گزارش کارآموزی کاربرد برنامه ACCESS در شرکت توسعه اندیشه آریا در 46 صفحه ورد قابل ویرایش

فهرست مطالب

عنوان ................................................................................................................... صفحه

مقدمه .................................................................................................................... 1

مفهوم بانک اطلاعاتی

- تعریف بانک اطلاعاتی ..................................................................................... 2

- مزایای استفاده از بانک اطلاعاتی ................................................................... 4

- معایب استفاده از بانک اطلاعاتی .................................................................... 4

انواع بانک های اطلاعاتی

- بانک اطلاعات هرمی ....................................................................................... 6

- بانک اطلاعاتی شبکه ای .................................................................................. 6

- بانک اطلاعاتی رابطه ای ................................................................................. 6

نرمال سازی چیست؟ .......................................................................................... 7

اجزای بانک اطلاعاتی در اکسس

- تعریف رکورد و فیلد ...................................................................................... 8

- مشخصات فیلدها ............................................................................................ 9

- تعیین اندازه فیلدها........................................................................................... 13

- جدول .............................................................................................................. 14

- عملگرها در اکسس ......................................................................................... 15

- پنجره اکسس .................................................................................................. 17

- طراحی بانک اطلاعاتی .................................................................................... 17

ایجاد و تغییر در جدول

ایجاد جدول ....................................................................................................... 19

- ذخیره کردن ساختار جدول ........................................................................... 28

- تغییر ساختار جدول ایجاد شده ..................................................................... 31

- ایجاد فیلد کلید در جدول ................................................................................ 33

- ایجاد فیلد کلید اصلی با نوع Autonumber....................................................... 35

- ایجاد جدول با استفاده از Table wizard.......................................................... 36



مقدمه :

این شرکت ، شرکت توسعه اندیشه آریا می‌باشد که تعمیر خودرو در آن انجام می‌شود بدین صورت است که دراین شرکت خودرو وارد تعمیرگاه شده و افراد معایب خود را به اپراتور مربوطه اعلام می‌کند و اپراتور نیز آنها را در کامپیوتر ثبت نموده و یک شمارة پذیرش به دارندة خودرو می‌دهد. حال اپراتور براساس معایب درج شده خود را به یکی از سالن‌های تعمیراتی می‌فرستد تا تعمیرات در آن سالن روی خودرو انجام شود. حین تعمیرات روی خودرو، تعمیرکار قطعات و لوازم یدکی مورد نیاز جهت تعمیر را از انبار درخواست نموده ودریافت می‌نماید. بعد از اتمام تعمیرات خودرو به قسمت حسابداری فرستاده می‌شود و در آنجا با محاسبة قیمت تعمیرات انجام شده روی خودرو فاکتور صادر شده و در آنجا با محاسبة قیمت تعمیرات انجام شده روی خودرو فاکتور صادر شده و مبلغ مورد نظر از مشتری دریافت می‌گردد و بعد از دریافت مبلغ، برگه خروج خودرو از تعمیرگاه صادر می‌شود.

که ما در این شرکت بیشتر کارمان ساخت جداول به کمک ACCESS و ایجاد بانک اطلاعاتی برای ثبت اطلاعات موجود در شرکت می‌باشد.


مفهوم بانک اطلاعاتی
تعریف بانک اطلاعاتی

از بانک اطلاعاتی تعاریف ارائه شده است که تعریف زیر را از همه جامع ترین به نظر می‌رسد: بانک اطلاعاتی مجموعه‌ای سازمان یافته از اطلاعات و داده های مرتبط به هم است. داده عبارتند از حقایق و ارقام یک موضوع خاص و اطلاعات عبارتند از نتایجی که از ترکیب داده‌ها حاصل می‌گردند.موسسات و سازمان‌ها معمولاً سیستم های اطلاعاتی، خود را به دو صورت تشکیل داده از آن‌ها استفاده می‌کنند.

استفاده از سیستم های اطلاعاتی ساده: در این روش داده‌های در فایل های جداگانه قررا می‌گیرند و برای استفاده از داده‌های موجود در آن فایل، سیستم‌های جداگانه طراحی می‌شوند. به این نوع سیستم‌های اطلاعاتی، سیستم پردازش فایل‌ها می‌گویند.

استفاده از بانک های اطلاعاتی: در این روش موجود، به صورت مجتمع یا بانک مورد استفاده قرار می‌گیرند. در چنین سیستمی کاربر می‌تواند بدون سردگمی وبا صرف وقتی اندک، اطلاعات مورد نیاز خود را از داده‌های موجود در مجتمع اخذ کند. امروزه اکثر موسسات و سازمان‌ها سعی می‌کنند از این سیستم اطلاعاتی استفاده کنند.

برای پی بردن به تفاوت دو روش ذکر شده به مثال زیر دقت شود.

مثال: موسسه‌ای داده‌های مربوط به حقوق کارمندان، بیمه،‌ تنبیه و تشویق را در چهار فایل جداگانه قرار داده برای اخذ خروجی های مورد نیاز، سیستم های جداگانه برای آن‌ها نوشته است. کار سیستم حقوق،‌ محاسبه دستمزد کارکنان با استفاده از داده‌های موجود در فایل‌ حقوق، کار سیستم بیمه پردازش داده‌های موجود در فایل بیمه و کار سیستم های تنبیه و تشویق، پردازش داده‌های موجود در فایل های تنبیه و شویق می‌باشد. هر یک از این سیستم‌ها می‌توانند خروجی مناسبی را تولید کنند. اما اگر بخواهیم اطلاعات جدیدی مانند آنچه که در زیر آمده است اخذ کنیم، با مشکل مواجه خواهیم شد.

کارمندانی که دارای حقوق مشخص بوده به تعداد دفعات مشخصی تنبیه یا تشویق شده‌اند.
کارمندانی که در تاریخ معینی استخدام شده مبلغ خاصی برای بیمه پرداخت کرده‌اند.
کارمندانی که تعداد دفعات تنبیه آن‌ها بیشتر از تعداد دفعات تشویق باشد و برعکس.

در همه موارد بالا و مواردی مشابه مجبوریم از داده‌های موجود در دو یا چند فایل استفاده کنیم که کار ساده ای نیست، زیرا ممکن است داده‌های موجود در فایل ها دارای فرمت یکسانی نباشند. در حالی که اگر این موسسه سیستم اطلاهاتی خود را به صورت بانک اطلاعاتی تشکیل دهد با چنین مشکلی مواجه نخواهد شد.

در سیستم جدید تمامی داده‌های موجود در فایل های طراحی شده در روش اول، در یک 40فایل بزرگ‌تر به نام بانک اطلاعاتی قرار گرفته ‌اند که در نتیجه پردازش داده‌ها و اخذ گزارش های جدید آسان‌تر خواهد بود.


مزایای استفاده از بانک اطلاعاتی

مزایای استفاده از سیستم بانک اطلاعاتی به جای سیستم پردازش فایل ها را به صورت زیر می‌توان برشمرد:

جلوگیری از اتلاف حافظه در ذخیره کردن داده‌ها.
ایجاد اطمینان نسبت به گزارش‌های بدست آمده.
اخذ گزارش‌های جدید ساده است.
سرعت پردازش داده‌ها بالا است.
داده‌ها از سیستم‌های کاربردی مستقل هستند.
تمرکز در مدیریت داده‌ها به نحود خوبی امکان پذیر است.

معایب استفاده از سیستم بانک اطلاعاتی

بانک اطلاعاتی با همه مزایایش، معایبی نیز دارد که این معایب در مقابل مزایای فوق ناچیزند. از جمله:

چون طراحی بانک‌های اطلاعاتی ساده نیست. متخصصان ماهری جهت ایجاد لازم است.

2. به دلیل متمرکز بودن سیستم اطلاعاتی، امکان آسیب پذیری سیستم زیاد است. یعنی اگر یک قسمت از سیستم از کار بیفتد ممکن است کار بقیه سیستم‌ها مختل شود.


اجزای تشکیل دهنده بانک اطلاعاتی

کاربران
سیستم بانک‌های اطلاعاتی
داده‌ها موجود در بانک های اطلاعاتی

کاربران،‌ کسانی هستند که به نحوی با بانک های اطلاعاتی سر و کار دارند. بر اساس نوع کاری که کاربران با بانک اطلاعاتی دارند می‌توان آن‌ها را به سه دسته تقسیم کرد:

مدیر یا مسئول بانک اطلاعاتی
برنامه‌نویسان کابردی یا طراح بانک های اطلاعاتی
کاربران نهایی







کاربران نهایی کسانی هستند که حق هیچ گونه تغییر و تبدیل را در بانک اطلاعاتی ندارند بلکه فقط از امکانات آن می‌توانند استفاده کنند. طراحان بانک اطلاعاتی کسانی هستند که بانک اطلاعاتی را ایجاد نموده‌اند.

مسئول بانک اطلاعاتی کسی است که حق هر گونه تبدیل وتغییر را در بانک اطلاعاتی دارد. به عنوان مثال اضافه کردن داده‌های جدید و حذف یا اصلاح داده‌ها به عهده مسئول بانک اطلاعاتی است. سیسم بانک اطلاعاتی مجموعه‌ای از برنامه هایی است که نیازهای کاربران را برآورده می‌کند.
انواع بانک اطلاعاتی

برای سازمان داده ها بین آنها راه های گوناگونی وجود دارد. سه الگوی اصلی، تشکیل سه نوع بانک اطلاعاتی را می‌دهند.
بانک اطلاعاتی هرمی
در این الگو، اطلاعات به صورت درختی در اختیار کاربران قررا می‌گیرند. داده‌ها در بخش‌هایی به نام قطعه ذخیره می‌شوند. قطعه بالای ریشه نام دارد. ریشه به صورت رابطه پدر و فرزندی زیرین وصل می شود. قطعه پدر می‌تواند چندین فرزند داشته باشد، ولی هر فرزند فقط یک پدر دارد.
بانک اطلاعاتی شبکه ای
این شکل، حالت تغییر یافته الگوی هرمی است. این دو الگو به آسانی به یکدیگر قابل تبدیل هستند. در الگوی هرمی می‌توان یک عامل رابه چند پیوند داد، ولی در الگوی شبکه‌ای می‌تواند چندین عامل را به چندین عامل پیوند دارد.
بانک اطلاعاتی رابطه‌ای
همان طور که می‌دانید بانک اطلاعاتی مجموعه‌ای از اطلاعات مربط به هم است که برای هدف خاصی به کار گرفته می شود، مثل نگهداری سیستم کتابخانه و موجودی کالای انبار. دقت داشته باشید که بین واژه‌های «داده» و «اطلاعات» تفاوت است. داده‌ها با هم ترکیب می شوند و اطلاعات را به وجود می‌آورند. وقتی از سیستم مدیریت بانک اطلاعاتی کامپیوتر، مثل اکسس استفاده می‌کنید، از بانک اطلاعاتی رابطه‌ای بهره می‌برید. در بانک اطلاعاتی رابطه‌ای، اطلاعات به دسته‌های مختلفی از داده‌ها مرتبط به هم تقسیم می شوند که هر کدام در جدول جداگانه در فایل ذخیرده می‌شوند. جدول‌ها، اشیای مهمی در قلب بانک اطلاعاتی رابطه‌ای هستند. اطلاعات در این ذخیره و بازیابی می‌شوند.
وقتی داده‌ها در جدول های گوناگونی ذخیره میشوند، می‌توانید آن ها را به راحتی تغییر دهید. داده‌هایی را اضافه، حذف یا مشاهده کنید، داده‌هایی را جست و جو نمایید و آن‌ها را به صورت خاصی چاپ کنید.
پنجره اکسس
به هر طریقی که اکسس را راه‌اندازی کنید، اجزای تشکیل دهنده این پنجره عبارت انداز:
1. دکمه بستن همانند هر پنجره ویندوز برای بستن پنجره مورد استفاده قرار می‌‌گیرد.
2. دکمه کمینه این دکمه اندازه پنجره را به حداقل اندازه ممکن تبدیل می‌نماید.
3. دکمه بیشینه این دکمه اندازه پنجره را به بزرگترن اندازه ممکن تغییر می‌دهد.
4. نوار عنوان نام Microsoft Access و دکمه‌ها بستن، کمینه و پیشینه در این نوار قرار می‌گیرد
5. نوار منو حاوی منوهایی است که هر کدام گزینه‌های مختلفی دارند و درجای مناسبی به شرح آن‌ها خواهیم پرداخت.
6. نوار ابزار حاوی ابزارهایی است که برای کارکردن با بانک اطلاعاتی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
طراحی بانک اطلاعاتی
اطلاعات در سیستم بانک اطلاعاتی رابطه‌ای بین چند جدول توزیع می شود تا ذخیره سازی و بازیابی اطلاعات بهینه شود. جدول‌ها به فیلدهای مشترکی ارتباط داده می شوند. به طوری که اطلاعات می‌توانند به شیوه‌های موثری استخراج و نمایش داده شوند. اگر بانک اطلاعاتی خوب طراحی شده باشد می‌تواند ابزار مهمی برای مدیریت بر اطلاعات شخصی یا تجاری باشد، ولی اگر طراحی آن به خوبی انجام نشود، ارزشی نخواهد داشت. هر چه وقت بیشتری در طراحی و تحلیل داده‌ها صورت گیرد،‌ نتیجه بهتری به دست می‌آید. وقتی طراحی کامل و مرور شد، به راحتی می‌توان بانک اطلاعاتی را ایجاد کرد.
فرایند طراحی، با تحلیل کارهایی شروع می شود که برای بانک اطلاعاتی مورد نیاز است. اول باید مشخص کنید که سیستم چه کاری را باید انجام دهد. با کاربران مصاحبه کنید تا به خواسته‌های آن‌ها پی ببرید. توجه داشته باشید که فرآیند طراحی یک فرایند تکراری است. وقتی کاربران می‌خواهند از سیستم جدید استفاده کنند، راجع به ویژگی‌های آن فکر می‌کنند، مثل فرم ورود داده‌ها،‌ تقاضای ویژه،‌و فیلدهای محاسباتی.
از طرفی دیگر، طراحی باید جایی خاتمه یابد و توسعه بانک اطلاعاتی شروع شود. در این صورت خواسته‌های دیگر سیستم را می‌توانید در نسخ بعدی سیستم منظور کنید. فرایند طراحی بانک اطلاعاتی را می‌توان در هشت مرحله انجام داد که هر مرحله هدف خاصی را دنبال می‌کند:
1. تعیین کنید که کاربران چه انتظاری از بانک اطلاعاتی دارند و چه داده‌هایی باید در خروجی ظاهر شوند.
2. توزیع داده‌ها را برنامه ریزی کنید (چه داده‌هایی در چه جدول‌هایی قرار می‌گیرند).
3. فیلدهای هر رکورد را در هر جدول مشخص کنید.
4. برای هر جدول یک فیلد منحصر به فرد را تعیین کنید تا تضمین شود که هیچ دو رکوردی یکسان نیستند.
5. تعیین کنید که جدولها چگونه با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند.
6. طراحی را با کاربران مرور کنید.
7. جدول ‌ها را ایجاد کرده داده‌ها را وارد کنید.
8. کارایی بانک اطلاعاتی را تحلیل و بهینه سازی کنید.
ایجاد و تغییر در جدول
در بانک اطلاعاتی رابطه‌ای، جدول ها نقش مهمی دارند. جدول برای دسته بندی اطلاعات به کار می‌رود، به طوری که اطلاعات مرتبط در یک جدول قرار می‌گیرند. در این فصل می‌خواهیم شیوه ایجاد ساختار جدول و انجام تغییرات در ان بررسی کنیم. بهترین روش برای نیل به این اهداف ارائه یک مثال عینی باشد.

گزارش کارآموزی در پالایشگاه شرکت نفت شیراز در 80 صفحه ورد قابل ویرایش

پیشگفتار
اینجانب ..................... پروژه کارآموزی خود را در ،پالایشگاه شرکت نفت شیراز گذرانده ام .
این پروژه شامل گزارش ها ، و تجربیاتی است که در پالایشگاه شرکت نفت شیراز به مدت 240 ساعت کارآموزی ، ثبت شده است و مقایسه اطلاعات و تئوری های مختلف صورت گرفته است. ودر پایان از زحمات مسئولین پالایشگاه شرکت نفت شیراز کمال تشکر رادارم .


مقدمه
یکی از اهداف اساسی و بسیار مهم سیاستگذاران ایجاد ارتباط منطقی و هماهنگ صنعت و محیط کار با دانشگاه و دانشجو می با شد که هم در شکوفائی ورشد صنایع موثر بوده و هم دانشجویان را از یادگیری دروس تئوری محظ رهایی داده و علم آنها را کاربردی تر کرده و باعث می شود آن را در عرصه عمل ، آزموده و به مشکلات و نا بسامانیهای علمی و عملی محیط کار آشنا شده و سرمایه وقت خویش را در جهت رفع آنها مصرف نمایند ، که برای جامعه در حال توسعه ما از ضروریات می با شد .
با این مقدمه شاید اهمیت و جایگاه درس دو واحدی کارآموزی برای ما روشنتر شده و با نگاهی دیگر به آن بپردازیم .



میزان رضایت دانشجو از این دوره
این دوره بسیار مفید و برای دانشجوحاعز اهمیت می باشد وهدف آشنایی با محیط کارگاهی ، کسب تجربه ، ایجاد و درک روابط بین مفاهیم و اندوخته های تئوری با روشها و کاربردهای عملی و اجرایی ، ایجاد ارتباط با محیط کار و تعیین میزان کاربرد تئوری در عمل بوده است.



شریح کلی از نحوة کار، وظایف و مسئولیت‌های کارآموزی در محل کارآموزی و ارائه لیستی از عناوین کارهای انجام شده توسط دانشجو:
وظایف انجام شده در شرکت کامپیوتری تراشه افزار پارسه به شرح زیر می باشد.

1- آشنایی با سخت افزارو لوازم جانبی
2- اسمبل کردن کامپیوتر
3- آشنایی با شبکه کامپیوتری
4- آشنایی با فنآوری اطلاعات


فصل اول : آشنایی با سخت افزارو لوازم جانبی
سخت افزار شامل کلیه قطعات کامپیوتر می باشد از قبیل:
1- مادر بورد 2- CPU 3- کیس و پاور 4- فلاپی دیسک 5- هارد دیسک 6- سی دی رام 7- کارت صدا 8- کارت فکس مودم 9- کارت گرافیک 10- کی بورد 11- مانیتور 12- ماوس 13- پلاتر 14- پرینتر 15- کارت شبکه 16- کارت TV 17- کارت I/O 18- قلم نوری 19- RAM 20- رسیور کارت 21- اسکنر
آشنایی با قطعات سخت افزاری
مادر بورد یا برد اصلی کامپیوتر( Main Board , Mother Board): بردی است که کلیه بردهای کامپیوتر روی آن نصب می شوند. بر روی آن محلهایی برای اتصال یا قرار گرفتن کارتهای مختلف‘ کابلهای مختلف و سی پی یو قرار دارد. ابعادی حدود 25*30 سانتی متر دارد. چند مدل رایج آن عبارتند از: GIGA، ATC 7010، Asus و ... جزء اصلی ترین بردها محسوب می گردد. نوع سی پی یو و ایرادهایش مستقیما روی نحوه کاردکرد سیستم تاثیر می گذارد و کوچکترین ایراد آن باعث عدم کارکرد کامپیوتر می گردد.

مادر بردقسمتهای روی برد به شرح زیر می باشد:
1- سوکت مخصوص CPU: که در مادر بردهای 486 و پنتیوم به صورت مربع بوده ولی در پنتیوم 2 به صورت کارتی می باشد. نوع سوراخهای سوکتهای 486 موازی بوده و در سوکتهای پنتیوم سوراخها به صورت اریب می باشد. هر دو دارای ضامنی جهت وصل کامل دارند.
2- اسلاتها( (SLOTیا شیارهای گسترشی: توانایی مادربرد را گسترش میدهند. اسلاتها به سه صورت می باشند: آیزا AISA))- پی سی آی(PCI) - ای جی پی (AGP)که به ترتیب سریعتر و جدیدتر می باشند. اسلاتها برای نصب انواع بردها یا کارتها روی مادربرد طراحی شده اند.
3- ماژولهای رم: که جهت نصب رم طراحی شده اند و انواع رم های 4 مگابایت- 16 مگابایت- 32 مگابایت- 64 مگابایت- 128 مگابایت و ... در این ماژولهای مخصوص خود نصب می شوند که دارای ضامنی نیز می باشند.
4- باطری ساعت و تاریخ: این باطری جهت نگهداری ساعت و تاریخ سیستم در مواقعی که کامپیوتر خاموش می باشد گذاشته شده است که به صورت جعبه ای و سکه ای و خازنی قابل تعویض می باشد.
5- خروجی کی بورد: این خروجی که جهت نصب به صفحه کلید طراحی شده به دو صورت معمولی و PS2 می باشد.
6- خروجی های :ONBOARD بعضی از مادربردها بردها را به صورت روی برد دارند که خروجی این بردها روی مادر برد خواهند بود. در روی مادربرد جامپرهایی جهت تنظیم ولتاژ و سرعت و نوع سی پی یو وجود دارد که حتما باید تنظیم شود چرا که در غیر اینصورت ممکن است به سی پی یو آسیب برساند. یکسری جامپرها در مادر برد دیده می شود که به کیس وصل می شود جهت نمایش وضعیت روشن و خاموش بودن LED های روی کیس و کی بورد می باشد. جعبه مادر بورد معمولا شامل یک کابل IDE جهت اتصال به هارد درایو و یک کابل روبان برای اتصال به فلاپی درایو می باشد. یک سی دی شامل درایورهای چیپ ست مادر بورد که در صورت داشتن کارت صدا و کارت گرافیک و کارت LAN به صورت ONBOARD دارای درایورهای آنها نیز خواهد بود. مادربوردها مجموعه وسیعی از کانکتورها را در پنل I/O فراهم می کنند. به عنوان مثال در مادربورد EPoX 8RDA+ ازچپ به راست داریم: کانکتور داخل رنگ آبی کمرنگ یک کانکتور ماوس PS/2 می باشد. کانکتور داخل رنگ ارغوانی یک کانکتور کی بورد PS/2 می باشد. دو کانکتور داخل رنگ سبز کانکتورهای USB 2.0 می باشند. کانکتور داخل رنگ قرمز کانکتور پورت پارالل (موازی) می باشد((LPT . دو کانکتور داخل رنگ زرد کانکتورهای پورت سریال (COM1,COM2) هستند. کانکتور داخل رنگ نارنجی کانکتور RJ45 LAN می باشد. دو کانکتور داخل رنگ سبز دو کانکتور اضافی USB 2.0 می باشند. کانکتور داخل رنگ صورتی برای میکروفن می باشد. کانکتور داخل رنگ آبی کانکتور خط ورودی کارت صدای BUILT IN و کانکتور داخل رنگ سبز کانکتور خط خروجی کارت صدای BUILT IN می باشد. اتصال وسایل از طریق کانکتور USB به خاطر راحتی در استفاده روز به روز گسترش پیدا می کند و از آنجا که وسایل به صورت گردان می توانند به همدیگر زنجیره ای وصل شوند بنابراین کانکتورهای USB تمام شدنی نیستند. اما استفاده از یک پرینتر یا سیستم BACK UP درایو نوار در پورت پارالل غیر معمول نیست یا اینکه کانکتورهای PS/2 کی بورد و ماوس جهت استفاده کی بورد و ماوس. کانکتورهای روی پنل I/O هنگامی که مادربورد نصب می شود از پشت کیس کامپیوتر برآمدگی دارند بنابراین این کانکتورها بدون باز کردن کیس کامپیوتر قابل دسترسی هستند. برای کارآیی بهتر سی دی رایتر و هارددرایو نباید روی یک IDE نصب شوند. جعبه مادربورد شامل یک کابل IDE است. بنابراین یک کابل IDE دیگر باید جداگانه خریده شود. در شکل زیر یک کابل IDE با طول 18 اینچ استاندارد با کیفیت بالا-BELKIN- دیده می شود. کانکتورهای کابل جهت نشان دادن محل اتصال هر کدام رنگهای متفاوتی را دارند. آبی برای مادربورد- سیاه برای وسیله MASTER IDE و خاکستری برای وسیله SLAVE IDE.

مادربردهای DDR:
نوع جدید مادربوردها که علاوه بر دارا بودن اسلاتهای AGP ماژولهای حافظه DDR را نیز ساپورت می کنند. مادربردهایSDRAM : نوع قدیمی مادربوردها که شامل اسلاتهای ISA می باشد. مادربردهای RAID: نوعی از مادربردها که استفاده از دو هارددرایو را به صورت parallel فراهم می کند. واحد پردازش مرکزی((CPU: کنترل کننده مرکزی کامپیوتر می باشد که به کلیه قسمتهای کامپیوتر رسیدگی می نماید و عمل پردازش را انجام میدهد. این قطعه پردازشگر اصلی کامپیوتر است و در واقع تعیین‌ کننده نوع کامپیوتر می ‌باشد. در حال حاضر CPUهای پنتیوم رایج است که انواع آن پنتیوم II، III، IIII می ‌باشند. CPUها دارای ابعادی حدود 5 * 5 cm و با ضخامتی حدود 2 mm می ‌باشند. CPU بر روی برد اصلی در جای مخصوص خود نصب می ‌شود. سرعت CPU با واحد مگاهرتز معرفی می شود. این پردازنده دارای مدار الکترونیکی گسترده و پیچیده است که به انجام دستورات برنامه های ذخیره شده می پردازد. بخشهای اصلی CPU حافظه و واحد کنترل و واحد محاسبه و منطق هستند. در بخش حافظه کار ذخیره سازی موقت دستورها و یا داده ها در داخل ثباتها یا registerها انجام می شود. واحد کنترل با ارتباط با بخشهای مختلف سی پی یو کار هدایت و کنترل آنها را بر عهده دارد. واحد محاسبه و منطق(ALU) کار انجام توابع حسابی و مقایسه ای و منطقی را بر عهده دارد. از میان انواع سی پی یوهای AMD و اینتل که بازار را در چنگ خود دارند پردازنده athlon از AMD ارزانتر و سریعتر و با کیفیت تر از پردازنده های اینتل می باشد.
CPU
ریزپردازنده یا میکرو پروسسور ریزپردازنده واحد پردازش مرکزی یا مغز رایانه می باشد. این بخش مدار الکترونیکی بسیار گسترده و پیچیده ای می باشد که دستورات برنامه های ذخیره شده را انجام می دهد. جنس این قطعه کوچک (تراشه) نیمه رسانا است. CPU شامل مدارهای فشرده می باشد و تمامی عملیات یک میکرو رایانه را کنترل می کند. تمام رایانه ها (شخصی، دستی و...) دارای ریزپردازنده می باشند. نوع ریزپردازنده در یک رایانه می تواند متفاوت باشد اما تمام آنها عملیات یکسانی انجام می دهند.

مراحل اسمبل کردن:
1- مطالعه کتابچه مادربورد:
برای اسمبل کردن باید ابتدا کتابچه مادربورد را مطالعه کنیم. با مطالعه کتابچه مادربورد قبل از شروع به اسمبل کردن PC، می توان مقدار زیادی در وقت خود صرفه جویی کرد و دردسر خود را کم کرد، حتی این مطالعه قبل از خریدن حافظه و cpu نیز می تواند بسیار مفید باشد. همه کتابچه های مادربورد، همه اطلاعاتی را که باید داشته باشند ندارند، ولی اکثر قریب به اتفاق شرکتهای معروف ( مانند Asus و Abit) مستندات تشریحی را تهیه می کنند. کتابچه ها اطلاعات مهمی را به ما میدهند، از جمله اینکه چگونه جامپرها را ست کنیم و کدام اسلاتها برای نصب انواع رم هستند. هر چند توصیه می شود که از مادربورد بدون جامپر استفاده شود، بعضی از مادربوردها ممکن است شامل تعدادی جامپر یا سوئیچهای DIP باشند. مادربوردهای مبتنی بر چیپ ست VIA KT266 دارای یک جامپر جهت تغییر بین 200 مگاهرتز و 266 مگاهرتز، front side گذر گاه هستند و مادربوردهای RAID معمولا دارای تنظیم سوئیچ های DIP هستند.
2- نصب CPU:
اگر از یک cpuی سوکت دار استفاده می شود: باید cpu را از لبه ها یش در دست بگیریم و به گوشه های ردیف پین های آن نگاه کنیم، یک یا دو تا از گوشه ها باید پینهای کمتری از بقیه داشته باشند. سپس به سوکت روی مادربورد نگاه می کنیم و گوشه هایی که مشابه با گوشه های تک cpu است را شناسایی می کنیم. سپس بازوی کوچک را بلند کرده و به نزدیک سوکت مادربورد برده و به ملایمت و آرامی، با هم خط کردن گوشه های مناسب و مقتضی، cpu را در سوکت قرار میدهیم. در هنگام داخل کردن cpu از فشار استفاده نمی کنیم. Cpu باید به درستی در جای خود بلغزد و قرار گیرد. اگر این گونه نشد، اطمینان پیدا می کنیم که بازوی آزاد سازی سوکت کاملا بلند شده باشد و گوشه های تک cpu با گوشه های مربوطه در سوکت تطابق داشته باشند. سپس بازو را به پایین فشار داده و مطمئن می شویم که آن را به جای درست خود چفت می کنیم. سپس کولر cpu را اضافه می نماییم. برخی از کولرهای cpu، نوارهای گرمایی از قبل تعبیه شده دارند که در جایی قرار دارد که در تماس با cpu است. اگر کولر از اینگونه بود، هرگونه پوشش محافظ را جدا می کنیم (معمولا نواری از پلاستیک آبی). اگر کولر نوار گرمایی متعلق به خود را نداشت، مقدار کمی از خمیر گرمایی را در وسط cpu پخش میکنیم ( خمیر گرمایی خیلی موثرتر از نوار گرمایی است، بنابراین اگر کولر نوار داشته باشد ممکن است کار بهتر این باشد که آن را جدا کنیم). کولر cpu را به سوکت همانطور که در دستورالعملهایش توضیح داده شده مرتبط می سازیم. در مکانیزم بستن کولر ممکن است به مقدار زیادی فشار احتیاج باشد، ولی از فشار دادن کولر به طور شدید به طرف پایین بر روی هسته cpu اجتناب می کنیم، فشار مستقیم زیاد می تواند هسته های Athlon را خرد کند. ممکن است بهتر این باشد از یک سری انبردستهای با سرهای برآمده سوزنی برای متصل کردن کولر استفاده کنیم. سرانجام، کابلهای تغذیه کولر را به محل سه شعبه ای نزدیک بر روی مادربورد متصل می سازیم. اگر از cpu اسلاتی استفاده می شود: اگر قبلا کارت cpu را به درون کارتریج/ کولر وارد نکرده اند این کار را انجام می دهیم. محلهای نصب کارتریج را به سوراخهای مقتضی موجود بر روی مادربورد پیوند می زنیم. کارتریج را به درون اسلات cpu وارد می کنیم و آن را با محلهای نصب محکم می سازیم. کابلهای تغذیه کولر را به محل سه شعبه ای نزدیک بر روی مادربورد متصل می سازیم.
3- نصب حافظه:
مادربوردها دو یا بیشتر اسلاتهای بلند دارند که معمولا نزدیک cpu هستند که مشابه پین های اتصالی طلایی بر روی حافظه های DIMM می باشند. باید توجه کرد که نمی توان انواع گوناگون RAM را ترکیب و تطبیق ساخت. نباید DIMM های PC133 و PC100 را با هم به کار برد و نباید حافظه ECC و non-ECC را با هم ترکیب ساخت. باید از کتابچه مادربورد کمک گرفت تا انواع حافظه هایی که مادربورد پشتیبانی می کند را مشخص ساخت. اما به هر حال غالبا می توان DIMM های حافظه ها با سایزهای مختلف را با هم ترکیب ساخت. به عنوان مثال، اگر یک DIMM 128MB PC133 NON-ECC و یک DIMM 256MB PC133 NON-ECC داشته باشیم احتمالا می توانیم آن دو را با هم به کار گیریم. از کتابچه مادربورد استفاده می کنیم تا ببینیم چگونه DIMM های سایزهای مختلف را مرتب و بچینیم.
برای نصب حافظه، اطمینان پیدا می کنیم که مادربورد بر روی سطح صافی قرار دارد و هیچ چیزی زیر آن قرار ندارد. هر سوکت DIMM یک قلاب ( گیره قفلی) در هر انتهای آن خواهد داشت تا اتصال حافظه را وقتی درون آن قرار دارد مستحکم کند. به گیره های قفلی ضربه سبک و ناگهانی وارد می سازیم تا باز شوند. DIMM ها را یکی یکی وارد می سازیم. شکافهای بر روی لبه DIMMها را با برآمدگی در سوکت DIMM مرتب می سازیم. فشار مساوی بر کل محل وارد می سازیم تا با صدای تیک شدیدی به جای خود بیفتد. هنگامیکه DIMM را به داخل سوکت فشار می دهیم گیره های قفلی باید بسته شوند. قبل از اقدام بیشتر، اطمینان پیدا می کنیم که DIMM کاملا به جای خود وارد شده است و قفل ها بسته هستند.
4- محکم کردن مادربورد در داخل کیس:
کاور کیس را بر داشته، در داخل آن باید یک بسته سخت افزار باشد، شامل پیچ های عریض، پیچ های باریک، برجستگی هایی از جنس برنج، واشرهای نایلونی قرمز رنگ و ضمائم دیگر. قبل از آنکه مادربورد را نصب کنیم، ابتدا باید کیس را با برداشتن هر گونه چیز قابل جابجایی که ورود را مشکل می سازد آماده سازیم. اگر از یک tower case استفاده می شود، آن را به کنار می خوابانیم. نگاهی به صفحه فلزی بزرگ در زیر آن می اندازیم. سوراخهایی متعددی خواهد داشت، تعدادی از آنها برای آن است که ما با برجستگیهایی برای پشتیبانی کردن مادربورد خود آنها را پرسازیم. اگر مادربورد خود را از نزدیکی چک کنیم، سوراخهایی با حاشیه نقره ای خواهیم یافت. اغلب آنها با سوراخهای برجسته در داخل کیس منطبق خواهند بود به خاطر روشی که بر اساس آن کیس های ATX و بردها استاندارد شده اند. برجستگیهایی که مادربورد را در فاصله مناسبی از کیس نگه میدارند. حداقل 6 برجستگی را برای محکم کردن مادربورد خود به کار می گیریم و اطمینان پیدا می کنیم که هر برجسته برنجی که ما نصب می کنیم، با سوراخی در مادربورد انطباق دارد. نباید هر برجستگی که به طور کامل با مادربورد پوشانده می شود ( با سوراخهای آن انطباق ندارد) را نصب کرد، زیرا تماس غیر صحیح بین مادربورد و کیس می تواند باعث سوء عمل و خرابی شود. از یک جفت انبردست، برای پیچ دادن برجستگیهای هر گوشه مادربورد و حداقل دو یا بیشتر برای پشتیبانی از وسط مادربورد یکی نزدیک اسلات AGP قهوه ای و دیگری در جهت مخالف، استفاده می کنیم. اگر خواستیم می توانیم از تعداد بیشتری استفاده کنیم. سپس منطقه برجسته روی مادربورد را آماده می کنیم که پشت کیس می باشد که به سریال mobo، موازی، ps2، USB و پورتهای دیگر مربوط می شود. برخی از کیس ها صفحات پانچ شده ای دارند که قسمتی یا همه سوراخهای برجسته را می پوشانند، پانچ آنها را جدا کرده و آنها را دور می ریزیم. برخی از کیس ها یک صفحه برجسته جداگانه دارند که باید آنرا به محکمی به درون محل قبل از وارد کردن مادربورد اضافه کنیم. برجستگی کانکتور پشتی باید با سوراخهای داخل صفحه برجسته ATX فیت شوند. مادربورد را به درون کیس وارد می کنیم. مطمئن می شویم که هیچ چیز زیر آن نیفتاده یا نلغزیده است. از لبه هایش آنرا نگه میداریم. باید مواظب باشیم که آنرا به کمک کولر cpu یا اجزاء برد نگیریم. اگر مواظب نباشیم ممکن است چیزی را بشکنیم. هماهنگ سازی برجستگیها احتیاج به مهارت کمی دارد ولی باید با صبر و حوصله کار کنیم و به چیزی فشار وارد نکنیم. وقتی که مادربورد در جای خود است یک پیچ را ( عریض یا باریک، هر کدام را که برجستگی ها لازم دارند) برای هر برجستگی همراه با یک واشر نایلونی به کار می بریم. هر پیچی را با یک یا دو دور چرخش می بندیم، اما هیچ کدام را محکم نمی کنیم تا وقتی که همگی آنها را ببندیم. وقتی همه پیچها را نصب کردیم از اول همه پیچها را محکم می کنیم. سپس دسته کابل بزرگتر پاور را از تغذیه پاور به سوکت بزرگ پاور روی مادربورد متصل می کنیم. کانکتورهای پاور مادربورد ATX یک قالب 20 پینی است. مادربوردهای پنتیوم 4 دارای سوکت پاور دیگر و کوچکتری نیز هستند، به جهت اینکه پاورهای ATX جدید دارای یک کانکتور برای این مورد هستند. اکنون یک بسته کوچک سیم پیدا می کنیم که از جلوی کیس بیرون زده و دارای کانکتورهای کوچکی است که دارای برچسبهایی مثل “Power SW,” و “Power LED” و “hd led,” و “Speaker,” و احتمالا چیزهای دیگری می باشد. بیشتر مادربوردها دارای قالبهای کوچک پین مخصوص این کابلها می باشند. کتابچه مادربورد دارای دیاگرامی است که نشان می دهد که هر کدام از اینها به کدام یکی تعلق دارد.

پروژه مالی شرکت ماشین سازی و سیم و کابل سازی حسام در 160 صفحه ورد قابل ویرایش

مقدمه :

اکنون بیش از نود سال تاسیس کارخانه برق شهری در ایران می‌گذرد و حدوداً سی سال تحت این مدت موسسات تولید و توزیع برق کلاً در دست بخش خصوصی بوده نه تنها صاحبان و مدیران آنها در گذشته‌اند بلکه متأسفانه دفاتر و اسناد مرتب و مدونی در دست نیست و در بیشتر موارد حتی یک نکته روشن کنندة مطلب هم دشوار بدست می‌آید.




1-1- تاریخچه

اگر کسی بخواهد که تاریخ علم الکتریسیته را تا قرن ششم قبل از میلاد بکشا ند. بر او خرده نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان گرفت زیرا در آن عصر کهربا و مغناطیس و برخی از خاصیتهای این دو ماده شنا‌خته شده بود و این سخن از طا لس ملطی[1] روایت شده است که گفته بود «مغناطیس در خود روحی دارد، چه آهن را به جنبش در می آورد[2].»

اما در واقع الکتریسیته از تاریخ 1785 میلادی که کولن[3] قانون اصلی الکتریسیته ساکن را یافت و شباهت بسیار نزدیک آن را با قانون جاذبة عمومی نشان داد[4] آغاز می‌شود.

از این زمان تا سال 1871 که گرم ماشین برقی خود را اختراع کرد 86 سال طول کشید. انرژی، استعداد یک سیستم برای انجام دادن کار خارجی است[5]. تأثیر گذاری هر عامل بر محیط اطرا فش به همین استعداد بستگی دارد. در میان تأثیر گذاران بر محیط، انسان از این امتیاز شگرف بر خوردار است. که می‌تواند با به کار بردن تمهیداتی، حاملهای انرژی را به خد مت خود در آورد و از استعداد کارزایی آنها در راههای مطلوب خودش سود ببرد.

انسان این مهم را به اختراع دستگاههای لازم تحقق بخشیده است. این دستگاهها واسطه‌ای هستند که گونه خاصی از انرژی را به گونه‌ دیگر تبدیل می‌کند به نحوی که از نظر کاربرد قابل استفاده و مطلوب باشد.

ماشینهای ساده مانند اهرم، چرخ، اره، چکش و سطح شیب دار از دیرباز توسط بشر شناخته شده بودند و کار آنها اساساً تغییر شکل انرژی مکانیکی حاصل از نیروی عضلانی بود. با گذ شت زمان و متنوع شدن نیاز بشر به انرژی انواع دیگری از ماشینها که تبدیلات پیچیده تری را انجام می‌دادند اختراع شد.

ماشینهای تازه، علاوه بر آنکه استفاده از انرژی عضلانی انسان را متنوعتر و کار آمد‌تر ساختند، توانستند منابع دیگری در بیرون از وجود انسان را نیز مهار کنند و به خدمت او در آورند.

ماشینهای بافندگی دستی، آسیابهای بادی و آبی و کشتیهای بادبانی را می توان از این زمره محسوب داشت.

دستیابی بدین گونه منابع انرژی، گام بزرگی در راه فراتر رفتن انسان از محدودة امکانات بدنی وی بشمار می‌رفت. ولی چون سیستمهای بکار رفته، نسبت به انرژی قابل استحصال از آنها بسیار حجیم بودند، ماشینها هم می‌بایست به همان نسبت حجیم و بزرگ باشند و همین امر محدودیتهای بسیاری را بر کم و کیف و کارائی ماشینها تحمل می کرد.

بنابراین، توجه دانشمندان به ساخت ماشینهایی که بتوانند منابع انرژی متراکم را به کار گیرند معطوف شد. اختراع ماشین بخار در سال 1764 میلادی توسط جیمز وات[6]، منشأ تحولی سریع و شدید در صنعت گردید. وجه تمایز این ماشین جدید با ماشینهای قبلی در این بود که با حجم بسیار مختصری می‌توانست انرژی متراکم در سوخت را به انرژی از نوع دلخواه (مکانیکی) تبدیل کند.

استفاده از ماشین بخار در وسائط نقلیه و کارخانه‌ها به سرعت پیشرفت نمود. در کارخانه ها، با سود جستن از یک محور انتقال انرژی و با کمک تعدادی چرخ فلکه و تسمه، انرژی مکانیکی را از ماشین بخار در یا فت و بین دستگاههای مصرف کننده توزیع می کردند و با این روش توانستند انرژی حاصل از ناشین بخار را مهار سازند.

ماشین بخار تا 140 سال پس از اختراع آن، یکه تاز میدان بود و در عین حال، تلاش در راه دستیابی به ماشینهای کار آمد‌تر ادامه داشت.مثلاً :

- در سال 1876 نیکولاس آگرست اوتو[7] ماشین چهار زمانة خود را که با گاز کار می‌کرد اختراع نمود .

- در سال 1892 رودلف دیزل[8] موتور اختراعی خود را به ثبت رسانید .

- از اواخر قرن نوزدهم توربینهای بخاری و آبی باری تهیة انرژی مکانیکی از انرژیهای حرارتی و پتانسیل وارد بازار شدند.

1-2- پیدایش صنعت برق در جهان

در میان همة وسایلی که برای تهیه و تبدیل انرژی ابداع شد، برندة نهائی را باید ماشینهای تولید مصرف کنندة انرژی برقی دانست. قوانین اساسی الکتریسیته را کولن در سال 1785 عرضه کرد در سال 1800 ولتا[9] پیل الکتریکی را اختراع نمود و بالاخره در سال 1871 با اختراع ماشین گرام راه برای تبدیل کلان انرژی مکانیکی به الکتریکی و بالعکس باز گردید.

انرژی الکتریکی را باید ارزشمند ترین و مرغوبترین نوع انرژی دانست زیرا:

- اولاً: به آسانی قابل انتقال از جائی به جای دیگر است. با پیشرفتهایی که امروزه حاصل شده است، هیچ نوع محدودیتی برای انتقال این نوع انرژی متصور نمی‌باشد. در صورتی که انرژیهای دیگر از این نظر با محدودیتهای بسیاری رو به رو هستند .

ثانیاً : قابل تبدیل به هر نوع انرژی دیگر می‌باشد.

ثا لثاً: پاکیزه‌ترین نوع انرژی است و هیچ نوع آلودگی زیست محیطی ندارد.

به دلایلی که گفتیم، انرژی الکتریکی امروزه مطلوبترین نوع انرژی محسوب می‌شود.

هر چند با اختراع پیل در سال 1800، استفاده های علمی از انرژی الکتریکی در مواردی مانند تلگراف و تلفن آغاز شد. اما شروع استفاده کلان از این نوع انرژی به بعد از اختراع ماشین گرام در سال 1871 مربوط می‌شود که باید آنرا نوع اولیه ژنراتورهای برقی امروزی محسوب داشت.

1-3- آشنایی ایرانیان با صنعت برق

آنطور که از آثار مکتوب و سفر نامه‌های باقی مانده بر می‌آید، نخستین برخوردها و آشنائی‌های قابل ذکر ایرانیان با آثار انقلاب صنعتی در اروپا به سالهای اولیه قرن 19 میلادی باز می گردد.

مثلاً در سفر نامه میرزا ابوالحسن خان (ایلچی) به روسیه[10] در گزارش رویدادهای روزهای بیست و نهم ذیحجه تا ششم محرم سال 1230 هجری قمری[11] در باب باز دید از یک کار خانه اسلحه سازی در شهر تول روسیه چنین آمده است:

… در آنجا چرخ بزرگی ساخته اند و پیش روی چرخ، چیزی به ترکیب دنگ برنج کوبی کار گذاشته‌اند. شخصی ایستاده آهن از کوره بیرون آورده را نزدیک آن دنگ می‌برد. چرخ را آب حرکت داده به دنگ می‌خورد. و دنگ در کمال سرعت بالا رفته فرود می‌آید و به آهنی که در دست آن مشخص است می‌خورد. قطع قطع می‌کند به جهت هر اسلحه که از مقولة تفنگ و طپانچه و شمشیر و قرابینه و سر نیزه خواسته باشد به قدر همان قطع می کند...

… در این کار‌خانه چرخها و اسبابها هست که خود بخودگردش می‌کند. و پای هر دستگاهی استادی نشسته، چیزی می سازد. و اصل اینها از یک کوزة آتش و خمرة آهنی آب[12] است که از بخار آن هزار بلکه دو هزار چرخ دستگاه گردش می‌کند و احتیاج به آدم ندارد و این مقوله چیزها از تقریر چندان دستگیر نمی‌شود و موقوف به دیدن است....

چنانکه از این گزارش بر می‌آید، در زمان نگارش آنها، یعنی بیش از نیم قرن پس از انقلاب صنعتی، گر چه استفاده از انرژی بخار رایج گردیده بود و در کشور روسیه تزاری نیز از آن استفاده می‌شود. اما هنوز از تولید برق برای مصارف صنعتی و تجاری آن خبری نبوده است.

در سال 1290 هجری قمری یعنی تقریبأ شصت سال پس از سفر میرزا ابوالحسن شیرازی ناصرالدین شاه، در ضمن خاطرات نخستین سفر خود در وصف تماشا خانه‌ای در مسکو می گوید :

… هر دقیقه روشنائی الکتریسته رنگارنگ از گوشه‌ها به مجلس رقص می‌اندازند[13].

توجه کنید که این خاطره مربوط به سال 1873 یعنی دو سال بعد از اختراع ماشین گرام است شانزده سال بعد، ناصر الدین شاه در روزنامه سفر سوم خود به فرنگستان[14] در توصیف یکی از عمارتهای مسکو که در آنجا به مهمانی رفته است می‌نویسد :
(در روز سه شنبه 20 شهر رمضان { 1306 هجری قمری}

… وارد عمارت دالغروکی شدیم، خیلی خوب عمارتی است. دو سفر سابق هم که آمده بودیم همین جا به عین همانطور است که دیده بودیم چیزی که خیلی تازگی داشت پنج، چهل چراغ در اطاق شام بود که با چراغ الکتریسیته روشن بودند و کاسه‌های چهره رنگ[15] داشتند. به قدری قشنگ بود که مثل چراغ پریان یا چراغ بهشتی به نظر می‌آمد و تمام تالار را مثل روز روشن کرده بود در صورتیکه چشم هم نمی‌زد…)

ناصر الدین شاه به تاریخ چهارشنبه پنجم شوال 1306 هجری قمری دربارة یک کارخانه ریسندگی و بافندگی نزد یک ورشو چنین می‌نگارد :

… کارخانه‌های بزرگ و کوچک متعدد خیلی بود. زن و مرد و دختر زیادی در این کارخانه کار می‌کردند. چرخهای زیاد، دیگهای بزرگ داشت …

… یک کارخانه بزرگ رفتیم که ته کارخانه هیچ پیدا نبود و به قدری جمعیت توی کارخانه بود،‌ مثل مورچه‌، از صدای چرخ بخار و این همه جمعیت آدم کر می‌شد اما چرخها دستی یا پایی نیست، با بخار چرخ را حرکت می‌دهند.

وی همچنین به تاریخ یکشنبه نهم شوال 1306 در توصیف شهر برلین می‌نویسد :

… یک سیر دیگر برلن وضع سیمهای تلگراف است[16] که تعجب دارد. یک سیم، دو سیم و ده سیم نیست. در بلندیهای عمارتهای مرتفع میله‌های کلفت آهنی نصب کرده و به آنها عرض چند مرتبه میل و مقره گذاشته، به طرف سیمها کشیده‌اند مثل تار عنکبوت که اگر آدم بخواهد بشمارد چشم خیره می‌شود و ممکن نیست.

و چهارشنبه دوازدهم شوال 1306 دربارة بازدید از یک کارخانه ساخت لوازم برقی چنین شرح می‌دهد :

(… ساعت نه بعد از ظهر قرار داده بودیم کارخانه الکتریسته …

در این کارخانه اسباب الکتریسیته از هر قبیل می‌سازند، سیمهای کلفت به جهت تلگراف زیر دریا، اسباب طلفون، پیل‌ها و چرخهای تلگراف و غیره. هزار عمله در اینجا کار می‌کند. چرخ بخار دارد و چرخهای مختلف که کار می‌کنند، حقیقت چیز تازة انطراسان[17]نداشت. غیر همان چرخ بخار و چرخها که کار می‌کردند. چیز تازه این بود که دور نمائی پا‌نو را مانند ساخته بودند و از مقوا و نقاشی مثل پردة تماشاخانه ده و دره بلندی و پستی و چیزهای دیگر ساخته بودند. روشنی الکتریسیته زیاد در کارخانه بود چشم را می‌زد. عزیز السطان هم تازه چشمش خوب شده و از این روشنی صدمه خواهد خورد …

کارخانه خیلی گرم بود و بوی قیر و بوهای دیگر می‌آمد و ما حرکت می‌کردیم و همه را می‌دیدیم در بین گردش نسیم خنکی احساس کردیم، باد می‌وزید. مثل باد بهشت که درآن گرما و تعفن آدم را زنده می‌کرد. ما تعجب کردیم که از کجا باد می‌آید، بعد ملتفت شدیم که از یک چرخی است، پره پره ساخته‌اند، با الکتریسیته حرکت می‌کند با سرعت زیاد و احداث باد می‌کند. اسبابی دارد که به حرکت انگشت چرخ می‌ایستد. یک مرتبه از تعفن و گرما جهنم می‌شود باز انگشت می‌گذارند به حرکت می‌آید. بهشت می‌شود. خیلی مغتنم دانستم و آنجا ایستادم. خنک شدم. باد طوری بود که دامن سرداری و کلیچه را خوب حرکت می داد. گفتیم اگر ممکن است یکی از این چرخها بسازند و برای ما به تهران بفرستند. سیمن گفت می‌سازم و می‌فرستم[18] .)

یا دریاب سیرک آمستر دام چنین نقل می‌کند :

(… چراغهای گاز سیرک را یک مرتبه ضعیف کردند و از بالا به وسط سیرک روی رقاصها روشنی الکتریسیته می‌انداختند. گاهی الوان و رنگ به رنگ می‌کردند. بسیار قشنگ بود.…)

نقل از این نمونه‌های تاریخی، ضمن آنکه برای خوانندة امروزی خالی از لطف نیست، تصویری هم از وضعیت برق در آن زمان به دست می‌دهد وبرداشتهای دولتمردان دوره ایران را در برخورد با پدیده‌های کولن علم و صنعت آشکار می‌سازد.

1-4- برق در همدان و نخستین نیروگاه آبی

در ورود صنایع جدید به همدان، شادروان حاج موسی ناصر الممالک شریفی همدانی سهمی تحسین برانگیز دارد. آن مرحوم در سال 1300 چهل عدد تلفن مغناطیسی و دستگاه مرکزی مربوط به آن را در همدان نصب کرد و در دسترس عموم قرار داد.

وی پس از فراغت کار تلفن،‌ به فکر تولید برق برای همدان افتاد ابتدا یک موتور برقی به قدرت 10 اسب بخار (5/7 کیلو وات) خریداری کرد و در زیر زمین ناصریه نصب کرد. سیم کشی مربوط به این مولد از ناصریه به طرف تلگرافخانه (در خیابان بین النهرین) بود که در شب اول تعدادی در حدود 50 شعله چراغ بر روی آن روشن شد. این مولد از نوع دیزلی افقی و تک سیلندر ساخت دوتیس بود.

چند سال بعد یک دستگاه مولد بخاری 40 کیلو واتی که با سوخت هیزم کار می‌کرد خریداری شد و در محلة «توت قمی‌ها» به کار افتاد.

مرحوم ناصر الممالک در سال 1308 چند تن را برای تأسیس شرکت سهامی برق با خود همراه و موافق ساخت. در پی این موفقیت، وی به آلمان مسافرت کرد و مقدمات خرید و نصب توربینهای آبی را فراهم آورد. برای آبرسانی به توربینها با راه سازی و تراز کردن آب (گنجنامه) که به مبلغ 14500 تومان خریداری شده بود. ابتدا آب را به تپة نقاره خانه هدایت و در مخزن مناسبی انباشته می‌کردند و سپس آن را با دو لوله به توربین خانه که در پایین تپه، در دره عباس آباد قرار داشت هدایت می‌نمودند.

مشخصات تأسیسات این توربین آبی به شرح زیر بود :

- بده (دبی) آب : در حدود 12 سنگ (200 لیتر در ثانیه)،

- ابعاد مخزن 6× 8× 100 متر مکعب ،

- دریچه‌های کشویی خروجی که با دست باز و بسته می‌شوند : 2 عدد،

- دریچه سرریز مشابه کشوهای خروجی : 1 عدد،

- ارتفاع مخزن از محل توربین‌ها: 110 متر،

- قطر لولة آبرسان (یک لوله برای هر توربین): 30 سانتی‌متر،

- نوع توربین : فرنسیس ،

- قدرت هر توربین : 400 کیلو وات،

- ظرفیت اسمی هر آلترناتور: 500 کیلو ولت آمپر،

- سرعت توربین- ژنراتور: 1000 دور در ثانیه،

- نحوة اتصال مکانیکی توربین – ژنراتور: مستقیم- افقی،

- ولتاژ ژنراتور: 6300 ولت،

برق تولیدی از این مولد با خط هوایی 6300 ولتی به شهر همدات انتقال می‌یافت. البته در زمان کار این مولدها، دستگاههای مولد دیگری نیز در همدان به تامین برق شهر کمک می‌کرد.

بعد از درگذشت حاج موسی ناصر المالک شریفی، شرکت سهامی برق الوند به مدیریت آقای حاج حسین شریفی و اعضای هیئت مدیره آقایان ایزدی، منصور، یونس زاده و ممقانی تشیکل شد تا زمان تشکیل شرکت برق منطقه‌ای همدان، به کار تامین برق این شهر ادامه داد.

مولدهای 100 × 2، 100 × 3، 350 ×‌1، 620× 1 و 2250 × 1 کیلوواتی، واحدهایی بودند که در سال 1345 یعنی در هنگام تحویل و تحول از شرکت خصوصی به شرکت برق منطقه‌ای همراه با توربینهای آبی، برق همدان تأمین می‌کردند.

2-4- برق در مشهد

مظفر الدین شاه در سال 1318 هجری قمری در راه بازگشت از اروپا مولد کوچکی به قدرت 12 اسب بخار برای صحن امام رضا (ع) وارد کرد که توسط حیدر عمو اوغلی نصب شد و به بهره برداری رسید. این مولد که به قیمت ده هزار تومان گردید از نوع OTTODEUTZ بود.

درسال 1281 هجری شمسی دو موتور 25 کیلو واتی دیگر توسط حاج امیر رضوی، معروف به چراغ برقی خریداری شد و در کنار مولد اولی نصب گردید.

وضع برق در مشهد از آن پس برای مدت سی سال ثابت و راکد ماند. در سال 1315 شمسی یک مولد به قدرت 115 اسب بخار به وسیلة مادر آقاخان سوم به نام بی بی شمس الدوله برای آستان قدس خریداری کرد و در خیابان طبرسی نصب نمود ولی تا این تاریخ اقدامی برای تأمین برق شهری به عمل نیامده بود.

احساس نیاز شدید مردم به برق، عده‌ای را بر آن داشت که مشترکاً سرمایه گذاری کرده و مولدی را در خیابان چهار باغ برای تامین برق خیابانهای نادری و بازار نصب کنند. البته این برق فقط برای تامین روشنائی در شبها بود و برای ستفاده روزانه از مولد، اسیابی در جوار آن نصب کردند. در سال 1317 به توصیة نایب التولیة وقت،‌ کارخانه‌های مشهد اقدام به تشکیل شرکت عمومی برق کردند.

اقدام مجدانه و اساسی دیگر، ایجاد شرکت خسروی بود که در سال 1314 شمسی با سرمایة اولیه 24 میلیون ریال مرکب از 48000 سهم پانصد ریالی در زمینی به مساحت 5400 متر مربع تاسیس گردید. این شرکت در دی ماه 1318 در شرکت نخ ریسی و برق خسروی ادغام شد.

درسال 1319،‌ شرکت خسروی اقدام به خرید و نصب مولدی به ظرفیت 600 کیلو وات کرد و سپس همزمان با جنگ جهانی دوم سه دستگاه مولد 600 کیلو واتی کرسلی نیز خریداری و نصب نمود .

همچنین در سال 1331 یک دستگاه مولد 750 کیلو واتی دیگر نیز به کار گرفته شد.

در مرداد 1336 با توافق و تفاهم شرکت خسروی و شهرداری مشهد و کمک سازمان برنامه،‌ شرکت تازه‌ای با نام شرکت برق مشهد تاسیس گردید و این شرکت با خرید مولدهای مختلفی ظرفیت تولیدی برق مشهد را از 2300 کیلو وات به 10000 کیلو وات افزایش داد.

در آبان 1342 برق مشهد به سازمان برق ایران واگذار شد. این وضعیت تنها به مدت یک سال یعنی تا زمان تشکیل وزارت آب و برق دوام یافت و از آن پس شرکت برق منطقه‌ای خراسان عهده‌دار این مهم گردید.

1- تشویق و تسهیل کار صنایع .

2- افزایش و بهبود رفاه مصرف کنندگان .

برای تحقق بخشیدن به این دو هدف لازم بود از یک سو انرژی برق به میزان کافی، مطمئن و با نرخ مناسب در اختیار مصرف کنندگان قرار می‌گرفت و از سوی دیگر با نرخهای تشویقی و افزایش عرضه برق، موجبات رشد صنعتی فراهم می‌آمد. این امر فقط از طریق توسعه تأسیسات تولید، انتقال و توزیع به ویژه در مراکز عمده مصرف و شهرهای بزرگ و متوسط که از لحاظ صنعتی اهمیت بیشتری داشتند می‌بایست بر مبنای طرحهای جامع اقتصادی و پیش بینی مصارف آینده انجام می‌پذیرفت. به همین خاطر به بازارهای برق به سه گروه متمایز تقسیم شده و برای هر گروه برنامه ریزی جداگانه به شرح زیر انجام گرفته بود :

1- تأمین برق مراکز عمده مصرف[19]با اعتباری به میزان 14 میلیارد ریال.

2- تأمین برق 17 شهر متوسط[20] با اعتباری به میزان 5/1 میلیارد ریال .

3- تأمین برق شرهای کوچک به اعتباری به میزان 2/1 میلیارد ریال .

همچنین برای بهینه سازی روشهای بهره برداری جهت بهبود کیفیت نیروی برق و کاهش هزینه تولید و اصلاح و ترکیب نرخها که می‌توان آنها را جزء هدفهای کلی و عمومی برنامه سوم عمرانی کشور به حساب آورده، اعتباری به میزان 600 میلیون ریال در نظر گرفته شده بود .

در آخرین تجدید نظری که در اعتبارات برنامه سوم عمرانی کشور به عمل آمد هزینه سرمایه گذاری در صنعت برق به 21 میلیارد ریال افزایش یافت.

از نکات مهمی که در بنامه سوم عمرانی کشور می‌توان به آنها اشاره کرد یکی پیش بینی تأسیس «سازمان برق ایران» بود که می‌بایست مسئولیت توسعه برق کشور را به عهده می‌گرفت و دیگری تشکیل مؤسسات برق منطقه ای و ناحیه‌ای در سراسر کشور بود.