مقاله بررسی جامع تجارت الکترونیک در 50 صفحه ورد قابل ویرایش

فهرست

عنوان صفحه

مقدمه..................................................................................................................... 3

فصل اول: تجارت الکترونیک............................................................................... 6

تعریف.................................................................................................................... 7

مزایا....................................................................................................................... 7

محدودیتها.............................................................................................................. 10

عواملی که با رعایت کردن آن می‎توان به پیشرفت قابل توجهی در تجارت‌‌ الکترونیکی دست یافت. 11

فصل دوم: طراحی بهینه برای تسهیل تجارت الکترونیکی................................ 15

سرویسهای تجارت الکترونیکی............................................................................. 16

قالب کاری تجارت الکترونیکی............................................................................... 17

مبادله تجاری......................................................................................................... 17

سیستمهای صورتحساب....................................................................................... 18

مبادله داده الکترونیکی........................................................................................... 18

سیستمهای پرداخت اینترنت.................................................................................. 19

راه حلهای امنیتی................................................................................................... 19

معماری تجارت الکترونیکی................................................................................... 21

فصل سوم: مدلهای تجاری در تجارت الکترونیک............................................... 28

فصل چهارم: نقش بانکها در تجارت الکترونیک.................................................. 38

پیشگفتار................................................................................................................ 39

فواید تجارت الکترونیک برای بانکها...................................................................... 40

خدمات بانکی ارائه شده توسط تجارت الکترونیک................................................ 41

اصلاحات راهبردی موردنیاز در نظام بانکی برای تجارت الکترونیک.................. 45

نتیجه گیری............................................................................................................ 48



مقدمه

تمدن بشری از دیرباز دستخوش تحولات شگرفی قرار گرفته که از آنها با نام «انقلاب» یا «موج» یاد می کنند این امواج بسان امواج متلاطم دریا، نوع نگرش و زندگی انسان را با دگرگونیها و تغییرات ماهوی همراه ساخته اند.

گفته اند اولین اختراع بشر آتش بوده است که تقریباً چهار میلیون سال قبل از میلاد مسیح شناخته شده حدود 2500 سال بعد اختراع دوم انسان یعنی «ابزار» بوقوع پیوست. فاصله بین دو اختراع نشان از بدوی بودن بشر اولیه دارد، بعدها اختراعات جدیدتری به تناوب رشد و تمدن بشر اولیه وجود دارد، بعدها اختراعات جدیدتری به تناوب رشد و تمدن بشر به وجود آمد تا اینکه زمینه تغییر اساسی یعنی «موج اول» فراهم آمد و جامعه کشاورزی شکل گرفت. اولین تغییر در جامعه انسانی که به موج اول یا جامعه کشاورزی یا «عصر کشاورزی» مشهور شده است قبل از میلاد حضرت مسیح شروع شده و عمری 29500 ساله داشته است. هدف از ایجاد این موج حل مشکلات معیشتی و غذایی بشر آن زمان بوده است. بعد از ایجاد موج اول و گذشت تقریباً سی هزاره از آن، موج بعدی که به آن انقلاب صنعتی یا عصر صنعت می گویند آغاز شد هدف از موج دوم تولید مواد و ابزار کار به منظور کاهش اتکای انسان بر قدرت بازوی کار بود. عصر موج دوم هم که دوران پرتلاطمی را سپری کرده به 500 سال می رسد و دوران آن از نظر تئوری سپری شده است در موج دوم، بشر موفقیتهای شگرفی به دست آورد. اختراعات در صد سال پایانی موج دوم و به خصوص از سال 1900 میلادی به بعد باعث تغییرات وسیعی در مشاغل گردید و مشاغل کشاورزی را که تا آن زمان 90% کل مشاغل را شامل می شد چنان تغییر داد که در بعضی از کشورها مانند ایران این رقم به 17% و در کشورهای توسعه یافته به 4 تا 7% رسیده است. به مرور در پی موج دوم نیازهای جدیدی دیده شد که دیگر امکان حل آن با دیدگاه قبلی امکانپذیر نبود. در حقیقت به توسعه صنعت نیاز بود تا اطلاعات بسیار بیشتری از نقطه ای به نقطه دیگر منتقل گردد و بشر نیاز بیشتری به دانش داشت. لذا تولید، توزیع و استفاده از اطلاعات محور این تغییر قرار گرفت.

با اختراع کامپیوتر در سال 1948 میلادی فضای تولید و پردازش اطلاعات و دانش توسعه یافت و به مرور با امکان اتصال چندین کامپیوتر به یکدیگر و ایجاد شبکه های کامپیوتری امکان و فضای تولید، پردازش و انتشار اطلاعات و دانش گسترش یافت،‌ به خصوص با مطرح شدن شبکه جهانی کامپیوتری یعنی اینترنت از سال 1968 این امر شتاب بسیار بیشتری به خود گرفت. بنابراین اختراع کامپیوتر و به دنبال آن مطرح شدن اینترنت باعث شد که از 50 سال پیش تاکنون موج جدیدی به نام عصر اطلاعات یا جامعه اطلاعاتی شروع گردد. به طور خلاصه هدف از مومج سوم دسترسی به اطلاعات و دانش با استفاده از ابزار فناوری اطلاعات (IT) مانند رایانه، شبکه های متنوع محلی و جهانی و اینترنت به همراه توسعه نرم افزارها و سخت افزارهای موردنیاز عصر اطلاعات بوده است. از جمله ویژگیهای منحصر به فرد موج سوم، سرعت، شتاب و حرکت آن است. وجود جنبه های کاربردی زیاد اینترنت به منظور رفع نیازهای ضروری و روزمره انسان، باعث رشد و توسعه روزافزون آن شده است در سال 1977 فقط 111 پایگاه در اینترنت وجود داشت در سال 1987 این تعداد به 10 هزار پایگاه رسید. این افزایش بصورت نمایی ادامه پیدا کرد به طوریکه در سپتامبر سال 2002 میلادی این تعداد به بیش از 200 میلیون پایگاه رسیده است. تعداد کاربران اینترنت نیز به شدت در حال افزایش می‎باشد به طوریکه از سپتامبر 2001 که تعداد کاربران 407 میلیون بوده تا سپتامبر 2002 این رقم به 840 میلیون نفر در 218 کشور رسیده است. پیش بینی می‎شود تا سال 2006 تعداد کاربران اینترنت به حدود 2 میلیارد نفر و تا سال 2020 بیش از 80% افراد روی کره زمین دسترسی به اینترنت داشته باشند. اقتصاد جهانی در حال حاضر با سرعت زیاد به سمت اینترنتی شدن یا به بیان دیگر الکترونیکی شدن پیش می رود.




تعریف تجارت الکترونیک

به طور کلی برای تجارت الکترونیکی تعاریف مختلفی ارایه شده است که اغلب آنها مبتنی برتجارب گذشته در استفاده از تجارت الکترونیکی بوده است. در ساده ترین شکل می‎توان آن را به صورت «انجام مبادلات تجاری در قالب الکترونیکی» تعریف نمود. کمیسیون اروپایی در سال 1997 آن را به این صورت تعریف نمود که: «تجارت الکترونیکی بر پردازش و انتقال الکترونیکی داده ها و اطلاعات، شامل متن صورت و تصویر مبتنی می‎باشد» تجارت الکترونیکی فعالیتهای گوناگونی از قبیل مبادله الکترونیکی کالاها و خدمات، تحویل فوری مطالب دیجیتالی و انتقال الکترونیکی را شامل می‎شود.

تجارت الکترونیکی را می‎توان جنبه پیشرفته ای از مبادله الکترونیکی اطلاعات دانست مبادله الکترونیکی اطلاعات عبارت است از تولید، پردازش، کاربرد و تبادل اطلاعات و اسناد به شیوه های الکترونیکی و خودکار، بین سیستم های رایانه ای بر اساس یک زبان استاندارد مشترک، که با توجه به این تعریف تجارت الکترونیکی را می‎توان مجموعه ای از ارتباطات و مدیریت اطلاعات تجاری به اضافه سرویس های مربوط به آن دانست.

مزایای تجارت الکترونیک

مطابق گزارش ACTIVMEDIA درآمد از طریق اینترنت در سال 1998 حدود 25 میلیون دلار و در سال 2001 به 5/1 تریلیون دلار خواهد رسید. در تجارت الکترونیکی هزینه های بازاریابی و توزیع و سرویس دهی در مقایسه با تجارت سنتی بسیار کاهش می یابد. در این تجارت وجود واسطه ها معنائی ندارد. چون بزرگترین تولید کنندگان می‎توانند با مصرف کننده ارتباط مستقیم برقرار کنند. در حقیقت تولید کننده مشتریهای خود را می شناسد و آنها را از دست نمی دهد. مشتریها نیز با مراجعه به یک سایت سعی می کنند بعداً نیز از همان سایت خرید کنند. یک دلیل آن این است که مشتریان مایل نیستند شماره کارت اعتباری خود را دائماً در همه جا پخش کنند. البته با ایجاد پول الکترونیکی نیز این مشکل مرتفع خواهد شد.

مساله رقابت یک مساله بسیار مهم در رشد تجارت الکترونیکی است. وقتی که گروهی از این ابزار استفاده کردند، کسانی که مقاومت نشان دهند، به هیچ وجه نمی توانند با یکدیگر به رقابت بپردازند و در دنیای تجارت از بین خواهند رفت. لذا شرکتها مجبورند از تجارت الکترونیکی استفاده نمایند.

تفاوت دیگری که تجارت الکترونیکی با تجارت سنتی دارد این است که مشتری می‎تواند بدون هیچ هزینه ای به سایت تولید کننده مراجعه کند و از کیفیت محصول موردنظر خود مطلع شود و آن را با دیگر محصولات مقایسه کند. یعنی اینکه به هر حال همه تولید کنندگان در دسترس هستند. این امر امکان انتخاب بهتری به مصرف کننده می‎دهد و کاملاً مشخص است که مساله رقابت در این حالت بسیار حائز اهمیت است.

از طرف دیگر تولید کننده می‎تواند از دیدگاه مشتریان نسبت به فرآورده های خود مطلع شود و کاستیها را برطرف سازد. آمارها و اطلاعاتی که قبلاً با زحمت زیادی در هر مورد به دست می آمد حالا با استفاده از ارتباطات الکترونیکی به صورت خیلی دقیق تر و ساده تر از قبل به دست می‎آید. وقتی که ارتباطات الکترونیکی همگانی شود، تخفیف الکترونیکی هم به وجود خواهد آمد. در سایتهای تجاری، مشتریانی که بیشتر برای خرید به یک سایت مراجعه می کنند شناسایی شده و برای آنها تخفیف ویژه ای قائل می‎شوند. این کار مشتری را تشویق می‎کند تا از همان سایت برای خرید استفاده کند.

از جنبه های مهم کاربردی اینترنت، استفاده از این وسیله در امر مبادلات تجاری است، که به عنوان تجارت الکترونیکی (EC) از آن یاد می کنند. این بحث از سال 1995 بطور جدی مطرح شده و تا به امروز همگام با رشد و توسعه خود فناوری اینترنت، رشد و توسعه می یابد، حضور کارتهای اعتباری دیجیتالی و بانکداری الکترونیکی نیز باعث گسترش روزافزون تجارت الکترونیکی شده است همچنین ابزارهای فرهنگی نیز به سمت الکترونیکی شدن پیش می روند، کتابهای دیجیتالی، مجلات و رسانه های دیجیتالی، فیلم و موسیقی دیجیتالی، سایتهای مذهبی، محافل گفتگوهای فرهنگی، همه و همه قابل عرضه بر روی اینترنت هستند. همینطور در زمینه های آموزشی شاهد گسترش بسیار وسیع آموزش الکترونیکی، مدارس و دانشگاههای الکترونیکی و اینترنتی است، دولتها خود در حال تبدیل دشن به دولتهای الکترونیکی هستند و گردش کار آنها الکترونیکی می‎شود. تغییرات موج سوم همه امور را دربرخواهد گرفت و تا چند سال دیگر شخصی که نتواند از رایانه و اینترنت استفاده کند بی سواد تلقی خواهد شد.

ایجاد ساختارهای مناسب تکنولوژی گسترش اینترنت و امکان دسترسی هر چه بیشتر عموم به اینترنت باعث شده جنبه های علمی و کاربردی آن از جمله تجارت نیز گسترش روزافزونی پیدا نماید.

محدودیتهای تجارت الکترونیک

به طور کلی ایمن کردن اطلاعات استراتژیک یک کمپانی یا یک فروشگاه و یا یک مجموعه تجاری روی اینترنت کار مشکلی است. مساله بحرانی دیگر، ترافیک شبکه در خلال برخی ساعتها و زمانهای استفاده از شبکه در نقاط مختلف است. زمان عملکرد لازم برای مبادلات مختلف در اینترنت، با زمان استفاده از یک برنامه کاربردی روی کامپیوترهای شخصی قابل مقایسه نیست.

نباید انتظار داشت که حتی با پیشرفت ابزارهای مختلف جاوا و استانداردهای HTML ، کلیه کاربردهای مرسوم تجارت سنتی بر روی اینترنت قابل عرضه باشند.

آمار رشد سریع تجارت الکترونیکی به شکلهای مختلف را نباید از نظر دور داشت. تا چند سال قبل بسیاری از تحلیل گران نمی توانستند پیش بینی کنند که تا پایان سال 1998 تعداد شناسه های کاربران سایتهای مختلف در امر تجارت الکترونیکی به حدود 4 میلیون برسد، طبق پیش بینی های انجام شده این رقم تا سال 2002 به بیش از 21 میلیون شناسه می رسد.

در تجارت الکترونیکی عوامل زیر نقش بسزائی دارند:

سازمانهای آگهی ساز و یا طراحان وب
ثبت کنندگان و میزبانهای سایتهای وب
مؤسسات قانونگذار و تجارت الکترونیکی نظیر FTC
بنگاههای خبری
سازمانها و مؤسسات تبلیغاتی
فروشندگان کالاها و خدمات
موتورهای جستجوی اینترنتی
بانکها و مؤسسات اعتباری اینترنتی

راه حلهای امنیتی

راه حلها و سرویسهای امنیتی برای Verising اختیارات گواهی نامه، رسمیت دادن، خصوصی بودن و مخفی کردن داده ها را در میان شبکه های خصوصی مجازی دربرمی گیرد.

میان افزار وب/ وسائل پیشرفته توسعه

مجموعه کلی از راه حلهای تقریباً سازگار که بیشتر موضوعات وارد شده درون یک معماری بهینه برای سایتهای وب تجاری و application ها را در برمی گیرد، به قرار زیر جمع آوری شده است:

یک محیط توسعه یافته معمولی و یک مجموعه از وسائل ضمیمه شده برای توسعه سریع application
دسترسی به پایگاه داده های قابل قیاس
سرویس دهنده application با کارآیی بالا
جمع بندی راه حلها و سیستمهای قدیمی مانند سیستمهایی که براساس وب نیستند.

این مجموعه از تکنولوژیها اجازه می‎دهد که Web- Ready application ها به سرعت به پایگاه داده های قدیمی دسترسی داشته باشند.

مدیریت اسناد

مدیریت اسناد مراقبت می‎کند تا محتویات درون اینترانت و اکسترانت صحیح و درست باشند و در واقع کاربران را قادر می سازد که پردازشهای تجاری ای را که عمل جمع آوری و یا توزیع اطلاعات اصلی تجاری یا محتویات پایه ای وب را به طور خودکار انجام می دهند، به سادگی بسازند. به صف درآورند و برقرار سازند. مدیریت اسناد به کاربر کمک می‎کند که تعداد بسیاری ا زاسنادی را که قسمتی از محیط تجارت الکترونیکی هستند، جائیکه اطلاعات و محتویات خیلی زیاد هستند ، نگهداری کند.

جریان کار

جریان کار و انجام عملیات تجاری تحت اینترنت یا اینترانت عمل می‎کند. با شناختن پردازش، جریان کار مراقبت می‎کند که در حین پردازش، اطلاعات درست، در زمان مناسب، به شخص درست برسد. این موضوع به طور خاص سودمندی گروه را بهبود می بخشد.

استراتژی آینده

Connectivity PLUS به عنوان یک فراهم آورنده راه حلهای مختلف در زمینه تجارت الکترونیکی، ساختن یک پیوند محکم با فروشندگان جدید را که شامل تکنولوژی مبادله و اتحاد بازار و فروشندگان می باشد، ادامه خواهد داد.

معماری تجارت الکترونیکی مبتنی بر COBRA و اینترنت

برای پیاده سازی سرویس تجارت الکترونیکی از سرویسهای فن آوری اطلاعاتی نیاز به معماری است که به واسطه آن بتوان سرویس موردنظر را به مشتریان ارائه کرد. در این معماری از آنجایی که نیاز به یک شبکه ارتباط داده جهانی برای بیشترین دسترسی به اطلاعات در نقاط مختلف جهان مطرح بود، لذا محیط مبادله ارتباطات شبکه ای بر اساس اینترنت تعیین شده است. در اینجا به اختصار سناریویی که این معماری ایجاد می کند، بیان می‎شود.


سرویس گیرنده ای از سایتی که ارائه دهنده سرویسهای تجاری است درخواست سرویس خاصی را می‎کند و آن سایت با توجه به درخواستی که به آن داده شده است، جستجوی خود را در پایگاه داده آغاز خواهد کرد و پس از یافتن سایت یا سایتهایی که بتواند سرویس موردنیاز را در اختیار مشتری یا مصرف کننده قرار دهد مثل یک گذرگاه می‎شود و مشتری را به سرویس دهنده متصل می‎کند مشتری جستجوی خود را در سایت سرویس دهنده آغاز می‎کند پس از یافتن کالای موردنیاز از میان کالاهای مختلف دیگری که این سایت ارائه می کند، مشتری می‎تواند درخواست خرید بدهد که در این صورت فرمی در اختیار او قرار خواهد گرفت. پس از اینکه مشتری این فرم را پرکرد از سایت جستجو کننده درخواست تائید مشتری را می‎کند. سایت جستجوکننده درخواست تایید را از مشتری می‎گیرد و سپس سایت جستجو کننده درخواشت مشتری و ماهیت واقعی او را برای سرویس دهنده تائید می‎کند. سایت سرویس دهنده فرم دیگری را از روی فرم مشتری تهیه کرده آن را به سایت بانک می فرستد. سایت بانک با دریافت فرم برای شروع عملیات بانکی باز تاییدی از سایت جستجوکننده بر روی ماهیت مشتری و سرویس دهنده درخواست می‎کند. سایت جستجو کننده پس از تایید آنها سایت بانک را با اطلاع می سازد. سایت بانک عملیات مخصوصی را برای پرداخت و دریافت پول از حساب مشتری و سرویس دهنده آن انجام می‎دهد و واریز کردن پول به حساب سرویس دهنده را به آن سایت خبر می‎دهد و همچنین برداشت پول از حساب مشتری رابه اطلاع مشتری می رساند. سایت سرویس دهنده رسید پولی براساس واریز شدن پول به حسابش به مشتری می‎دهد و از سمت دیگر کالا را در اختیار مشتری قرار می‎دهد. مشتری می‎تواند پس از دریافت کالای موردنیاز خود سایت سرویس دهنده را مطلع سازد.

پیشینه ومبانی نظری تحقیق تجارت الکترونیکی

توضیحات: فصل دوم تحقیق کارشناسی ارشد و دکترا (پیشینه و مبانی نظری پژوهش)

• همرا با منبع نویسی درون متنی به شیوه APA جهت استفاده فصل دو تحقیق
• توضیحات نظری کامل در مورد متغیر
• پیشینه داخلی و خارجی در مورد متغیر مربوطه و متغیرهای مشابه
• رفرنس نویسی و پاورقی دقیق و مناسب
• منبع : دارد (به شیوه APA)
• نوع فایل: WORD و قابل ویرایش با فرمت doc

قسمتی از مبانی نظری متغیر:

تجارت الکترونیکی به معنای انجام دادن مبادلات تجاری از طریق شبکه به ویژه اینترنت است (راتناسینگام، 2005). تجارت الکترونیکی از داشتن یک سایت اینترنت فراتر می رود و شامل سفارش دادن، انجام دادن مناقصات کاریابی و کارمندیابی و مبادله اطلاعات است که با استفاده از فناوری های اطلاعات صورت می‏گیرد. در تجارت الکترونیکی، پول می تواند هم به روش سنتی و هم به روش الکترونیکی پرداخت شود. بسیاری از بازرگانان الکترونیکی، سیستم های پرداخت مختلفی را به مشتریان خود پیشنهاد می کنند (لویر، 2003). مهم ترین مسأله در سیستم های پرداخت الکترونیکی تأکید بر امنیت است (توربان، 1999).

تجارت الکترونیکی فرصت های مهمی برای شرکت ها ایجاد کرده که از طریق آن شرکت ها می‏توانند سهم بازار خود را گسترش دهند و در بازار بین المللی وارد شوند. این با کم ترین هزینه و حداقل سرمایه گذاری قابل اجرا است. در دنیای تجارت الکترونیکی، شرکت ها از این امکان برخوردار هستند که هم با تهیه کنندگان و هم با مشتریان بیش تر ارتباط برقرار کنند که از طرفی منجر به افزایش فروش و از سوی دیگر منجر به دسترسی به منابع بیش تر با قیمت های مناسب و هزینه کم تر می شود (راتناسینگام ، 2005).

2-1- تاریخچه تجارت الکترونیکی

حدود 133 سال از اختراع تلفن توسط الکساندر گراهام بل می گذرد. اختر اع بل در سال1876 ، تجارت الکترونیکی را به صورتی که امروز شناخته می شود، پی ریزی کرد. برخی بر این عقیده اند که به کارگیری عدد بی اهمیت (0) در محاسبات رقمی، ستون فقرات تجارت الکترونیکی است که از شبه قاره هند سرچشمه می گیرد. استفاده از فناوری های الکترونیکی در انجام امور بازرگانی، پیشینه ای نسبتاً طولانی دارد. در حقیقت، نیاز به تجارت الکترونیکی از تقاضای بخش های خصوصی و عمومی برای استفاده از تکنولوژی اطلاعات به منظور کسب رضایت مشتری و هماهنگی مؤثر درون سازمانی نشات گرفته است (هاشمی، 1389).

تجارت الکترونیکی در شکلی که امروزه شیوه کار کردن ما را متحول کرده است، ریشه در همگرایی خلاق کامپیوتر و تلفن دارد. امروزه پست الکترونیکی تبدیل و کسب اطلاعات از طریق جستجوی سایت‏های وب به عمومی ترین ابزارهای تجاری تبدیل شده اند. این امکان عملاً تحت تأثیر همگرایی خلاق تلفن و کامپیوتر، به واسطه اینترنت در اختیار جامعه قرار می گیرد. تاریخچه تجارت الکترونیکی به شکل امروزین آن، ریشه در دو پدیده دارد: اینترنت و مبادله الکترونیکی داده ها که منشا، هر دو این پدیده‏ها به دهه 1960 باز می‏گردد (پورتر، 2001).

به طور کلی، روندهای پیدایش و شکل گیری تجارت الکترونیک به پنج مرحله زیر قابل تقسیم بندی است:

مرحله اول- پیدایش شبکه های خصوصی: اولین گام در پیدایش تجارت الکترونیک در دهه 70 و 80 میلادی و توسط برخی از دولتها و تاجران بزرگ بین المللی که می کوشیدند تا تبادل اطلاعات و امنیت مربوط به آن را توسعه بخشند، برداشته شد. در این راستا، مبادله الکترونیک داده ها که محدوده شبکه های خصوصی و محدود انجام می گرفت، به عنوان بستر و استاندارد اولیه برای نسل اول تجارت الکترونیک مورد استفاده قرار گرفت. البته در آن مرحله هزینه بالا و پیچیده بودن سیستم، مانع گسترش آن شد و تعداد کمی از سازمان ها، نظیر شرکت های مالی از آن استفاده می کردند (نیومن و مک گیل، 1997).

مرحله دوم- پیدایش پست الکترونیک و چت: این مرحله مربوط به اواخر دهه 80 و اوایل دهه 90 میلادی است که طی آن نسل اول مخابره اخبار همچون پست الکترونیک و چت کردن به وجود آمد. در این مرحله استفاده از وب در میان دانشگاهیان و اعضای مراکز علمی و پژوهشی رواج یافت.

مرحله سوم- ظهور مرورگرها: سال 1995 میلادی که ظهور مرورگر در وب بر اساس پروتکل انتقال فوق متن به وقوع پیوست و ایجاد صفحات میزبان به عنوان یکی از ضروری ترین بخشهای سایتهای وب در این سال انجام گرفت، به عنوان مرحله سوم پیدایش تجارت الکترونیک به شمار می رود.

مرحله چهارم- شروع فعالیت سایتهای خرده فروشی: این مرحله از اواسط دهه 19990 آغاز شد و در طی آن، اولین سایتهای خرده فروشی در تجارت الکترونیک به نام سایتهای دات کام فعالیت خود را برای انجام معاملات اقتصادی کوچک شروع کردند. فعالیت این سایتها و نتایج حاصل از آنها، شرکتهای بزرگتر را تشویق کرد تا وارد عرصه تجارت الکترونیک شوند و محصولات و خدمات خود را بر روی وب عرضه کنند.

- Newman & McGill

*مقاله درباره ی جهانی کردن یک رویکرد وابستگی است*

فرانک نظام سرمایه‌داری جهانی را به صورت سلسله مراتب یا ساختار هرم‌گونه‌ای تصور می‌کند که در پایة آن مناطق روستایی پیرامون قرار دارند. این مناطق اقماری از طریق تجارت با مراکز کوچک انباشت مازاد که برای آنها متروپل (مامشهر)‌های محلی محسوب می‌شوند, ارتباط برقرار می‌کنند. اینها نیز به نوبة خود اقمار متروپل‌های بزرگ‌تر محسوب می‌شوندو زیرا از طریق تجارت و سایر فعالیت‌های اقتصادی, مازادشان توسط متروپل‌های بزرگ‌تر (شهرهای منطقه‌ای) غارت می‌شود. این شهرها هم, به شکل اقمار متروپل‌های کوچک در اقتصاد‌های ملی پیرامون در می‌آیند؛ متروپل‌‌هایی که معمولاً بندر اصلی یک پایتخت هستند.

کار اصلی فرانک جهانی کردن رویکرد "وابستگی" است که با جدی‌ترین شک‌ها در مورد ثمربخشی الگوهای توسعه همراه است. این رویکرد نظری اگرچه مورد انتقاد‌های جدی قرار گرفته تأثیر شگرفی نیز بر تفکرات توسعه‌ای باقی گذاشته است و نه فقط اندیشمندان رادیکال را تحت تأثیر قرار داد بلکه بسیاری از صاحب‌نظران مستقل را نیز به خود جلب کرده و حتی در مواردی در بین محافظه‌کاران نیز پذیرش پیدا کرده است.

1ـ10ـ ایمانوئل والرشتاین

والرشتاین نظریة نظام جهانی را در اوائل دهة 1970 در جلد اول کتاب نظام جهانی نو مطرح کرد و سپس در پایان این دهه (1979) در کتاب‌های اقتصاد جهانی سرمایه‌داری و جلد دوم کتاب نظام جهانی نو (1980) این نظریه را گسترش داد.

نظریه نظام جهانی کوششی است برای تشریح خاستگاه سرمایه‌داری, انقلاب صنعتی و پیوندهای پیچیده موجود میان جهان‌های اول و دوم و سوم تحقیقات چند رشته‌ای نظریه‌ نظام جهانی بر روی مطالعات تاریخی رشد نظام جهانی و فرایند‌های کنونی موجود در آن متمرکز است.

از دیدگاه والرشتاین, "نظام نوین جهانی" در حدود 500 سال پیش در اروپای غربی به منصة ظهور رسید. این نظام بر شبکه‌های بازرگانی سرمایه‌داری مبتنی بود که از مرزهای کشوری فراتر رفتند و از این روی "اقتصاد جهانی سرمایه‌داری" خوانده می‌شوند. انگیزه انباشت سرمایه موجب بروز رقابت فراینده‌ای میان تولید‌کنندگان سرمایه‌دار برای تصاحب کار, مواد و بازارها شد و با فراز و نشیب‌های رقابت در چارچوب بحران‌های اضافه تولید مناطق متفاوتی از جهان, در گسترش ناموزون اقتصاد جهان ادغام شدند.

این گسترش ناموزون جهان را به سه نوع جامعه تقسیم کرد که بستگی‌های متقابلی دارند:

1-جوامع مرکزی یا هسته‌ای که در تولید صنعتی و توزیع تحصص یافته‌اند, دولت‌هایی بالنسبه قوی داشته و به نحو چشمگیری در امور جوامع غیر هسته‌ای مداخله دارند؛

2-در آن‌‌سو, یعنی در پیرامون, کشورهایی قرار دارند که به تولید مواد خام متکی هستند، دولت‌هایی ضعیف و بورژوازی کوچک و طبقه دهقانی وسیعی دارند و به شدت زیر نفوذ جوامع هسته‌ای قرار دارند؛

3-و بالاخره, جوامع باقی مانده جوامع "شبه‌پیرامونی" را شکل می‌دهند که در خصوصیات هر دو حیطة مرکز و پیرامون سهیم‌اند. جوامع "شبه‌پیرامونی" نوعاً یا جوامع ‌پیرامونی رشد یافته‌اند ویا جوامع هسته‌ای در حال افول شبه پیرامونی‌ها از قطبی شدن میان جوامع مرکزی و پیرامونی ممانعت می‌کنند و بنابر این تثبیت کنندة نظام به شمار می‌آیند.

پیش فرض کلیدی نظریة نظام جهانی آن است که اقتصاد جهانی را باید در کل آن مطالعه کرد. مطالعه دگرگونی اجتماعی در هر جزء از این نظام ـ ملت‌ها, کشورها, مناطق, گروه‌های قومی و طبقات ـ باید از طریق تعیین جایگاه و مکان این جزء در کل نظارت صورت پذیرد بنابراین نظریه نظام جهانی دستورالعمل تحقیقاتی دوگانه‌ای دارد: از سویی نتایج تغییرات پویا در اجزایش (نظیر کشورها) را به منظور شناخت تکامل نظام و شناخت جنبش‌های اجزای مختلف (خرده نظام‌ها) در داخل نظام مورد بررسی قرار می‌دهد؛ و از سوی دیگر, نتایج تغییرات پویا در این نظام جهانی را به‌منظور شناخت پویایی درونی و ساختار اجتماعی اجزاء مختلف بررسی می‌کند.