*مقاله در مورد کالبدشناسی و فیزیولوژی دستگاه تناسلی نریان*

بخش اول :

کالبدشناسی و فیزیولوژی دستگاه تناسلی نریان

فصل اول :

کالبدشناسی دستگاه تناسلی نریان

کالبدشناسی دستگاه تناسلی نریان را می‌توان از سه جنبه زیر مورد بررسی قرار داد:

اول: اسپرماتوژنز در بیضه‌ها،دوم: بلوغ،ذخیره و انتقال اسپرم‌ها در مجاری تناسلی و سوم: چگونگی تخلیه منی در دستگاه تناسلی ماده مادیان بوسیله آلت تناسلی.

دستگاه تناسلی دام نر از کیسه بیضه، بیضه‌ها، بند بیضه، اپیدیدیم، غدد ضمیمه جنسی و آلت تناسلی تشکیل شده که در ذیل ساختار آناتومیکی آنها مورد بررسی قرار گرفته است. ( شکل 1)

تصویر (1-1) : یک برش عمودی از آلت تناسلی نریان که در آن بیضه ، کیسة بیضه و

آلت تناسلی نریان دیده می شود .

(1-1) کیسه[1] بیضه

بیضه‌ها در خارج از بدن در ناحیه مغابنی[2] درون کیسه بیضه قرار دارند برای اینکه تولید اسپرم با موفقیت انجام شود و تحت تأثیر استرس‌های حرارتی نباشد می‌بایست دمایی بیضه کمتر از دمای بدن باشد از اینرو سیستمی توسعه یافته به نام پدیده تنظیم درجه حرارت[3] که این امر را محقق سازد. بخش درونی اسکتروم بوسیله ماهیچه‌های کرماستر[4] دارتوس[5] پوشانده شده‌است که در هوای سرد بطور خودکار تحت کنترل عصبی منقبض می‌شود و بیضه‌ها را به طرف بدن نزدیک می‌سازد، برعکس در هوای گرم منبسط شده و آنها را از بدن دور می‌سازد(6).

چند رباط کوچک بین تشکیلات مختلف داخل کیسه بیضه وجود دارد. رباط اصلی بیضه، قطب شکمی بیضه را به دم اپیدیدیوم متصل می‌کند که با رباط عقبی( دمی) اپیدیدیوم به غشای مهبلی هم می‌چسبد. این رباط‌ها از گویرناکولوم[6] مشتق شده‌اند. بالاخره در سطح داخلی کیسه اسکروتوم که لایه غشای مهبلی وجود دارد که یکی جداری که به سطح داخلی اسکروتوم چسبیده و دیگری اخشایی که به سطح خارجی بیضه چسبیده‌اند متصل می‌کند(6).

(1-2) بیضه[7]

بیضه‌های نریان در نزدیکی ناحیه معابنی در کیسه بیضه قرار گرفته‌اند. پرده دارتوس[8] دیواره بین بیضه‌ای را تشکیل می‌دهد. خود بیضه‌ها از دو لایه صفاقی پوشیده شده‌اند که این لایه‌های صفاقی هنگام پائین‌آمدن بیضه از مجرای مغابنی وشکل‌گیری یک حفره جانبی در پرده صفاق جداری تشکیل می‌شود. همراه با شکل‌گیری این حفره جانبی انشعاباتی از عضله مایل داخلی[9] شکمی نیز به آن وارد می‌گردد که بین پرده کرماستر و غشای مهبلی قرار می‌گیرد(7).

کپسول یا پرده سفید بیضه،[10] بطور عمده از بافت رشته‌ای تشکیل شده ولی الیاف عضلانی صافی هم دارد، که وظیفه آنها ناشناخته است. این پرده برروی کپسول غشای مهبلی[11] اصلی قرار دارد. رگهای خونی اصلی بیضه قبل از نفوذ در کپسول و رساندن خون به پارانشیم بیضه در سطح پرده سفید پخش شده‌اند، در حالیکه اعصاب بیضه در جدار آن قرار می‌گیرند و در داخل بیضه بافت عصبی ناچیزی یافت می‌شود. بافت بیضه از دو قسمت تشکیل شده‌است: 1 – لوله‌های منی‌ساز[12] 2- بافت بینابینی.[13]

هر لوله منی‌ساز لوله بدون انشعاب بسیار پیچیده‌ای است که انتهای آن در لوله‌های[14] جمع‌‌کننده باز می‌شود، و این مجرا نیز به نوبه خود به مجرای اپیدیدیوم مرتبط می‌شود. لوله‌های منی‌ساز با پرده قاعده‌ای[15] محدود می‌گردند و تقریباً بطور کامل با سلولهای عضله‌ای شکل قابل انقباض احاطه شده‌اند. در داخل لوله‌های اسپرم‌ساز لایه پوششی منی‌ساز خود از دو دسته سلول اصلی به نامهای سلولهای سوماتیک[16] سرتولی و سلولهای زاینده [17]تشکیل شده‌است. شکل و میزان بافت بینابینی که از سلولهای لیدیگ[18] تولیدکنندة هورمونهای استروئیدی و رگهای خونی و لنفی تشکیل شده، در حیوانات مختلف بسیار متفاوت است برای مثال بافت بینابینی زیادی در نریان‌ و خوک دیده می‌شود ولی در نشخوارکنندگان میزان این بافت نسبتاً کم است(شکل 2).

تصویر(1-2) : نمایی از بافت بیضه که ارتباط این بافت بینابینی و لوله های اسپرم ساز دیده می شود

اندازه بیضه در نریان متغیر است اما میانگین طول آن 140-80 میلیمتر و میانگین قطر آن 80-50 میلیمتر و وزن آن 225 گرم می‌باشد(6).

(1-3) اپیدیدیم

اپیدیدیم لوله پیچ‌خورده‌ای است که توط 13 تا 15 مجرای آوران[19] اسپرم تولیدشده در لوله‌های منی‌ساز را از طریق لوله‌های راست و rete testis گرفته و دریافت نموده و انقباض می‌دهند(7)و (8).

اپیدیدیم از بیرون به صورت عضو تقریباً استوانه‌ای شکل دیده می‌شود که از سه قسمت تشکیل می‌شود. سر اپیدیدیم،[20] بدنه اپیدیدیم[21] که در وسط قرار گرفته و دم اپیدیدیم[22] که در امتداد مجرای[23] وابران قرار دارد. شکل (3)

تصویر(1-3) : نمای شماتیک که وضعیت Straight tubules و rate tests را در نریان نشان می دهد

دیواره عضلانی مجرای اپیدیدیم با حرکات دودی خود، اسپرماتوزوئیدها را به جلو می‌راند. اسپرماتوزوئیدها که هنگام ورود به بیضه نارس هستند و در ضمن عبور از اپیدیدیم به ویژه د ناحیه سرابی‌ اپیدیدیم بالغ می‌گردند.دم اپیدیدیم هم مخزن اسپرماتوزوئید‌های کاملاً رسیده‌است و در حیوانی که از نظر جنسی فعال است این قسمت در اثر تجمع اسپرمهای ذخیره‌شده متورم و سفت و قابل ارتجاع می‌گردد. طول اپیدیدیم در نریان طویل‌تر از گاو نر حدود 45 متر می‌باشد(7).

(1-4)بند بیضه[24] و رگها و اعصاب بیضه

هر بیضه بوسیله بند بیضه به بدن متصل است که سرخرگ اسپرماتیک[25] درونی و سیاهرگ[26] اسپرماتیک در بخش پیشین و از مجرای وابران در بخش پسین آن قرار دارد.

خونرسانی به بیضه با شریانهای بیضه است که از آئورت خلفی در نزدیکی شریان کلیوی منشعب می‌شوند این عروق بصورت شریانهای پیچ‌در پیچ[27] از مجرای مغابنی می‌گذرند و با پرده صفاقی پوشیده شده و قسمت اصلی بند بیضه را تشکیل می‌دهند.(شکل 4)

تصویر(1-4) : نمایی از مقطع عرضی از استرماتیک کورد و عضلة کرماستر خارجی و شبکة پاپینی فرم .

خون بیضه از طریق شبکه ارتباطی وریدی[28] که آن نیز به صورت پیچ‌درپیچ می‌باشد از طریق بند بیضه خارج می‌گردد و از آنجا به ورید میانخالی پائینی می‌ریزند البته این شبکه پیچ‌درپیچ ابتدا انشعابات زیادی را دارا می‌‌باشد. ولی بتدریج که بند بیضه بالا می‌رود شاخه‌های جانبی کمتری از آن قابل تشخیص است تا اینکه فقط یکی دو ورید به مجرای مغابنی وارد می‌شوند و در نهایت بصورت یک رگ به ورید میانخالی خلفی یا ورید کلیوی می‌ریزد. شریان بیضه شبکة پیچک مانند را احاطه می‌کند و در ارتباط خیلی نزدیک با آن است بطوریکه شریان و ورید معمولاً یک پرده داخلی مشترک دارند(6)

[1] - Scrota Sac

[2] -inguinal Region

[3] - Thermoregulation Phenomenon

[4] - Cremaster

[5] - Dartus

[6] - Gubernaculum

[7] - Testis

[8] -Turnica Dartus

[9] - Internal oblique

[10] - Turnica Albaginea

[11] -Tunnica Vaginalis Propria

[12] - Semini ferous tubules

[13] - intertitial tissue

[14] - Collecting tubles

[15] -Basement membrane

[16] -Sertoli cells

[17] - Germinal

[18] - leyding cens

[19] - Effernt ducts

[20] -Caput epididymidis

[21] - Corpus epididymidis

[22] -Cauda epididymidis

[23] -Deferent Duct

[24] - Soermatic Cord

[25] - Internal Spermatic Artery

[26] -Spermatic Vein

[27] - Pampaniferus plexus

[28] - Anastomosing Plexus

*مقاله در مورد چگونه از مصرف بی رویه دارو چلو گیری کنیم؟*

چگونه از مصرف بی رویه دارو جلوگیری کنیم ؟

چکیده

دارو بعنوان یک کالای استراتژیک مشمول یارانه در کشور و یک نیاز اساسی عامه مردم از اهمیت خاصی برخوردار بوده، بطوریکه بر اساس آمار سال 1376 مبلغ 1740 میلیارد ریال مصرف سالیانه دارو و 8/15میلیارد مصرف عددی دارو در کشور گزارش شده است. (در سال 80 از مجموع 4132 میلیارد ریال فروش دارو در سطح کشور، 241 میلیارد ریال آن یارانه پرداختی توسط دولت بوده است).

به دلیل اهمیت و تاثیری که استفاده غیر منطقی و غیر اصولی از این کالا هم در اقتصاد خانوار و هم در روند درمان می تواند داشته باشد، صرفنظر از سایر عواملی که در فراهمی دارو و یا عدم وجود آن نقش و تاثیر دارند، باید به نقش مردم به عنوان اصلی ترین عامل فرهنگ مصرف دارو و همچنین نقش گروه پزشکی بعنوان تاثیر گذارترین رکن فرهنگ تجویز و مصرف دارو توجه جدی نمود.

طبق آمار ارائه شده میانگین رشد مصرف دارو در کشور چیزی حدود 5/11% می باشد. در حالیکه همین تعداد در کشورهای در حال توسعه 7% و در کل جهان 9% گزارش شده است. مسلماً بی توجهی به مصرف منطقی داروها می تواند پیامدهای نامناسبی چون نارضایتی بیمار، طولانی شدن و شدت بیماری، ایجاد عوارض جانبی خطرناک و بستری شدن در بیمارستان، کمرنگ شدن ارتباط پزشک و بیمار و نهایتاً افزایش هزینه های درمانی برای افراد و دستگاههای دولتی و مهمتر از همه ایجاد مشکل همیشگی کمبود دارو Drug Shortage)) در کل کشور را در بر داشته باشد.

بدلیل عوارض جانبی حاصل از استفاده مفرط و ناصحیح دارو و مشکلات اقتصادی ناشی از آن امروزه گرایش قوی در محدود کردن استفاده از دارو در سطح بین المللی و بویژه در کشورهای پیشرفته مطرح و برای آن برنامه ریزی شده است.

صاحبنظران و متولیان امر دارو در کشور معتقدند علت بسیاری از نابسامانیهای دارویی موجود در کشور فرهنگ فعلی تجویز و مصرف دارو است.

در گزارش 1998 سازمان جهانی تندرستی (WHO) در خصوص مصرف غیر منطقی دارو تاکید شده که این روند منجر به عدم دسترسی و توانایی خرید برای اکثریت مردم می گردد.

در خصوص مصرف بی رویه دارو یکی از علل اصلی، کمبود اطلاعاتی در هر دو قشر تجویز کننده و مصرف کننده دارو می توان ذکر کرد. رفع این معضل در گرو برنامه ریزی آموزشی و بالا بردن سطح آگاهی نسبت به امر دارو می باشد. طراحی، تدوین و اجرای صحیح این برنامه در کنار ارزیابی و پایش مداوم و ایجاد تغییرات احتمالی قطعاً منجر به تغییر الگوی مصرف خواهد شد.

بهینه کردن مصرف دارو از طریق اصلاح سیستم آموزش پزشکی و نسخه نویسی منطقی (Rational Prescribing)، راه اندازی کمیته های علمی کنترل نسخ ،آموزش مداوم و موثر کادر پزشکی، ارتقاء سطح فرهنگ عمومی و آموزش فراگیر جامعه با توجه به اصل پیشگیری مقدم و بهتر از درمان است، تقویت بیمه های خدمات درمانی، بالا بردن کیفیت داروهای تولید داخل و ... که نهایتاً منجر به افزایش سلامتی و امید به زندگی، رفع کمبودهای دارویی و کاهش بار مالی Financial Load)) دولت و مردم خواهد شد که مطمئناً جهت رسیدن به این اصلاحات باید از تمامی توان و نیروی بخش دولتی در کنار بخش خصوصی استفاده و بهره برداری بهینه به عمل آید (در مقاله به این نکات کاربردی اشاره خواهد شد).

مقدمه

بی شک یکی از مهمترین شاخص های توسعه و پیشرفت در هر جامعه ای وضعیت بهداشتی درمانی آن جامعه می باشد که در همین رابطه وجود داروهای اساسی و پیش بینی و تدارک کافی و به موقع آن که جزء اصول مراقبت های اولیه بهداشتی (‍‍P.H.C) نیز می باشد از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

تلاش در جهت یک نظام دارویی کارآمد و منطقی یکی از اهداف مهم و اولیه همه مراکز بهداشتی درمانی دنیا بوده و بهسازی شیوه های مصرف دارو و گام نهادن به سوی جامعه ای با مصرف بی خطر، منطقی و با کیفیت داروها ,محور اقدامات و توصیه های سازمان جهانی تندرستی (WHO) می باشد.

دارو و نظام مبتنی بر آن از جمله مسایل پیچیده و چند عاملی (Multifactorial) می باشد که حل نقائص و مشکلات این سیستم نیاز به عزم ملی و توجه تمامی مسئولان و دست اندرکاران امر بهداشت و درمان و سایر نهادها و سازمانهای وابسته دارد. اگرچه بحث در خصوص اتلاف منابع و اسراف در امر دارو در وهله اول اذهان را بسوی فرد مصرف کننده (بیمار) متوجه می سازد ولی باید توجه داشت که فرد بیمار و بطور کلی مردم در این چرخه تنها یک ضلع مثلث درمانی را تشکیل می دهند و دو ضلع دیگر این مثلث گروههای پزشکی (خصوصاً پزشک و داروساز ) و سیاستگذاران امر دارو و درمان در کشور می باشند.

اگرچه در ماده 196 قانون برنامه سوم دولت جمهوری اسلامی به مسئله دارو در 6 بند پرداخته شده و مجموعه اقداماتی که باید انجام شود ذکر گردیده اما تمام کسانیکه با الفبای دارو در کشور آشنایی دارند خوب می دانند که این راهکارها مشکلات نظام دارویی کشور را حل نخواهد کرد (1).

با همه تاکیداتی که توسط سازمانهای بین المللی نظیر (WHO) در تدوین داروهای اساسی و سیاست ملی دارو در کشورها صورت گرفته و می گیرد، اما متاسفانه وزارت بهداشت هنوز نتوانسته در این خصوص اقدام مؤثری را صورت دهد.هدف اصلی هر سیاست دارو، تضمین دسترسی تمام مردم در تمام لحظات و در تمام کشور به داروهای اساسی مورد نیاز با کیفیت عالی و با قیمت قابل قبول و مصرف منطقی آنهاست.

چکیده

با توجه به تحولات و واقعیت های دنیای امروز انتظار می رود که مدیران مدارس قادر باشند هم سو و با هدف برنامه ریزی درسی ملی ، نیاز یاد گیرندگان را در سطح مدرسه و منطقه پاسخ دهند و در رابطه با دانش آموزان به بازشناسی عناصر موثر بر برنامه درسی ملی بپردازند. .برنامه درسی ملی واقع گرایانه مستلزم مشارکت تمام نیروهای اثرگذار و درگیر در مراحل گوناگون تصمیم گیری است.

در جامعه امروز می بایست به مراقبت و کنترل از استقرار زیر نظام درسی و مدیریت مدرسه پرداخت .مدیریت و یادگیری دو مفهوم به هم گره خورده است و مدیران مدارس با بهره گیری از رویکرد همه جانبه و مبتنی بر همکاری می توانند زمینه های ایجاد تغییر" فرهنگ مدارس " را فراهم نمایند در چنین شرایطی مدیریت مدرسه درحکم فرایند آزاد سازی انرژی ، هوش و مشارکت اجتماعی مدرسه است و با ظرافت و دقت ، تغییرات را با هدف ملی هم سو می کند.

معمولاً برنامه های درسی از عناصری تشکیل شده اند که ترکیب وهماهنگی مناسب آنها در کنار یکدیگر مؤفقیت یک برنامه درسی را تضمین می کند با توجه به اینکه دربسیاری از موارد برنامه درسی از فهرستی از هدفهای آموزشی ومطالبی که در مدارس باید تدریس شود تجاوز نمی کرد؛ درسالهای اخیر مفهوم برنامه درسی گسترش یافته است، تا آنجا که برنامه تفصیلی کلّیۀ فعالیتهای یادگیری یادگیرنده،انواع وسایل آموزشی،پیشنهاداتی در مورد راهبردهای یاددهی- یادگیری وشرایط اجرای برنامه را شامل شده است. مدیران در این میان نقش بسزا و تعیین کننده ای دارند .آنها در بازآموزی و بازشناسی عناصر موثر بر برنامه درس ملی در جهت شناخت دانش آموزان و معلمین نقش تعیین کننده ای دارند. در مقاله حاضر به بررسی دقیقتر این مقوله و همچنین برنامه ریزی درسی و جایگاه آن در نظام آموزشی می پردازیم.

مقدمه

درباره ی عناصر یا اجزای برنامه درسی میان صاحب نظران برنامه ریزی اتفاق و اجماع وجود ندارد و دامنه وسیعی را از یک تا نه عنصر در بر می گیرد.مثلا:

آیزنر عناصر برنامه درسی درسی را شامل هدف ، محتوا ، انواع فرصت های یادگیری، سازماندهی محتوا ، روش ارائه پاسخ و ارزشیابی می داند.

اش برنامه ریزی درسی را به پنج مرحله شامل : چارچوبی از مقدمات و مفروضات ، اهداف عمومی و اختصاصی ، محتوا و ماهیت موضوع ، روش ها و محیط های یادگیری و ارزشیابی می داند.

- کلاین عناصر برنامه درسی را شامل 9 عنصر می داند : اهداف ، محتوا ، راهبردهای یاددهی- یادگیری ، مواد و منابع ، فعالیت های یادگیری فراگیران ، روش های لرزشیابی ، گروهبندی فراگیران ، زمان و فضا مجموعه فعالیت هایی که در برنامه ریزی درسی صورت می پذیرد شامل طراحی برنامه درسی و تدوین برنامه درسی است .

در طراحی بایستی جهت گیری های برنامه درسی مشخص باشد .