آشنایی با پول الکترونیک

مقدمه :

پول در زندگی بشر از چنان اهمیتی برخوردار است که برخی آن را یکی از اختراعات بشریاد کرده اند و حتی معتقدند تمدن بشری با اختراع پول همزمان بوده است.

اقتصاد دانان تاریخ اقتصادی را با توجه به اهمیت نقش پول به سه دوره تقسیم می نمایند:

دوره اقتصاد پایاپای , دوره اقتصاد پولی و دوره اقتصاد اعتباری (کهزادی و گچلو, 1380 ). بر این اساس و با توجه به پیشرفت روز افزون فن آوری اطلاعات و ارتباطات (ICT ) و گسترش استفاده از پول الکترونیکی از اواسط دهه 1990 شاید بتوان دوره کنونی را دوره اقتصاد اینترنتی نامید . پول الکترونیک , ارزش پولی واحدهای ذخیره شده بر روی ابزار الکترونیکی است که توسط دولت یا مؤسسات خصوصی منتشر می شود.

گسترش فرایند استفاده از پول الکترونیک پیامدهای تجاری, اقتصادی, سیاسی و اجتماعی چشمگیری به همراه دارد که در ادامه به برخی پیامدهای اقتصادی مرتبط با تجارت الکترونیک پرداخته خواهد شد.

ویژگیهای پول ا لکترونیک

اگر چه در فرایند توسعه پول الکترونیکی, انواع بسیار متفاوتی از فرآورده های پول الکترونیکی با ویژگیهای مختلف عرضه شده اند, اما در طراحی همه آ؛نها سعی شده است تا حداقل, همه ویژگیهای پول بانک مرکزی لحاظ گردد. به طور کلی فرآورده های پول الکترونیکی را از نظر فنی می توان به دو دسته تقسیم کرد: پول الکترونیکی مبتنی بر کارت های هوشمند و پول الکترونیکی مبتنی بر نرم افزارهای رایانه ای (پول مبتنی بر شبکه). فرآورده های پول الکترونیکی مبتنی بر کارت های هوشمند قابلیت شارژمجدد دارند و در همه جا به عنوان ابزار پرداخت, قابل استفاده می باشند. علاوه بر این, پرداخت از طریق آنها, نیازی به کسب اجازه از یک مرجع ندارد. دو ویژگی نخست, این نوع پول ها را از کارت های تک منظوره عادی که به طور موردی یا برای خرید یک سری کالا و خدمات خاص صادر شده اند متمایز می کند و ویژگی سوم, آنها را از کارت های بدهی متمایز می نماید. به طور کلی می توان گفت که فرآورده های این نوع پول, برای تسهیل پرداخت های با ارزش کم در معاملات خرد رو در رو طراحی شده اند.

بنابراین انتظار می رود که فرآورده های پول الکترونیکی مبتنی بر کارت های هوشمند, استفاده از پول بانک مرکزی و نیز در حد کمتر, استفاده از کارت های بدهی را برای پرداخت های مستقیم کاهش دهد.همچنین به احتمال زیاد استفاده از چک, کارت های پرداخت و کارت های بدهی در پرداخت های غیر مستقیم یعنی پرداخت های بهنگام را نیز کاهش خواهد داد(Berentsen , 1998 ) . فرآورده های پول الکترونیکی مبتنی بر نرم افزار رایانه ای نیز توانایی پرداخت و دریافت از طریق شبکه های کامپیوتری , به ویژه اینترنت را دارند. این نوع از طریق کاهش هزینه های مبادلاتی ( به واسطه تسهیل نقل و انتقال پول میان انواع مختلف حساب ها, بانک ها و کشورها) و نیز سرریز های یادگیری, تقاضای سپرده های دیداری را تحت تاثیر قرار داده و آنرا کاهش خواهد داد.

سرریز های یادگیری به مهارتی مربوط می شود که افراد در طی زمان, ضمن استفاده از نرم افزار های مالی شخصی و فن آوری های ارتباطی برای مدیریت بهینه برنامه های مالی خود, کسب می نمایند ( دژ پسند, 1383 ). ماهیت بانکی پول الکترونیک, همچون چک پول مسافرتی بیانگر طلب قابل دریافت از بانک یا مؤسسه اعتباری صادر کننده آن است که پیش از پرداخت به وسیله آن, به هیچ حساب خاصی منظور نشده است.اما مهمترین انگیزه چنین بانک یا مؤسساتی برای ایجاد و صدور پول الکترونیک, استفاده از حجم پول نقد خارج از سیستم بانکی به عنوان منبع مالی بسیار ارزان قیمت, تحت فرایند تبدیل آن به پول الکترونیک و ایجاد بدهی برای خود است. محصولات پول الکترونیک که به عنوان جایگزینی پول نقد سنتی ایجاد شده اند, با ماهیتی بسیار سیال و جا به جا پذیر می توانند به راحتی نسبت اجزای پولی ( اسکناس و مسکوک و سپرده های دیداری) و همچنین سرعت گردش پول را تغییر داده و از مجرای تغییر حجم پول, سیاست پولی بانک مرکزی را تحت الشعاع قرار دهند. مهمترین ویژگی پول الکترونیکی یعنی فرا ملیتی یا بی مرز بودن آن, نقش مهمی در اثر گذاری بر سایر متغیرهای اقتصادی ایفا می کند. اگر چه این ویژگی از نظر دولت ها منشا برخی تبعات منفی نشر گسترده پول الکترونیکی تلقی می شود اما به ارتقای سطح کارآیی مبادلات بین المللی نیز کمک قابل ملاحظه ای می نماید. طبیعتا با استفاده از پول الکترونیکی, هزینه ی نقل و انتقال بین المللی وجوه, به طور قابل توجهی کاهش خواهد یافت. البته با افزایش بی سابقه کار آیی پرداخت های بین المللی ممکن است بی ثباتی نظام پوئلی جهانی افزایش یافته و به بروز کشمکش بین ناشران و استفاده کنندگان پول الکترونیکی از یک سو و بانکهای مرکزی کشورها از سوی دیگر منجر گردد ( 1996 , Tanaka ).

اشکال زدائی کارت شبکه

کارت شبکه ، یکی از مهمترین عناصر سخت افزاری در زمان پیاده سازی یک شبکه کامپیوتری است که امکان ارتباط یک کامپیوتر با محیط انتقال را فراهم می نماید . پس از نصب فیزیکی کارت شبکه ، ممکن است به دلایل متعددی امکان استفاده عملیاتی از آن وجود نداشته باشد :

وجود اشکال در سخت افزار کارت شبکه و یا کامپیوتری که کارت شبکه بر روی آن نصب شده است .

وجود اشکال در کابلی که کارت شبکه را به هاب و یا سوئیچ متصل می نماید .

هاب و یا سوئیچ دارای مشکلات مربوط به خود باشند .

اشکال زدائی یک کارت شبکه ممکن است صرفا" در حد و اندازه اعمال تغییراتی در خصوص پیکربندی آن باشد . در برخی موارد ، به منظور عیب یابی و رفع اشکال موجود ، می بایست تمامی موارد اشاره شده را بررسی نمود. در صورتی که از سیستم عامل ویندوز استفاده می گردد ، می توان لاگ سیستم را از طریق Event Viewer مشاهده نمود . در فایل فوق تمامی خطاهای زمان راه اندازی سیستم ثبت می شود . پس از بررسی لاگ سیستم ، ممکن است مشکل موجود مربوط به پیکربندی یک نرم افزار خاص باشد .

در زمان نصب کارت شبکه بر روی یک ایستگاه ، می بایست در ابتدا به مستندات ارائه شده همراه کارت شبکه مراجعه نمود تا مشخص گردد که چه مقادیری را می بایست برای IRQ و آدرس پورت I/O در نظر گرفت . در چنین مواردی لازم است که مستندات سایر دستگاه های نصب شده بر روی سیستم نیز مطالعه گردد. چراکه ممکن است اشکال موجود مربوط به conflict بین برخی تنظیمات انجام شده درخصوص سایر دستگاه های موجود بر روی سیستم باشد . ( برای رفع اشکال ، می بایست تنظیمات و پیکربندی سایر دستگاه ها را تغییر داد ) .

در صورتی که تمامی کارت های نصب شده بر روی یک سیسنم از نوع plug&play باشند ، می توان این اطمینان را داشت که یک IRQ و یا آدرس حافظه باعث بروز conflict در سیستم نشده است . در چنین مواردی به منظور عیب یابی و رفع اشکال موجود ، می بایست امکاناتی دیگر نظیر کابل ، هاب و سوئیچ را بررسی نمود .

بررسی LEDs : چراغ های مربوط به فعالیت و لینک

تمامی کارت های شبکه دارای یک و یا چندین LED به منظور نمایش وضعیت عملکرد کارت شبکه در هر لحظه می باشند . برای آگاهی از عملکرد هر یک از LED های موجود، می بایست به مستندات کارت شبکه مراجعه نمود . مثلا" برخی کارت های شبکه دارای یک LED به منظور نمایش وضعیت لینک ارتباطی می باشند . در اغلب موارد در صورتی که LED فوق روشن باشد ، اشکالی در لینک ارتباطی وجود نداشته و در مواردی که LED در وضعیت flashing باشد ، نشاندهنده وجود اشکال در لینک ارتباطی است (نظیر مشکل در کابل ارتباطی و یا کانکتورها ) .

کارت های شبکه عموما" دارای یک LED دیگر به منظور نمایش وضعیت فعالیت شبکه می باشند . مثلا" در مواردی که LED فوق در وضعیت چشمک زن ( blinking ) باشد ، نشاندهنده ارسال و یا دریافت داده توسط کارت شبکه است .با توجه به این که استانداردهای متفاوتی ممکن است در این رابطه استفاده شده باشد ، می بایست به منطور آشنائی با عملکرد هر LED به مستندات کارت شبکه مراجعه نمود .اکثر سوئیچ ها و هاب ها نیز دارای یک LED به منظور نمایش وضعیت لینک ارتباطی با دستگاه موجود در شبکه می باشند ، بنابراین در صورت بروز اشکال می توان وضعیت این LED را نیز بررسی نمود .

در صورت اطمینان از وجود اشکال در لینک ارتباطی ، می توان مراحل زیر را به منظور رفع اشکال دنبال نمود :

بررسی تمامی کانکتورها به منظور حصول اطمینان از اتصال درست آنان در سوکت مربوطه

اطمینان از تنظیم صحیح کارت شبکه و پورت سوئیچ و یا هاب برای نوع یکسانی از لینک ارتباطی . ( مثلا" یک طرف بر روی سرعت 100Mbps و سمت دیگر بر روی سرعت 10Mbps تنظیم شده باشد و یا ممکن است سوئیچ در حالت full duplex تنظیم شده باشد در حالی که این وضعیت در رابطه با کارت شبکه اعمال نشده است ) .

در صورتی که کارت شبکه ویژگی auto-negotiation را حمایت می نماید ، سعی نمائید ویژگی فوق را بر روی هاب و یا سوئیچ فعال و یا غیر فعال نمائید . در برخی موارد علیرغم این که در مستندات ارائه شده همراه سوئیچ و یا هاب اعلام می شود که آنان دارای ویژگی auto-negotiation می باشند، ولی عملا" ممکن است دارای عملکرد صحیحی در این رابطه نباشند . در چنین مواردی می بایست به صورت دستی اقدام به تنظیم و پیکربندی مناسب پورت هاب و یا سوئیچ نمود.

استفاده از پورت دیگری بر روی سوئیچ و یا هاب

استفاده از یک کابل دیگر که نسبت به صحت عملکرد آن اطمینان دارید .

نصب مجدد کارت شبکه در اسلات مربوطه

تغییر اسلاتی که کارت شبکه بر روی آن نصب شده است.

بررسی تنظیمات BIOS کامپیوتر . در این رابطه لازم است که مستندات ارائه شده همراه کامپیوتر بررسی گردد تا مشخص شود که آیا می بایست برای آداپتورهای قدیمی PCI اقدام به رزو نمودن IRQ نمود تا آنان از IRQ مشابهی استفاده ننمایند . در برخی از کامپیوترها می توان یک اسلات PCI را با استفاده از برنامه BIOS فعال و یا غیرفعال نمود . ( در صورت حمایت BIOS ) .

استفاده از یک کارت شبکه سالم تا مشخص گردد که آیا مشکل لینک ارتباطی همچنان وجود دارد .

در صورتی که پس از بررسی موارد اشاره شده همچنان مشکل وجود داشته باشد ، کارت شبکه را بر روی یک سیستم که نسبت به عملکرد صحیح آن اطمینان وجود دارد ، نصب نمائید . در صورتی که کارت شبکه وظایف خود را بر روی سیستم جدید به درستی انجام می دهد ، مشخص خواهد شد که مشکل مربوط به کارت شبکه نبوده و ممکن است سیستم دارای یک مشکل سخت افزاری و یا نرم افزاری باشد .

در صورتی که پس از بررسی موارد اشاره شده در بخش اول این مطلب ، مشکل کارت شبکه همچنان وجود داشته باشد، می توان کارت شبکه را بر روی یک سیستم که نسبت به عملکرد صحیح آن اطمینان وجود دارد ، نصب نمود . در صورتی که کارت شبکه وظایف خود را بر روی سیستم جدید به درستی انجام داد ، مشخص خواهد شد که مشکل مربوط به کارت شبکه نبوده و ممکن است سیستم دارای یک مشکل سخت افزاری و یا نرم افزاری خاص باشد .

اجرای برنامه اشکال زدائی ارائه شده به همراه کارت شبکه

تقریبا" به همراه تمامی کارت های شبکه حتی آنانی که به عنوان plug&Play ارائه می شوند ، یک فلاپی دیسک عرضه می گردد که بر روی آن درایورهای نرم افزاری و یک برنامه اشکال زدائی وجود دارد . برای اجرای برنامه های عیب یابی ارائه شده همراه کارت های شبکه ، عموما" می بایست کامپیوتر را با سیستم عامل DOS راه اندازی ( Boot ) نمود . بدین منظور برخی از کارت های شبکه به همراه یک فلاپی دیسک ارائه می گردند که Bootable نیز می باشد . زمانی که از برنامه های عیب یابی استفاده می گردد، می بایست اطمینان داشت که درایور و یا مدیر حافظه اضافه ای در حافظه مستقر نشده باشد . ( پیشگیری از conflict ) . توجه داشته باشید که منظور از DOS ، پنجره خط دستور ویندوز نمی باشد ، کامپیوتر می بایست با سیستم عامل DOS راه اندازی گردد .

تست هائی را که می توان با استفاده از برنامه های عیب یابی انجام داد به نوع برنامه ارائه شده بستگی دارد. پس از اجرای برنامه های عیب یابی با استفاده از منوی ارائه شده می توان یک و یا چندین تست را انجام داد . تست های فوق می تواند شامل بررسی وضعیت سخت افزار کارت شبکه و یا تست loopback باشد . برخی از کارت ها تست echo را نیز انجام می دهند. در چنین مواردی دو کارت شبکه از یک تولید کننده یکسان قادر به مبادله بسته های اطلاعاتی بین یکدیگر می باشند .

در صورتی که کارت شبکه تمامی تست های ارائه شده توسط برنامه عیب یابی را با موفقیت به اتمام نرساند و این اطمینان نیز وجود دارد که اسلاتی که کارت شبکه در آن نصب شده است ، مشکل خاصی ندارد ، می توان با احتمال بسیار زیاد مشکل را در ارتباط با کارت شبکه تشخیص داد و به منظور رفع اشکال ، آن را با کارت دیگر جایگزین نمود .

از روش فوق در زمان نصب یک کارت شبکه جدید نیز می توان استفاده نمود . با این که اکثر کارت های شبکه را می توان با استفاده از برنامه کمکی Add/Remove Hardware نصب نمود ، برای نصب برخی از کارت های شبکه می بایست از برنامه های نصب موجود بر روی فلاپی دیسک و یا CD همراه کارت شبکه، استفاده نمود.

Universal Serial Bus (USB)

USBیک استاندارد باس برای اتصال تجهیزات است. USB قطعه مهمی است که برای اتصال قطعات جانبی به واسطه یک سوکت اتصالی استاندارد طراحی شده است که توانایی plug and play را با ایجاد امکانی برای اتصال و قطع ارتباط بدون reboot کردن کامپیوتر گسترش می دهد. دیگر خصوصیات راحتی آن شامل تامین توان تجهیزات کم مصرف بدون نیاز به تغذیه توان خارجی و ایجاد امکان استفاده از برخی تجهیزات بدون نیاز به نصب درایورهای تجهیز مستقل است.

هدف USB کنار گذاشتن سریال های قدیمی و پورت موازی است. USB می تواند تجهیزات جانبی را مانند موس، کیبرد، PDA ها، گاماپدها و joystickها، اسکنرها، دوربین های دیجیتال و پرینترها را متصل کند. برای بسیاری تجهیزات مانند اسکنر و دوربین های دیجیتال، USB تبدیل به یک روش اتصال استاندارد شده است. USB همچینین به طور گسترده ای جهت اتصال پرینترهای non-netwoked استفاده میشود؛ USB اتصال چندین پرینتر را به یک کامپیوتر ساده می کند. USB منحصراً برای کامپیوترهای شخصی طراحی شد، اما به قطعه ای معمول در دیگر تجهیزات مانند PDAها و ویدئوگیم ها تبدیل شده است.

طراحی USB توسط USB Implementers Forum (USB-IF) ، یک موسسه استاندارد کننده با همکاری شرکت های بزرگ کامپیوتری و صنایع الکترونیک استاندارد شده است.

تاریخچه

از سال 2006، مشخصات USB با ویرایش 2.0 است. برخی شرکت های بزرگ در توسعه نرخ انتقال داده بالاتر نسبت به مختصات 1.1 پیشقدم هستند. مشخصات USB 2.0 در آوریل 2000 تدوین شد و توسط USB-IF در پایان سال 2001 استاندارد سازی شد. نسخه های پیشین قابل ذکر، 0.9، 1.0 و 1.1 هستند. تجهیزات مطابق با هریک از ویرایش های استاندارد همچنین با تمامی تجهیزات طراحی شده بر اساس مختصات پیشین قابلیت اجرا دارد.

سیستم USB یک طراحی متقارن دارد، شامل یک کنترلر هاب و تجهیزات جانبی. هاب های USB اضافی ممکن است در زنجیره گنجانده شود، که اجازه انشعاب به یک ساختار درختی را می دهد، با محدودیت 5 سطح انشعاب در هر کنترلر. حداکثر تا 127 تجهیز شامل باس ممکن است به یک کنترلر میزبان (host) تک متصل شود. کامپیوترهای مدرن همچنین دارای کنترلرهای میزبان متعددی هستند که امکان اتصال تعداد زیادی تجهیزات USB را فراهم می کند. کابل های USB نیازی به Terminate شدن ندارند.

در ترمینولوژی USB، تجهیزات مجزا به عنوان functionها شناخته می شوند، چون هر تجهیز ممکن است عملاً به عنوان میزبان چندین function باشد، مانند یک webcam با یک میکروفون همراه. Functionها توسط هاب به صورت سری به یکدیگر متصل می شوند. هاب ها تجهیزات با وظایف ویژه هستند که به عنوانfunction شناخته نمی شوند. همیشه یک هاب به عنوان هاب ریشه وجود دراد که به طور مستقیم به کنترلر میزبان متصل است. Functionها و هاب ها دارای لوله های متصل هستند (کانال های منطقی). لوله ها اتصالاتی از کنترلر میزبان به یک واحد منطقی روی تجهیز به نام endpoint هستند. ترم endpoint همچنین گاهی به کل لوله اطلاق می شود. یک function می تواند تا 32 لوله اکتیو داشته باش، 16 تا به کنترلر میزبان و 16 تا بیرون کنترلر. هر endpoint می تواند داده را تنها در یک جهت منتقل کند، به دون یا خارج تجهیز/function . بدین معنی که هر لوله تک جهت است.

هنگامی که یک تجهیز متصل می شود، ابتدا میزبان آنرا تعیین و تشخیص می دهد و درایوری را که نیاز دارد load می کند. هنگامی که یک function یا هاب به کنترلر میزبان از طریق هر هاب روی باس متصل می شود، یک آدرس 7 بیتی روی باس توسط کنترلر میزبان با آن اختصاص داده می شود. هیچ داده ای بدون دستور مستقیم از کنترلر میزبان نمی تواند توسط function انتقال یابد.

کانکتورهایی که کمیته USB مشخص کرده اند، جهت تامین تعدادی از اهداف USB و بنا به تجربیات به دست آمده طراحی شده است. به طور کلی:

کانکتورها مقاوم طراحی شده اند. بسیاری از طراحی کانکتورهای قدیمی شکننده بود، با پین ها یا دیگر تجهیزات حساس مستعد خم شدن یا شکستن حتی با اعمال نیروی معمولی. اتصالات الکتریکی در یک کانکتور الکتریکی توسط زبانه پلاستیکی مجاور و کل سیستم اتصال توسط غلاف فلزی محصور کننده محافظت می شوند. در نتیجه کانکتورهای USB به طور ایمن می توانند حمل، نصب یا جدا شوند. غلاف محافظ و قالب بدنه بدین معنی است که کانکتور می تواند ضربه ببیند، بیفتد و تصادم کند بدون آن که صدمه ببیند. نیروی قابل ملاحظه ای برای صدمه زدن به کانکتور یک USB مورد نیاز است.

اتصال اشتباه یک کانکتور USB مشکل است. کانکتورها را نمی توان در جهت عکس نصب کرد و از شکل و حس ظاهری اتصال پیداست که اتصال به طور مناسب صورت گرفته است یا خیر.

کانکتورها با قیمت ارزانی تولید می شوند.

نیروی متوسطی برای اتصال/ جدا کردن مورد نیاز است. کابل های USB و تجهیزات کوچک USB با نیروی گیرایی در محل قرار گرفتن جای می گیرند (بدون نیاز به پیچ، گیره یا نگهدارنده هایی که دیگر تجهیزات به آنها نیازمندند.

ساختار کانتور این اطمینان را ایجاد میکند که محافظ خارجی روی plug با قطعه مقابل خود در محل قرار گرفتن پیش از اتصال چهار کانکتور متصل می شوند. این محافط معمولاً به گراند سیستم متصل است و به بارهای استاتیک اجازه میدهد از این طریق تخلیه شوند (به جای قطعات الکتریکی حساس).

به علاوه، توان و اتصالات مربوطه پس از گراند سیستم ایجاد می شوند، اما پیش از اتصالات داده. کابل ها فقط دارای plug و میزبان ها فقط دارای receptacle هستند.

سلول حافظه فلش:

حافظه فلش اطلاعات را در یک آرایه از ترانزیستورها معروف به سلول ذخیره می کند که هر کدام به طور سنتی یک بیت اطلاعات را ذخیره می کنند. حافظه های فلش جدید که بعضاً با نام تجهیزات سلول چند سطحی (multi level cell) شناخته می شوند می توانند بیش از یک بیت را در هر سلول ذخیره کنند.

چنان که در شکل 1 نشان داده شده است،در فلش NOR، هر سلول شبیه به یک ترانزیستور MOSFET استاندارد است، جز این که به جای یک گیت دارای دو گیت است. یک گیت، گیت کنترل (CG) شبیه دیگر ترانیستورهای MOS است، اما دومی یک گیت شناور (FG) است که توسط یک لایه اکسید ایزوله شده است. FG بین CG و substrate است. از آنجا که FG توسط لایه اکسید عایق شده است، هر الکترون قرار گرفته روی آن در آنجا محبوس می شودو بنابراین اطلاعات ذخیره می شود. هنگامی که الکترون ها روی FG هستند میدان الکتریکی حاصل از CG که ولتاژ انتقالی (Vt) سلول را اصلاح می کند را تعدیل می کند. بنابراین هنگامی که سلول با قرار گرفتن ولتاژ مشخصی روی CG در حالت read است، جریان الکتریکی می تواندبسته به Vt روی سلول در جریان یا متوقف باشد که این پدیده با مقدار الکترون روی FG کنترل می شود.این حضور یا غیبت جریان حس و به 1ها یا 0ها تفسیر می شود که داده های ذخیره شده را بازتولید می کنند. در یک تجهیز سلول چند سطحی که بیش از یک بیت اطلاعات را در هر سلول ذخیره می کنند، به جای حضور یا غیاب جریان، مقدار آن جهت تعیین مقدار الکترون ذخیره شده روی FG حس می شود.