گزارش کاراموزی تزئینات داخلی ساختمان در 27 صفحه ورد قابل ویرایش

- مقدمه

- تزئینات داخلی ساختمان

- نحوه پارتیشن

- پاراوان

دکوراسیون داخلی ساختمان مهمترین عنصر جلوه دهنده تزئینات داخلی است و نمایسازی داخی و خارجی ساختمان بیانگر هنرنمائی هنرمندان ساختمان می باشد در این مورد انتخاب رنگ و هم آهنگی رنگ امیزی مبلمان و دکوراسیون داخل هر ساختمان در اولویت قرار دارد ابتدا طراحی آن بوسیله طراح با ذوق انجام می پذیرد.

در اینجا حتماً لازم نیست که طراح تحصیلات عالی داشته باشد، بلکه استادکاران با تجربه و خوش ذوق و خوش تشخیص نیز قادر به انجام طرح مبلمان داخی و نماسازی خارجی ساختمان خواهند بود.

طراح حاذق اول هماهنگی رنگ و دوم امکان تهیه مصالح مورد نیاز مبلمان سوم نسبت و اندازه را مشخص می سازد و سپس اندازه های داخلی ساختمان را بصوت پلان بر روی کاغذ با اشل رسم نموده با توجه به امکانات موجود زمان و محل و آب و هوا طرحی برای تهیه مبلمان داخل آماده نموده و رنگ دیوارها و گچ بریها، پرده ها، موکت و فرشهای کف، تزئینات داخلی مانند ساعت و آباژور و حتی لوستر و قاب آینه و پاریشن را هم اهنگ و متناسب با طرح خود در نظر می گیرد. و اما طراح موظف است در اجرا طرح خود نظرت کامل داشته تا عملیات اجرائی آن نیز مطابق با سلیقه خود باتمام برسد و چنانجه در طرح تجدید نظری لازم باشد اعمال نماید. به طور کلی می‌توان یکسری از این وسایل منزل را با یک مصالح خاص در نظر گرفت که از نظر زیبایی و هماهنگی منظر خوشی داشته باشد. ما در اینجا سعی داریم قسمتی از لوازم دکوراسیون منزل را با طراحی مناسب مورد توجه قرار دهیم مانند ساعت، قاب آینه و پاراوان .
نحوه ساخت پارتیشن

برای جدا کردن اطاقا و هال از یکدیگر معمولاً از پارتیشن های گوناگون استفاده می کنند. راحی پارتیشن ها معمولاً با موقعیت ساختمان سنجش داده می شود و احتمالاً تغییراتی در شکل و اندازه طرح خود با طرح جامع برای ساخت پارتیشن مهیا می گردد. پارتیشنها بیشتر از مصالح مخلوط از فلزات آبکاری شده و چوبهای گردو و افرا و ملچ و غیره با رنگ مات یا براق تهیه می شود. در قسمتهای دو طرفه پارتیشن می‌توان بنا به تشیص طراح کابینهائی ساخته که دربها و جعبه های کشویی آن از دو طرف استفاده شود و نیز در پارتیشن جای قرار گرفتن تلویزیون و گلدانهای طبیعی و محل چیدن ظروف تزئینی و کتاب جاسازی شود.

رنگ آمیزی پارتیشن در سنجش رنگ چوب به تفضیل نوشته شده است.

پاراوان

در پاره ای از مواقع به دلایل مختلفی نظیر کمبود ضا نمی توان از پارتیشن جهت جدا کردن فضاها استفاده کرد و یا نیاز به جداسازی تا این حد منفی نیست. مثلاُ برای تقسیم بندی فضای بزرگ پذیرایی یا یک سالن به جهت کاربردی و هم زیبایی می توان از پاراوان استفاده کرد که هم فضا به دو بخش تقسیم می شود و در ضمن در عین حال دو فضی بدست آمده کاملاً با هم در ارتباط هستند و …

پاراوان نیز معمولاً با موقعیت فضا و مکان موجود طراحی می شود و نیز در ابعاد و اشکال مختلف با مصالح مختلفی از قبیل فلز چوب و حتی پارچه و تلفیق اینها ساخته می شود.

پاراوان می تواند به گونه ای طراحی شود که از دو طرف داشته باشد.

پاراوان بر خلاف پارتیشن کاملاً مستقل عمل می کند و عضوی از ساختمان محسوب نمی شود و در بخش تزئینات قرار می گیرد و به دلیل عملکردی تزئینی بسیار سبک و قابل حمل و نقل است و می توان آن را هر لحظه جایی قرار داد.

پاراوان می تواند از سه تخته و یا چهار تخته تشکیل شود که بسته به نوع مصالح بکار رفته از اتصالات مخصوص خود برای زاویه قرار دادن آن استفاده می شود.

مصالحی که می توان برای پاراوان استفاده کرد بسیار متنوع است. به طور مثال می توان از چوب برای سازة ان استفاده کرد و برای زیبایی از تکنیک معرق بهره برد. در مورد معرق در بخش بعدی نوشته شده است.

قبل از اینکه وارد مراحل کار از چوب تا دکوراسیون شویم لازم است مقدمه ای راجه به معرق و نحوه کار و اجرای آن نکاتی گفته شود.

مقدمه ی تاریخی

معرق در معنای کلام «اصولاً هر چیز رگه دار را گویند» ولی مفهوم آن در این نوع بخصوص هنر، ایجاد نقشها و طرحهای زیبایی است که از دوربری و تلفیق چوبهای رنگی روی زمینه ای از چوب یا پلی استر سیاه شکل می گیرد.

پیدایش تاریخی این هنر به درستی مشخص نیست ولی از تطیق ان با هنر کاشی کاری بدون شک رابطه این دو هنر را در می یابیم. برای آشنایی با ریشة این هنر صحیت از تاریخ تکوین کاشی معرق به میان می آید و به عنوان مقدمه از گنبد سرخ مراغه که در زمان ایلخانان ساخته شده می توان یاد کرد. این گنبد نوع بسیار سادة کاشی کاری بدین سبک است.

کاشی کاری معرق در دوران مغولان نیز به همین منوال بود و تداوم آن در عصر صفوی به اوج شکوفایی خود رسید آثاری ارزنده در هنر کاشی کاری پدید آمد. این شکوفایی در زمان افاغنه و زندیه رو ه افول نهاد. در دوران قاجاریه نیز کاشی کاری معرق تقلیدی ناقص از آثار گذشتگان بود. تا این دوران نقشهای که در کاشی کاری معرق به کار برده می شد نقشهای اسلیمی بود. اما با سفر عده ای از نرمندان به اروپا و گزایش به هنر و فرهنگ، اروپایی، تغییرات و دگرگونی های بسیاری در نقشهای کاشی کاری به عمل آمد و از آن پس طرح انسان و دیگر اشکال مانند اسلحه حنگی در هنر کاشی کاری دوران قاجاریه نمایان شد.

از آن دوران تا به امروز این هنر، چونان گذشته، رونق نداشته است و تنها عدة قلیلی از هنرمندان در زنده نگهداشتن این هنر کوشا بوده اند.

وجه تشابه کاشی کاری معرق با معرق کاری روی چوب در شیوة عمل است که در هر دو مورد نقشها از ترکیب قطعات رنگی جنس مورد نظر شکل می گیرد.

یکی از نمونه های قدیمی موجود آمیزة این دو هنر، در قدیمی و بزرگی است که متعلق به عصر قاجاریه است. و در ضلع شمال غربی محوطة وزارت اموزش و پرورش فعلی قرار دارد. ارتفاع این در حدود چهار و نیم متر و عرض ان سه متر است و سر دری نیم دایره در بالای آن قرار گرفته است. هر طرف ین در به سه قسمت مربع شکل تقسیم شده است:

مربع بالایی آن شیشه و دو مربع پایینی چوب برجسته و مسطحی است که نقشهای اسلیمی معرق کاری شده در این قسمت جای گرفته است.

سابقة معرق کاری و آموزش آن در ادارة کل هنرهای سنتی به سال 1309 ه.ش بر می‌گردد. در آن سال به پایمردی استاد حسین طاهرزاده بهزاد گروهی از هنرمندان نام آور هنرهای سنتی از سراسر کشور در تهران گرد هم آمده و مدرسة صنایع مستظرفه را بنیاد گذاشتند. این مؤسسه از دیر باز تا به امروز با عنوانهای گوناگونی مانند: مدرسة صنایع قدیمه و هنرستان هنرهای ملی، ادارة هنرهای ملی و مدتی نیز به عنوان یکی از واحدهای ادارة کل افرینش هنری و ادبی در وزارت فرهنگ و هنر سابق در تعالی و تکامل هنرهای سنتی سهم بسزایی داشته است. این ادارة کل در 1346 به ادارة کارگاههای هنری تغییر نام داد و سرانجام در سال 1357 به عنوان یکی از واحدهای دفتر پژوهش و آفرینش به حیات خود ادامه داده است. پس از پیروزی انقلاب، ادارة مذکور به ادارة کارگاههای هنری تغییر نام داد و فعالیتهای خود را در ادارة کل هنرهای سنتی دنبال کرد. تا این زمان هنرجویان آن را منحصراً افراد علاقه مندی تشکیل می دادند که در طی فراگیری به استخدام رسمی در می آمدند.

از سال 1360 به استناد موافقتنامة معاونت فرهنگی وقت، واحد آموزش مستقلی برای تعلیم هنرهای سنتی آغاز به کار کرد و آموزش این ادارة کل، برای عموم مشتاقان به فراگیری هنرهای سنتی، سرآغاز نوینی بر تداوم این هنرها شد و در کنار آن کارگاه منبت و معرق به سرپرستی استاد سید کمال میر طیبی همچنان به فعالیت های هنری خود ادامه می دهد.
معرق با زمینة رنگ

د بعضی از مواقع به علت عدم دسترسی به فوفل و گاه بنابر ذوق و سلیقه معرق را به وسیلة ترکیب دو مادة خمیر سیاه و پلی استر رنگ می کنند.مراحل مختلف معرق با زمینة سیاه به قرار زیر است:

1.مراحل کار به ترتیب تا ردیف 8 مبحث گذشته می باشد.

2.پس از پرس شدن نقشا روی زمینه، به علت حذف شدن چوب فوفل، بین نقشها تا زمینه ای که به آنها متصل شده 3 یا 4 میلیمتر ارتفاع سطح به وجود می آید.

3.محیط شئ را به وسیلة نوار چسب کاغذی به طریقی که 2 یا 3 میلیمتر آن از سطح شئ بالاتر قرار بگیرد، محصور می کنند.

4.خمیر سیاه را با پلی استر کاملاً مخلوط کرده و سپس در ظرف گودی می ریزد.

5.تمام سطح معرق شده را به وسیلة خمیر سیاه به اندازه ای می پوشانند که خمیر یک میلیمتر از نقشهای برجسته بالاتر قرار بگیرد.

6.پس از 24 ساعت که خمیر خشک شد به وسیلة سمبادة شمارة 40 سطح کار را پرداخت می کنند و این عمل تا مرحله ای که همة نقشهای معرق شده کاملاً در میان زمینة سیاه نمایان شود، ادامه می یابد.

7.در خاتمه مجدداً یک قشر پلی استر می پاشند و پس از خشک شدن آن مطابق اصولی که در ردیف 12 و 13 مبحث قبل توضیح داده شده سطح شئ مورد نظر را جلای بیشتری می دهند.
معرق خاتم

در این نوع معرق برشهای رنگی خاتم جایگزین چوبهای رنگی ساده می شوند و محیط و فاصلة نقشها به وسیلة ط باریکی که زه نامیده می شود از زمینه و دیگر قسمت های نقشه تفکیک می شود.

شیوة عمل به ترتیب زیر است:

1.برشهای آماده شدة خاتم را به اندازة پهنای نقش مورد نظر درز می کنند.

2.چوب یا عاجی را که به عنوان زه باییستی مورد استفاده قرار بگیرد بر ریل مدل به طور موقت می چسبانند و به فاصله یک میلیمتر از لبة نقشه به طرف داخل دوربری ی کنند و بدین ترتیب نوار باریکی با ترکیب نقشة مورد نظر به دست می‌آید که آن را بر جای اصی بر روی تابلو نصب می کنند. عین این عمل را در مورد خطوطی که حد فاصل قطعه های مختلف نقشه وجود دارد انجام می دهند.

3.پس از زه بی باقی ماندة نقشه را از ری چوب یا عاج جدا کرده و سپس آن را بر روی برشهای رنگی خاتم قرار می دهند و دوربری می کنند.

نکتة قابل توجه در مورد دوربری اتم این است که برشهای خاتم، به علت ظرافت، اگر تحت فشار مستقیم ارة مویی قرار بگیرند متلاشی می شوند و برای چلوگیری از این مسئله در موقع برش، یک قطعه چوب به اندازة نقشه و خاتم در زیر آن قرار می دهند و بدین ترتیب خاتمها بین دو قطعه سه لایی نقشه و چوب زیرین، کمتر تحت فشار قرار گرفته و آسان تر بریده می شوند.

4.بقیة مراحل معرق اتم مانند معرق ساده است با این تفاوت که در هنگام سائیدن و پرداخت سطح آن، کمی بی احتیاطی باعث متلاشی شدن و از بین رفتن نقشهای اتم می شود.

5.در اشیاء بزرگ «معرق- خاتم» که زینة سادة ان از یک نوع خاتم است، پر کردن زمینه و درز کردن خاتمهای آن، پس از چسبانیدن نقشهای معرق مستقیماً روی شئ انجام می شود.

ج-مواد چسبنده

د-مواد محافظ و جلا دهنده

ه-خمیر سیاه

1.چوبهای صنعتی

پایه و اساس اجرای یک طرح به شیوة معرق کاری بستگی به چوبها و تنوع رنگشان دارد و نگارنده در این مبحث سعی نموده است که دانستنیهای مقدماتی را که برای شناختن چوبها ضروری است و همچنین مشخصات مورد نیاز هر یک از چوبهای مورد استفاده را در دسترس علاقه مندان قرار دهد.

تعداد چویهای که مشخصاتشان تهیه شده بیست و پنج عدد است، اما بعضی از آنها مثل چوب گردو، عناب، فوفل و غیره با زمینه های رنگی، سیر و روشن، تعداد آنها را به هفتاد و دو می رساند.



اهمیت چوبشناسی از دیدگاه هنر معرق کاری

اساسی ترین مادة تشکیل دهندة آثار معرق، چوب است. از انواع چنین مادة سختی نقشهای متنوع و دلپذیری شکل می گیرد که نگاه انسان سختی نوع آن را فراموش کرده و نرمی نقشها را دنبال می کند. به واسطة چنین اهمیتی است که هنرمندان فعال در این رشته می یابد دانش خود را دربارة ویژگی های چوب گسترش بیشتری دهند.

طبیعی است که شناخت بیشتر در بالاتر بردن کیفیت آثار، مؤثر خواهد بود.

به طور کلی چوب مادة پر ارزشی است که تحت تأثیر دو عامل ارث و شرایط اکولوژیکی در طبیعت ساخته و پرداخته می شود.

با دلایل گوناگونی که بیان شده چوب دارای بافت و ویژگیهای ظاهری و تکنولویکی مختلف است که شناخت آنها در واقع فرمول معینی ندارد، بلکه مستلزم داشتن دانش وسیع یبولوژیکی و همچنین تجربه و ممارست در عمل است.

نگارنده در این مبحث به شرح پاره ای از اصطلاحات مربوط به چوبشناسی که مورد نیاز در معرق کاری می باشد پرداخته است.

صدف و عاج

صدف، در اندازه و قطهای متفاوتی است و ترکیبی شبیه به گوش ماهی دارد که برای استفاده در معرق کاری ابتدا آن را به دو نیم می کنند و سپس پوست آن را به وسیلة چرخ سمباده برقی که لولة آبی به آن متصل است به قدری صیقل می دهند که قطرش حدود 3 یا 4 میلیمتر می شود. صدف را بیشتر از نواحی دوبی به ایران می آورند.

عاج، یا دندان فیل را در کارخانه به ورقه های نامنظمی به قطر 3 یا 4 میلیمتر تبدیل می‌کنند و سپس مورد استفاده قرار می دهند. عاج از هندوستان وارد می شود.

مواد چسبنده و کاربرد آن

چسب فوری، چسبی است به رنگ بژ که زود خشک می شود و غالباً برای چسبانیدن طرح روی تختة سه لایی به کار می رود. از این جسب برای اتصال روکش بر لبه های شئ و همچنین سمباده بر صفحة چرخ سمبادة برقی استفاده می شود.

سریشم سرد، چسب غلیظ و سفید رنگی است که می توان به وسیلة آب آن را رقیق تر نمود.

پودر حمرا، پودری است قهوه ای رنگ که با سریشم مخلوط می کنند و حاصل این ترکیب مایع غلیظی می شود که برای پوشانیدن شیارهای کنار نقشها مورد استفاده قرار می گیرد.

مواد محافظ و جلا دهنده

پلی استر، ماده ای پلاستیکی و رقیق به شفافیت شیشه است که برای استفاده آن را با مقداری تینر فوری و دو محلول خشک کننده و سخت کننده، هر یک به اندازة یک قاشق چایخوری، مخلوط می کنند تا غلظتی شبیه به شربت مربا پیدا کند. لازم به توضیح است که اگر نسبت دو مواد اخیر به یک اندازه نباشد پلی استر بعد از خشک شدن ترک بر می دارد.

کیلر، ماده ای تینری و شفاف است و در مواردی که مغرق از کیفیت کمتری برخوردار است به جای پلی استر از آن استفاده می کنند.

خمیر سیاه

خمیر سیاه رنگی است که با پلی استر مخلوط می شود و در مواقعی که چوب فوفل در دسترس نیست در زمینة معرق به کار برده می شود.

طبق ازمایشهای انجام شده در آزمایشگاه دانشگاه صنعتی امیرکبیر(پلی کلینیک نهران)، به سفارش ادارة کل هنرهای سنتی در تاریخ 14 بهمن 1363، فرمول خمیر مورد استفاده در معرق بدین قرار است: