جزئیات:

توضیحات: فصل دوم پژوهش کارشناسی ارشد و دکترا (پیشینه و مبانی نظری پژوهش)

همرا با منبع نویسی درون متنی به شیوه APA جهت استفاده فصل دو پایان نامه

توضیحات نظری کامل در مورد متغیر

پیشینه داخلی و خارجی در مورد متغیر مربوطه و متغیرهای مشابه

رفرنس نویسی و پاورقی دقیق و مناسب

منبع : انگلیسی و فارسی دارد (به شیوه APA)

2-1- مقدمه 25

2-2- محله 27

2-2-1- سیر تاریخی نظریه محله 29

2-2-2- مفهوم محله در شهرهای ایران 30

2-2-3- کارکرد محله‏های شهری 31

2-3- مبانی و مفاهیم پایداری، توسعه پایدار و محله پایدار 32

2-3-1- پایداری 32

2-3-2- توسعه 33

2-3-3- توسعه پایدار 33

2-4- توسعه پایدار شهری 35

2-5- ناپایداری توسعه شهری 36

2-6- بنیادهای شهر پایدار 36

2-7- مفاهیم و دیدگاههای اساسی در توسعه محله‏ای 37

2-8- محله پایدار 40

2-9- پیدایش دیدگاه توسعه محلهای پایدار 40

2-10- نمونه‏هایی از رویکردهای مرتبط با محله پایدار 41

2-10-1- طراحی محله سنتی 41

2-10-2- توسعه محلی مبتنی بر حمل و نقل عمومی 41

2-10-3- محلات سرزنده 42

2-10-4- ایده محدوده امن 42

2-10-5- ایده رشد هوشمند 43

2-10-6- توسعه محله‏ای پایدار 43

2-10-7- ابعاد و معیارهای پایداری محله 44

2-11- وظایف شهرداری در زمینه توسعه پایدار محله‏ای 51

2-12- اسکان غیررسمی 54

2-12-1- ویژگی‏های اساسی سکونتگاههای غیر رسمی 57

2-13- نقد مفهوم حاشیه نشینی 63

2-15- پایداری محله‏ای 65

2-16- ابعاد شهر پایدار 65

2-17- شاخص های توسعه پایدار 68

2-18- شاخص های پایداری در جهان 73

2-18-1- انگلیس 73

2-18-2- چین 73

2-18-3- آمریکا 74

2-1- مقدمه

نظام شهری از خود بیگانه شده ما که هرآنچه داشت را به سویی افکنده و همواره نگاهش را به دستاوردهای فکری و فناوری غرب دوخت، از مفاهیم و مصداق­های خود عینی به کار بسته در محلات سنتی خود که در طی سالیان دراز جوابگوی نیاز ساکنان آن بود چشم­پوشی کرد و در پی تعاریف و تعابیر جدیدی از محله نگاهش را به ایده­های وارداتی غرب دوخت. لذا ساختار محله سنتی نظام منسجم و یکپارچه خود را از دست داد، معیارهای مطلوبیت خود را از شهر غربی گرفت و در این مسابقه نابرابر اخذ ایده­ها، ارزش­های حاکم بر ساختارش نادیده گرفته شد(سعده زرآبادی و خزاعی، 1386: 43). شهر سنتی که امروزه آز آن با عنوان تاریخی یاد می­گردد، با بازه­ها ارزشمند کالبدی و اجتماعی­اش، آیینه تمام نمایی از پایداری محله­ای بوده است. دکتر بحرینی معتقد است: «توجه به محدودیت­ها اکولوژی محل نظیر آب، توسعه متناسب و سازگار با طبیعت، صرفه­جویی در منابع، استفاده از موادو مصالح بومی، ابداع روش­های مؤثر و مناسب جهت ادامه حیات، نظیر قنات و بادگیر و استفاده هنرمندانه از آب و گیاه جهت تلطیف هوا و ایجاد مناظر مطبوع، ایجاد باغ­ها و باغچه­ها در حیاط­ها و فضاهای عمومی شهرها همه نمونه‏هایی از عوامل مؤثر بر این پایداری بوده­اند.»(بحرینی، 1378: 279).

افزایش نابسامانی­های زیست محیطی و تنزل کیفیت زندگی انسان در تمامی وجوه، متفکران و نظریه­پردازان را بر آن داشت که در جست و جوی راهکارهایی برای حل این مسائل باشند. ماحصل تلاش آنان دیدگاه­های ارائه شده در زمینه «توسعه پایدار» بود که در دهه­ها اخیر به تدریج تبدیل به الگوی نوین در دیدگاه­های علمی و سیاست­های عملی غالب در جهان گردید و از آن زمان تعابیر و تعاریف متعددی از توسعه پایدار ارائه گردید که دال بر جامعیت موضوع و نگاه همه جانبه توسعه پایدار به مسائل دارد(سعده زرآبادی و خزاعی، 1386: 44). اندیشه محله پایدار نیز در دل توسعه پایدار و مباحث مربوط به آن شکل می­گیرد. به طور کلی یک محله پایدار با در نظر گرفتن توان زیست- محیطی، به نیازهای اجتماعی و اقتصادی ساکنانش پاسخ می­گوید. توسعه پایدار در مقیاس محله به معنای ارتقاء کیفیت زندگی در آن، شامل همه ویژگی‏ها و اجزای زیست- محیطی، فرهنگی، سیاسی، اداری، اجتماعی و اقتصادی بدون ایجاد مانعی برای نسل آینده می­باشد(هودسنی، 1384: 20).

با یک دیدگاه کلی دستیابی به پایداری در شهرها و محله­ها در سه دسته کلی اصول محیطی، اصول اجتماعی و اصول اقتصادی قرار می­گیرد:

در اصول محیطی به مواردی چون طراحی مناسب انواع فضاهای سبز، شبکه­های حمل و نقل، سیستم­های آب و فاضلاب، همچنین اصلاح کاربری اراضی موجود، دسترسی­های پیاده، حفظ محیط زیست و نظایر اینها توجه می­شود. در اصول اجتماعی به مواردی چون عدالت محیطی از طریق کاربری اراضی محلی و تسهیلات رفاهی در محله­ها و تأمین مسکن برای اقشار مختلف جامعه و توجه به گروه­های مختلف جمعیتی اشاره می­گردد و در اصول اقتصادی نیز با ارتقاء و توسعه اقتصادی بر پایه محله پرداخته می­شود که راه حل آن، خودکفایی محله­هاست(ویرلر^[1]، 1998: 5).

[1] . Wheerler

جزئیات:

توضیحات: فصل دوم پژوهش کارشناسی ارشد و دکترا (پیشینه و مبانی نظری پژوهش)

همرا با منبع نویسی درون متنی به شیوه APA جهت استفاده فصل دو پایان نامه

توضیحات نظری کامل در مورد متغیر

پیشینه داخلی و خارجی در مورد متغیر مربوطه و متغیرهای مشابه

رفرنس نویسی و پاورقی دقیق و مناسب

منبع : انگلیسی و فارسی دارد (به شیوه APA)

2-1- مقدمه 13

2-2- مفاهیم و اصطلاحات 13

2-2-1- بلایا 13

2-2-1-1- بلایای انسانی 13

2-2-1-2- بلایای طبیعی 14

2-2-2- بحران 14

2-2-3- مدیریت بحران 15

2-2-3-1- مدیریت بحران شهری 15

2-2-3-2- چرخه مدیریت بحران 15

2-2-3-3- چرخه اصلی مدیریت بحران 16

2-2-3-4- مراحل مدیریت بحران 16

2-2-4- زلزله 17

2-2-5- ایمنی 17

2-2-6- آسیب‌پذیری 17

2-2-7- شهر 18

2-2-8- آسیب پذیری شهری 18

2-2-8-1- عوامل مؤثر در آسیب پذیری شهر 20

2-2-8-2- ساختار شهر و آسیب­پذیری 21

2-2-8-3- بافت شهر و آسیب­پذیری 21

2-2-8-4- شکل شهر و آسیب پذیری 23

2-2-8-5- تراکم­های شهری و آسیب پذیری 23

2-2-8-6- آسیب پذیری تأسیسات و زیر ساختهای شهری 24

2-2-9- مدیریت شهری 24

2-2-10- برنامه­ریزی 25

2-2-10-1- برنامه­ریزی فضایی 25

2-2-10-2- برنامه­ریزی شهری 25

2-2-10-2-1- نقش برنامه­ریزی شهری در کاهش آسیب پذیری شهرها در برابر خطرات زلزله 26

2-2-11- کاربری اراضی شهری 26

2-2-11-1- برنامه ریزی کاربری اراضی شهری 26

2-2-11-2- ارتباط بین کاربری زمین و آسیب­پذیری در برابر زلزله 27

2-2-12- امداد رسانی 28

2-2-12-1- فضاهای امدادرسانی هنگام زلزله 28

2-2-13- دسترسی 29

2-2-14- شبکه ارتباطی شهر 29

2-2-14-1- آسیب پذیری شبکه ارتباطی 29

2-2-15- مکان‌یابی 30

2-2-16- سیستم اطلاعات جغرافیایی 31

2-3- رهیافت­ها و رویکردها 31

2-3-1- رهیافت‌های گوناگون پیرامون آسیب­پذیری 31

2-3-1-1- رهیافت غالب 32

2-3-1-2- رهیافت اقتصاد سیاسی 32

2-3-2- دیدگاه­های آسیب­پذیری 33

2-3-2-1- دیدگاه زیست فیزیکی 33

2-3-2-2- دیدگاه ساخت اجتماعی 33

2-3-2-3- دیدگاه ترکیبی 34

2-3-3- دیدگاه­های مدیریت بحران 34

2-3-3-1- دیدگاه سنتی 34

2-3-3-2- دیدگاه قانون طبیعی 34

2-3-3-3- دیدگاه تعاملی 35

2-3-4- رویکردهای مدیریت بحران 35

2-3-4-1- رویکرد بحران گریزی 35

2-3-4-2- رویکرد بحران ستیزی 36

2-3-4-3- رویکرد بحران پذیری 36

2-4- مدل­های ارزیابی آسیب­پذیری 36

2-4-1- مدل‌های وزن دهی به معیارها : 36

2-4-1-1- فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) 37

2-4-1-2- مدل تحلیل شبکهای (ANP) 38

2-4-2- مدل‌های ریاضی تلفیق لایه های اطلاعاتی 39

2-4-2-1- مدل منطق بولین : 40

2-4-2-2- مدل منطق فازی : 41

2-4-2-3- مدل TOPSIS 43

2-4-2-4- مدل VIKOR 44

2-4-3- مدل تحلیل شبکه 45

2-4-4- شاخص میانگین نزدیک‌ترین همسایه 46

1-1- مقدمه

مطالعات علمی نشان داده است که این امکان وجود دارد که سیاست‌های عمومی در کاهش اثرات ناشی از زلزله کمک نماید و دیگر این برداشت وجود ندارد که طبق روش سنتی، این سیاست‌ها به کاهش اثرات فاجعه و بازسازی پس از بحران محدود شود. دستاوردهای علمی و مهندسی کاربرد حیاتی در پیشگیری و پیش­بینی خسارت‌های زلزله فراهم کرده است (Gibbons, 1980: 6). نباید فراموش کرد که ایمنی در مقابل حوادث طبیعی از مهم‌ترین عناصر محیط شهری است. به خصوص زلزله که در یک جا اتفاق نمی‌افتد. توسعه سریع و شهرنشینی بدون توجه به ایمنی در مقابل حوادث طبیعی به معنای توسعه، به خصوص در کشورهای در حال توسعه نیست (Nakabayashi, 1994: 4).

1-2- مفاهیم و اصطلاحات

1-2-1- بلایا

به حوادثی که بروز آن‌ها موجب به بار آمدن خسارات و تلفات زیادی خواهد شد (بلا) یا (فاجعه) گفته می‌شود. (ای. درایک و دیگران،2:1383). بلایا وقایعی هستند که شرایط عادی موجود را به هم ریخته و باعث می‌شوند جامعه حادثه دیده رنجی فراتر از ظرفیت خود را تحمل کند. حوادث وقتی بلایا نامیده می‌شوند که انسان‌ها درگیر آن باشند (کاظمیان، 1383: 163).

1-2-1-1- بلایای انسانی

بلایایی هستند که انسان‌ها به گونه‌ای در ایجاد آن نقش داشته باشند این نقش ممکن است عمدی و یا ارادی و غیر عمدی و بدون اراده باشد. بلایای انسانی را می‌توان به گروه‌های مختلفی تقسیم کرد.

- فاجعه یا بلایای تکنولوژیک: نتیجه دخالت‌های ناآگاهانه بشر در طبیعت.

- بلایای سیاسی: اقدامات آگاهانه و محاسبه شده انسان که موجب از بین رفتن جان انسان‌ها و تخریب کلی جامعه می‌شود، مانند جنگ و حملات اتمی، شیمیایی و ...

- بلایای اکولوژیکی: که در نتیجه اقدامات مستقیم بشر و استفاده بی‌رویه از منابع طبیعی روی می‌دهد (ای، درایک و همکاران،1383: 3).

1-2-1-2- بلایای طبیعی

هر اتفاق غیر مترقبه ناگهانی که موجبات تضعیف و از بین رفتن توانمندی‌های اقتصادی، اجتماعی و فیزیکی مانند خسارات جانی و مالی، تخریب تأسیسات زیربنایی و کاهش زمینه های اشتغال در جامعه را فراهم آورد، به عنوان بلایای طبیعی معرفی می­شود (حسنی، 1384: 75).

حوادثی که در ارتباط با طبیعت نظیر زلزله، سیل، خشکسالی، پیشروی آب دریا، آتشفشان، ریزش کوه، آفات طبیعی و غیره، حادث می‌شوند حوادث طبیعی نام دارند. شناخت این پدیده‌ها به دلیل ماهیت چند بعدی آن، مطالعات چند رشته ای می‌طلبند ( Paton & Fohnston, 2001:23).

1-2-2- بحران

بحران یک حادثه طبیعی یا ساخته‌ دست بشر است که به طور طبیعی منجر به مرگ، جراحت و ویرانی می­شود، به نحوی که نمی­توان آن را از طریق اقدامات معمول، منابع و تجهیزات محلی مهار کرد. این­گونه رخدادها نیاز به پاسخ فوری، هماهنگ و مؤثر برای برآوردن نیازهای دارویی، تجهیزاتی و روانی افراد آسیب دیده که به وسیله بخش دولتی و یا خصوصی اعمال می­شود را دارد ( Brower & Charles, 2000: 12). به سخن دیگر بحران به موقعیتی اطلاق می­شود که بیانگر درجه­ای از تهدید نسبت به جان مردم، سلامتی آن­ها و امکانات زندگی ایشان است ( Waugh, 2000: 24).

ریشه واژه Crisis از کلمه یونانی Krinein به معنی نقطه عطف به مخصوص در مورد بیماری است، همچنین به معنی بروز زمان خطر در مورد مسایل سیاسی- اقتصادی است. در عین حال، بحران به عنوان نقطه حساس تلقی می‌شود، که در نهایت ممکن است ناشی از یک تحوّل مناسب یا نامناسب باشد. مانند مرگ و زندگی، تعادل یا ناپایداری (اسماعیلیان، 1390: 134).

1-2-3- مدیریت بحران

مدیریت بحران فرآیندی است برای پیشگیری از بحران و یا به حداقل رساندن اثرات آن به هنگام وقوع، برای انجام این فرآیند باید بدترین وضعیت­ها را برنامه­ریزی و سپس روش­هایی را برای اداره و حل آن جستجو کرد (Bertrand & Hawarence, 1986: 15). بر اساس نظریه پیرسون و کلایر، مدیریت بحران عبارت است از تلاش نظام­یافته توسط اعضای سازمان همراه با ذی­نفعان خارج از سازمان، در جهت پیشگیری از بحران­ها و یا مدیریت اثربخش آن در زمان وقوع می‌باشد (Mc, Conkey, 1987: 8). همچنین مدیریت بحران را می­توان برنامه­ریزی، سازماندهی، رهبری، هماهنگی، کنترل و پشتیبانی تعریف کرد (Mitchell et al, 1989: 391).

جزئیات:

توضیحات: فصل دوم پژوهش کارشناسی ارشد و دکترا (پیشینه و مبانی نظری پژوهش)

همرا با منبع نویسی درون متنی به شیوه APA جهت استفاده فصل دو پایان نامه

توضیحات نظری کامل در مورد متغیر

پیشینه داخلی و خارجی در مورد متغیر مربوطه و متغیرهای مشابه

رفرنس نویسی و پاورقی دقیق و مناسب

منبع : انگلیسی و فارسی دارد (به شیوه APA)

2-1. شهرها و مخاطرات طبیعی 13

2-2. خطر زلزله در شهرها.. 13

2-2-1. خطر زلزله.. 13

2-2-2. آسیب‌پذیری در زلزله.. 14

2-2-3. بحران زلزله:.. 14

2-3. انواع بحران.. 15

2-4. زلزله و بحران ناشی از آن.. 15

2-5. منابع لرزه‌ای.. 16

2-6. شدت و بزرگی زلزله.. 16

2-7. آسیب‌ها و خسارات ناشی از زلزله.. 16

2-7-1. خسارات وارد بر زمین:.. 17

2-7-2. خسارت وارد بر سازه‌ها.. 17

2-7-2-1. خسارت وارد بر ساختمان‌ها.. 18

2-7-2-2. خسارت وارد بر سازه‌های غیر ساختمانی.. 18

2-7-2-3. خسارت وارد بر شریان‌های حیاتی.. 18

2-7-2-4. خسارات ناشی از حوادث ثانویه.. 18

2-8. گسترش فیزیکی شهرها و افزایش آسیب‌پذیری.. 18

2-8-1. ایمنی شهری.. 19

2-8-2. آسیب‌پذیری شهری.. 20

2-8-3. ساختار شهر.. 20

2-8-4. بافت شهر.. 21

2-9. فرسایش و فرسودگی.. 23

2-10. عوامل مؤثر در آسیب‌پذیری لرزه‌ای شهرها.. 23

2-10-1. تحلیل آسیب‌پذیری کالبدی.. 25

2-11. برنامه‌ریزی شهری و آسیب‌پذیری شهرها.. 25

2-12. ارتباط بین کاربری زمین و آسیب‌پذیری در برابر زلزله.. 26

2-13. مدیریت بحران.. 27

2-14. نقش GIS در مدیریت بحران.. 28

2-14-1. GIS و فاز کاهش اثرات.. 29

2-14-2. GIS و فاز آمادگی.. 29

2-14-3. GIS و فاز پاسخگویی.. 29

2-14-4. GIS و فاز بازسازی.. 30

2-15. نقش برنامه‌ریزی شهری در مدیریت بحران (زلزله).. 30

2-16. تصمیم‌گیری.. 30

2-16-1. تصمیم‌گیری مکانی.. 31

2-16-1-1. تصمیم‌گیری چند معیاره (MCDM).. 31

2-16-1-1-1. مدل‌های گسسته و پیوسته.. 33

2-16-1-1-2. مدل های جبرانی و غیر جبرانی.. 33

2-16-1-1-3. نمونه‌های فردی و گروهی.. 33

2-17. روش‌های‌ وزن‌دهی‌:.. 34

2-17-1. فرآیند تحلیل سلسله‌مراتبی( (AHP.. 34

2-18. مجموعه‌های فازی و عارضه‌های فازی …………………………………………..35

شهرها و مخاطرات طبیعی

خطر طبیعی، پدیده‌ای طبیعی است که در محدوده‌ی سکونت بشر اتفاق افتاده، زندگی او را مورد تهدید قرار می‌دهد و ممکن است باعث وقوع بلایایی گردد. این قبیل مخاطرات به علل زمین‌شناختی، زیست‌شناختی، آب و هوا شناختی و یا فرآیندهایی از این دست، در محیط زندگی به وجود می‌آیند.

براساس تعریف انتخاب شده به وسیله سازمان کاهش بلایای طبیعی ملل متحد یک خطر طبیعی احتمال وقوع حادثه در یک دوره‌ی زمانی ویژه در منطقه دارای پتانسیل پدیده‌های طبیعی مخرب می‌باشد.

خطر زلزله در شهرها

خطر زلزله

به مجموعه شرایط ژئوفیزیکی طبیعی که در اثر جابجایی، حرکت و لغزش زمین صرف نظر از فعالیت انسان به وجود می‌آیند اشاره دارد .احتمال زلزله ، به تهدید زندگی و دارایی انسان توسط خطرات زلزله گفته می‌شود .بنابر‌این ریسک زلزله نتیجه عمل متقابل خطرات زلزله و برخی فعالیت‌های آسیب‌پذیر انسان مانند توسعه شهر می‌باشد (فرنچ و ایساکسون، 1984). همچنین ریسک زلزله را می‌توان تعداد مورد انتظار از جان باختگان، صدمه دیدگان، خسارات مالی و شکاف اقتصادی حاصل از پدید‌ه‌های طبیعی دانست (لاویجن، 1999). عناصر درمعرض ریسک را می‌توان به جمعیت انسانی، ساختمان‌ها، آثار مهندسی، کاربری‌های خدمات عمومی، دیگر تأسیسات زیربنایی و ارزش‌های محیطی در ناحیه مورد‌نظر تقسیم نمود (فل، 2008). از دیدگاه برنامه‌ریزی شهری، زلزله، انهدام هستی و زندگی کسانی است که به جرم فقر، محکوم به ساختن مساکن ارزان قیمت و غیرمقاوم هستند. به تعبیری اقتصاد و معیشت خانواده، تعیین‌کننده طول عمر، سلامتی، زندگی و... می‌شود شناخت پدیده زلزله راهی است که می‌تواند به بهینه‌سازی شرایط موجود کمک کند.

احتمال وقوع زلزله‌ای خطرناک طی یک دوره معین خطر زلزله می‌گویند (لامنیتز، 1974). این خطرات در چهار گروه دسته‌بندی شده‌اند: 1- تکان خوردن و لرزش زمین 2- شکستگی و جابه جا شدگی 3- تسونامی 4- خطرات ثانوی (از جمله بهمن، روانه‌های گلی، نشست زمین، سیلاب‌های ناشی از شکست سدها و آتش‌سوزی‌ها) (بولت، 1994). بررسی‌های زمین‌شناسی از قبیل تهیه نقشه گسل‌ها، تعیین نوع و نحوه عملکرد آنها، شواهد جابه‌جایی‌های اخیر در طول گسل‌ها، بررسی‌های مهندسی خاک و بررسی‌های زلزله‌شناسی مانند تهیه فهرست زلزله‌های تاریخی و دستگاهی، تهیه نقشه مراکز سطحی زلزله‌ها، تعیین شدت و بزرگی زلزله‌ها و مقایسه بین مکان گسل‌ها و مراکز سطحی و کانون زلزله‌ها امکان تخمین خطر زلزله را فراهم می‌سازند (پورکرمانی، 1376). در تعیین و ارزیابی خطر پدیده‌های طبیعی مانند زلزله، عوامل مهمی همچون پراکنش جمعیت، قوانین ساختمانی، آمادگی و واکنش سریع باید مدنظر قرار گیرند (موراک و همکاران، 1997). این مرحله اغلب با ترسیم نقشه‌های خطر انجام می‌شود (کلر و پینتر، 2002).

آسیب‌پذیری در زلزله

آسیب‌پذیری درجه زیان و ضرر حاصله از زلزله می‌باشد، که در اجتماعات گوناگون بر اساس سطح توسعه و پیشرفت جامعه تغییرپذیر می‌باشد (کاردون، 1999). آسیب‌پذیری را می‌توان توان و پتانسیل از زیان و از دست دادن بیان نمود (میتچل، 1999).