بررسی خانه سالمندان

با افزایش مشکلات جامعه کنونی افراد ناچاراً از یک تعداد اصول رفتاری مناسب انسانی عدول کرده و مجبور میشوند بهترین عزیزان خود را به محلهای بنام خانه سالمندان بسپارند البته از طرفی واقعا نمیتوان گفت این کار یک نوع رفتار ناشایست میباشد شرایط زندگی انسان ماشینی چنان او را سرگم مسایل روزمره نموده که گاها خود را نیز فراموش کرده تا حدی که حتی برای فرار از مشکلات شان به فکر خودکشی نیز میافتد .زندگی ماشینی با تمام بیرحمی های خود امکاناتی را نیز برای رفاه افراد مخصوصا سالمندان فراهم آورده است .تعدادی از سالمندان به خاطر بیماریهای خاص مثل بیماریهای شدید روانی یا مشکلات حرکتی قادر به انجام کارهای روزمره خود نبوده و از طرفی فرزندان و خانواده های آنها نیز به علت کار روزانه خود و یا نبود جا برای نگهداری از این سالمندان مجبور میشوند آنها را به خانه های سالمندان بسپارند.امروزه سرای سالمندان به عنوان محلی ناگزیر برای اسکان تعدادی از سالمندان که جایی را برای زندگی ندارند یا وضعیتی دارند که خانواده ناچار به سپردن آنان به این اماکن هستند ، به شمار می رود اما همین اماکن نیز باید استانداردهایی را فراهم کند .

پا گذاشتن به دوره سالخوردگی با بروز تغییرات جسمانی متعددی همراه است که توانایی‌ها و قابلیت‌های جسمانی فرد را محدود می‌کند. به همین دلیل محیط زندگی سالمند باید طوری طراحی شود که او با تمام بیماری‌ها، محدودیت‌ها و ناتوانی‌های احتمالی خود بتواند به راحتی در آن زندگی کند.

فصل اول - شناخت موضوع

1-1 تعریف سالمند

سالمند از نظر لغوی کسی است که سال های زیادی را پشت سر نهاده است، سال هایی پر از خاطره و تجربه که با گذشت زمان به دست آمده است.

پیری یعنی کم شدن نیرو و فعالیت به تناسب سن تا اینکه در سراشیبی زندگی شمع حیات به تدریج و آهسته رو به خاموشی رود.

پدیده سالمندی یک سیر طبیعی است که در آن تغییرات فیزیولوژیکی و روانی- اجتماعی در بدن رخ می دهد. البته اتفاق می افتد که سالمندی فیزیولوژیکی با سالمندی روانی و سالمندی اجتماعی در یک فرد به صورت همزمان روی ندهد، زیرا ممکن است فردی از نظر زیستی و جسمی سالمند تلقی شود و لیکن از نظر روانشناسی خود را جوان احساس کند و یا بر عکس امکان دارد جامعه فردی را که از نظر زیستی و روانی سالمند نیست به ایفای نقش اجتماعی سالمند وادار نماید.

ساده ترین راه برای تعریف پیری عبارت است از شمردن تعداد سال هایی که از بدو تولد طی شده است. به طور کلی، امار مربوط به پیران، 65 سالگی را به صورت قراردادی آغاز پیری تعیین می کند. در مورد بعضی افراد انتقال به تدریج انجام می گیرد، حال انکه در مورد افراد دیگر انتقال از دوره ای به دوره دیگر به سرعت و همراه با صدمات روحی به وقوع می پیوندد. در جامعه ما سن 65 تا 70 سالگی آغاز پیری را مشخص می نماید زیرا با سن بازنشستگی مطابقت دارد. بنابراین ورود به دوره پیری را تا اندازه ای قانون معین می کند، هر چند که در بعضی افراد ممکن است سن آغاز پیری کمتر و یا بیشتر باشد.

احساس پیری یک مسئله درونی و روانی است و در افراد مختلف متفاوت است، ولی به طور کلی پیری، یعنی "کاهش نیروی جسمانی- ذهنی به تناسب افزایش سن". به عبارت دیگر سالمند فردی است که از نظر فیزیولوژیکی یا روانی به مقطعی می رسد که بسیاری از کارها را به تنهایی نمی تواند انجام دهد.

پدیده سالمندی سیری طبیعی است که در آن تغییرات فیزیولوژیکی و روانی ویژه ای در بدن رخ می دهد . چشم ها ، گوش ها ، استخوان ها ، عضلات و تمام اعضای بدن دستخوش تغییرات هماهنگ می شوند که روند پیری خوانده می شود . افراد سالمند زودتر خسته می شوند و جنبش و تحرکشان کمتر می گردد . در این مرحله مناسبات اجتماعی سالمند ان دگرگون شده و نیازهای جدیدی نمایان می گردد .

دوره سالمندی چون دیگر مراحل عمر ، بخشی از زندگی است که به اندازه دوران جوانی و مستلزم پشت سرنهادن است . چگونگی گذراندن این دوران مهم است و نه به انتها رسیدن در آن . سالمندی ادامه بزرگسالی است ، دورانی است که در آن ، فرد به بهای گذراندن سال هایی چند به تجربه و پختگی و خرد دست می یابد تا بتواند با گام هایی سنجیده تر سال های دیگر را در نوردد و به دیگران از توشه تجارب خود نصیبی برساند .

افزایش تعداد افراد سالمند به عنوان نسبتی از کل جمعیت جهان توجه خاص به مشکلات سنین پیری و پیری شناسی را ضروری می سازد . در طول قرن بیستم ، نسبت جمعیتی افراد 60 سال به بالا ، در تمام کشورهای دنیا افزایش یافته است . رشد جمعیتی سالمندان بر اثر همگرایی دو روند اصلی است : کاهش میزان تولد و بهبود شرایط بهداشتی و افزایش امید به زندگی . پروژه سالخوردگی جمعیت و افزایش تعداد افراد در بالای هرم سنی از خصوصیات کشورهای توسعه یافته محسوب می شود ، در حالی که توسعه بهداشت ، بهبود شرایط اقتصادی ، بالا رفتن سطح زندگی و برخورداری از نتایج پیشرفت علوم حتی در عقب مانده ترین کشورها نیز موجب افزایش طول عمر گشته و به موازات آن ، بر اثر کنترل موالید و اعمال سیاست های جمعیتی ، دامنه پایین هرم سنی فشرده تر شده و نسبت افراد مسن در جمعیت این کشورها افزوده تر می گردد . به رغم نکات فوق و اهمیت این گروه سنی ، ساماندهی فضاهای باز بدون توجه به خواست ها ، نیازها و توانایی های سالمندان انجام می شود و این در حالی است که این قشر از بیشترین مصرف کنندگان فضاهای باز محله های مسکونی به شمار می آید .

فهرست مطالب

فصل اول: کلیات

1-1. بیان مساله

1-2. اهمیت مساله

1-3 .اهداف پروژه

1-4. روش تحقیق

1-5. پیدایش خانه های سالمندان در جهان

1-5-1 . مراکز خدماتی روزانه

1-1-5-1 . اهداف مراکز خدماتی مراقبت روزانه

2-1-5-1 . مدت زمان حضور استفاده کنندگان

3-1-5-1. فعالیت های معمول در مجموعه های روزانه

1-6 . پیدایش خانه های سالمندان در ایران

فصل دوم: ساختار جمعیت و مسائل اجتماعی ، اقتصادی سالمندان

2-1.جمعیت سالمندان در ایران

2-2 . پایگاه اجتماعی سالمندان

2-3 . وضعیت تاهل سالمندان در کشور

2-4 . لزوم ایجاد خانه های سالمندان در ایران

فصل سوم: ویژگی های فیزیکی و روانی سالمندان و توصیه های طراحی جهت رفع نیازهای آنان

3-1 . کلیات

3-2 . ویژگی های جسمانی

3-2-1 . تغییرات ظاهری

3-2-2 . تضعیف قوای حرکتی و ماهیچه ها

3-2-3 . کاهش عملکرد دستگاه گوارش

3-2-4 . تغییرات عملکرد قلب و عروق

3-2-5 . تغییر در حافظه و هوش

3-2-6 . ضعف بینایی

3-2-7 . ضعف شنوایی

3-2-8 . ضعف حس چشایی و بویایی

3-2-9 . ضعف لامسه

3-2-10 . سایر تغیرات جسمانی

3-3 . نیازهای جسمانی سالمندان

3-3-1 . آسایش حرارتی و برودتی سالمندان

3-3-2-1 . شرایط محیطی موثر بر آسایش حرارتی

3-3-2-2 . نورپردازی مناسب جهت ارتقای عملکرد بینایی در سالمندان

شکل 3-1نور پردازی مناسب پلکان

شکل 3-2استفاده از فضای واسطه در جلوی درب ورودی

3-3-2-2-1 . نور طبیعی

3-3-2-2-2 . نور مصنوعی

شکل 3-3 نورپردازی تابلوهای حاوی اطلاعات

3-3-2-3 . رنگ آمیزی مناسب جهت ارتقای عملکرد بینایی در سالمندان

3-4 . ویژگی های جسمی و فیزیولوژیکی

3-4-1 . رهنمودهای طراحی با توجه به ویژگی های جسمی – فیزیولوژیکی

3-5 . ویژگی های روانی اجتماعی

3-5-1 . رهنمودهای طراحی با توجه به ویژگی های روانی اجتماعی

3-6 . رهنمودهای طراحی با توجه به خرده اقلیم

فصل چهارم: بررسی نمونه های مشابه

4-1 . پُرت هاوکِسبوری (کانادا)

شکل 4-1 پُرت هاوکِسبوری (کانادا)

4-2 . شِیر تُن (کانادا)

شکل 4-2 شِیر تُن (کانادا)

4-3 . زوکازولا (ژاپن)

شکل4-3 زوکازولا (ژاپن)

4-4 . آناپولیس رویال (کانادا)

شکل4-4 آناپولیس رویال (کانادا)

4-5 . میلبوری وِیج

شکل 4-5 میلبوری وِیج

4-6 .نتیجه گیری

فصل پنجم: مطالعات پایه و روند طراح

5-1- جغرافیای سیاسی و موقعیت جغرافیایی

شکل 5-1 نقشه استان لرستان

شکل 5-2 نقشه شهر خرم آباد

5-2- معرفی سایت ودلایل اتنخاب آن

5-2-1- بررسی دسترسی ها و وضعیت همجواری ها

5-3- تحلیل سایت

شکل5-3تجزیه و تحلیل گرافیکی سایت

شکل 5-4 عکس هوایی از محیط پیرامون سایت

شکل 5-5 عکس هوایی از محیط پیرامون سایت

5-4- برنامه فیزیکی پروژه

5-5 .رهنمودهای فضاهای باز محله های مسکونی متناسب با سالمندان

5-5-1.رهنمود های سالمندی بر اساس وسژگی های سالمندان

5-5-2 .ویژگی های جسمی و فیزیولوژیکی

5-5-3 .رهنمود های طراحی بر اساس ویژگی ها ی جسمی و فیزیولوژیکی

5-5-4 .ویژگی های روانی اجتماعی

5-5-5 . رهنمود های طراحی بر اساس ویژگی های روانی اجتماعی

5-5-6 .رهنمود های طراحی بر اساس خرده اقلیم

5-6 .معرفی فضاهای مورد نیاز جهت پروژه

5-6-1 .ورودی اصلی

5-6-2 .هال ورودی

5-6-3 .اتاق نشمین

5-6-4 .کتابخانه

5-6-5 .فضای غذا خوری

5-6-6 .آشپزخانه

5-6-7 .اتاق خواب

5-6-7 .اتاق کارکنان

5-6-8 .اتاق های درمانی و توانبخشی

5-6-9 .رختشویخانه مرکزی

5-6-10 .موتورخانه

5-6-11 .انبار وسایل

5-6-12 .سرویس های بهداشت

5-6-13 .ارتباطات عمودی فضاها در خانه های سالمندان

5-6-14 .راهروها

5-6-15 .بازشوها

5-6-16 .تراس های مشترک

5-6-17 .محوطه باغبانی

5-6-18 .مبلمان و اثاث ثابت

5-6-19 .کفپوش های مناسب

5-6-20 .نشانه ها

5-6-21 .رهنمودهای عمومی در رابطه با خانه های سالمندان

5-7 . تخمین زیربنا و ظرفیت فضاها

5-8 . ویژگی های فنی طرح

5-8-1 . بررسی سیستم های مختلف سازه ای

5-8-2 . مقایسه سیستم های سازه ای و انتخاب سامانه بهینه باربر

5-9 . تاسیسات

منابع و مآخذ