رهبری

رهبری در مدیریت

تعریف رهبری: رهبری مقوله ای فراتر از مدیریت است، همانگونه که در یک انقلاب یا کشور رهبر عامل وحدت، همسویی، جهش ونوآوری وهدایت کلی و ضامن تداوم بقاء و سلامتی یک نهضت است، در مدیریت نیز فراتر از امور جاریه مدیریت نوع ویژگی و خصوصیت در مدیر باید وجود داشته باشد که موجب وحدت و یکپارچگی کارکنان و هدایت کلی ایشان در جهت رشد و تعالی معنوی و اخلاقی آنها و بهره وری بیشتر سازمان گردد.

منظور از رهبری این است که فعالیت افراد برای رسیدن به هدف و مقصود هدایت شود. «هرگونه بحث درباره رهبریت اسلامی بایستی باعطف به رهنمودهای کلی ارائه شده در این زمینه توسط قرآن انجام پذیرد. این رهنمودها پیشنهاد قرآن در در سمت و جهت است که جامعه انسانی باید در پیش گیرد تا بتواند به آن هدف نهایی که بخاطر آن خداوند جامعه بشری را خلقت نموده دست یابد.

از اهداف عمده دین مبین اسلام ارشاد انسانهاست بنحوی که جامعه خویش را بسازند رهبران الهی حاملان پیام های خداوند برای این راهنماییها و هدایت ها هستند، قوانین و مقرراتی که در جامعه بشری وجود دارد بوسیله این هدایت و راهنمایی باید پی ریزی شود و نهایتا به قوانینی تبدیل شوند که مبنای رابطه انسان با خدا را فراهم سازد. بنابراین حاکمیت و رهبری اسلامی در واقع یک نوع دموکراسی مبتنی بر وحی و قوانین الهی است و از آن دموکراسیهای امروزی که داعیه آزادی و نجات بشر را فقط در ظاهر دارند مجز است پس قانونگذار اصلی خداست و به جانشین های خود اختیار می دهد که قوانین تکمیلی وضع کنند اما اعتبار این قوانین به تطابق آنان با اصول و ضوابط تعیین شده از طریق وحی است.

نقش رهبری در زندگی انسانها

قبول زندگی جمعی در حیات انسانها نمیتواند از مساله رهبری جدا باشد چرا که برای مشخص کردن خط اصلی یک جمعیت، همیشه نیاز به رهبر هدایت کننده است، اصولا پیمودن راه تکامل بدون استفاده از فرایدن رهبری ممکن و میسر نیست و سر ارسال پیامبران و اوصیاء برای همین است . در علم عقاید و کلام نیز با استفاده از قاعده لطف و توجه به نقش رهبری در نظم جامعه و جلوگیری از انحرافات بعثت انبیاء و لزوم وجود امام در هر زمان اثبات شده است به همان

اندازه که یک رهبر الهی و عالم و صالح راه وصول انسان را به هدف نهایی آسان و سریع می کند تن دادن به رهبر ائمه کفر و ضلال او را به پرتگاه بدبختی و شقاوت می افکند. امام صادق علیه السلام می فرماید: «آلا تحمدون الله اذا کان یوم القیامه فرعا کل قومالی من یتولونه و دعانا الی رسول الله و فزعتم الینا فالی این ترون یذهب بکم الی الجنه و رب الکعبه قالها ثلاثها آیا شما حمد و سپاس خدا را بجای نمی آورید؟ هنگامیکه روز قیامت می شود خداوند هر گروهی را با کسی که ولایت او را پذیرفته می خواند، ما راه همراه پیامبر و شما را همراه ما فکر می کنید در این حال شما را به کجا می برند، به خداوند کعبه بسوی بهشت، امام علیه السلام سه بار این جمله را تکرار کردند.

از بررسی قرآن یک تصویر کلی درباره جامعه انسانی پدید می آید و این تصویر مستقیماً با مساله رهبریت در ارتباط است.

پیچیدگی عمل مدیریت زمانی بر مدیر آشکار می شود که مدیر عملاً به وظیفه هدایت و رهبری می پردازددر این کار او در درجه اول با افراد انسانی سرو کار دارد خود نیز یکیک از آنهاست. برخورد افراد تحت تاثیر عوامل پیچیده روانی- اجتماعی است مدیر در تماس مستقیم با افراد و گروههاست، به زودی این نکته روشن می شود که افراد بعنوان عامل اصلی کار تنها دربند اهداف سازمانی نیستند بلکه خود نیز اهدافی دارند. برای راه بردن آنها در جهت هدف، تلاش هایی در جهت همسو کردن اهداف آنها با اهداف سازمان، تفهیم و تفاهم با آنها، ایجاد انگیزه در آنها و بالاخره در یک کلمه رهبری آنها ضرورت پیدا می کند.

و........

ویژگیهای رهبری

رهبر دارای ویژگیهای خاصی در جامعه اسلامی است، در بحث ویژگیهای مدیر از دید اسلام با ذکر منابع آیات و احادیث پاره ای ویژگیها را بر شمردیم که طبعا آن خصوصیات را در بحث رهبری نیز مطرح می کنیم و ویژگیهایی را که در این قسمت در مورد خصوصیات رهبری بر می شمریم در رابطه با مدیران صادق است لیکن بخاطر منفک بودن بحث رهبری پاره ای از خصوصیات رهبر را بدلیل ارتباط موضوع در این قسمت مطرح و بدانها خواهیم پرداخت.

بحث در خصوص ویژگیهای رهبر خود مقوله ای و کتابی حجیم را می طلبد در این قسمت تعجیل وار به بعضی از آنها اشاره می شود:

1-رهبر جامعه اسلامی باید عاقل و با هوش و درایت باشد: از ویژگیهای عمدة رهبر در نظام اسلامی عاقل بودن اوست، در واقع اقتضای حکومت اسلامی رهبری جامعه بر اساس احکام عقلی است و این میسر نخواهد شد مگر در سایة ارتباط و هماهنگی بین دین و عقل که از طرف ائمه اطهار علیهم السلام نیز تصریح و تائید گردیده است. آقای علاءالدین حجازی در کتاب تجلی امامت در نهج البلاغه

صفحه 66 می نویسد: منطق دین و دیدگاه ائمه اطهار علیهم السلام نیز هماهنگی دین و عقل را تصریح و تائید می کند، در این رابطه کلام حضرت امام جعفر صادق علیهم السلام شایان توجه است آنجا که فرموده((من کان عاقلا کان له دینو من کان له دین دخل الجنه هر کسی که عقل دارد دیندارد و کسی که از دین پیروی می کند بی گمان وارد بهشت خواهد شد.

و......