مقاله بررسی تعاریف اساسی الکترونیک در 21 صفحه ورد قابل ویرایش

تعاریف اساسی الکترونیک

دسته بندی اجسام

اجسام از نظر الکتریکی به سه دسته تقسیم می شوند :

عایق : اجسام عایق جریان برق را اصلاً عبور نمی دهند ، مانند چوب .

هادی : اجسام هادی جریان برق را بخوبی عبور می دهند ، مانند مس .

نیمه هادی : اجسام نیمههادی تحت شرایطی برق از عبور می دهند و تحت شرایطی دیگر برق را عبور نمی دهند ، مانند ژرمانیوم و سیلیکان .
انواع ولتاژ

ولتاژ متناوب یا AC (مانند برق شهر)

ولتاژ مستقیم یا DC (مانند برق باطری )

ولتاژ پیک توپیک (VPP)

به ماکزیمم ولتاژ بین دو سیکل منفی و مثبت ،‌ولتاژ پیک توپیک گویند که به خاطر داشتن تغییرات لحظه ای با اسیلوسکوپ اندازه گیری می شود . مثلاً پیک توپیک برق ایران حدود 622 ولت است .

ولتاژ پیک (VP) یا ولتاژ ماکزیمم

به ماکزیمم ولتاژ در نیم سیکل ، ولتاژ پیک گویند .

نکته : وقتی گفته می شود که برق ایران 220 ولت متناوب است یعنی ولتاژ موثر آن 220 ولت است و ولتاژ موثر طبق فرمول زیر مشخص می شود .
جریان

به حرکت الکترونها از قطب منفی به قطب مثبت جریان گویند و واحد آن آمپر است (جهت قرار دادی از مثبت به منفی است).

واحدهای دیگر شدت جریان ، میلی آمپر ، میکروآمپر و نانو آمپر می باشد که نسبت آن با آمپر چنین است :

دیود

نیمه هادی ها

نیمه هادی ها اجسامی هستند که تحت شرایطی هدایت می کنند .

بهترین نیمه هادی ، سیلیکان (Si) یا ژرمانیوم (G) می باشد .

قطعات ساخته شده از نیمه هادی ها عبارتند از :دیود ، ترانزیستور ، تری یاک ، تریستور (SCR) و دیاک (دایاک).

نیمه هادی نوع منفی را با (N) نشان می هند .

نیمه هادی نوع مثبت را با (P) نشان می دهند .
دیود

دیود را در نقشه با D یا GR نمایش می دهند .

ساختمان دیود

دیود از یک قطعه نیمه هادی مثبت P و یک قطعه نیمه هادی منفی N تشکیل شده است . دیود مخفف کلمات دی الکترود به معنی دو الکترود یا دو صفحه می باشد .

نکته : مشخص کننده دیودها شماره ایست که روی آن می نویسند ، ولی در بازار نوع دیود را نیز نام می برند . مانند دیود یکسو ساز و …
طرز نامگذاری دیودها

1- روش آمریکایی : نام دیود با IN شروع می شود مانند IN4001

2- روش ژاپنی : نام دیود با IS شروع می شود ، مانند 1S86

3- روش اروپایی : نام دیود با حرف لاتین شروع می شود ، مانند BY127
در روش اروپایی حرف اول مخفف جنس دیود است که عبارت است از

A ژرمانیوم ، B سیلیکان ، C گالیوم ارسنیک و R مخلوط .

حرف دوم مخفف کاربرد دیود (نوع دیود ) است که عبارت است از :

A آشکار ساز ، B دیود واریکاپ ، O دیود نوری ، Z دیود زنر ، E تانل دیود و Y یکسو ساز ، ( و حرف سوم شماره سریال کارخانه است ). مانند BY127 که یک دیود سیلیکونی از نوع یکسو ساز است .

ممکن است بر روی یک دیود IN و سه خط رنگی باشد که این خط ها را مانند مقاومتهای رنگی می خوانیم .
مشخصه های دیود

IF : جریان مجاز دیود .

YR : ولتاژ معکوس دیود .

IFSM : جریان ماکزیمم ضربه ای .
سری نمودن دیودها

اگر فرضا دو دیود IN4001 را که مشخصاتش (1000 ولت 1 آمپر ) است به طور سری وصل کنیم ، نتیجه برابر است با 2000 ولت 1 آمپر .
موازی نمودن دیودها

اگر 2 دیود یک آمپر موازی شوند جریان آن زیاد شده و 2 آمپر می شود.



تست دیود مطابق شکل های زیر 2 سر اهم متر را که روی درجه RXl است به دو سر دیود می زنیم اگر از یک طرف اهم نشان داد و از طرف دیگر حرکت نکرد سالم است.

تشخیص جنس دیود
تشخیص جنس دیود

دو سر اهم متر را به دو سر دیود از ان طرفی که اهم نشان می دهد می زنیم ، اگر حدود 10 اهم باشد ژرمانیوم و اگر حدود 100 اهم نشان دهد سیلیکان می باشد .



بایاس یا گرایش (ولتاژ وصل نمودن )

بایاس مستقیم یعنی ولتاژ وصل نمودن (در این حالت جریان عبور می کند ).

نکته : در حالت بایاس مستقیم در دیود های سیلیکانی 6/0 تا 7/0 ولت و در دیودهای ژرمانیومی 2/0 تا 3/0 ولت صرف شکستن سد بین p و N می گردد .
بایاس معکوس

یعنی به طور معکوس ولتاژ نمودن (در این حالت جریان عبور نمی کند.)
کاربرد دیود در مدارت

1- دیود به عنوان یک سو ساز (رکتیفابر )

2- دیود به عنوان آشکار ساز Detector

نکته : این نوع دیود معمولاً شیشه ای بوده و کنار IF سیاه در رادیو قرار دارد

3- دیود به عنوان قیچی کننده

در این مدارات دیود یک قسمت از موج را حذف می کند .

4- دیود به عنوان محدود کننده

در این مدارات دیود جهت محدود نمودن موجها در خروجی بکار می رود ، یعنی در خروجی بیشتر از موج ورودی می تواند باشد .
انواع دیود

1- دیود یکسو ساز (رکتیفایر )

2- دیود زنر

3- دیود نوری (LED)

4- تانل دیود

5- پین دیود

6- فتو دیود

7- دیود وریکاپ یا خازنی
دیود یکسو ساز
وظیفه دیود یکسو ساز

کار دیود یکسو ساز تبدیل (برق متناوب برق شهر یا AC )به برق یکسو یا DC می باشد .
تست دیود یک سو ساز

دو سر اهم متر را به دو سر دیود می زنیم . از یک طرف باید اهم مشاهده شود و از طرف دیگر نباید عقربه حرکت کند .
تفاوت دیود معمولی با دیود زنر

دیود معمولی وقتی تغذیه مستقیم شود ریان را عبور می دهد و زمانی که تغذیه معکوس شود جریان را عبور نمی دهد اگر ولتاژی بیشتر از ولتاژ شکست به آن بدهیم ، می سوزد ولی دیود زنر در حالتی که تغذیه مستقیم شود جریان را عبور می دهد وهنگامیکه تغذیه معکوس شود جریان را عبور نمی دهد . اگر ولتاژی بیشتر از ولتاژ شکست به آن بدهیم مجدداً هادی شده و جریان را عبور می دهد .
تست دیود زنر

تست دیود زنر مانند دیود معمولی است دو سر اهم متر را به دو سر آن می زنیم از یک طرف اهم نشان می دهد و از طرف دیگر عقربه حرکت نمی کند .

دیود زنر را بر حسب ولتاژ و وات ان انتخاب می کنند ، مثلاً دیود زنر 6 ولتی دیودی است که روی آن 6 نوشته شده است .

نکته : اگر دو دیود زنر 12 ولتی 400 میلی وات را به طور سری ببندیم چنین نتیجه می شود : 24 ولت 800 میلی وات .

دیود زنر به دو صورت خراب می شود .

1- از هیچ طرف راه نمی دهد (قطع شده ).

2- از دو طرف راه می دهد ( شورت شده ) .

در تلوزیون ها اگر دیود زنر قطع شود ، تصویر شکسته می شود .

در تلوزیون اگر دیود زنر اتصال کوتاه (شورت) شود تلوزیون روشن نمی شود .

دیود زنر 33 ولتی که در تلوزیون لامپی شاوب لورنس بکار رفته به صورت زیر(مانند یک ترانزیستور 2 پایه ) می باشد .

دیود آشکار ساز صدا (دیود فرکانسی ، دیود کریستالی ،‌و یا دیود اتصال نقطه ای)

دیود آشکار ساز یک دیود شیشه ای که در درایو کنار IF سیاه برای آشکار نمودن صدا بکار می رود و یا در تلوزیون برای آشکار سازی صدا یا تصویر بکار می رود .
تست دیود آشکار ساز صدا

دو سر اهمتر را به دو پایه آن می زنیم از یک طرف باید راه دهد (حدود 300 اهم) و از طرف دیگر راه ندهد .
دیود نوری

دیود نوری از یک نیمه هادی ناخالص نوع (گالیوم آرسیند فسفید) میباشد که نور قرمز یا زرد یا سبز و یا نارنجی پخش می نماید و در نامگذاری بات O شروع می شود .

نکته : اگر LED را بر عکس ولتاژ دهیم روشن نمی شود .

تست LED

دو سر اهمتر را به دو پایه ان می زینم . از یک طرف باید اهم نشان دهد و از طرق دیگر عقربه حرکت نکند .