدمات ......................................................................................................................................................................................49
3-4رضایت مشتری ..............................................................................................................................................................................................50
3-4-1چرخه بهبود مستمر رضایت مشتری .......................................................................................................................................................52
3-4-2تأثیر محیط رقابتی بر رضایت و وفاداری مشتری ..................................................................................................................................53
3-4-3رضایت مشتری، رمز بقا در بازار رقابتی ...............................................................................................................................................53
3-5آگاهی از وضعیت بازار و رضایت مشتریان ....................................................................................................................................................54
3-6آگاهی از وضعیت رقبا و رضایت مشتریان ......................................................................................................................................................54
3-7آگاهی فناوری تکنیکی و رضایت مشتریان .....................................................................................................................................................55
3-8آگاهی راهبردی– اجتماعی و رضایت مشتریان ................................................................................................................................................56
فصل چهار: فرهنگ سازمانی ..................................................................................................................................................................................57
4-1تکنولوژی و متخصصین CI ...........................................................................................................................................................................58
4-2مجریان هوشمندی رقابتی ...............................................................................................................................................................................60
4-3 فرهنگ سازمانی و سیاست ها ......................................................................................................................................................................60
4-4 نارسایی و کمبودها در ترویج هوش رقابتی ....................................................................................................................................................61
4-5رﻗﺎﺑﺘﯽ ............................................................................................................................................................................................................64
4-6 اﺧﻼق و ﻫﻮﺷﻤﻨﺪی رﻗﺎﺑﺘﯽ .............................................................................................................................................................................66
4-7 اﺳﺘﺮاﺗﮋی و ﻫﻮﺷﻤﻨﺪی رﻗﺎﺑﺘﯽ ........................................................................................................................................................................66
4-8 هوشمندی رقابتی درعمل ...............................................................................................................................................................................67
4-9 ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﻫﻮﺷﻤﻨﺪی ........................................................................................................................................................................................68
4-10هوشمندی رقابتی، اهداف و مزایا ..................................................................................................................................................................68
4-11هدف های سیستم هوشمندی رقابتی ..............................................................................................................................................................70
4-12وظایف هوشمندی رقابتی .............................................................................................................................................................................70
4-13واحد سازمانی برای هوشمندسازی ................................................................................................................................................................70
4-14وظایف متخصصان هوشمندی رقابتی .............................................................................................................................................................71
4-15مزایای هوشمندی رقابتی ..............................................................................................................................................................................71
4-16محدودیت های موجود بر سر راه هوش رقابتی ..............................................................................................................................................72
4-17نتیجه گیری ................................................................................................................................................................................................73
فهرست منابع و مآخذ ............................................................................................................................................................................................74

فهرست شکل ها
شکل 2-1 ...........................................................................................................................................................................................................35
شکل 2-2 ...........................................................................................................................................................................................................36
شکل 2-3 ...........................................................................................................................................................................................................37
شکل 3-1 ...........................................................................................................................................................................................................50
شکل 3-2 .............................................................................................................................................................................................................51

فهرست جداول
جدول 3-1 ..........................................................................................................................................................................................................48