دوره دو جنگ فراجهانی شاهد کاهش شدید درفعالیتهای آبیاری بوده است که به طوراساسی به رشد زیاد تولید کشاورزی کمک کرده است که انسانیت را قادرمیسازد تا جمعیت دوبرابرش را تغذیه کند. هرچند تمایزی باید بین کمک مثبت کلی آبیاری وآبرسانی به قابلیت تولید کشاورزی و رفاه اقتصادی و مقدارمهمی از تخصیص نادرست سوء اداره منابعی که با توسعه آبیاری همراه بوده اند صورت بگیرد. هرچند دربسیاری ازموارد منابع آبرسانی بیش ازحد توسعه یافته اند. همچنین سرمایه بیش ازحد خرج شده است و هزینه های مهمی برحسب فقدان اکوسیستم ،انقراض گونه های ماهی و آلودگی منابع آبرسانی بیش ازحد پرداخت شده است.این فصل دیدگاهی اقتصادی را درمورد کمک منابع آبیاری وآبرسانی به توسعه کشاورزی گذشته و مدیریت آینده منابع آبرسانی فراهم میکند.

کارایی مصرف آب تحت تاثیر تصمیماتی صورت گرفته در بسیاری ازسطوح قرارگرفته است . ما دراین فصل بی کفایتی هایی که میتواند درسطوح مختلف مدیریت آبرسانی رخ دهد را تحلیل میکنیم. ما ابتدا با بحث کردن مصرف آب آبیاری توسط فردی شروع میکنیم وازاینرو به اهمیت مدیریت آبرسانی منطقه ای می پردازیم. ما ازاینرو اهمیت ملاحظات پویادرمورد آینده و نقش مدیریت بین منطقه ای را مورد بحث قرارمیدهیم. با هم این بخش هاچاچوبی اقتصادی رابرای طرح کردن سازمانهای آبرسانی و خط مشی هایی برای افزایش دادن تخصیص منابع آبرسانی و جلوگیری کردن ازبی کفایتی فعلی درسیستم های منبع آبرسانی ارائه میکنند. دومین قسمت فصل عطفیوهزینه هایی که ازطریق پروژه های آبرسانی وآبیاری کشاورزی درکشورهای درحال توسعه تحقق یافته اند را مرورمیکند. معدودی از ارزیابی های یکپارچه شده عملی درمورد این پروژه ها وجود دارد ، ازاینرو ما قطعات را به هم پیوست میدهیم و اطلاعات را با بحث های مفهومی ترکیب میکنیم.

1- مرور : قرن قبلی شاهد رشد بی سابقه ای درپروژه های آبیاری درسطحی جهانی بوده است . استفاده از آبیاری چاه لوله ای هزینه استفاده کردن ازآب های زیرزمینی را کاهش داده است و کمک رسانی مخزن ها وکانال های بزرگ برای رسیدن به ایمنی غذا مورد استفاده قرارگرفته است . زمین آبیاری شده درسرتاسر جهان از50 میلیون هکتار در1900 به 267 میلیون هکتار درامروز افزایش داشته است که اکثر این افزایش درکشورهای درحال توسعه است .درحال حاضر 75 درصد اززمین زیر کشت درکشورهای درحال توسعه است . آبیاری مقدارزمین زیرکشت و محصولات زمین کشت فعلی را افزایش داده است. جدول 1 رشد درمناطق آبیاری شده جهانی را دردهه های اخیر نشان میدهد. برخی مناطق همچون آسیا به طورزیادی ازآبیاری سود کردند . کشورهایی با بزرگترین مناطق درآبیاری چین و هند و ایالات متحده هستند که به طورهمسانی شامل نیمی اززمین آبیاری شده جهان میباشند. دیگر مناطق همچون آفریقا زمین زیر کشت کمی دارند. جهان کلی نشان دهنده افزایش زیادی درزمین آبیاری شده است که تقریباً دریک چارچوب زمانی 3 ساله دوبرابر میشوند. به علاوه جدول یک درصد زمین دروشده قابل کشت آبیاری شده را نشان میدهد. این درصد به طورمهمی بین مناطق تغییر میکند. به طورمثال در1995 ، آسیا 32.4 درصد اززمین کشت کلی تحت آبیاری را دارد درحالی که درآفریقا آن تنها 6.1 درصد بود . همچنین بعضی ازکشورها چون ایالات متحده وچین سهم زمین قابل کشتشان را درآبیاری داشتند که نسبتاً بین 1965 و 1995 ثابت باقی ماند درحالی که درهند این درصد تقریباً دوبرابر شده است . درحالی که زمین کمی درآبیاری دربرخی مناطق جهان همچون آفریقا وجود دارد ، دربعضی ازموارد مقدارمهمی زمین آبیاری شده بالقوه وجود دارد. جدول 2 عامل بالقوه رابرای زمین آبیاری شده درآفریقا و آسیا و آمریکای جنوبی نشان میدهد. یک مورد جالب برای مشاهده این است که نسبت واقعی به عامل بالقوه زمین آبیاری شده درآسیا بیشتراز آفریقا و آمریکای جنوبی است. یک نتیجه گیری که ما میتوانیم ازاین جدول بکنیم این است که توسعه آینده وسعت زمین به جریب آبیاری شده درآسیا محدود است ،‌ اما عامل بالقوه مهمی دردیگر مناطق درحال توسعه جهان وجود دارد. هرچند توزیع عامل بالقوه زمین آبیاری شده یک مقدار تغییر قابل ملاحظه دارد. این تغییر درآفریقا و پیامدهایش برای توسعه و ایمنی غذایی به طورجزئی تر درrosegrant و perez بحث شده است . یک نگرانی مهم برای آینده منبع محدود آب شیرین است . سالهای اخیر شاهد کاهش درتعداد پروژه های آبرسانی ایجاد شده درجهان به علت نگرانی های محیطی وهزینه ای بوده است .اکثر مناطقی که محل های خوبی برای پروژه های آبریانی هستند قبلاً توسعه یافته بودند وبیشتردرمورد اثرات منفی محیطی ساخت سدهای بزرگ و سیستم های آبیاری بد مدیریت شده شناخته شده است . شواهد این تغییر میتواند درپروژه های سرمایه گذاری شده توسط بانک جهانی مشاهده شود. درآنجا تغییری ازتوسعه پروژه های جدید آبیاری با افزایش تسهیلات آبیاری فعلی وجود داشته است. نمونه ای ازاین نوع پروژه رقابت ذخیره کردن آب درمنطقه دریای آرال است . منابع آبرسانی به طور یکنواخت دراطراف جهان توزیع نشده اند و مناطق خشک به داشتن تضادهایی درمورد منابع آبرسانی ادامه میدهند. به علاوه رشدجمعیت درکشورهای درحال توسعه پیش بینی شده است که تقاضای کلی برای غذا را درقرن آینده افزایش میدهد. آنهایی که درکشورهای درحال توسعه هستند محصولات گوشتی بیشتری میخورند و درنتیجه تقاضارابرای محصولات غله ای به عنوان تغذیه دام افزایش میدهند. تخمیناتی توسط IFPRI نشان میدهد که برای برآورده کردن تقاضادر2020 ، تولید جهانی محصولات غله ای باید 40درصد بیش ازسطوح 1995 افزایش داشته باشد. مدیریت بهتر سیستم های آبرسانی فعلی همراه با استفاده ازفن آوری های آبیاری موثرتر دردهه های آینده ضروری است . ازاینرو این فصل هم کارایی سیستم های آبیاری درگذشته را وهم مسیر اصلاح سیستم آبرسانی را برای آینده معرفی میکند.

2- ابعاد چندگانه مدیریت آبرسانی : کارایی مصرف آب تحت تاثیرتصمیماتی درچندین سطح مدیریت قرارمیگیرد. نمودار زیر نشان میدهد که چه انتخاباتی درهرسطح ازمدیریت صورت گرفته است و چگونه این سطوح مختلف به هم ارتباط دارند. سئوالات لیست شده به معنی لیست کامل و جامعی نیستند اما بعضی ازانتخابات صورت گرفته در هرسطح و انتخاباتی که برکارایی سیستم کامل آبرسانی تاثیرمیگذارد به تصویر میکشد . درانتخاب کردن طرح سیستم بهینه استفاده کردن ازروش القایی پسرو و پایه ریزی کردن طرح سیستم براساس واکنشهای پیش بینی شده درسطوح منطقه وزراعی مهم است .

نمودار ص 9 :

نمودار 1- سطوح چندگانه مدیریت سیستم آبرسانی :

1- مدیریت آبرسانی درسطح زراعی : انتخابها : 1- تخصیص زمین – چند جریب برای هرمحصول اختصاص داده شده است ؟2- آبیاری : آیا باید محصولات آبیاری شوند یا خیر ؟ 3- چه نوع سیستم آبرسانی ( سنتی یامدرن ) باید مورد استفاده قراربگیرد ؟

واگذاری منطقه ای : انتخاب ها : 1- آب چگونه باید بین ناحیه ها اختصاص داده شود ؟ 2- چه مقدار درزمینه نگه داری ساختار انتقال سرمایه گذاری میشود ؟‌3- چگونه آب باید برای مصرف کنندگان مختلف قیمت گذاری شود ؟

طراحی سیستم : انتخاب ها : 1- نسبت آب های زیرزمینی به آب سطح مصرف شده دریک سیستم مصرفی ربط دهنده چه باید باشد؟ 2- درمورد یک پروژه آبرسانی چه مقدارباید سرمایه گذاری شود ؟ 3- ظرفیت یک پروژه جدید آبرسانی چه باید باشد؟

مدیریت اجرا و نگهداری سیستم های آبیاری

پیشگفتار:

هدف از نگارش کتاب حاضر آن است که با توضیح کامل مراحل مختلف یک طرح، به گردانندگان تشکل های گروهی در زمینه‌ی اجرای وظایف محوله، کمک شود.

الف) طرح توسعه:

طرح توسعه شامل مراحل زیر است:

- تهیه و جمع آوری اطلاعات

- فرایند برنامه ریزی و طراحی

- تشکیل گروه

- تجهیز گروه

- و سرانجام امور تکمیلی.

هر یک از مراحل فوق به زیر شاخه هایی تقسیم می شوند. توضیحات کامل مراحل یاد شده در کتاب آمده است.

ب) توضیحاتی درباره‌ی کتابچه راهنما:

در ابتدای هر فصل یکی از مراحل طرح توسعه شرح داده شده و در ابتدای آن کلیاتی از اطلاعات ذیل درج گردیده است:

گروه هدف: در این قسمت مشخص شده که کدام فرد یا گروه کشاورزی در مرحله‌ی مورد بحث، مسئولیت دارد. گروه هدف می تواند شامل کلیه‌ی کشاورزان یک روستا و حومه‌ی آن، اعضای گروههای ویژه، اعضای شورا، اعضای هیئت مدیره، کارگران فنی حوزه‌ی آبیاری[1] و غیره باشد.

کارمندان مسئول: در این بخش از کارمندانی از موسسات دولتی یا خصوصی نام برده شده که در مرحله‌ی مورد نظر، مسئولیت خاصی را برعهده دارند.

NGOها: سازمان های غیر دولتی که در زمینه های خاصی فعالیت دارند.

زمان بندی: مشخص می کند طی چه زمانی پس از اتمام یک مرحله، مرحله‌ی بعدی آن باید آغاز شود.

اهداف اصلی: نتیجه ای است که طی هر مرحله از طرح توسعه باید حاصل شود.

روش ها: مشخص می کند که در هر مرحله از چه روشهایی می توان بهره جست. (مصاحبه، گفتگوهای گروهی یا خصوصی، نظرسنجی، سخنرانی، مباحثه، مشاهده و...)

اسناد: در هر مرحله از طرح، اسناد و مدارک خاصی مورد نیاز است.

تجهیزات سمعی بصری: گردانندگان تشکل ها باید در هنگام ملاقات با کشاورزان، از امکاناتی مانند فلوچارت، نقشه، طرح و عکس استفاده کنند. بخصوص استفاده از فلوچارت برای جلب توجه و آموزش کشاورزان، در حین سخنرانی توصیه می‌شود. پس از چند جلسه، بروشور یا اطلاعیه ای که حاوی خلاصه مطالب باشد، باید بین کشاورزان توزیع شود. در ضمیمه‌ی 2، متن کلیه‌ی اطلاعیه ها و فلوچارت ها درج شده است. وظایف ویژه‌ی گروه‌های آبیاری عبارتند از:

·تهیه‌ی یک طرح اجرایی که شامل جداول توزیع آب آبیاری و الگوی کشت است.

·ارایه‌ی کلیه‌ی اطلاعات لازمه، مانند الگوی کشت و نیاز آبی به حوزه‌ی آبیاری.

اطلاعات و دستورالعمل‌ها:

تحت این عنوان و به منظور کمک به گردانندگان تشکل ها در راستای اجرای مراحل طرح، یک سری اطلاعات کلی و دستورالعمل های مهم ارایه شده است.

در این راستا برای بیان موضوعات مختلف ازنمادهای متفاوتی استفاده شده است:

B: اطلاعات مهم و یا دستورالعمل.

O : توصیه به پرهیز از شرایطی ویژه یا عدم انجام کاری خاص.

$: فلوچارت هایی که توصیه می شود.

?: بروشور/ اطلاعیه ای که باید توزیع گردد.

`: کپی اسناد و سایر اطلاعاتی که در ضمیمه آمده است.

ج) ثبت فعالیت ها:

توصیه می شود گردانندگان تشکل ها با استفاده از اطلاعات کلی مربوط به بازدیدها، گزارش هایی تهیه و ارایه کنند. این اطلاعات می تواند شامل نام روستا، تاریخ بازدید، تعداد کشاورزان بازدید کننده، هدف از بازدید، موضوعاتی که مورد بحث قرار گرفته، تصمیمات گرفته شده وبالاخره سایر اقدامات مقتضی باشد.

نمودار طرح توسعه

جمع آوری اطلاعات

مرحله‌ 1: شناسایی و بازدیدهای اولیه

گروه هدف: حاکم و سایر رهبران روستا

زمان بندی: یک یا دو هفته قبل از اطلاع رسانی

اهداف اصلی:

× ارزیابی منطقه

× معرفی اجمالی طرح و موسسه‌ی مجری آن و همچنین تبیین اهداف طرح

× معرفی و شرح اجمالی اهداف اطلاع رسانی، قبل از تعیین تاریخ، زمان و هزینه‌ی برگزاری جلسات اطلاع رسانی در روستا

× جمع آوری شماره تلفن های حاکم و کلیه‌ی رهبران روستا

روش ها:

× برگزاری جلسات

اسناد: هیچ

امکانات سمعی بصری: هیچ

اطلاعات و دستورالعمل

1/1) شناسایی:

گردانندگان تشکل ها باید پیش از بازدید اولیه که نقطه‌ی رسمی آغاز طرح است، محل اجرای طرح را شناسایی، بافت جمعیتی آن را بررسی و اطلاعات ضروری مورد نیاز برای انجام بازدیدهای اولیه را جمع آوری کنند. برخی از اطلاعات مورد اشاره در زیر ذکر شده اند:

·نام روستا.

·نام و شماره تلفن حاکم روستا.

·نقشه هایی که موقعیت روستا و راه‌های ارتباطی آن را مشخص می کند.

·اطلاعات مربوط به مناطق زیر کشت و تعداد خانوارهای ساکن روستا.

·و سایر اطلاعات و اسناد.

بهتر است برای داشتن تصویری روشن از منطقه و برآورد فاصله‌ی روستاها و همچنین بررسی وضعیت جاده ها بازدید مختصری از منطقه‌ی اجرای طرح انجام شود.

2/1) بازدید اولیه

1/2/1) تماس با افراد صاحب نفوذ:

گردانندگان تشکل ها باید با حاکم روستا یا سایر افراد ذی‌نفوذ تماس گرفته و موسسه، طرح توسعه و اهداف و روشهای انجام آن را معرفی و تشریح کنند. در صورت عدم اطلاع رسانی، ملاقات با آنان در مدت بازدید از روستا، کاری مشکل می‌نماید. در این شرایط، گردانندگان تشکل ها تنها موفق به گفتگو با عده‌ی معدودی از بزرگان روستا خواهند شد.

B ملاقات های شخصی گردانندگان تشکل ها با سران روستاها، از اهمیت بسزایی برخوردار است زیرا آنان مسئول انجام امور مقدماتی برگزاری جلسات (اطلاع رسانی تاریخ، زمان و محل برگزاری جلسات و تاکید بر اهمیت حضور آنان در جلسات فوق) می باشند.

2/2/1) معرفی طرح و موسسه‌ی مجری آن:

ممکن است روستائیان تا پیش از بازدید موسسه‌ی مجری طرح از روستا، حتی نامی از آن نیز نشنیده باشند و برای نخستین بار طی بازدید مسئولان آن با نام موسسه و فعالیت‌های آن آشنا شوند.

بدیهی است که در این مرحله هنوز روستاییان از طرح توسعه و اهداف و محتوای آن آگاه نیستند.

B گرداننده‌ی تشکل باید توضیحات مختصر اما کاملی از طرح توسعه و موسسه‌ی مجری آن به کشاورزان ارایه کرده و هدف از بازدید را رایزنی برای تعیین تاریخ، زمان و محل برگزاری جلسات آگاه سازی عنوان کند. در طول مدت بازدید، گرداننده‌ی تشکل تنها به موضوعات کلی زیر اشاره می کند:

·نام موسسه‌ی مجری طرح.

·اهداف اصلی از اجرای طرح: که عبارت از استفاده و ترویج یک سیستم آبیاری پایدار است که در آن گروه‌ها در برنامه‌ریزی، طراحی، نصب، استفاده و نگهداری سیستم های آبیاری، زهکشی و رفاهی دخیل هستند.

·اهمیت برگزاری جلسات آگاه سازی که معرفی موسسه و تشریح طرح به کشاورزان را نیز شامل می شود.

B علاوه بر ساکنان روستاهای بزرگ، حاشیه نشینان آن مناطق نیز باید برای شرکت در این جلسات دعوت شوند.

در پایان بازدید از روستا، کشاورزان باید با همراهی گرداننده‌ی تشکل بر سر تاریخ، زمان و محل برگزاری جلسات به توافق برسند.

B هرچند گرداننده‌ی تشکل می تواند تاریخی را برای برگزاری نشت های آتی پیشنهاد کند اما این کشاورزان هستند که باید با آن موافقت کنند. گرداننده‌ی تشکل باید برنامه های خود را تا حد امکان با سلایق وخواسته های کشاورزان هماهنگ سازد. برای مثال، ممکن است کشاورزان ترجیح دهند که طی فصل کاشت یا برداشت، جلسات در ساعات اولیه روز یا اواخر شب برگزار شوند.

B لازم است سلسله جلسات آگاه سازی در مکانی برگزار شود که تمامی کشاورزان بخوبی با آن آشنا بوده و در آن احساس آرامش و راحتی کنند. جلسات را نباید در محیطی پر ترافیک و پر ازدحام که آلودگی صوتی فروشگاه‌ها، اتومبیل‌ها و مردم مانع تمرکز افکار کشاورزان می شود، برگزار کرد.

3/2/1) تبلیغات و فعالیت های آگاه سازی:

گردانندگان تشکل ها باید از رسانه های جمعی و محلی برای ابلاغ تاریخ، زمان و مکان برگزاری جلسات در روستاهای مختلف استفاده نمایند.

همچنین توزیع اطلاعیه یا اطلاع رسانی از طریق بیل بورد نیز راه حل دیگری است که می توان به آن متوسل شد.

مرحله‌ی 2: فعالیت های آگاه سازی

گروه هدف: کلیه‌ی کشاورزان و نمایندگان موسسات حمایتی

کارمندان مسئول: گرداننده‌ی تشکل و کارمندان سایر موسسات

زمان‌بندی: طی یک یا دو هفته پس از پایان بازدید اولیه از روستا (مرحله‌ی1).

اهداف اصلی:

× معرفی موسسه‌ی مجری طرح و کارمندان آن و همچنین نمایندگان شرکت‌های حمایتی

× ارایه‌ی جزئیات طرح توسعه و اهداف، روش ها و محتوای طرح وتاکید بر اهمیت نقش کشاورزان

× برآورد میزان تمایل کشاورزان برای شرکت در طرح

× برنامه ریزی یک نظر سنجی مقدماتی

روش ها:

× برگزاری جلسات سخنرانی

× ایراد سخنرانی

× مباحثه

اسناد: بروشور 1/2

تجهیزات سمعی بصری: نقشه‌ی آرایش پیشنهادی طرح

اطلاعات و دستورالعمل

1/2) هدف از فعالیت های آگاه سازی:

هدف از آگاه سازی، اطلاع رسانی به کلیه‌ی کشاورزان در مورد جوانب متعدد طرح مانند اهداف، روش ها، جزئیات طرح و همچنین تبیین نقش و مسولیت های کشاورزان در مراحل مختلف طرح (از طراحی و اجرا تا مدیریت سیستم های آبیاری) است.

به علاوه جلسات آگاه سازی فرصتی فراهم خواهند آورد تا طی آنها، کارمندان موسسه و به ویژه گرداننده‌ی تشکل که در تمام مراحل همکاری بسیار نزدیکی با کشاورزان خواهد داشت، به کشاورزان معرفی شوند. حتی می توان کارمندان موسسات حمایتی را نیز که در جلسات حضور دارند، به کشاورزان شناساند.

اگر تمام کشاورزان در مورد طرح به طور کامل توجیه شوند، خواهند توانست از مراحل اجرای طرح و بایدها و نبایدهای هر مرحله و مسولیت موسسات و نهادها تصویری واقعی بدست آورند.

یکی از نتایج عمده‌ی فعالیت های آگاه سازی اطلاع یافتن کشاورزان از نقش محوری خود در مراحل مختلف طرح به طرق زیر است:

·مشارکت در طراحی و برنامه ریزی.

·نظارت بر مراحل نصب سیستم هاو در صورت امکان تقبل نصب بخشهای کوچکی از آنها.

·تشکیل و مدیریت گروه‌ها و حوزه‌ی آبیاری.

·پذیرش مسئولیت استفاده و نگهداری از تاسیسات آبیاری، زهکشی و سیستم‌های وابسته.

2/2) جلسات گروهی:

در هر روستای مرکزی باید یک سری جلسات آگاه سازی با رعایت نکات ذیل برگزار شود:

B طول مدت جلسات آگاه‌سازی نباید بیش از 5/1 ساعت باشد و سخنرانی گرداننده‌ی تشکل یا هر مسئول دیگری نباید بیش از 30 تا 45 دقیقه به طول بینجامد. مدت باقی مانده را می توان به پرسش و پاسخ اختصاص داد.

B برای اطمینان از انتقال درست مطالب به کشاورزان، استفاده از گویشی قابل فهم توصیه می شود. علاوه بر این سخنران باید آرام، شمرده و به قدر کافی بلند صحبت کند تا همه بتوانند صدای او را به خوبی بشنوند.

برای اطمینان از انتقال کلیه‌ی موضوعات به کشاورزان لازم است کشاورزان از واژه‌ها و اصطلاحات بسیار فنی که درک آنها برای کشاورزان مشکل می نماید، به هیچ عنوان استفاده نکنند. به علاوه باید از به کاربردن واژه ها و اصطلاحات انگلیسی نیز پرهیز کرد. برای مثال، بجای استفاده از واژه‌ی انگلیسی Drainage بهتر است از واژه‌ی زهکشی یا تخلیه استفاده شود.

همچنین توصیه می شود مکان برگزاری جلسات، به گونه ای انتخاب شود که دسترسی کلیه‌ی کشاورزان به آن آسان بوده و به علاوه بتوانند بدون ایجاد مزاحمت های صوتی برای همسایگان،‌آزادانه نقطه نظرات خود را بیان کنند. از مکان های مناسب می توان از مدرسه،‌مسجد یا در صورت وجود، سالن اجتماعات روستا نام برد.

برای این که مکان برگزاری جلسات، ساکت و آرام بوده و مزاحمت های صوتی محیط بیرون نظم جلسه را مختل نسازد،‌ بهتر است از انتخاب اماکن شلوغ و پرسرو صدا مانند مراکز خرید پرهیز کرد.

B گردانندی تشکل و سایر مسئولین مربوطه باید یک روز پیش از برگزاری جلسه با حاکم روستا تماس بگیرند تا مطمئن شوند که او خبر برگزاری جلسه را به اطلاع کشاورزان رسانده است.

B گرداننده‌ی تشکل و سایر مسئولین مربوطه باید حداقل 30 دقیقه پیش از شروع جلسه، در محل حاضر باشند تا از مهیا بودن همه‌ی شرایط و امکانات مطمئن شوند.

B گرداننده‌ی تشکل و سایر مسئولین مربوطه باید پس از ورود به روستا، از مسئولین روستا بخواهند که از طریق بلندگوی مسجد به روستائیان اطلاع داده شود که جلسه بزودی آغاز خواهد شد.

3/2) ساختار جلسه:

در ابتدای جلسه‌ی آگاه سازی، گردانندی تشکل یا هر فرد دیگری که مسئولیت ایراد سخنرانی را بر عهده گرفته باید به کشاورزان خوش آمد بگوید و از زحمات حاکم روستا در تنظیم و سازماندهی این جلسات قدردانی کند. پس از آن نیز باید کلیه‌ی کارمندان مؤسسه مجری طرح و سایر مؤسسات حمایتی به اختصار معرفی شوند.

پیش از ایراد سخنرانی باید اهداف اصلی طرح و سایر موضوعات اصلی مهم مطرح شده و به طور کامل برای کشاورزان توضیح داده شوند. ایراد سخنرانی باید توسط گرداننده‌ی تشکل یا یکی از اعضای مؤسسه‌ی مجری یا توسط دو نفر از کارمندان مؤسسات حمایتی که در اجرای طرح شرکت دارند، انجام شود. طول مدت سخنرانی نباید بیش از 45 دقیقه باشد چرا که در این صورت کشاورزان به طور فعال به آن گوش فرا نخواهند داد.

B تعداد سخنرانان نباید بیش از 3 نفر باشد. زمان در نظر گرفته شده برای هر یک نیز نباید بیش از 15 دقیقه باشد. اگر تعداد سخنرانان بیشتر شود، احتمال به درازاکشیده شدن زمان سخنرانی و خستگی کشاورزان وجود دارد.

B در صورت امکان ،‌نقشه یا طرحی از آرایش پیشنهادی شبکه‌ی آبیاری را باید به کشاورزان نشان داد تا بدین وسیله آنان یک دید کلی از طرح در ذهن داشته باشند.

B البته باید به کشاورزان یادآوری کرد که طرح مذکور قطعی نیست و می توان در مرحله‌ی طراحی مشارکتی نظرات کشاورزان را در آن اعمال کرد (مرحله ی 6).

پس از سخنرانی ، کشاورزان و کارمندان مؤسسات حمایتی باید فرصتی برای طرح سؤالات و نقطه نظرات خود درباره‌ی کلیات طرح یا جزئیات فنی آن داشته باشد.

در پایان جلسه، گرداننده‌ی تشکل یا سایر کارمندان مؤسسه‌ی مجری طرح باید میزان اشتیاق و میل به همکاری کشاورزان شرکت کننده در جلسه را مورد ارزیابی قرار داده و مشخص کنند که آیا آنان پس از شنیدن نکات مفید طرح، تمایلی به اجرای آن پیدا کرده اند یا خیر.

در آخر نیز لازم است سخنران، جملات خود را با تشکر و قدردانی از حضور و توجه کشاورزان و کارمندان شرکت های حمایتی به پایان برد.

? پیش از شروع سخنرانی یا در پایان جلسه ،‌باید از شرکت کنندگان خواست تا فرم حضور در جلسه را پر کرده و نام و شماره تلفن خود را نوشته و سپس آن را امضا کنند.

× توزیع و امضای فرم نباید در حین ایراد سخنرانی یا هنگام طرح سؤالات باشد،‌چرا که تمرکز کشاورزان بهم خواهد خورد.

? در آغاز یا پایان جلسه،‌نسخه ای از بروشور طرح که در آن،‌اهداف، روش ها و امکانات طرح درج شده، باید بین کشاورزان و کارمندان شرکت های حمایتی توزیع شود.

B حدود 10 تا 15 نسخه‌ی اضافی از بروشور نیز باید به حاکم روستا تحویل داده شود تا او آن ها را در اولین فرصت به دست غایبین برساند.

ï نمونه ای از کلیات بروشور مذکور در ضمیمه‌ی 2 / 1 آمده است.

4/2) موضوعات سخنرانی:

در سخنرانی باید به موضوعات زیر اشاره شود:

·تشریح اهداف اصلی طرح

· نام روستاهای موجود در طرح

· نام مؤسسات مسئول اجرای طرح

· قوانین اصلی طرح مانند،‌گفتگو مداری،‌اعتماد به نفس،‌مشارکت و استفاده‌ی پایدار از منابع.

· نقش و مسئولیت های کشاورزان، به خصوص در قبال استفاده و نگهداری از سیستم های آبیاری، زهکشی و تأسیسات رفاهی و همچنین دریافت آب بها برای پرداخت هزینه های استفاده و نگهداری از سیستم.

· مراحل طرح

· اهمیت مشارکت در تمام مراحل طرح که شامل تشکیل نهادهای روستایی نیز می شود.

· ارایه‌ی امکانات حمایتی و آموزشی

· ارایه جدول زمانی برای اجرای کلیه‌ی مراحل طرح

فرمت فایل : پاورپوینت

قسمتی از محتوی پاورپوینت

تعداد اسلاید : 29 صفحه

عنوان ارائه : آبیاری ارائه دهنده : وحید لطفی – پیمان مهدی پور زیر نظر استاد راهنما : جناب آقای مامات اردیبهشت 86 آبیاری آبیاری یعنی آب دادن به خاک و به اهداف زیر انجام می گیرد: رفع نیاز آبی گیاه • اصلاح خاک • مبارزه با آفات گیاهی • تعدیل دمای محیط• جلوگیری از فرسایش بادی• کنترل علف هرز• تسطیح اراضی• اصلاح شرایط فیزیکی خاک در آبیاری هر منطقه برای تحقق اهداف مورد نظر باید به نکاتی توجه کرد که آنها را در قالب چند سوال مطرح کرد: مقدار آب داده شده بستگی به میزان آب نگه داشته شده در خاک دارد که با توجه به خاصیت موئینگی و سطح ویژه ( خاصیت استاتیکی) , ساختمان خاک( تخلخل خاک) , مواد هموسی , مقدار رس خاک و نوع خاک , ضخامت لایه ی خاک و بافت خاک دارد.
کشش سطحی مایع به این معنی است که مایع می خواهد سطح خود را به حداقل برساند به همین دلیل قطره ی آب کروی است زیرا در بین اشکال هندسی کره تنها شکلی است که نسبت به حجم آن کمترین سطح را دارد.
نیروی وزن آب را به سمت پایین می کشد و نیروی با فاکتورهای کشش سطحی , عدد بی و قطر ذرات خاک آب را به سمت بالا میکشد و زمانی که این دو نیرو ثابت شوند آب در سظح ثابتی قرار میگیرد.
H=0.
3/D لذا هر چه ذرات ریزتر باشند آب بیشتر بالا می رود.
سطح ویزه : به مجموع سطوح ذرات تشکیل دهنده ی واحد جرم( یک گرم) یا واحد حجم (یک سانتی متر مکعب)از هر جسم گفته می شود هر چه ذرات ریزتر باشند سطح ویژه ی آنها بیشتر است.
سطح ویژه ی کره =6/D وظایف خاک عبارتند از : در زمان آبیاری در حد ظرفیت مزرعه تخلخل ریز از آب بر می شود .
برای محاسبه ی این مقدار آب در زمینی با تعداد لایه های مشخص به اطلاعات زیر احتیاج است: -تامین غذای گیاه- آماده سازی2.
نگهداری گیاه3.
نگهداری آب- ذخیره و نگهداری آب- انتقال آب4.
تهویه ی آب خاک مخزنی است که می تواند آب را در خود نگه دارد و در فاطله ی دو آبیاری در اختیار گیاه بگذارد.
در هر نوبت آبیاری , رطوبت مقداری بالاتر از ضریب پژمردگی دائم ست و با آبیاری میزان رطوبت به حد میزان رطوبت مزرعه می رسد.
(ضریب پژمردگی دائم به بالاترین درصد وزنی رطوبت خاکی گفته می شود که اگر رطوبت خاک از آن درصد کمتر باشد گیاهان زراعی مشخصی دچار پژمردگی می شوند.
) آب به دو شکل از زمین خارج می شود : 1.
گنجایش خاک2.
میزان ورود و خروج آب 1.
تبخیر2.
تعرق تبخیر خارج شدن آب به صورت بخار از سطح خیس است و تعرق مقدار آبی است که به صورت بخار از روزنه های گیاه خارج می شود.
میزان تبخیر و تعرق به عواملی بستگی دارد:  عوامل آب و هوایی - نور- دما- باد- فشار هوا- رطوبت2.
عوامل گیاهی- نوع گیاه - مرحله ی رشد گیاه- نوع استفاده از گیاه 3.
عوامل خاکی- بافت خاک- ساختمان خاک - رنگ خاک- شوری خاک4.
عوامل آبیاری.
عوامل مدیریتی یا زراعی- مصرف کود - حاصلخیزی خاک - تراکم - نحوه ی مبارزه با علف های هرز- مبارزه با آفات و بیماری ها - شخم - هرس و تنک کردن- تاریخ کاشت و.
.
.
6.
عوامل موقعیتی- شیب مزرعه- ارتفاع از سطح دریا روش های تعیین و تخمین آب مصرفی گیاه 1.