*تحقیق درباره سدهای خاکی*

از زمانهای بسیار دور بنای سدهای خاکی به منظور کنترل و ذخیره آب معمول بوده است. اما به علت امکانات محدوده و عدم شناخت قوانین مکانیک خاک و هیدرولیک، ارتفاع سدها و بندهای خاکی از یک مقدار محدودی بیشتر نمی شده است، هرچند از نظر وسعت و طول سد چنین محدودیتی وجود نداشته است. امروزه با پیشرفت علم مکانیک خاک و توسعه امکانات تکنولوژی و مطالعات دقیق تر توانسته اند سدهای خاکی را با ارتفاعات قابل ملاحظه احداث نمایند، بطوریکه در زمان حاضر از مرتفع ترین سدهای دنیا سدهای خاکی و پاره سنگی هستند. به علاوه زمین هائی را که سابقاً برای این منظور غیر مناسب تشخیص می دادند هم اکنون می توانند آنها را برای زیربنای احداث سد خاکی آماده سازند.

علی رغم این پیشرفت ها هنوز مشکل است که بتوان راه حل های ریاضی محکمی برای مسایل طراحی سدهای خاکی پیشنهاد نمود، و در نتیجه بسیاری از اجزاء سدها هنوز بر مبنای تجزیه و ذوق و ذکاوت مهندسین طرح و اجراءٍ می گردند، به عبارت دیگر طرح تیپ دقیق و کامل وجود ندارد.

به منظور تأمین یک طرح دقیق و منطقی در سدهای خاکی لازمست که وضعیت شالوده سد و مواد مشکله آن کاملاً مورد بررسی و مطالعه اولیه قرار گرفته و اجرای سد با روش های کنترل شده و دقیقاً مطابق برنامه پیشنهادی طراح انجام پذیرد.

به عنوان یک اصل، این دو نکته مسلم است که:

1- سد به عنوان یک مخزن باید غیرقابل نفوذ باشد.

2- در تمام وضعیت های ممکن (وضعیت بلافاصله پس از ساخت، ضمن ساخت، وضعیت های مخزن پر، طغیان، تخلیه سریع، بارندگی و حتی در مواقع سیلهای استثنائی چند هزار ساله) سد باید مقاوم باشد.

روش ایجاد سدهای خاکی امروزه عمدتاً "با روش تراکم مکانیکی است، هرچند روشهای دیگری مانند روش های هیدرولیکی و نیمه هیدرولیکی هم وجود دارد که از این روشها کمتر استفاده می گردد، مگر در مورد سدهای باطله که ضرورتاًِ" هیدرولیکی است.

بخش اصلی سد خاکی که توده خاکی کوبیده شده است (در حقیقت سازه سد) به نام بدنه سد نامیده می شود، و زمینی که سد بر روی آن قرار گرفته تا آن حد که تحت تأثیر فشار حاصل از سد و نفوذ پذیری آب سد می باشد به نام شالوده (فونداسیون) است. به جز این دو بخش اصلی، اجزاء دیگری از قبیل آب بندها، زهکش ها، پوشش ها و غیره وجود دارد که اهمیت آنها به لحاظ حفاظت و ایمنی و عملکرد سد برای آن نقش حیاتی دارند.

انواع سدهای خاکی

از دیدگاه تکنیک و روش ساخت، سدهای خاکی به دوگروه هستند که تقریباً تمامی آنها در گروه غلتکی (کوبیدنی) قرار دارند و تعدادی در گروه هیدرولیکی و نیمه هیدرولیکی طبقه بندی می شوند. منظور از سدهای غلتکی اینست که ساخت سد با روش کوبیدن خاک که بوسیله غلتک است صورت می گیرد، که معمولاً در لایه های 15 تا 22 سانتیمتری در هر نوبت تراکم کوبیده می شوند. منظور از روش هیدرولیکی اینست که بنا شدن سد (جابجائی مواد و قرارگرفتن آنها در محل) با کمک آب انجام می گیرد و در ضمن جدا شدن آب از خاک، نوعی طبقه بندی طبیعی در دانه بندی خاک صورت می گیرد که برای سد مناسب می باشد، یعنی دانه های درشت تر در کناره ها و دانه های ریزتر در وسط سد قرار می گیرند.

از دیدگاه همگنی بدنه سد، نیز می توان تیپ های مختلفی را از هم تشخیص داد که عبارتند از:

*مقاله درباره چگونگی رفتار سدهای مخزنی عظیم هنگام وقوع زلزله وخسارتهای ناشی از زلزله*

بنام خدا

چکیده:

این متن به بررسی مقاومت سدهای مخزنی بزرگ هنگام وقوع زلزله می پردازد . گر چه سدهای مخزنی بسیار قدیمی هستند ولی خسارتهای وارده مربوط به سالهای اخیر می باشد ما به بررسی رفتار سدهایی با ارتفاع 15 متر هنگام وقوع زلزله می پردازیم ، حقیقت این است که سدهایی که طبق طرح تکنولوژی جدید ساخته شده اند تنها خسارت بسیا رکمی د رژاپن دیده اند واین نشانگر این است که در برابر زلزله مقاومند روشهای جدید ابداعی برای بررسی مقاومت در برابر زلزله بسیار سودمند می باشند ( مهندسی خاک )

1- معرفی :

حدود صدهزار سدمخزنی در ژاپن وجود دارد . اکثر آنها طی زلزله های اخیر آسب دیده اند این متن رفتار سدهایی را که حداقل 15 متر ارتفاع دارند توضیح می دهد سدهایی که در سال 1872 و 438 سد مخزنی که قبل از 1868 ساخته شده اند ( در دوران ادو )

سد سانوکی که در سال 1952 ساخته شد یکی از سدهایی است که با تکنولوژی جدید ساخته شده اند در ژاپن روشهای استاندارد طراحی سدهای از سال 1953 شروع شد . سدهای مخزنی که حداقل 15 متر ارتفاع دارند از سال 1953 به بعد ساخته شدند و بعنوان سدهایی اطلاق می شوند که دارای خصوصیات جدید تکنولوژی می باشند و آنهایی که قبل از سال 1953 ساخته شده اند و احتمالا سدهای خاکی نامیده می شوند هر چند بعد از سال 1953 ودهه 70 نیز سدهایی ساخته شده اند که بالای 15 متر ارتفاع دارند همچنین به این سدها نیز در این متن سد خاکی گفته می شود .

2- رفتار سدهای مخزنی بزرگ در برابر زلزله

صدمات وارده به سدهایی که قبل از سال 1953 ساخته حداقل 15متر ارتفاع دارند در جدول شماره 1 نشان داده شده است که جدول شماره 2خسارات وارده به سدهای مدرنی که بعد از سال 1953 ساخته شده اند نشان می دهد این اطلاعات در موردزلزله هایی است که در نزدیکی این سدها اتفاق افتاده است جداول نشان می دهند سدهایی که به شدت مورد آسیب قرار گرفته اند اکثر از سدهای قدیمی بوده اند هر چند بعضی از سدهای جدید نیز از این قاعده مستثنی نیستند .

زلزله اکیتاکن نانتیبو ( 1970 و شدت 65) خساراتی به سد آی نونو که در سال 1961 ساخته شده و 41 متر ارتفاع داشت وارد کرد لرزه نگاری که در نزدیکی سد برای بررسی امواج زلزله کار گذاشته شده بود نتوانست امواج واقعی زلزله را ثبت کند در واقع امواجی کوتاهتر از شدت واقعی زلزله را ثبت کرد )

از اطلاعات بدست آمده در فاصله 15 کیلومتری مرکز زلزله مشخص شد ، حداکثر شدت امواجی که به دستگاه رسیده حدود 150 گال بوده است زلزله باعث شد ترکهای بلندی به ضخامت 5تا 25 سانتیمتر وارتفاع 40 متر در بدنه سد بوجود آید . امواج زلزله نیهون کای چوبو که درسد نامیوکا در 146 کیلومتری از مرکز زلزله ثبت شده بود نشان داد که حداکثر شدت زلزله 94 گال وعکس العمل شتاب در کناره سد 223 کال بوده وهمچنین آسیب دیدگی جزئی بوده است .