مقاله بررسی جنگ الکترونیکی در 83 صفحه ورد قابل ویرایش

مقدمه:

اهمیت اقدامات جنگ الکترونیک:

استفاده از تجهیزات الکترونیکی یا بطور مستقل انجام می‌گیرد. مانند رادارها و مخابرات و یا به صورت همراه و جزئی از سلاحهای نظامی دفاعی، مانند موشکها و هواپیما‌ها بکار برده می‌شود که در هر حال کاربرد صحیح آنها بهر صورتی که باشد، باعث ارتقاء سرعت، وقت و قدرت نظامی شده و موجب می‌گردد تا ضریب موفقیت در جنگهای امروزی بالا رود. ماحصل کلام اینکه در پرتو این کاربرد، شرایط میادین نبرد بگونه‌ای رقم زده شده است که امروزه این میدانها علاوه بر ایجاد عمق، پهناور و قضا دارای بعد چهارمی بنام «قلمرو و طیف امواج الکترومغناطیسی، هم شده‌اند. این بعد آنچنان در تمامی زوایا و نقاط صحنه‌های نبرد نفوذ در رسوخ کرده است که شاید بتوان گفت بدون توجه به آن پیشرفت در سایر ابعاد جنگ هم، امکان پذیر نخواهد بود. با آنکه این قلمرو (طیف امواج الکترومغناطیسی) نیز همانند زمان بطور فیزیکی ملموس و مشهود نمی‌باشد، ولی دارای اثرات و نتایجی است که ارزش حضور آن را تأیید می کند، از طرف دیگر مطرح شدن نگرش سیستمی نسبت به جنگها و شازعات بشری در قالب اصول و تئوری‌های فرماندهی و کنترل ، نیروهای نظامی و درگیر را آن چنان به ارتباطات قوی و پیچیده هدایت و کنترل‌های سریع و نیز تصمیم‌گیریهای قاطع و به موقع نیازمند کرده است که نقش تجهیزات الکترونیکی و مخابراتی در اجرای این اصول و شیوه‌ها را نه تنها انکار ناپذیر بلکه هر اقدامی بدون آنها را امکان ناپذیر می نمایاند. مورد دیگر اینکه ، با توجه به ضرورت شناسائی رقبا و دشمنان در صحنه‌های جهانی و منطقه‌ای برای یک کشور و اطلاع از شرایط که آن کشور را جهت ایفای نقش منطقه‌ای و جهانی و حداقل حفظ موجودیت خود، توانمند می‌سازد.

اهمیت و ارزشی بدست آوردن اطلاعات و آگاهی‌های کیفی، دقیق و سریع بیش از بیش مشخص می‌شود، با توجه به موارد فوق ، جا دارد که این دوران را «عصر اطلاعات» نامگذاری نمایند.

بنابراین کشوری که دارای اطلاعات کافی در امور اشتراکی و تاکتیکی نباشد همانند یک عنصر کور و کر، ضعیف و مشفعل عمل خواهد کرد. لذا استنباط می‌شود که استفاده از تشعشعات الکترومغناطیسی ناشی از وسایل و تجهیزات الکترونیکی دشمنان و رقبا می‌توانند بعنوان یکی از مهمترین و غنی‌ترین منابع کسب اطلاعات مطرح گردد.

با این استدلال است که در حال حاضر بعلت ارزش و اهمیت اطلاعات، آنرا فرد چهارم سیستمهای فرماندهی و کنترل [1]می‌دانند . از سوی دیگر پیش بینی می گردد در نبردها و جنگهای آینده می‌توان از سه نیرو و قوه قدرتمند هسته‌ای شیمیایی و الکترونیکی بهره‌مند شد. اما از آنجائی که قدرت تخریب سلاحهای هسته‌ای زیاد بوده و اثرات ناشی از آن زیانبار است. بصلاح کشورهای واجد این سلاح نیست که از آن استفاده نمایند، زیرا خودشان هم بنحوی متضرر خواهند شد. از این رو آنرا بصورت یک عنصر بازدارنده مقبولتر می‌دانند . بدلایل مختلف و از جمله بعلت زشتی و قبحی که سلاحهای شیمیایی در جوامع بشری پیدا کرده است، استفاده وسیع از این سلاح‌ها هم توصیه نمی‌گردد. اما به لحاظ اینکه سیستمهای الکترونیکی دارای اینگونه محدودیتها نبوده و حتی ارکان استفاده از آنها در سلاحهای هسته‌ای و شیمیایی هم وجود دار د، لذا چنین نتیجه‌گیری می شود، جنگهای آینده شاید به احتمال ضعیف هسته‌ای یا شیمیایی باشد ولی بطور مسلم الکترونیکی خواهد بود. جهت روسنتز شدن بیانات فوق در اهمیت و ارزش جنگ الکترونیک در امور نظامی نمونه ای از استفاده آمریکا در بکارگیری تجهیزات الکترونیکی و امواج الکترومغناطیسی در کنترل و هدایت واحدهای تابعه‌اش در جهان در شرایط بحرانی و استراتژزیکی و همچنین جمع‌آوری اطلاعات از اقصی نقاط جهان بیان می شود.

این سیستم که در بخش قابل توجهی از سیستم فرماندهی و کنترل جهانی آمریکا را تشکیلی می دهد، سیستم مخابرات ماهواره‌ای MIC STAR [2]می‌باشد که شیطان بزرگ سالهاست روی آن سرمایه‌گذاری کرده است. ملاحظه می‌شود که کلیه واحدهای عملیاتی، تاکتیکی و استراتژیکی و نیز واحدهای جمع‌آوری اطلاعات در نقاط مختلف جهان بصورت یک مجموعه یکپارچه درآمده است تا آمریکا و غرب بتوانند با سرعت و دقت بیشتر در جریان امور قرار گرفته و سریعاً قادر باشند، در موارد ضروری عکس‌العمل لازم را بکار ببندند.

از این سیستم جهت ارتباط هدایت نیروهای واکنش سریع آمریکا از جمله در خلیج فارس و خاورمیانه استفاده مؤثری شده است. همچنین می‌توان از قابلیت مقابله با سیستمهای شنود و اختلال و نیز ارتباط بموقع و مطلوب با نیروهای متحرک تاکتیکی در نقاط مختلف جهان، بعنوان خصوصیت بارز دیگر این سیستم یاد کرده. بنابراین با توجه به مطالبی که بیان شد؛ می‌توان به اهمیت و ارزش تجهیزات الکترونیکی و بطور کلی طیف امواج الکترو مغناطیسی پی برد. ضمن اینکه مشاهده می شود که بالتبع در قبال بهره‌برداری از اینگونه تجهیزات، مقابله و ضدیت با آنها نیز از اهمیت و ارزش مشابه برخوردار خواهد بود در اینجاست که موجود ضرورت اقدامات جنگ الکترونیک با توجه به تعاریف ارائه شده، نقش اساسی در امور نظامی پیدا کره و جایگاهی سرنوشت ساز در جنگهای مدرن امروزی به خود یافته است و این امر تا آنجا پیشرفته است که بصورت یک اصل و دکترین نظامی درآمده و مطرح می‌گردد که:

«هر نیرویی که بتواند در آینده طیف امواج الکترو مغناطیسی را تحت تسلط خود داشته باشد، طرف پیروز میدان نبود خواهد بود.»

جایگاه اقدامات جنگ الکترونیک

الف- جنبه‌های استراتژیکی

اصولاً استراتژی کلی یک کشور دارای ابعاد مختلف نظامی، سیاسی، اقتصادی و . . . می‌باشد با توجه به اینکه استراتژی را بصورتهای مختلف بیان کرده‌ان، می‌توان استراتژی نظامی را بدین صورت تعریف کرد که:

«هنر و فن بکارگیری شایع و امکانات نظامی یک کشور منجر شایسته بطوریکه بیشترین نتیجه را در رسیدن به اهداف نظامی و سیاسی آن کشور فراهم آورد.» البته علیرغم تعاریف مختلف ارائه شده، می‌توان گفت چیزی که همگی بر آن اتفاق نظر و تأکید دارند. اینست که اساساً زمینه بحق استراتژی عمدتاً درباره وسائل این است تا اهداف و دیگر اینکه توجه طراحان استراتژیک تنها به این امر معطوف است که چگونه می توان به نحوی مؤثر از منابع نظامی مشخص، برای تحصیل آن اهداف سیاسی استفاده کر د. پس برای بدست آوردن تفوق بر دشمن لازم است مجموعه کاملی از ابزارها و وسایل در اختیار اهداف استراتژیک قرار گیرند که این ابزارها می‌توانند هم مادی باشند و هم معنوی و روانی، بعنوان مثال از بمباران اتمی گرفته تا انواع تبلیغات و یا، . . . .

بنابراین برای انتخاب بهترین و مناسب‌ترین وسیله، لازم است که نقطه ضعفهای دشمن با توانائیهای حدودی مقایسه شوند. اما اگر آنچه مورد معاوضه است، اهمیت و ارز ش بیشتری داشته باشد. آن وقت است که گاهی چاره‌ای جز توسل به زور و قدرت ارتش وجود ندارد. ولی در اینمورد هم انتخاب ابزار و وسایل استراتژیک از اهمیت والائی برخوردار است و باید از نقاط ضعف دشمن آگاه برد و تا حد امکان از آنها بهره‌برداری کرد.

اقدامات جنگ اکترونیک:[3]

به دلیل پیشرفت جهانی تکنولوژی و استفاده وسیع از تسهیلات الکترونیکی، جنگهای امروزی را جنگ اکترونیک می گویند. اصولاً جنگ الکترونیک به دانش محفوظ نگه داشتن امکان استفاده از طیف الکترو مغناطیسی اطلاق می گردد. بر این اساس میتوان جنگ الکترونیک را به چهار دسته کلی تقسیم بندی نمود که عبارتند از:

حمله الکترونیکی[4] (EA):

حمله الکترونیکی شامل اقداماتی است که به منظور مختل کردن، فریب دادن، بی اثر کردن یا از بین بردن تسلیحات الکترونیکی و مخابراتی دشمن به منظور سببب استفاده دشمن از طیف الکترو مغناطیسی انجام می گیرد. عمده ترین اقدامات در حمله الکترونیکی عبارتند از 1- حملات ضد جنگ الکترونیک [5] 2- سلاح های ضد تشعشعی[6]

3- سلاح های انرژی جهت دار[7]


محافظت الکترونیکی[8] (EP)

محافظت الکترونیکی شامل اقداماتی است که برای کم اثر کردن حمله الکترونیکی (ناشی از حملات عمدی دشمن یا اثر تجهیزات خودی) در تسلیحات الکترونیکی و مخابراتی بکار گرفته میشود. هدف از محافظت الکترونیکی عبارتند از:

- اقدامات ضدضد الکترونیک[9] ECCM

- امنیت سیگنال[10] SIGSEC ( (SIGSEC

- مدیریت فرکانس[11]

پشتیبانی جنگ الکترونیک[12]:

شامل اقداماتی است که به منظور جستجو، دریافت، شناسایی و محل یابی تشعشعات عمدی و غیر عمدی دشمن و تعیین سطوح جنگ الکترونیک[13]، مورد استفاده قرار می گیرند.

تجسس[14]:

شامل اقداماتی است که به منظور کمک به امنیت عملیات، جنگ الکترونیک، عملیات روانی، فریب نظامی و یا تخریب فیزیکی بکار می رود. تجسس شاخه های مختلفی دارد ازجمله جاسوسی تصویر، جاسوسی سیگنال[15]، جاسوسی انسانی، جاسوسی فنی، تجسس آثار ( اکوستیکی، اپتیکی،مادون قرمز، لیزری و هسته ای) ، تجسس تشعشعات غیر عمدی و ......

اما در هر صورت می توان از نظر کلی تجسس را به دو دسته بزرگ تقسیم بندی نمود که عبارتند از:

1- جاسوسی الکترونیکی [16] 2- جاسوسی مخابراتی[17]

لازم به ذکر است که در بعضی تقسیم بندی ها اقدامات پشتیبانی جنگ الکترونیک و اقدامات تجسس به عنوان یک گروه کلی تجس معرفی می شوند. شکل دسته بندی الکترونیک را نشان می دهد. با توجه به اینکه هدف بررسی انواع تهدیدات روی سیگنالهای خودی یا به عبارت بهتر ایجاد اینست سیگنال با شناسائی تهدید ها می باشد. لذا تنها شاخه هایی از شکل که میتوان با ایمن کردن سیگنال برآن غلبه کرد و بررسی خواهیم کرد. بنابراین بر اساس شکل داریم:

1- از آنجا که حمله اکترونیکی بیشتر در مورد سیستم های راداری و در حوزه میدان (امنیت انتشار) مطرح می باشد. لذا در این گروه تنها اشاره ای مختصر به گروه ضد جنگ الکترونیک شامل تهدیدات اختلال و فریب خواهیم کرد.

2- محافظت الکترونیکی شامل دو گروه اقدامت ضدضد جنگ الکترونیک و امنیت سیگنال می باشد. اقدامات ضد ضد جنگ الکترونیک عموماً جزو مقوله امنیت انتشار می باشند. بنابراین در این گزارش مورد بررسی قرار نمی گیرند. در زیر گروه امنیت سیگنال روش های مقابله با انواع حجرهامطرح می گردد. به این منظور امنیت سیگنالهای طیف گسترده درمواجه با انواع حجرها بطور مفصل بیان خواهد شد. همچنین در فصل های بعدی گزارش انواع سیستم های طیف گسترده و پارامترهای آنها بیشتر معرفی خواهند شد.

3- پشتیبانی جنگ الکترونیک شامل اقداماتی متفاوت می باشد. این اقدامات بیشتر مرتبط با امنیت انتشار بوده و از بین آنها روش های تشخیص فرکانس که مرتبط با امنیت سیگنال می باشد، مورد بررسی قرار می گیرد.

4- با توجه به اینکه روش های طیف گسترده به عنوان تنها روش های مناسب برای ایجاد امنیت سیگنال مطرح می شوند. لذا در گروه جاسوسی تنها به شنود سیستم های طیف گسترده می پردازیم. واضح است که متوله های دیگر تجسس بیشتر شامل امنیت انتشار، داده،... می باشند.

فصل 3

ESM ارتباطی و اطلاعات ارتباطی



نقش دستگاههای رهگیری ارتباطی (COM-ESM) پشتیبانی کسانی است که مسئول عملیات نظامی هستند. این پشتیبانی با مجهز ساختن آنها به توانایی های زیرین انجام می گیرد:

1- استفاده از ارتباطات دشمن جهت کسب اطلاعات راجع به مفاد آنها، حالت های عملیاتی و پیک های فعالیت 3 C که می توانند نشان دهنده یک حمله باشند:

تحرکات سربازان و خودروها، و هر که موقع ممکن باشد مقاصد دشمن، تمام اینها هم اهداف ESM تاکتیکی و هم اهداف COMINT استراتژیکی دارند.

2- تعیین محل و مراکز ارتباطی و احتمالا مراکز

3- تعیین و تخصیص پارازیت رسانها

به علاوه در زمان صلح این سیستم ها بهترین وسیله برای آموزش پرسنل و برای تشخیص نقاط ضعف در شبکه ارتباطات خودی را تشکیل می دهند.

1-3- ESM ارتباطی

سیستم های COM-ESM به طور گسترده بر حسب موارد زیر متفاوت هستند:

· رابط ها و اتصالهایی که آنها باید رهگیری کنند.

· سکوهایی که این سیستم ها بر روی آنها نصب می شوند.

· وظایف عملیاتی شبکه های ارتباطی که آنها باید رهگیری کنند.

ویژگیهای این سیستم ها به فرکانس ها و تکنیک های به کار رفته از ELF تا MF از HF تا UHF با ارسال های قراردادی طیف گسترده یا انفجاری، سیستم های تقویت رادیویی، ارسال های ماهواره ای و انتشار تروپوسفری و غیره، بستگی خواهند داشت.

به عنوان مثال، دو نوع سیستم ارتباطی میدان نبرد یکی مبتنی بر دستگاههای V/UHF که از جهش فرکانس استفاده می کند و دیگر مبتنی بر سیستم های تقویت رادیویی را در نظر بگیرید. این دو سیستم ارتباطی که اغلب با یکدیگر همراه با رادیو اصلی نبرد قراردادی استفاده می شوند مستلزم روش های مختلفی برای ESM می باشند. ارتباطات جهش فرکانس V/UHF با کوتاهی بی نهایت انتشارات در هر کانال و این حقیقت که اطلاعات فرکانس نمی تواند به عنوان یک پارامتر تمیز دهنده برای فهرست کردن و تعیین ساطع کننده استفاده شود مشخص می شوند.

از طرف دیگر سیستم های تقویت رادیویی مستلزم حساسیت بالای سیستم ESM می باشد در حالی که زمان واکنش بسیار کوتاه ضروری نیست. به علاوه سیستم های تقویت رادیویی حدود و دامنه پهنی از فرکانس ها از باند VHF تا D کار می کنند و از تکنیک های مدولاسیون مالتی پلکس کننده تقسیم زمانی (TDM) و مالتی پلکس کننده تقسیم فرکانس (FDM) چند کانالی باند پهن استفاده می کنند. در حالی که جهش کننده ها معمولا منحصر به باند V/UHF می شوند و از مدولاسیون فرکانس با انتقال کد (FSK) تصحیح شده استفاده می کنند. تمام این تفاوتها حاکی از این است که گیرنده ها، دستگاههای مختص آنالیز و آنتن ها باید از انواع مختلف باشند. همچنین سکوهای گوناگون که سیستم های COM/ESM بر روی آنها نصب می شوند، مستلزم تجهیزات مختلف می باشند. به عنوان مثال الگوی انتشار بر حسب این که آیا سکو هوایی، دریایی یا روی زمین نصب شده متفاوت است و در نتیجه حساسیت لازمه و سناریوی الکترومغناطیسی تغییر می یابد. تکنیکی که باید برای ثابت ها به کار برود نیز متفاوت است. در حالیکه انتشار دهنده های ثابت می توانند توسط یک جهت یاب هوایی واحد یا چندین ایستگاه DF زمینی همکاری کننده تعیین محل شوند، ثابت های انتشارات هواپیمایی فقط می توانند توسط همکاری ایستگاههای همزمان شده انجام شوند. به علاوه وظایف ESM در زمانی که تمیزدادن انتشارات درزمان واقعی از سکوهای هوایی به سرعت نزدیک شونده (پشتیبانی هوایی نزدیک) مورد نیاز است پیچیده می شود. در چنین موردی “آنالیز زمانی” پارامترهای سیگنال رهگیری شده که قادر است نوسانات ناشی از بی نظمی های انتشار را نپذیرد لازم است.

وظایف عملیاتی آن سیستم ارتباطی که باید رهگیر شود می توانند بر تفاوت های موجود در سیستم های COM/ESM نیز دلالت کنند. سیستم های ارتباطی می توانند از انواع زیر باشند:

· سیستم های لشکری

· سیستم های توپخانه ای

· شبکه توزیع اطلاعاتی دستیابی چندگانه تقسیم زمانی TDMA

· ارتباطات پشتیبانی برای حملات درجه دوم

· پشتیبانی هوایی نزدیک

· رادیوی اصلی نبرد

· شبکه های پشتیبانی برای اطلاعات و نشانه گیری

· سیستم های اطلاعات مجتمع نیروی هوایی تاکتیکی

تفاوت ها در شدت ترافیک، طول مدت یک انتشار واحد، سازمان شبکه، تحرک شبکه و غیره مستلزم این است که تکنیک های متناسب باهر مورد استفاده شود تا POI های مطلوب و اعتبار پارامترهای اندازه گیری شده تضمین گردد.

ساختار کاری کلی یک سیستم COM-ESM در شکل 36-4 نشان داده می شود.

وظایف اصلی سیستم COM-ESM عبارتند از:

· کاوش پیوسته (CS) باند

· کاوش مجزا (DS) باند

· CS+DS

· تخصیص برای اندازه گیری های DF

· تخصیص برای عملیات ECM

CS خودکار روی یک یا چند باند فرعی فرکانس معین، طیف الکترومغناطیسی را هم به شکل گرافیکی و هم جدولی به اپراتور نشان می دهد (یک صفحه نمایش RF مصنوعی)

باندهای فرعی مختلف با پارامترهایی نظیر موارد زیر مشخص خواهندشد:



· تقدم

· فیلتر تجسس و سرعت جاروب گیرنده

· آستانه آشکارسازی

· کانال هایی که باید مسدود شوند زیرا بر روی فرکانس های خودی هستند یا کانال های مورد نظر نمی باشند.

در طول مدت کاوش، انتشارات رهگیری شده از نظر فرکانس برای ثبت کردن مناسب به پایگاه داده ای مرتبط می شوند.یک عدد مشخصه و پارامترهای اصلی به نام عدد نشان، فرکانس، دفعات رهگیری اول و آخر، مدولاسیون، باند سیگنال، تقدم، و غیره روی ی صفحه نمایش آلفا عددی به اپراتور نشان داده می شود. به طور کلی، انتشارهایی که برای مرتبه اول رهگیری می شوند (که باید توسط اپراتور گوش داده و تجزیه و تحلیل شوند) تأکید می گردند. صفحه نمایش RF مصنوعی، مشخصاتی از فعالیت الکترومغناطیسی و مدت انتشارها نشان می دهد. اپراتور اجازه می دهد روی ناحیه های فرکانسی با پهنای 1 یا 2 مگاهرتز با قدرت تفکیکی کمتر از قدرت تفکیک کاتالیزاسیون تمرکز کند. کارآیی صحیح این سیستم مشروط به حساسیت گیرنده سوپر هتروداین است. میزان حساسیت قابل حصول با گیرنده های خوب و آنتن های باند پهن عامل، بین 5/0 و می باشد.