هماهنگی ترکیب رنگها در طراحی فضای سبز، یک هنر طریف محسوب می‌شود، ترکیب دقیق رنگها – احتمالاً بیش از هر ویژگی در طراحی موجب می‌شود که تصویر کلی فضای سبز تا مدت زیادی در ذهن بیننده حفظ گردد.

طراحان تأکید زیادی بر روی قاعده سازی و اصلاح ترکیبات رنگی مختلفی که در باغچه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند دارند با این وجود، اغلب از تئوری اصولی رنگها غافل می‌شوند ما فراموش می‌کنیم که کدام رنگها با یکدیگر تجانس بیشتری دارند و چگونه می‌توان از رنگها جهت خلق جلوه‌های ویژه بهره گرفت.

حیات بخشیدن به یک باغچه در طول سال به تعداد رنگهایی که می توان در فضای موجود جای داد ارتباط ندارد بلکه بیشتر به نحوه ترکیب رنگهای مختلف جهت دستیابی به هماهنگی مطلوب وابسته است.

نخست بهتر است مروری سریع بر اصول ترکیب رنگها داشته باشیم. طیف رنگها از قرمز و نارنجی شروع شده و پیش از رسیدن به رنگ بنفش رنگهای زرد، سبز، آبی و نیلی را پشت سر میگذارد، طیف کامل معمولاً توسط یک دایره رنگین چرخان که در آن سه رنگ اصلی آبی، زرد و قرمز با فاصله یکسان نمایش داده می‌شود. این رنگها بدین جهت اصلی خوانده می‌شوند که همه رنگهای دیگر از آنها ایجاد می‌شود.

رنگهای فرعی – نقاط حدفاصل رنگهای اصلی عبارتند از سبز، نارنجی و بنفش، رنگهای سوم بر اثر ترکیب رنگهای اصلی و فرعی به دست می‌آیند از قبیل قرمز – نارنجی با ترکیب رنگهای اصلی، فرعی و سوم، امکان ایجاد هزاران سایه حد وسط وجود دارد. رنگهای اصلی را می‌توان به سادگی از یکدیگر تشخیص داد. همین مطلب در مورد رنگهای ثانویه نیز صادق است اگر چه هنگامی که کنار یکدیگر نهاده می‌شوند، اختلافشان باز هم نامحسوستر می‌شود. قرمز در نارنجی، و آبی در بنفش محو می‌شوند. همین امر در مورد رنگهای سوم نیز صادق است. برای مثال تشخیص رنگ کبود از بنفش کمرنگ نسبتاً دشوار است.

طبق اکثر تعاریف، برگهای متضاد، مکمل یکدیگر تلقی می‌شوند. با استفاده از یک دایره رنگین چرخان می‌توان با انتخاب رنگهای مقابل هم، زوجهای مکمل را تعیین نمود. به همین جهت آبی مکمل نارنجی، قرمز مکمل سبز و زرد مکمل بنفش می‌باشد. برای تعیین رنگهای سوم مکمل نیز می‌توان از همین روش بهره گرفت.

معمولاً رنگهای مجاور در دایره رنگین چرخان، با یکدیگر هماهنگی ندارند. برای دسته‌بندی رنگهای هماهنگ می‌توان چرخ رنگین را از وسط تقسیم کرد. سایه‌های هماهنگ در قسمت سرد عبارتند از آبی، سبز و بنفش که رنگهای آرامش‌بخش و تسکین دهنده محسوب می‌شوند. سایه‌های هماهنگ در قسمت گرم عبارتند از قرمز، نارنجی و زرد که معمولاً پرتحرک و هیجان‌امگیز تلقی می‌گردند.

در صورتی که یکی از رنگهای هماهنگ تند و دیگری ملایم باشد می‌توان بین آنها تضاد برقرار نمود.

از طرف دیگر، رنگهایی که در اکثر مواقع با یکدیگر تضاد شدید دارند، اگر از لحاظ روشنی و تاریکی مثل هم باشند می‌توانند به صورت هماهنگ مورد استفاده قرار گیرند.

معمولاً طراحان فضای سبز و باغبانان دریافته‌اند که در موارد کلی رنگهای هر نیمه از چرخ رنگین، کم و بیش با یکدیگر سازگاری دارند. برای مثال رنگهای زرد Hemerocllis Lilio - asphodelus و یا Ranunculus Gramineus به خوبی با اکثر گلهای قرمز ترکیب می‌شوند.

دانستن مبانی رنگها حائز اهمیت است، ولی ترکیب مؤفقیت‌آمیز گیاهان در فضاهای سبز به درک عاملهای دیگر هم‌نیاز دارد که عبارتند از: بافت، نور، اشباع رنگها و ملاحظات فضایی، با توجه به این عاملها گیاهانی که دقیقاً همرنگ به نظر می‌رسند، می‌توانند تأثیرات کاملاً متفاوتی در باغچه ایجاد کنند. برای مثال، گیاهانی که گلبرگهایی رنگارنگ دارند نظیر Helleborus niger بیش از گیاهانی که سطوح مخملی دارند نور را منعکس می‌سازند و به همین جهت، حتی زمانی که همرنگ با همتاهای مخملین خود باشند روشنتر به نظر می‌رسند.

نور طبیعی نیز ممکن است بازیهایی با رنگ داشته باشد. شدت نور در طول روز به طور مداوم تغییر می‌کند اگرچه این تغییرات جزئی به نظر می‌رسند از طلوع تا غروب خورشید، ابرهای در حال گذر، هوای مه‌آلود و حتی زوایه خورشید می‌تواند ظاهر باغچه را دگرگون سازد.

رنگهای تند در زیر نور ظهر شدت خود را حفظ می‌کنند ولی هنگام غروب کمرنگ می‌شوند در حالیکه گلهایی که برق ملایمی دارند از قبیل گلهای صورتی Camellia japonica (کاملیا) یا گلهای زرد Cytisus striatus (طاووسی) در زیر نور غروب آفتاب همچون چراغهای پیه‌سوزی می‌درخشند. اشباع رنگها نیز عامل مهم دیگری است که باید در نظر گرفته شود. اگر رنگهای قوی بیش از حد در فضای سبز مورد استفاده قرار گیرند کسالت‌آور خواهند بود. در اغلب مواقع اشتباهی که تکرار می‌شود آن است که توده بزرگی از سایه‌های غالب قرمز و نارنجی در کنار لکه‌های کوچک بسیار روشنتر قرار می‌گیرد. این اشتباه بیشتر هنگام کاشتن گیاهان تابستانی یکساله و نیز انتخاب ترکیبات رنگی عالب و براق برای آزالیاهای برگ‌ریز روی می‌دهد.

یک تصویر زیباتر، تلفیق رنگهایی است که کمتر غالب بوده و در توده‌های بزرگ می‌باشند و افزودن رنگهای گرمتری است که در گروههای مکمل کوچک یافت می‌شوند.

در فصل بهار طراحی باغچه با لاله و بنفشه و در فصل تابستان با گل شیپوری و باقلای مصری بسیار مطبوع‌تر خواهد بود زیرا بی‌آنکه بیش از حد انبوه باشد به ما فرصت بهره‌بردن از زیبایی را می‌دهد.

یک اشتباه دیگر اشتباه از ترکیب‌های رنگی افراطی، از یک انتهای طیف تا انتهای دیگر است. چنین تضادهای شدیدی هیچگاه جذابیت تغییر تدریجی تضاد را نخواهند داشت. یک تصویر مؤثرتر قوی کردن تدریجی رنگها از رنگهای ملایم تا رنگهای غالب می‌باشد.

رنگها می‌توانند بر روی ظاهر فضای باغچه تأثیر بگذارند و احساس نزدیکی یا وسعت ایجاد نمایند. استفاده از رنگهای غالب در جلوی صحنه همراه با گلچینی از رنگهای آبی، بنفش و خاکستری در پس‌زمینه باعث می‌شود که باغچه بزرگتر از اندازه واقعی‌اش به نظر آید. برعکس حاشیه‌ای از شمعدانی‌های قرمز زنده در کاشت زمینه، باعث می‌شود که اشیای دور، نزدیکتر به نظر آیند، این مطلب در چشم‌اندازهای بزرگ به خوبی مشهود است.