علل و ریشه های تورم در ایران

تورم عبارت است از فرآیند افزایش مداوم سطح عمومی قیمت ها و به عبارت دیگر کاهش مستمر ارزش پول. برخی اقتصاددانان تعاریف دیگری نیز ارائه داده اند: «افزایش مستمر و نامنظم سطح عمومی قیمت ها. »

نکته اساسی که باید به آن توجه کرد آن است که وجود تورمی ملایم برای رشد اقتصادی لازم و ضروری است چراکه این امر به بنگاههای تولیدی انگیزه لازم برای تولید و فعالیت اقتصادی را می دهد. بنابراین صفر کردن تورم به هیچ وجه مطلوب نمی باشد بلکه در اقتصاد هدف آن است که از رشد افسار گسیخته تورم به صورتی که به اقشار جامعه برای تأمین مایحتاج خود فشار آورد، جلوگیری شود و رشد آن تحت کنترل باشد.

علل تورم

تورم در اقتصاد ایران ریشه ها و علت های بسیاری دارد. در اینجا به ریشه ها و موانعی که در سر راه حل این معضل وجود دارد اشاره می شود:

۱) شوک های نفتی و رشد نقدینگی

۲)بودجه عمومی و اتکا به درآمدهای نفت

۳) کسری بودجه

۴) سیاست کاهش ارزش پول ملی و سیاست های حمایتی

۵) قیمت گذاری نامناسب تولید کنندگان

رشد حجم پول و نقدینگی نقش تعیین کننده و بسیار مؤثری در میزان تورم دارد. از طرف دیگر تغییرات منابع پایه پولی (که عبارتند از ذخایر ارزی و طلای بانک مرکزی، خالص بدهی دولت و بانک های تجاری به بانک مرکزی) عامل اصلی رشد حجم پول و نقدینگی می باشد.

در واقع طبق نظریات اقتصاد کلان تغییرات پایه پولی با ضریبی به نام ضریب پایه پولی که در حال حاضر حدود ۵ می باشد، باعث رشد حجم پول می گردد. یعنی هر واحد افزایش پایه پولی به پنج واحد افزایش حجم پول منجر می گردد.

و.......

نقش و جایگاه بیمه حمل و نقل کالا در اقتصاد ایران

موسسات بیمه با توجه به نقشی که در اقتصاد جامعه دارند می توانند با حفظ ثروت های ملی و جبران زیان های مالی بر اقتصاد و تامین و تضمین سرمایه گذاری های بزرگ در جامعه و نیز با توسعه آنها باعث رشد و توسعه کل مجموعه اقتصادی کشور گردند.

برای اینکه مشخص شود که حق بیمه های دریافتی بیمه حمل و نقل کالا در ایران با توجه به کدام عوامل و متغییر های اقتصادی تغییر می کند و میزان تاثیر هر کدام چقدر است،از یک مدل اقتصادسنجی استفاده شده است که در آن حق بیمه های دریافتی،تابعی از تولید ناخالص داخلی،میزان واردات کالا و خدمات و نیز میزان صادرات کالاها و خدمات در نظر گرفته شده است.

با انجام آزمون هم انباشتگی بین متغییر های مدل،معلوم گردیده که بین آنها رابطه هم انباشتگی وجود دارد. بنابراین با استفاده از روش متداول حداقل مربعات معمولی(OSL)که وجود رابطه هم انباشتگی بین متغییر ها استفاده از آن را ممکن ساخته است،مدل مورد نظر براورد شده است. نتیجه این براورد، حاکی از آن است که واردات کالاها و خدمات،بیشترین اثر را بر روی حق بیمه های دریافتی حمل و نقل کالا دارد.

آغاز فعالیت بیمه ای در ایران در سال 1289 هجری شمسی بوده است که در سال مذکور دو موسسه بیمه روسی اقدام به عملیات بیمه در ایران می نمایند.سر انجام در سال 1314 اولین شرکت بیمه ایرانی به نام شرکت سهامی بیمه ایران تاسیس می گردد.

مقدمه

از آغاز انقلاب 1357 ،موانع متعدد داخلی وخارجی ،رشد وثبات اقتصادی ایران با مشکل مواجه ساخته است. در حالی که همراه با هر انقلابی معمولاً موانعی بر سر راه رونق ورفاه اقتصادی قد علم می‌کند (برای نمونه می توان از تجربة کوبا والجزایر نام برد )، این موانع نوعاًبرای هر کشور به شکلی منحصر به فرد ظهور می‌یابد و بیانگر آرایش خاصی از عوامل اقتصادی، اجتماعی‌، جمعیتی وسیاسی است که در ان زمان خاص به متصة ظهور می رسد .

مورد ایران نمونه بارزی است که نشان می دهد چگونه گاهی به علت شرایط سیاسی واقتصادی داخل وخارج ،تلاش برای خروج از یک شیوة استعماری با مشکل روبرو می‌شود .ایران در تلاش برای دستیابی به استقلال سیاسی واقتصادی در صحنه اقتصاد سیاسی جهانی ،شورش های وتحریم وتجاوز خارجی را تجربه کرد. هر یک از این موانع به تنهایی می‌تواند رونق اقتصادی ایران به خطر اندازد به طوری که مجموع این موانع کمر شکن وهولناک هستند.

از جمله مهمترین عوامل خارجی این پنج مانع هستند :

• جنگ 8 ساله بین ایران وعراق که خسارات فوق العاده ای برای هردو کشور به بار آورد وبه کشته وزخمی شدن نزدیک به یک میلیون نفر و وارد شدن دهها میلیارد دلار خسارت مالی به صنایع استراتژیک، اموال شخصی مردم عادی از قبیل واحدهای مسکونی،آموزشی، درمانی وغیره منجر شد .
• تحریم اقتصادی آمریکا بر ضد ایران،که بازار صادراتی ایران را به طور جدی دچار رکود کرد .
• آنچه که می توان برخورد نامطلوب کشورهای پیشرفتة صنعتی با یک کشور خاص در زمینه وام های میان مدت وبلند مدت وبه اصطلاح تکنولوژی دارای کاربرد دوگانه نامید.
• مهاجرت وسیع آوارگان عراقی وافغانی به ایران طبق آمار سازمان ملل در دهة 1980 میلادی ایران کشوری بوده است که بیشترین تعداد پناهندگان را درجهان پذیرا شده است .
• کاهش شدید قیمت نفت در اواسط دهة 1360 که در آمدهای نفتی ایران را بیش از50 درصد کاهش داد .

سوء مدیریت اقتصادی ومنازعات چشمگیر داخلی نیز به همان اندازة موانع خارجی در وخامت اوضاع نقش داشته است. درکوران انقلاب و پس از آن، شخصیت های سیاسی مختلف را برای کسب قدرت وحفظ آن ،به جناح ها وگروههای مختلف متوسل شدند تا پایگاه قدرت خود را توسعه وتحکیم بخشند. این اقدام به یک سلسله سیاست ها منجر شد که نا اطمینانی وعدم امنیت را در سطح بین المللی وداخلی دامن می‌زد .عوامل مشکل‌زای اصلی را که منشأ داخلی دارند. می‌توان اینگونه برشمرد :

• · شعارها ووعده های تحقق نیافته درمورد گسترش برنامه های رفاه اجتماعی .
• · مصادره وملی کردن دارایی هایی که طبق آرای دادگاه انقلاب ،صاحبان شان آنها را ازراه های نامشروع به دست آورده بودن .
• · فروش اجباری برخی زمین های کشاورزی به کسانی که روی آن زمین ها کار می کردند . (Bakhash,1989)
• · ملی کردن بانک ها وایجاد بانکداری اسلامی در سال 1362 ؛
• · پولی کردن کسری بودجة دولت .کسری بودجة دولت عمدتاً از طریق استقراض از بانک مرکزی (چاپ اسکناس) تأ مین می‌شود. این کار، نقدینگی بیش از حد نیاز را به اقتصاد کشوری تزریق می‌کند که امکان بهره برداری از ظرفیت موجود را ندارد .
• · نظام نرخ ارزی که مشخصة اصلی آن طرح های ابتکاری متنوع وافراط وتفریط در سیاست گذاریهاست .
• · تغییرات ناگهانی وگاه وبیگاه سیاست گذاریهای اقتصادی .