مقدمه:

تقریبا هیچ کس در این مورد شکی ندارد که اختراع چرخ، سبب اختراع بسیاری از وسایل دیگر شد. این وسیله ساده با نیروی عظیم خود به بشر این امکان را داد تا به آرزوهای دیرینه خود مبنی بر دستیابی به درجه ای فراتر از جابجایی و تحرک ساده، برسد.

با این حال زمان دقیق این اکتشاف در تاریخ در دسترس نیست، ولی این احتمال وجود دارد که طرح و ایده این اختراع از غلتک هایی که برای تکان دادن اجسام سنگین و غیر قابل حرکت استفاده می شده است، گرفته شده باشد. و درست از همین جاست که داستان اتومبیل و خودرو آغاز می شود.

کار حمل و نقل، چه کالا و چه مسافر، از زمانی که کالسکه ها و ارابه ها مهندسی پیشرفته را به کار گرفتند، رو به آسانی گروید و پیگیریهای بدون وقفه و پیشرفت های تکنولوژی سبب شد تا افرادی همچون کارل بنز (Karl Benz)، گوتلیب دایملر (Gottlieb Daimler) و ویلهلم می باخ (Wilhelm Maybach) طرح ریزی اختراعی را که خبر رسان آغاز عصر خودرو بود، انجام دهند. عصری که تماما چهره ای پر جنب و جوش و فعال داشت و هنگامی که قدرت حرکت و ابزارآلات ماشینی نیز باهم آمیخته شدند، کم کم تبدیل به تفریحی خوب و لذت بخش شد.

امروزه، ابتکار و ذهن خلاق آن پیشگامان و مخترعان، سنتی دیرینه را برای ما باقی گذاشته است. سنتی که خودرو سازان متعهد به حفظ و نگهداری آن هستند:

تضمین این نکته که آنها می توانند جابجایی و حرکت ما را با ساختن ماشین هایی که همیشه قسمتی از انقلاب چرخ هستند، تامین کنند.

در ابتدا به بررسی تاریخچه خودرو در ایران می پردازیم:
اولین اتومبیل ایران در سال ۱۹۰۰ میلادی توسط مظفرالدین شاه به کشور وارد شد که برخلاف خودروهای امروزی سوخت آن نفت بود. در ابتدا به علت نبود راه های مناسب و سوخت (که از روسیه وارد می شد) استقبال چندانی از این وسیله نشد ولی با گذشت زمان ورود خودرو به کشور سرعت بیشتری یافت، به طوری که در سال ۱۳۰۵ تعداد اتومبیل های ایران به ۶۰۸ دستگاه رسیده بودکه در بین آنها ۳۶ دستگاه مربوط به سفارتخانه ها بودند.

اولین تصادف معروف ایران نیز در همین سال به وقوع پیوست و موضوع آن از این قرار بود که هنگامی که درویش خان نوازنده معروف تار سوار بر یک درشکه کرایه ای بود در اثر تصادف با یک اتومبیل جان سپرد. این حادثه مقدمه ای برای ایجاد قانون مجازات رانندگان متخلف شد. پس از این واقعه اتومبیل وزیر پست و تلگراف وقت که به شمال رفته بود با یک گاری تصادف کرد و از حرکت باز ماند. پس از این دو حادثه کمیسیونی در تهران برای بررسی راه های جلوگیری از تصادفات اتومبیل تشکیل شد. این کمیسیون دستور به کارگیری مامورین راهنمایی و رانندگی را در تهران و شمیران صادر کرد و نیز دستور داده شد که تنها پس از معاینه اتومبیل به صاحبان آنها تصدیق داده شود.

ایران خودرو:

شرکت ایران خودرو ( سهامی عام ) در سال 1341 با هدف تأسیس و اداره ی کارخانجات به منظور تولید و تهیه ی انواع خودرو ، قطعات مربوط به آنها ، فروش و صدور محصولات و ... توسط آقایان حاج علی اکبر خیامی ، محمود خیامی ،احمد خیامی ، خانم مرضیه خیامی و خانم زهرا سیدی رشتی در خیابان اکباتان تهران تأسیس شد .

و اینک با گذشت بیش از 35 سال از زمان تأسیس آن همچنان در زمینه ی طراحی و تولید خودروهای سواری ، اتوبوس و مینی بوس به عنوان بزرگترین تولید کننده ی خودرو در کشور ، در راستای تأمین نیاز های جامعه ، ورود به بازارهای جهانی ، تعمیق ساخت داخل کردن قطعات و در نهایت تحقق اهداف عالیه ی نظام جمهوری اسلامی ایران به فعالیت خود ادامه می دهد .

شرکت ایران خودرو بزرگترین شرکت خودرو سازی کشور می باشد که به طور متوسط 65 تا 70 درصد تولید خودرو داخل کشور را به طور دائم به خود اختصاص داده است . سرمایه ی شرکت ایران خودرو در پایان سال مالی 1381 ،2,404,687,500,000 ریال (تقسیم شده به 2,404,687,500 سهم 1000 ریالی ) بوده است . شرکت ایران خودرو با تولید 111111 دستگاه خودرو سواری و وانت در سال 1376 رکورد تولید سی ساله ی خود را شکست و علاوه بر آن موفق شد به میزان قابل توجهی کمیت و کیفیت محصولات خود را افزایش دهد.

همچنین در راستای نظام استاندارد ایزو 9000 ، موفق به دریافت گواهینامه ی ایزو 9001 از مؤسسه ی RWTUV آلمان شد .

سال شمار تولید انواع سواری :

1346) سواری پیکان در مدلهای دو لوکس ، کار لوکس ، جوانان و تاکسی با حجم موتور 1600 و 1725 و 1800 سی سی .

1369) سواری پژو 405 در مدلهای GL و GLX با حجم موتور 1580 سی سی

1374) سواری پژو 405 در دو مدل دنده ای و اتوماتیک با حجم موتور 2000 سی سی

1374) سواری پژو 205 مدل GR با حجم موتور 1360 سی سی

1376) سواری پژو RD با حجم موتور 1600 سی سی

1377) سواری استیشن پژو 405 با حجم موتور 2000 سی سی

1378) پارس با حجم موتور 1800 سی سی

1379) تولید آزمایشی سمند (پروژهX7 ) با حجم موتور 1800 سی سی و سیستم انژکتوری

1380) پژو 206 باحجم موتور 1400 سی سی

1380) افتتاح خط تولید سمند با حضور ریاست محترم جمهور

سال شمار تولید انواع خودروهای کار :

1342) اتوبوس مرسدس بنز مدل 302 ، مدلهای ( برون شهری ، درون شهری ، فرمان چپ و شاسی ) ، اتوبوس بنز LP 608 ، اتوبوس بنز مدل OP

1344) مینی بوس کومر (مینی بوس ،وانت و آمبولانس )

1346) مینی بوس مرسدس بنز مدل 319 که بعد ها به مدل 309 تغییر یافت در مدلهای : (استاندارد و سقف بلند )

1349) مینی بوس مرسدس بنز 409 آمبولانس

1350) مینی بوس بنز 309 (مینی بوس ، وانت و آمبولانس تک کابین و دو کابین )

1367) مینی بوس مرسدس بنز مدل 508 ( استاندارد و سقف بلند )

1368) اتوبوس شهری مدل O355

1369) مینی بوس بنز 508 کاروان ، مینی بوس بنز 409 ، مینی بوس بنز M30 ، مینی بوس بنز 508 کاروان ، مینی بوس بنز 409 ، مینی بوس بنز M30

1373) اتوبوس توریستی سقف بلند مدل 400 ، مینی بوس بنز O508 D

1374) اتوبوس سوپر C400 ، مینی بوس کاروان

1375) اتوبوس درون شهری S360

1376) اتوبوس دو طبقه ی نئوپلن ، اتوبوس فرودگاهی نئوپلن ، اتوبوس شهری لاینر نئوپلن ، اتوبوس توریستی سقف بلند مدل 400 تولید انبوه ، مینی بوس هیوندایی مدل E ، مینی بوس هیوندایی مدل M ( مینی بوس و نوع وانت ) ، اتوبوس شهری دو کابین ( طرح آینده )

1377) مینی بوس هیوندایی مدل کروز

ایران خودرو از سال 1373 و همزمان با تدوین و تصویب برنامه جامع 7 ساله خود ، واردمرحله نوینی شد. شرکت با تهیه برنامه هفت ساله خود ، گامی اساسی در جهت هدفمند کردن فعالیتهای سازمانی خود برداشت. در این برنامه ریزی سعی شده بود تا فاکتورهایی نظیر شرایط بازار و رضایت مشتری ، واقعیت های موجود محیط اقتصادی ، توقع مردم و رسالت ملی ، وضعیت رقبای جهانی و پیش بینی آینده آنها در روند حرکتی موجود پویایی و انعطاف پذیری برنامه در نظر گرفته شود. دستیابی به دانش فنی و امکانات طراحی و ساخت خودروهای جدید ، گسترش و تعمیق ساخت داخل ( خودکفایی ملی ) قطعات خودرو ، ورود به بازارهای جهانی و دستیابی به تراز ارزی را می توان از جمله اهم اهداف این برنامه استراتژیک نام برد.

تحقق این اهداف در گرو برنامه ریزی و اجرای صدها طرح و پروژه کوچک و بزرگ به منظور اصلح خطوط تولید ، بازسازی و نوسازی ماشین آلات و تجهیزات ، افزایش ظرفیت تولید و تنوع بخشیدن به محصولات بوده است ، که اغلب این طرح ها طی سالهای اخیر به بهره برداری رسیده اند.ازجمله مهمترین این پروژه هاعبارتند از:

• اصلاح و بازسازی تجهیزات سالن پرس موجود و احداث سالن تولید وایجاد خطوط پرس جدید
• اصلاح، نوسازی و توسعه ظرفیت خط رنگ
• نوسازی و ایجاد خطوط مونتاژ انواع بدنه سواری
• اصلاح، نوسازی و توسعه ظرفیت تولید خطوط مونتاژ نهائی سواری
• افزایش ظرفیت خطوط ریخته گری و ماشینکاری چدن
• احداث سالن و ایجاد خطوط ریخته گری و ماشینکاری قطعات آلومینیومی موتور پژو 405 و ایجاد خطوط مونتاژ قطعات منفصله
• ایجاد مراکز تحقیق ،توسعه و طراحی خودرو و مجموعه های آن از جمله موتور
• اصلاح و تکمیل امکانات پشتیبانی شامل تجهیز سخت افزارهای کامپیوتری و ایجاد شبکه جامع مکانیزه اطلاعات .

ایران خودرو با تکیه بر تجارب گرانقدر سال های اخیر با بهره گیری از نتایج و دستاوردهای برنامه جامع 7 ساله خود دست اندرکار تدوین برنامه جامع 10 ساله است که جهانی شدن را هدف گرفته است. این برنامه بر 4 مقوله رشد ، راهبری صنعت کشور ، بازار سازی و بازاریابی و مشارکت بین المللی مبتنی می باشد. دورنمای مطلوب ایران خودرو در این برنامه استراتژیک آن است که به بزرگترین و موفق ترین شرکت ایران با قابلیت های رقابتی کلاس جهانی تبدیل شود با توجه به تجارب و نتایج حاصله از اولین برنامه جامع 7 ساله شرکت ( 80-1374 ) شرکت ایران خودرو این بار به شیوه ای نو و با جلب مشارکت لایه های بیشتری از مدیران و کارشناسان خود در حال تدوین اهداف و برنامه جامع خود برای دهه آینده است.

در این برنامه استراتژیک که راهنمای همه تصمیمات و اقدامات گروه ایران خودرو خواهد بود ، شاخص ها و عوامل زیر به عنوان سرلوحه همه تلاش ها و مرکز ثقل همه فعالیت ها انتخاب شده اند :

• کیفیت در مدیریت و اشاعه فرهنگ رقابتی
• کیفیت در محصول و خدمات
• بهبود مستمر در فرآیندها با تاکید بر فرآیند خودروساز شدن
• کسب حداکثر کیفیت با حداقل هزینه

ایران خودرو انتظار دارد در چارچوب این برنامه که از ابتدای سال 1381 انسجام بخش فعالیتها و راهنمای سیاست گذاری ها و تصمیم گیری ها خواهد بود ، بتواند در سالهای میانی دهه آینده به قابلیت های لازم برای تبدیل شدن به یک شرکت تراز جهانی دست یابد و از این طریق برسرافرازی ها ، افتخارات و اعتبارات جمهوری اسلامی ایران در عرصه های صنعت و اقتصاد بیافزاید.

خودکفائی :

یکی از اهداف اصلی در برنامه جامع 7 ساله شرکت ایران خودرو تعمیق ساخت داخل قطعات خودروهای تولیدی است که با تشکیل شرکت ساپکو و فعالیتهای چند ساله آن این مهم تحقق یافته است. تبلور اقدامات انجام شده در ساخت داخل نمودن قطعات پیکان 1600، پژو 405 ، پژو آر-دی ، خودروی پارس و سمند ( خودروی ملی ) به شرح زیر می باشد:

خودکفایی پیکان 1600

ساخت داخل نمودن قطعات پیکان در سال 1370 با ایجاد واحد خودکفایی ایران خودرو آغاز گردید. به منظور ایجاد امکان تولید بیشتر و با هدف ساخت داخل نمودن قطعات خودروهای مختلف ، واحد خودکفایی مذکور در سال 1372 به شرکت طراحی مهندسی و تامین قطعات ایران خودرو (ساپکو) منتقل گردید. با تاسیس این شرکت ، برنامه ریزی های انجام شده در مورد ساخت داخل نمودن قطعات پیکان به ثمر نشسته است، به طوری که اکنون حدود 5/98% از قطعات آن در داخل کشور ساخته می شود.

خودکفایی پژو 405

ساخت داخل نمودن قطعات پژو 405 از سال 1373 در دستور کار شرکت ساپکو قرار گرفته و در حال حاضر با احتساب اقلام حذف شده از پک (PACK ) و اقلامی که خودکفایی آن در تعهد ایران خودرو می باشد ، بالغ بر 87% از قطعات خودرو پژو خودکفا گردیده است.

خودکفایی پژوآر-دی

از آنجا که خودرو آر-دی تلفیقی از اتومبیل های پژو 405 و پیکان 1600 می باشد ، لذا برای بخش زیادی از اقلام مشترک ، شرکت ساپکو اقدام به تهیه مدارک فنی و عقد قرارداد نموده است. در حال حاضر تعداد 179 قطعه از قطعات مخصوص خودرو RD توسط شبکه قطعه سازان داخلی به تولید انبوه رسیده و برای تعداد 214 قطعه نیز قرارداد منعقد گردیده است.

خودکفایی خودروی پارس

خودروی پارس در شرکت ایران خودرو طراحی و خودکفایی قطعات آن از سال 1378 آغاز گردیده است و از مجموع 1819 قطعه آن ، 1460 قطعه در برنامه خودکفایی ساپکو قرار دارد.

خودکفایی سمند ( خودروی ملی )

ساخت داخل کردن قطعات سمند ( خودروی ملی ) توسط شرکت ساپکو مورد بررسی قرار گرفته است و تا پایان سال 1379 ، 1622 قطعه از قطعات این خودرو به خودکفایی رسیده است.

معاونت تحقیقات ومهندسی:

این معاونت با هدف همکاری با مهندسی تولید و مرکز تحقیقات در خصوص تولید آزمایشی محصولات جدید و بهبود وضعیت محصولات موجود در سال 1378 تشکیل شد . واحدهای طراحی فرآیند مهندسی خودرو ، طراحی فرآیند مهندسی نیرومحرکه ، طراحی فرآیند مهندسی قالب و پرس ، و برنامه ریزی و کنترل مهندسی تحت نظر این معاونت مشغول به فعالیت هستند . شرح وظایف این معاونت عبارت است از :

• طراحی فرآیند شامل تهیه فرآیند های خطوط تولید و زمان سنجی آنها
• طراحی ، تهیه و به روز آوری لی اوت سالنهای تولیدی و کل شرکت
• تعیین و تأیید مشخصات فنی جیگها ، ماشین آلات و تجهیزات مربوطه
• تعیین و تأیید مشخصات قالبها و نصب خطوط پرس
• تهیه نقشه ها و مدارک مورد نیاز واحدهای مربوطه
• بالانس و ظرفیت سنجی خطوط تولیدی و ارتقاء اتوماسیون
• تدوین برنامه ریزی و کنترل پروژه فعالیتهای مرکز مهندسی
• طراحی سیستمهای ارگونومی میان انسان، محیط زیست و ماشین آلات
• طراحی ، بهبود و نظارت بر اجرای سیستمها و روشهای حمل و نقل مواد و محصولات
• طراحی ، ساخت و برنامه ریزی سیستمهای کنترل تولید هوشمند Room )CCR Control (Central و (Assembly Line Control) ALC

نیرو محرکه:

این معاونت متشکل از چهار کارخانه موتورسازی 1و2 ، گیربکس سازی و اکسل سازی است و در زمینه ساخت موتور بنزینی سواری پیکان و پژو و گیربکس پیکان و اکسل پیکان و پژو فعالیت دارد. کارخانه موتورسازی بزرگترین سازنده موتورهای بنزینی در ایران است.

در خطوط تولید این کارخانه موتور پیکان و انواع موتورهای پژوXU5 و XU9 و موتور انژکتوری XU7 مخصوص خودرو پارس و سمند تولید می گردد. هم اکنون موتور پیکان در دو مدل کاربراتوری و انژکتوری تولید می شود و ضمنا" بزودی تولید موتور پژو 206 نیز شروع خواهد شد. همچنین قطعات سیلندر ، سرسیلندر ، اگزوز ، مینفلد هوا ، فلایویل ، کپه یاتاقان ، دنده استارت رینگ و چرخ دنده تایمنیگ موتور پیکان در خطوط مختلف آن ماشینکاری می شود.

ظرفیت تولید موتور پیکان در یک شیفت کاری 200 دستگاه و موتور انواع پژو 120 دستگاه در یک شیفت کاری است. این کارخانه در سال 1376 موفق به دریافت گواهی ایزو 9002 از شرکت BSI انگلستان گردید.همچنین در سال 1379 گواهینامه استاندارد آلودگی ECE1504 برای خودروی پارس و در سال جاری برای خودروی RD اخذ گردیده است.

کارخانه گیربکس سازی:

در این کارخانه عملیات ماشینکاری پوسته گیربکس ، پوسته کلاچ و گلدانی عقب انجام می شود و سپس در خط مونتاژ ، گیربکس کامل مونتاژ و تست می گردد. در این کارخانه تعداد 650 دستگاه گیربکس تولید می شود.

کارخانه اکسل سازی:

اکسل جلوی پیکان و اکسل جلو و عقب پژو و اکسل عقب 206 در این واحد تولید می شود. ادامه اتوماسیون خطوط ماشینکاری ، بهسازی موتور پیکان ، تاسیس خطوط ماشینکاری بلوک سیلندر و سرسیلندر آلو مینیومی از جمله برنامه های آتی بخش موتور سازی است.

کارخانه موتورسازی شماره2 :

این کارخانه به منظور تولید انواع موتورهای پژو و موتورهای جدید برای خودروهای جدید احداث گردیده است . در مرحله اول تولید سیلندر و سرسیلندر موتورهای XU9 و XU7 برای خودروهای پژو 405 ، پارس و سمند از ابتدای سال جاری با بهره گیری از خطوط جدید ماشین کاری انعطاف پذیر با ظرفیت 60000 دست کامل سیلندر و سرسیلندر صورت گرفت .

بر اساس برنامه تدوین شده ، احداث خطوط جدید با به کارگیری ماشین آلات مخصوص و تمام اتوماتیک برای تولید سیلندر و سرسیلندر انواع موتورهای خانواده XU از برنامه های آتی این کارخانه است که با بهره برداری از این خطوط ظرفیت تولید به 200000 دست سیلندر و سرسیلندر خواهد رسید . احداث خط مونتاژ انواع موتورهای XU از برنامه های دیگری است که شروع شده و تا آخر سال جاری به اتمام خواهد رسید . در این خط علاوه بر موتور XU موتور TU مخصوص پژو 206 نیز تولید خواهد شد .

ظرفیت تولید انواع موتورها با تکمیل پروژه های کارخانه موتورسازی به 300000 دستگاه در سال خواهد رسید .

ایزو:

با گذشت یک سال از استقرار و بهره برداری از نظام تضمین کیفیت ایران خودرو در چارچوب استاندارد جهانی ایزو 9001 ، اقدامات انجام شده معطوف به بهبود کیفیت محصولات تولیدی در دو بخش " عملکرد کلی سیستم کیفیت " و " نتایج ارزیابی محصولات تولیدی " قابل ارائه می باشد :

• به روز آوری و ارتقاء سیستم کیفیت واحدها و طرح جامع شرکت
• ارتقاء سیستم کیفیت ریخته گری به مدیریت کیفیت QS9000
• توسعه سیستم مدیریت کیفیت در بخش بازاریابی فروش
• ممیزی و نگهداری سیستم از طریق اجرای دو مرحله ممیزی جامع و 35 دوره ممیزی داخلی در واحدها
• انجام 415 مورد اقدام اصلاحی مرتبط با ممیزی های جامع و 696 مورد اقدام اصلاحی در نتیجه انجام ممیزی های داخلی با هدف اصلاح سیستم
• افزودن خودرو پژو پارس به SCOPE سیستم کیفیت شرکت
• طراحی مکانیزم پیگیری کارآمد شکایات مشتریان با هدف بهبود و توسعه سیستم کیفیت
• انجام آموزشهای ویژه مورد نیاز نظیر APQP, SPC , PPAP , FMEA , QS9000 جهت ارتقاء سیستم های مدیریت کیفیت

" کیفیت " به عنوان یکی از شاخصهای اصلی فعالیت شرکت که نقش جایگزین ناپذیر در تامین رضایت مشتری و حفظ و گسترش سهم بازار شرکت دارد ، همواره از دغدغه ها و اولویتهای اصلی ایران خودرو بوده است. این مهم در سال 1379 نیز با جدیت پیگیری شد و از طریق اجرای سیاستهایی نظیر ارتقاء و توسعه کیفی واحد سازمانی متولی " کیفیت " و نیز تعمیم و ترویج فرهنگ خود کنترلی به نتایج مثبت و محسوسی نیز دست یافته است.

آموزش:

جذب نیروهای متخصص و ارتقاء دانش و مهارت کارکنان یکی از سیاستهای اصلی شرکت در زمینه مدیریت منابع انسانی می باشد. بکارگیری این سیاست در طول سالهای اخیر موجب شده است که تعداد متخصصین شرکت به نحو محسوسی افزایش یابد.

از دیدگاه مدیریت ارشد شرکت ، کارکنان با ارزش ترین و مولدترین منبع و سرمایه شرکت و عامل کلیدی موفقیت های اخیر آن قلمداد می شوند. همچنین نهضت مدیریت نوین که در سالهای اخیر به عنوان راهبرد مدیریتی منتخب ایران خودرو به کار گرفته شده ، به عنوان یک مجموعه جامع ، درونگر ، فرایندگرا و انسان محور سعی دارد با بکارگیری شاخص ها و ارزشهایی همچون تقویت کار گروهی ، مشارکت کارکنان در تصمیم گیری ها ، توانا سازی کارکنان ، هدفمند کردن واحدهای سازمانی ( و به تبع آن کلیه افراد ) در چارچوب اهداف و برنامه های استراتژیک و بالاخره ارزیابی عملکرد و ارائه بازخورد به منظور تحقق فلسفه بهبود مستمر ، همه قابلیتهای موجود در سازمان به ویژه قابلیتهای انسانی را به بهترین شکل ممکن در خدمت تحقق اهداف آن قرار دهد.

مرکز آموزش ایران خودرو :

مرکز آموزش ایران خودرو در سال 1348 با رسالت ارتقاء مهارت و دانش کارکنان شرکت تأسیس شد و در برگزاری و اجرای دوره های آموزشی فنی و حزفه ای ، فنی و مهندسی ، بازرگانی ، اداری ، زبان انگلیسی ، توجیهی بدو خدمت ، کامپیوتر . مدیریتی و سرپرستی فعال بوده است .

این مرکز به دلیل داشتن امکانات و شرایط یک محیط آموزشی مناسب و خوب ، از مراکز مطرح در سطوح وزارت صنایع و کار است و مسؤولیت تربیت و تجهیز نیروی انسانی متخصص ، ماهر و نیمه ماهر مورد نیاز شرکت را از طریق شناسایی نیازهای آموزشی و نیز برنامه ریزی دوره های آموزشی داخل و خارج از محیط کارخانه و اعزام کارکنان به دوره های آموزشی با هدف ارتقاء تخصص و مهارتهای فنی و حرفه ای آنان را بر عهده دارد .

یکی از عوامل مهم توسعه و پیشرفت جوامع صنعتی به کارگیری نیروی انسانی کارآمد است و این امر با آموزش صحیح و مداوم پرسنل به عنوان مهمترین روابط صنعتی میسر است .

چون آموزش در صنعت فرآیندی است که طی آن افراد مهارتها ، طرز تلقیها ، گرایشها و باورهایی برای به کارگیری تواناییهای خاص و بالقوه خود جهت تحقق اهداف تولید کسب می نمایند که نتیجه آن بهبود و توسعه خود و سازمان خواهد بود ، به بینان دیگر دامنه آموزش صنعت با نگرش جامع می تواند از فراگیری یک حرفه و فن ساده آغاز و تا احاطه کامل بر علوم و فنون بسیار پیچیده پیش رود و تبحر در امور سرپرستی و مدیریت را در بر گرفته و بسترسازی فرهنگی با راهکار آموزش برای استقرار پروژه ها و سیستمهای نوین را شامل می شود .

زیست:

امروزه سازمانها بطور فزاینده ای علاقمند به دستیابی و اثبات عملکرد زیست محیطی صحیح ازطریق کنترل تأثیر فعالیتها، محصولات یا خدمات خویش بر محیط زیست با توجه به خط مشی و اهداف کلان زیست محیطی خود میباشند.

استانداردهای زیست محیطی به این منظور تهیه شده اند که عناصر یک سیستم مدیریت زیست محیطی موثر را برای سازمانها فراهم نمایند تا بتوانند با سایر الزامات مدیریت ادغام شوند و سازمانها را در دستیابی به اهداف زیست محیطی و اقتصادی یاری نمایند.

در واقع باید این سیستم ها را منتج از تعاملات اقتصادی و داد و ستدهای تجاری دانست که همچون ابزاری به مدیران کمک می کنند تا با استفاده از فرصتها وکاهش ریسک ها به توانمندی مجموعه تحت مدیریت خود بیفزایند.سیستم های مدیریت زیست محیطی به طور اعم واستانداردهای سری ایزو 14000 به طور اخص کوشیده اند نگرش هزینه بر بودن معضلات زیست محیطی را به نگرش سرمایه گذاری وکسب منافع اقتصادی تغییر دهند.

تاریخچه سیستم مدیریت زیست محیطی:

شرکت ایران خودرو با تشخیص ضرورت احراز استانداردهای بین المللی زیست محیطی و با هدف تأمین ابزارهای تعیین کننده در بازارهای جهانی و بهبود عملکرد زیست محیطی خود ، تصمیم به استقرار سیستم مدیریت زیست محیطی مبتنی بر استاندارد جهانی ایزو 14001 گرفت .

انجام این پروژه در تاریخ 28/03/78 توسط مدیریت ارشد شرکت به تصویب رسید و در گام نخست خط مشی زیست محیطی برای کلیه فعالیتها ، خدمات ومحصولات تدوین شد. سپس اهداف کلان و خرد تعیین وبر مبنای آن جنبه های بارز زیست محیطی توسط کارشناسان مربوطه شناسایی گردید. برای بهبود پیامدهای حاصل از این جنبه ها ، برنامه های زیست محیطی و عملیاتی تهیه و توسط بالاترین مقام اجرایی شرکت به تصویب رسید.

به منظور اجرای الزامات سیستم ، مستنداتی نظیر روشهای اجرایی ، دستورالعملهای عملیاتی و غیره مدون شد .همچنین با هدف افزایش آگاهی پرسنل نسبت به پیامدهای زیست محیطی مهم ( اعم از بالفعل یا بالقوه ) حاصل از فعالیتهای کاری آنان ، سمینارها و دوره های آموزشی با محتوای زیست محیطی برگزار گردید . جهت بهبود عملکرد زیست محیطی شرکت نیز مقرر گردیدکلیه فعالیتها در راستای الزامات سیستم مدیریت زیست محیطی ایزو 14001 انجام پذیرد.

جهت حصول اطمینان از انطباق سیستم با خواسته های استاندارد ، ممیزی داخلی انجام گرفت و نواقص ومغایرتهای آن شناسایی ورفع گردید تا شرکت آماده ممیزی نهایی گردد.

سرانجام در تاریخ 12 آذر لغایت 17 اذر ماه 1380 ( 3 الی 8 دسامبر2001 ) سیستم مدیریت زیست محیطی شرکت ایران خودرو ، توسط ممیزان خارجی مورد بازرسی قرار گرفت وشرکت موفق به اخذ گواهینامه سیستم مدیریت زیست محیطی مبتنی بر استاندارد ایزو 14001 شد.

مرکز تحقیقات زیست محیطی:

مرکز تحقیقات شرکت ایران خودرو به عنوان متولی تحقیقات و نوآوری در این شرکت همواره خود را ملزم به در نظر داشتن و بکارگیری جنبه های زیست محیطی در کلیه مراحل طراحی خودرو می داند و در جهت طراحی محصولات سبز تلاش می نماید. موارد زیر از نظر زیست محیطی در مراحل طراحی یا توسعه و بهبود طرح خودرو مد نظر قرار می گیرند:

• انتشار آلاینده های خروجی از خودرو
• میزان مصرف سوخت و انتشار دی اکسید کربن خروجی از خودرو
• مواد بکار گرفته شده در ساخت خودرو

مرکز تحقیقات فعالیتهایی را به شرح زیر در زمینه های مذکور جهت دستیابی به اهداف زیست محیطی شرکت در دست انجام دارد:

• انتشار آلاینده های خروجی از خودرو

کاهش آلاینده های خروجی از خودرو های تولیدی شرکت ایران خودرو، در جهت دستیابی به استاندارد های آلودگی کنونی و آینده کشور از جمله مهمترین موارد فعالیتهای زیست محیطی این مرکز می باشد. در این راستا فعالیتهای زیر انجام می گیرد:

• کاهش آلودگی انتشار آلاینده ها از اگزوز خودروها

جهت تحقق این امر پروژه هایی جهت نصب کاتالیست بر روی کلیه خودروهای سواری این شرکت در حال انجام می باشد. علاوه بر آن همواره امکان بکارگیری موتورهای با تکنولوژی برتر و بهبود موتورهای فعلی در جهت کاهش انتشار آلاینده ها مورد بررسی قرار می گیرد.

• کاهش آلودگی ناشی از انتشار بخارات بنزین از سیستم سوخت رسانی

در این رابطه نصب سیستم کنترل بخارات بنزین و آب بندی کردن سیستم سوخت رسانی نسبت به اتمسفر بر روی کلیه خودروها در دست انجام می باشد.

• بررسی و مطالعه میزان تأثیر پارامترهای مختلف خودرو در آلودگی

نتایج این بررسی ها میتواند در ارائه روشهایی جهت کاهش آلودگی ناشی از خودروها استفاده شود.

• طراحی خودرو های با سوخت های جایگزین

در این راستا پروژه هایی در حال انجام می باشد که خودروهای دو گانه سوز ( قابلیت استفاده از دو نوع سوخت بنزین و گاز ) عرضه خواهد شد.

• خودروهای با قوای محرکه جایگزین

پروژه هایی جهت طراحی خودرو های برقی از نوع باطری و پیل سوختی در این زمینه انجام گردیده یا در حال انجام می باشند. همچنین در مرکز تحقیقات پروژه هایی در زمینه دوچرخه برقی ، موتور سیکلت برقی و لکوموتیو هیبرید به انجام رسیده است.

• میزان مصرف سوخت و انتشار گاز دی اکسید کربن از خودرو ها

کاهش مصرف سوخت خودروهای فعلی و طراحی خودرو های جدید کم مصرف از جمله مواردی است که همواره در مراحل طراحی در مرکز تحقیقات مد نظر قرار می گیرد. با توجه به تبعات انتشار گاز دی کسید کربن در بروز پدیده گلخانه ای و نظر به اینکه انتشار این گاز با مصرف سوخت نسبت مستقیم دارد، کاهش مصرف سوخت خودروها از نظر زیست محیطی از اهمیت بسزایی برخوردار می باشد. از جمله فعالیتهای در در دست انجام، می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• بررسی میزان تأثیر پارامترهای مختلف خودرو در مصرف سوخت
• بهبود طرح خودرو در جهت کاهش مصرف سوخت
• بکارگیری خودرو های با سوخت های جایگزین (دو گانه سوز – با قابلیت استفاده از بنزین و گاز)
• خودروهای با قوای محرکه جایگزین (الکتریکی از نوع باطری و پیل سوختی)
• بکارگیری موتورهای با تکنولوژی برتر و یا بهبود موتورهای فعلی

• مواد بکار گرفته شده در ساخت خودرو

از مرحله آغاز طراحی خودرو یا قطعات مربوطه سعی بر این می باشد که مواد دوست دار طبیعت در خودرو بکارگرفته شوند.

سالنها وقسمتهایی از ایران خودرو:

سالن پرس شماره 3 ایران خودرو :

• زیربنای سالن تولید 000/18 متر مربع و زیربنای بخش اداری 800/6 متر مربع در چهارطبقه
• اسکلت فلزی قاب استقامت در دو جهت به دهانه 25 متر و فواصل 12 متر حاوی 12 عدد جرثقیل سقفی
• ارتفاع مفید سالن 18متر و نمای خارجی ترکیب ورق رنگی -آجرنما وسنگ تیشه ا ی
• پوشش سقف و بدنه از نوع ساندویچ پانل وپوشش دیوارهای داخلی تا ارتفاع 2متر سنگ
• سیستم گرمایش سالن تولید یونیت هیتر و هواکشهای سقفی -و سیستم بخش اداری تهویه مطبوع
• نوع فونداسیون سالن پی منفرد و فونداسیون خطوط پرس تونل روباز به عمق 7 متر
• باحجم بتن ریزی 000/25 مترمکعب -وزن میلگردمصرفی 200/2 تن
• وزن اسکلت فلزی 5000تن
• مدت زمان اجرای پروژه18ماه ازتاریخ 20/1/78

سالن رنگ شماره 2 ایران خودرو:

• زیربنا000/30 مترمربع حجم بتن ریزی 000/15 متر مکعب
• وزن اسکلت فلزی 000/5 تن به دهانه های 18و 12 متر
• پوشش سقف و بدنه ازنوع ساندویچ پانل بانمای خارجی ترکیبی از ورق ، آجرنماوبتن نمایان
• سقف طبقات اصلی ازنوع پانل های پیش ساخته بتنی + بتن درجا
• سیستم گرمایش و سرمایش آن در قسمت تولید،هواساز وتبخیری وبرای بخشهای اداری تهویه مطبوع
• مدت زمان اجرای پروژه از خرداد 79 به مدت 16ماه
• ازویژگیهای برجسته اجرای این پروژه اینکه با توجه به محصور بودن محل اجرا از 3 طرف در ظرف مدت 5 ماه فونداسیون ، اسکلت فلزی و سقفها احداث و تکمیل گردیده و تحویل کارفرما شده است

کارخانه ریخته گری ایران خودرو تولید خود را با ساخت 6 قطعه چدنی موتور : سیلندر ، سرسیلندر ، منیفولد دود ، فللایویل ، کپه یاتاقان ، چرخ دنده آغاز کرد . این کارخانه شامل 2سالن مجزای ریخته گری چدن و آلومینیوم است که در سالهای اخیر با توجه به اهمیت مسأله صادرات و پاسخ به نیاز مشتریان خارجی تولید قطعات سیلندر و سرسیلندر به همراه قطعات متنوع صادراتی که از تکنیک فنی بالاتری برخوردار هستند ادامه یافته و بقیه قطعات به قطعه سازان محول گردیده است .

مدیریت ریخته گری با جهت گیری صادرات قطعات ریخته گری خودرو و همچنین بهبود مستمر کلیه فعالیتهای جاری بر اساس سیاست کلی مدیریت شرکت ایران خودرو اقدام به ایجاد نظام کیفیت نمود و موفق به اخذ گواهینامه های مختلف از جمله ISO9002 از شرکت BSI ، VALEO1000 از شرکت VALEO و QS9000 از شرکت ASR شد .

کارگاه ریخته گری چدن :

شامل خطوط قالبگیری ، خطوط تهیه و تأمین ماسه ، قسمت ذوب ، قسمت ماهیچه گیری و قسمت تکمیل کاری ( شات و سنگ ) است . در این کارگاه ، سیلندر پیکان با ظرفیت روزانه 700 عدد ، سرسیلندر پیکان با ظرفیت روزانه 750 عدد و اگزوز ، تولید می شود .

کارگاه ریخته گری آلومینیوم : شامل قسمت ریخته گری و قسمت ذوب است و سیلندر پژو با ظرفیت روزانه 300 عدد ، سرسیلندر پژو با ظرفیت روزانه 184 عدد، تولید می شود . قطعات صادراتی شامل 26 نوع دیسک چدنی کلاچ ، 3 نوع پوسته چدنی کلاچ و یک نوع پوسته آلومینیومی کلاچ پژو هستند ؛ که به کشورهای مختلف دنیااز جمله فرانسه و ترکیه صادر می گردد .

قابل ذکر است واحد کنترل این کارخانه با امکانات اندازه گیری ( مانند CMM ) ، کالیبراسیون و آزمایشگاههای بی نظیر و ابزارهای دقیق اندازه گیری سرویس مناسبی را جهت بالا بردن کیفیت قطعات تولیدی ارائه می دهد .

همچنین واحد طرح و تحقیق با بهره گیری ازامکانات سخت افزاری و نرم افزاری از قبیل برنامه های کامپیوتری آنالیز حرارتی ، شبیه سازی انجماد ، میکروسکوپ الکترونی و نوری ، رادیوگرافی ، رادیوسکوپی ، و کوانتومتری سرویسهای لازم را در راستای ارتقاء تکنولوژی تولید و بهبود سطح کیفی محصولات دارا است .