فرهنگ لغت با استفاده از نر‌م‌افزار Visual Basic

مقدمه:

امروزه علم کامپیوتر پیشرفت شگرفی در کلیة‌ علوم و صنایع به وجود آورده است و با پیشرفت این علوم مسائل مربوط به کامپیوتر نیز پیشرفت شگرفی داشته است از جمله می‌توان به پیشرفت در بانک‌های اطلاعاتی اشاره نمود که از جدید‌ترین و مهمترین آن‌ها می‌توان به Visual basic اشاره نمود. در اینجا سعی شده است مطالبی در جهت معرفی این نرم‌افزار تقدیم گردد.

فصل اول

نرم افزار ویژوال بیسیک

برنامه‌نویسی با Visual Basic ( آخرین ویرایش Visual Basic ) می‌تواند کار پرزحمت و خسته کننده برنامه‌نویسی را به یک تفریح تبدیل کند.

محبوبیت Visual Basic، علاوه بر گرافیکی و ساده بودن، از آنجا ناشی می‌شود که زبانی اینترپرتری ( interpreter ) و کامپایلری ( Compiler ) است. دیدکه زبانهای اینترپرتری از نظر سهول تولید و توسعه برنامه چقدر به برنامه‌نویسی کمک می‌کنند و از طرف دیگر برنامه‌های کامپایل شده بنحو چشمگیری سریعتر از برنامه‌های اینترپرتری هستند. با ترکیب این دو ویژگی Visual Basic را روانه بازارکرد، بسیاری از منتقدان شکست آن و مرگ خاندان بیسیک را پیش‌بینی می‌کردند. این مخالفان می‌گفتند که بیسیک اساساً یک زبان جدی نیست و ساختار آن ( برخلاف C و پاسکال ) به درد محیط ویندوز نمی‌خورد اما میکروسافت با ارائه Visual Basic درسهای زیادی به جامعه برنامه‌نویسان داد:

- زبانی مانند بیسیک می‌تواند قابل فهم و قوی باشد.

- Visual Basic بسته به نیاز برنامه‌نویس می‌تواند کامپایلری یا اینتر پرتری باشد.

- و Visual Basicنه تنها فراموش نشد بلکه تبدیل به محبوبترین زبان ‌برنامه‌نویسی دنیا شد.

- Visual Basic در چندین مدل مختلف عرضه می‌شود.

- مدل فوق‌العاده : محیط برنامه نویسی مناسب کارهای شبکه و برنامه‌های توزیع شده است.

- مدل آموزشی: مجموعه‌ای از ابزارهای استاندارد و هر آنچه برای شروع برنامه‌نویسی بدان نیاز دارید.

- مدل استودیوی ویژوال در این مدل Visual Basic به همراه چند زبان ویژوال دیگر

( مانند ویژوال ++ ) و ( ویژوال ++J ) در یک بسته نرم افزاری گرد آمده‌اند تا آموختن آنها متضمن کمترین زحمت برای برنامه‌نویسان باشد.

ویژوال بیسیک و فرآیند برنامه‌نویسی

برنامه‌نویسی یک کار حرفه‌ای ( یا حداقل نیمه حرفه‌ای ) است که قواعد خاص خود را دارد. البته کاربران کامپیوتر کمتر درگیر مشکلات برنامه‌نویسی می‌شوند ولی اگر فضای روزگار شمارا وارد این وادی کرده است، سعی کنیم اصول کلی ذیل را همواره مد نظر داشته باشیم:

1- درباره برنامه تصمیم بگیرید و یک طرح کلی بریزید.

2- قسمت‌های ظاهری برنامه ( پنجره‌ها، منوهاو هر آنچه را که کاربر می‌بینید ) را بوجود آوریم.

3- با نوشتن کد عناصر برنامه را به هم مرتبط کنیم.

4- برنامه‌ را تست کرده و اشکالات آن ( که در قاموس برنامه‌نویسی به آنها باگ گفته می‌شود ) را یافته و برطرف کنیم.

5- برنامه تست شده را کامپایل کنیم.

خصلت بصری برنامه‌نویسی Visual Basic مراحل طراحی برنامه را بسیار ساده و شیرین کرده است چون جای قلم و کاغذ می‌توانیم مراحل اول و دوم را روی صفحه کامپیوتر انجام دهید.

اولین برنامه:

اگر با سایر برنامه‌های ویندوز کار کرده باشیم احتمالاً با جادوگر ( wizard )ها آشنائید، جادوگر برنامه‌ای است که قدم به قدم شما را در فرآیند طراحی همراهی کرده و در پایان الگویی شایسته از آنچه در ذهن دارید برایتان خواهد ساخت. Visual Basic هم برای ایجاد برنامه‌ها دارای جادوگر برنامه ( application wizard ) است. جادوگر برنامه در پایان اسکلت یک برنامه کامل و عملیاتی را برایتان می‌سازد اما اکثر برنامه‌نویسان ترجیح می‌دهند خودشان برنامه را از صفر شروع کنند، بسیاری نیز از کپی برنامه‌های قدیمیشان استفاده کرده و با تغییر دادن در آن برنامه ‌جدیدی می‌سازند. بعد از آن که کمی Visual Basic تجربه کسب کردید احتمالاً ترجیح خواهیم داد از جادوگر برنامه استفاده نکنیم.

برای شروع کار در این قسمت برنامه‌ای با استفاده از جادوگر برنامه ایجاد خواهیم کرد. این برنامه کار چندانی انجام نمی‌دهد و فقط یک پوسته ( Shell ) است. بلافاصله بعد از شروع Visual Basic جادوگر برنامه آماده انجام وظیفه‌ است، گفتگوی پروژه جدید

( New project ) اولین چیزی است که بعد از اجرای Visual Basic خواهیم دید.

- New اجازه می‌دهد تا جادوگرهای مختلفی را به کمک احضار کرده یا برنامه را از صفر شروع کنیم.

- Existing اجازه می‌دهد تا پروژه‌های موجود را باز کنیم.

- Recent لیستی از آخرین پروژه‌های باز شده یا ایجاد شده را نشان می‌دهد.

برای بازکردن گفتگوی پروژه جدید از File New Project هم می‌توانیم استفاده کنیم، اما در این حالت برگه‌های Existing و Recent را نخواهیم دید.

پروژه ( Project ) عبارتست از مجموعه فایل‌های یک برنامه‌ هر برنامه می‌تواند چندین فایل داشته باشید. برخی از این فایل‌ها حاوی کد برنامه، برخی دیگر حاوی مشخصات ظاهری برنامه و برخی دیگر ( احتمالاً ) شامل کدهای ارتباط برنامه با سیستم عامل یا برنامه‌های دیگر هستند. اگر میل ندارید هر بار در شروع Visual Basic گفتگوی پروژه جدید را ببینید، می‌توانیم جعبه یک Don’t show this dialog box in the future را علامت بزنید.

اگر روی آیکون Visual Basic Application Wizard ( در برگه New ) کلیک کنیم جادوگر برنامه کارش را شروع خواهد کرد. صفحه اول جادوگر فقط یک خوشامد گویی و اعلام شروع بکار جادوگر است. مانند تمام جادوگرها وقتی کارتان در یک صفحه تمام شد، باید با کلیک کردن دکمه Next به صفحه بعد بروید.

گزینه‌های این صفحه عبارتند از:

- واسطه چندی سندی ( MID ): این نوع واسط اجازه می‌دهد تا در آن واحد چندین سند ( document ) را در برنامه باز کنیم در حقیقت بااین واسط می‌توانیم با چندین مجموعه داده در پنجره‌های جداگانه کار کنیم. به هر پنجره سند پنجره فرزند

( Child window ) گفته می‌شود.

- واسط تک سندی ( SDI ) : با این واسط در هر لحظه فقط یک پنجره سند می‌تواند باز باشد. احتمالاً اکثر برنامه‌هایی که خواهیم نوشت از این نوعند.

- سبک کاوشگر: با این واسط می‌توانیم برنامه‌هایی شبیه کاوشگر ویندوز

( windows Explorer ) بوجود آوریم که در آن سرفصل مطالب در قاب سمت چپ و توضیحات سرفصل انتخاب شده در قاب سمت راست نمایش داده می‌شوند.

با انتخاب هر گزینه نمونه کوچکی از ظاهر برنامه در قسمت چپ ـ بالای صفحه جادوگر ظاهر خواهد شد. برنامه اول ما از واسط SDI استفاده می‌کند. در همین صفحه نام پروژه را هم می‌توانیم انتخاب کنیم از آنجایی که نام پیش فرض، Project ، چندان با مسما نیست، آن را به First App تغییر داده ( توجه داشته باشیم که فاصله در نام پروژه مجاز نیست) و Next را کلیک کنیم تا صفحه بعدی جادوگر ظاهر شود.

جادوگر برنامه‌ منوهایی را این صفحه انتخاب کنیم به برنامه اضافه خواهد کرد. این منوها در میان اغلب برنامه‌های ویندوز یکسان هستند، منوهایی مانند و File و Edit .

آیتم‌های موجود در هر منو هم قابل انتخاب است، مثلاً، منوی File میتواند دارای آیتم New و Open و Close باشد. علامت & در کنار هر حرف نشان دهنده کلید دسترسی سریع آن آیتم است، به عبارت دیگر، &New در هنگام اجرای برنامه به شکل New ظاهر خواهد شد و کاربر می‌تواند با زدن همزمان کلیدهای N + Alt آن آیتم را فعال کند. اما اگر بخواهیم خود علامت & را در منو داشته باشیم، چه باید بکنیم؟ ساده است، & را دوبار پشت سر هم بنویسید، مثلاً، A&&B هنگام اجرای برنامه به صورت A&B ظاهر خواهد شد. برای مثال ما، منوها را همان گونه که هست رها کرده و با یک کلیک کردن Next به صفحه بعد جادوگر بروید.

صفحه بعد محل انتخاب میله‌های ابزار ( toolbars ) برنامه است. همانطور که می‌بینید، جادوگر برنامه در این زمینه هم سنگ تمام گذاشته و تقریباً هر آنچه را که احتمالاً نیاز دارید در اختیارتان گذاشته است. قاب سمت چپ حاوی تمام ابزارهای موجود و قاب سمت راست حاوی ابزارهای انتخاب شده برای برنامه هستند. با کلیک کردن Next این صفحه را هم پشت سر بگذارید.

صفحه بعد جادوگر محل انتخاب منابع برنامه ( مانند فایل‌های چند زبانی، برای بین المللی کردن برنامه‌ها ) است. در این برنامه به هیچ منبع خارجی نیاز نداریم بنابراین گزینه‌No را علامت زده و به صفحه بعد بروید. صفحه بعد صفحه اتصال به اینترنت است. اگر در این قسمت گزینه Yes ، را انتخاب کنیم، جادو گر برنامه یک کاوشگر اینترنت تمام عیار به برنامه‌تان اضافه خواهد کرد. این کاوشگر درست مانند سایر کاوشگرها می‌تواند شما را از دورن برنامه به هر صفحه‌وبی که مایلند متصل کند. بدون انتخاب گزینه اتصال به اینترنت به صفحه بعد بروید.

در صفحه بعد می‌توانیم گزینه‌هایی ذیل را به برنامه اضافه کنیم:

- صفحه معرفی برنامه ( Splash screen ): صفحه‌ای که در ابتدای شروع برنامه‌ برای مدتی کوتاه ظاهر شده و آن را معرفی می‌کند.

- گفتگوی ورود ( Login dialog ): محلی برای گرفتن نام کاربر، کلمه عبور و سایر اقدامات امنیتی.

- گفتگوی گزینه‌ها ( Options dialog ): صفحه‌ای چند برگه‌ای که کاربر می‌تواند برنامه را از آنجا تنظیم کند.

- پنجره About : گفتگویی که با کلیک کردن Help About ظاهر شده و توضیحاتی درباره برنامه خواهد داد.

در قسمت From Template ، چندین فرم ( که در قاموس Visual Basic همان پنجره است ) دیگر ، از جمله OBDC login ( برای ارتباط با پایگاه‌های داده پیشرفته ) و

Tip of the Dey ( نکته روز )، وجود دارد که می‌توانیم از آنها استفاده کنیم.

به این برنامه فقط پنجره About اضافه کرده و Next را کلیک کنیم. در صفحه ارتباط با پایگاه‌های داده بدون هیچ اقدامی فقط Next را کلیک کنیم در پایان هم با کلیک کردن Finish ایجاد برنامه را به پایان برسانید، با کلیک کردن دکمه View Report می‌توانیم خلاصه‌ای از پروژه ایجاد شده را مشاهده کنیم.

تا این جا بدون‌ آنکه چیزی از برنامه‌نویسی Visual Basic بدانید، یک برنامه تمام و کمال و عملیاتی بوجود آورده‌اید که حتی در همین حالت هم می‌توانیم آن را اجرا کنیم، با کلیک کردن آیتم Run Start ( یا معادل آن، F₅ ) برنامه را اجرا کنیم.

این برنامه که با کمک جادوگر برنامه آن را ساختید کار چندانی انجام نمی‌دهد و فقط یک پوسته است.

- برنامه یک پنجره استاندارد دارد که اندازه آن را می‌توان تغییر داد، نام پروژه، Firt App، در میله عنوان ( title bar ) برنامه دیده می‌شود.

- برنامه یک میله وضعیت ( Status bar ) دارد که تاریخ و وقت را نشان می‌دهد. این میله را می‌توان از منوی View ظاهر ساخت و یا پنهان کرد.

- منوهای برنامه نیاز به کدنویسی دارند، ولی برخی از آنها ( مانند Help About ) بدون هیچگونه کوششی سیستم ( از قبیل مقدار حافظه و منابع آزاد سیستم ) ارائه خواهد کرد.

- برنامه یک میله ابزار استاندارد دارد، که از منوی View می‌توان آن را ظاهر یا ضنهان کرد.

- جادوگر برنامه یک الگوی کامل برای شما بوجود آورده که می توانیم آن را مطابق نیاز خود تغییر دهید. فعلاً با کلیک کردن File Exit برنامه را ببندید، در پاسخ به ذخیره کردن پروژه پاسخ NO بدهیم، چون هر وقت خواستید جادوگر برنامه دوباره آنرا برایتان خواهد ساخت.

برنامه‌نویسی رویدادگر

این یک برنامه ویندوز است، این پنجره دارای انواع متعددی از کنترل‌های ویندوز است، کنترلهایی از قبلی دکمه فرمان ( Command button )، جعبه چک ( Check box ) و میله لغزنده ( Scroll bar ) ویندوز دارای کنترل‌های متعددی است که می‌توانیم در محیط برنامه‌نویسی Visual Basic از آنها استفاده کرده و به برنامه اضافه کنیم.

برنامه‌های ویندوز ذاتاً به چنین کنترل‌هایی نیاز دارند چون برخلاف برنامه‌های قدیمی باید به رویداد ( Event ) ها پاسخ دهند. رویداد می‌تواند از این کنترل‌ها یا هر جای دیگر

( کی‌بورد یا ماوس یا ساعت سیستم ) منشاء بگیرد. رویدادها می‌توانند بدون هیچ ترتیبی اتفاق افتند، چون از قبل نمی‌توان پیش‌بینی کرد که کاربر چگونه با کنترل‌ها کار خواهد کرد. برای مقابله با چنین وضعیتی باید خود را برای برنامه‌نویسی رویدادگرا ( event driven ) آماده کنیم. اساساً هر عملی که در حین اجرای برنامه روی دهد یک رویداد است.

ویندوز یک سیستم عامل چند وظیفگی ( multitasking ) است یعنی در آن واحد چندین برنامه می‌توانند در کنار هم اجرا شوند و در این حالت ویندوز باید رویدادهای هر برنامه را به همان برنامه بفرستد. هنگام برنامه‌نویسی، تعدادی از کنترل‌های Visual Basic را روی یک فرم ( پنجره‌) قرار می‌دهید و خاص ظاهری آن را مطابق نیاز خود تنظیم می‌کنیم. هر کنترل دارای ویژگی‌های ظاهری و عملکردی متعددی است که خاصیت ( Property ) نامیده می‌شود. در حقیقت این خواص هستند که کنترلها را از یکدیگر متمایز می‌کند. تمام این کنترلها از نوع دکمه فرمان هستند که فقط خواص متفاوتی برای آنهاست شده است.

هر کنترل به رویدادهای خاص خود پاسخ می‌دهد، مثلاً دکمه فرمان دارای رویداد کلیک شدن است که هرگاه کاربر روی دکمه کلیک کند ( یا Enter را بزند ) روی خواهد داد و برنامه‌نویس باید برای این رویداد کد لازم را بنویسد. برنامه‌های رویدادگرا برخلاف برنامه‌های سابق که لیست بلند بالایی از کد بودند، از قطعات کوچک کد که هر قطعه مجری یک رویداد خاص است، تشکیل می‌شوند. این قطعات کد در حالت عادی هیچ کاری نمی‌کنند و منتظر بروز رویداد مربوط به خود هستند تا وارد صحنه شوند و وظیفه‌شان را انجام دهند.

‌پنجره پروژه جدید

هرگاه Visual Basic شروع می‌شود پنجره‌ای بنام New Project ( پروژه جدید) ظاهر میشود و به شما امکان می‌دهد تا نوع برنامه خود را انتخاب کنیم.

اغلب برنامه‌های که خواهیم نوشت از نوع Standard EXE خواهند بود. می‌گوید که اگر برنامه را کامپایل کنیم یک فایل exe تولید خواهد شد.

برنامه‌های Standard exe را به صورت اینترترپری هم می‌توان اجرا کرد.

میله ابزار

میله ابزار Visual Basic درست زیر منوی آن قرار دارد و خود از چهار میله ابزار کوچکتر تشکیل شده است.

- دیباگ. این میله ابزار هنگام دیباگ کردن برنامه‌ها فعال خواهد شد.

- ادیت. از این میله ابزار برای ادیت کردن کدهای Visual Basic استفاده خواهیم کرد.

- ادیتورفرم. با این میله ابزار می‌توانیم اشیا روی فرم را کنترل کنیم.

- استاندارد. میله ابزار پیش فرض Visual Basic که در ذیل منو دیده می‌شود. برای ظاهر یا پنهان کردن این میله‌ها می‌توانیم از View Toolbars استفاده کنیم. هر میله ابزار دارای دکمه‌های متعددی است که هر یک راه میانبری برای اجرای فرمانهای Visual Basic هستند و زحمت جستجو در منوهای Visual Basic را از دوش شما بر‌می‌دارند. در تمام این میله‌های ابزار چند دکمه وجود دارد که بطور مرتب مورد استفاده قرار می‌گیرند و بسیار مفید هستند. البته هیچ‌نیازی نیست که میله‌های ابزار Visual Basic می‌توانند چسبیده (‌dicked ) یا شناور (‌float ) باشند، یعنی هر میله ابزار می‌تواند بطور ثابت به سایر قسمتهای محیط Visual Basic بچسبد یا بصورت شناور ( در هر قسمت که برنامه نویس میل داشته باشد) قرار گیرد.

- جعبه ابزار

- پنجره جعبه ابزار ( Toolbox ) با میله ابزار تفاوت دارد. این پنجره که به آن مختصراَ جعبه ابزار گفته می‌شود، انباره کنترل‌های Visual Basic است.

مسئله جاب در مورد توجه جعبه ابزار این است که این جعبه هرگز خالی نمی‌شود. یعنی هر چقدر که از ابزارهای آن استفاده کنیم باز هم این جعبه ابزار می‌تواند ابزارهای دیگری در اختیارتان بگذارد. در حقیقت جعبه ابزارها را خلق کرده و روی فرم قرار می‌دهد.

پنجره فرم

پنجره فرم جائیست که کنترل‌های برنامه روی آن قرار می‌گیرند. البته یک برنامه می‌تواند چندین فرم داشته باشد (‌MDI ) که می‌توانیم آنها را در محیط برنامه‌نویسی Visual Basic همزمان مشاهده کنیم البته در هر لحظه فقط یکی از فرمها فعالی است که رنگ میله عنوان این فرم با سایر فرمها تفاوت خواهد داشت.

پنجره طراحی فرم

پنجره طراحی فرم پنجره جالبی است که ارتباط نزدیکی با فرم‌های برنامه دارد و ظاهر و موقعیت فرم‌های برنامه را هنگام اجرای آن نشان می دهد. برای جابجا کردن فرمها روی صفحه کامپیوتر می‌توانیم از پنجره طراحی فرم استفاده کنیم. اگر برنامه چند فرم داشته باشد، تمام آنها را می‌توانیم در این پنجره مشاهده کرده و موقعیت نهایی آن را تعیین کنیم. ( بعدها خواهیم دید که محل و موقعیت فرم‌ها روی صفحه مانیتور را از طریق کدنویسی هم می‌توان کنترل کرد.)

پنجره پروژه

پنجره پروژه محل کنترل اجزا برنامه است. برنامه می‌تواند دارای چندین فایل باشد و تعداد این فایل‌ها می‌تواند به سرعت بالا رود. پنجره پروژه برای مدیریت این فایل‌هاست و می‌توانیم به کمک آن هر فایل را به ناحیه کاری Visual Basic آورده و روی آن کار کنیم. ( به پنجره پروژه، کاوشگر پروژه هم می‌گویند.)

پنجره پروژه برای نمایش اجزا برنامه و روابط آنها از ساختار درختی استفاده می‌کند. در Visual Basic به هر شی ( از قبیل فرم یا مدول) می‌توان نامی داد و هر آیتم با نامی دیگر روی دیسک ذخیره خواهد شد. نام فایل با نام پروژه متفاوت است( نام پروژه، بر خلاف نام فایل، پسوند ندارد) و در پرانتز نمایش داده می‌شود بدین ترتییب در پنجره پروژه علاوه برنام پروژه سه دکمه دیده می‌شود:

- دکمه Visual Basic: که با آن می‌توانیم پنجره کد آیتم انتخاب شده را مشاهده کنیم.

- دکمه Visual object: که با آن می‌توانیم ساختار نمایش پنجره پروژه را تغییر دهید.

- دکمه Visual folders: که با آن می‌توانیم ساختار نمایش پنجره پروژه را تغییر دهید.

در پنجره پروژه اشیا مختلفی می‌توانند ظاهر شوند:

- پروژه . یک برنامه می‌تواند دارای چندین پروژه باشد ( مانند کنترلهای Activex ) پسوند نام فایل پروژه همیشه VBP است.

- فرم. هر پروژه می‌تواند فرم‌های متعددی داشته باشد. پسوند نام فایل فرم‌ها همیشه FRM است.

- مدول. کدها و روتین‌های عمومی برنامه، که به هیچ کنترل خاصی مربوط نیستند. باید در مدول ( module ) ها قرار داده شوند. از یک مدول به دلیل خصلت عمومی آنها می‌توان در برنامه‌های متعددی استفاده کرد. پسوند نام فایل مدول‌ها BAS است.

- مدول کلاس. محل تعریف کدهایی که اشیا پروژه را تعریف می‌کنند پسوند نام فایل مدولهای کلاس ( Class module ) همیشه CLS است.

- کنترل کاربر. کنترل‌های اکتیو‌ایکس اضافه شده به پروژه فایل‌های اکتیوایکس دارای پسوند OCX هستند.

- سند کاربر. سند کاربر سندی است که مشخصات پروژه را توضیح دهید. پسوند نام فایل سند کاربر ( User document ) همیشه DOB است.

- صفحه خواص. صفحات خواص برای تعریف کنترل‌های پروژه بکار می‌روند ( مانند صفحاتی که در گفتگوهای برگه‌دار دیده می‌شود.) پسوند نام فایل صفحه خواص ( Property page ) همیشه ح ش ل است.

- پنجره پروژه می تواند دارای اشیا دیگری از قبیل فایل‌های منبع(‌Resource file ) و سندهای دیگر باشد.

« فهرست مطالب »

مقدمه........................................................................................................... 1

فصل اول :..................................................................................................

- معرفی نرم افزار ویژوال بیسیک............................................................ 2

- ویژوال بیسیک و فرآیند برنامه نویسی ................................................ 3

- آشنایی با application wizard ........................................................ 4

- واسط چند سندی................................................................................... 6

- واسط تک سندی.................................................................................... 6

- سبک کاوشگر......................................................................................... 6

- صفحه معرفی برنامه( Splash screen ).............................................. 8

- گفتگوی ورود ( Login dialog )....................................................... 8

- گفتگوی گزینه‌ها ( Option dialog )................................................. 8

- پنجره about.......................................................................................... 9

- برنامه‌نویسی رویدادگرا.......................................................................... 10

- پنجرة پروژه جدید................................................................................. 12

- میله ابزار ................................................................................................ 12

- جعبه ابزار................................................................................................ 13

- پنجره فرم................................................................................................ 14

- پنجره طراحی فرم................................................................................... 14

- پنجره پروژه............................................................................................. 14

- پنجره خواص.......................................................................................... 17

- کمک....................................................................................................... 17

- پیشوندهای استاندارد برای اشیاء Visual basic................................ 18

- کمک محلی............................................................................................ 19

- پشتیبانی................................................................................................... 20

- با محیط ویژوال بیسیک مأنوس شوید.................................................. 21

- ساختن فرم.............................................................................................. 23

- با نوشتن کد برنامه را کامل کنید......................................................... 26

- مروری بر کنترل‌ها ................................................................................ 28

- خواص مشترک کنترلهای ویژوال بیسیک............................................ 30

فصل دوم :..................................................................................................

- بانک اطلاعاتی........................................................................................ 31

- استفاده از بانکهای اطلاعاتی................................................................. 31

- اجزاء تشکیل دهنده بانک اطلاعاتی..................................................... 31

- بانک اطلاعاتی ویژوال بیسیک.............................................................. 32

- ساختار بانک اطلاعاتی........................................................................... 32

- جدول در بانک اطلاعاتی...................................................................... 33

- ایجاد یک بانک اطلاعاتی...................................................................... 33

- چاپ ساختار بانک اطلاعاتی................................................................. 36

- ورود اطلاعات به بانک اطلاعاتی.......................................................... 36

- تعیین رکورد جاری................................................................................ 36

- مرتب‌سازی رکوردها.............................................................................. 37

- ویرایش محتویات رکورد....................................................................... 38

- حذف رکورد.......................................................................................... 38

- جستجوی رکورد.................................................................................... 38

طراحی فرم.................................................................................................. 38

- مفهوم ایندکس در بانک اطلاعاتی........................................................ 41

- برنامه‌نویسی و بانک اطلاعاتی.............................................................. 42

- اشیای بانک اطلاعات............................................................................. 42

- شیData................................................................................................ 43

- شی Database ..................................................................................... 43

- باز کردن بانک اطلاعاتی........................................................................ 46

- حذف ایندکس........................................................................................ 47

- نمایش محتویلات بانک اطلاعاتی......................................................... 47

- افزودن ایندکس به جدول...................................................................... 49

- فعال کردن یک فایل ایندکس در جدول.............................................. 50

منابع............................................................................................................. 55

فهرست جداول

جدول 1-2:بعضی از خواص مهم شیء Data در بانک اطلاعاتی........ 44

جدول 2-2: خواص شیء Database ................................................... 45

جدول 3-2: متدهای شیء Database.................................................... 46

حافظة مجازی

حافظه مجازی‌
در این تمرین شما با صورتها و شکلهای مختلفی از مکانیزم حافظه مجازی در ویندوز NT آشنایی پیدا خواهید کرد علی‌رغم اغلب دیگر سیستمهای عامل، ویندوز NT یک API ساده و روشنی را برای اداره کردن بعضی شکلها و صورتهای حافظه مجازی تهیه می‌کند(معمولاً حافظه مجازی بطور کامل توسط برنامه نویس کاربردی‌اش روشن و واضح می‌گردد) در این تمرین شما در موارد زیر اطلاعاتی یاد خواهید گرفت:  سازماندهی سیستم حافظه مجازی ویندوز NT چگونه فضای حافظه مجازی خود را کنترل کنید؟ چگونه یک وسیله آگاه کننده و گزارش دهنده بنویسید؟ جزئیات GlobalMemory Status , GetsystemInfo – VirtualQuery – VirtualUnlock – VirtualLock – VirtueaFree – VirtualAlloc معرفی
حافظه مجازی صفحه‌بندی یا Paging Virtual Memory در بسیاری از سیستمهای عامل امروزی بکار گرفته می‌شود. در یک سیستم صفحه‌بندی شده، هر فرآیندی یک فضای آدرس دهی مجازی خاص خود دارد که برای ارجاع دیگر اشیاء بکار گرفته می‌شود که معمولاً محتوای یک محل یا موقعیتی از حافظه است بخشی از فضای آدرس دهی مجازی توسط ویراستار خطی ( Link editor ) تعریف می‌شوند وقتی که آن یک تصویر قابل اجرایی بوجود می‌آورد که در واقع فایل اجرایی یا EXE است. تعداد باقیمانده از فضای آدرس‌دهی می‌تواند بطور پویا در زمان اجرا توسط روشهایی که در این تمرین توضیح داده خواهد شد تعر یف شود. بعد از اینکه قسمت پایدار و ثابت از فضای آدرس‌دهی مجازی ایجاد شد در حافظه ثانویه ذخیره خواهد شد ( معمولاً در بخش یا Partition از وسیله ذخیره‌سازی کهPaging disk نام دارد ). به منظور عملی‌تر شدن شما می‌توانید Paging disk را مشابه فایل در نظر بگیرید. در یک کامپیوتر معمول و مرسوم پردازنده تنها می‌تواند دستورات را واکشی کند یا داده‌هایی را که در حافظه اولیه یا قابل اجرا ( که معمولاً RAM خوانده می‌شوند. ) واقع شده‌اند را بارگذاری کند. حافظه اولیه در مقایسه با حافظه ثانویه کوچکتر و سریعتر است. حافظه اولیه خیلی گرانتر از حافظه ثانویه است بنابراین بطور معمول در زمره اجزای با ارزش‌تر از نظر حجم اما کوچکتر از حافظه‌های ثانویه قرار دارند. اغلب کامپیوترها حافظه اولیه کافی حتی برای ذخیره فضای آدرس‌دهی مجازی کامل یک فرآیند را هم ندارند بنابراین در یک زمان تعداد زیادی فضا روی حافظه ثانویه برای ذخیره فضای آدرس‌دهی مجازی تعداد زیادی فرآیند وجود خواهد داشت. حافظه اولیه همچنین خیلی سریعتر از حافظه ثانویه می‌باشد. پردازنده می‌تواند یک بایت را در 2 سیکل پردازنده در حافظه اولیه بخواند یا بنویسید. اما همین عمل هزاران سیکل از پروسسور را برای نوشتن یا خواندن اطلاعات در حافظه ثانویه نیازمند است.برای نگهداری فضای حافظه اولیه یک سیستم حافظه مجازی صفحه‌بندی شده در هر زمان داده شده تنها بخشی از فضای آدرس‌دهی مجازی تعداد مختلفی از فرآیند‌ها را بارگذاری یا ( Load ) می‌کند. همانطور که Thread ها در فضای آدرس‌دهی فرآیندهایشان اجرا می‌شوندبخشی از فضای آدرس‌دهی مجازی که در حال حاضر در حال استفاده است در حافظه اولیه بارگذاری می‌شود و در همان حال دیگر بخشهای فضای آدرس‌دهی در حافظه ثانویه قرار گرفته‌اند. زمانی که فرآیندی به بخشی از فضای آدرس‌دهی مجازی دیگر نیاز ندارد ( حداقل برای مدتی ) از آن بخش در حافظه ثانویه کپی گرفته می‌شود. این به موقعیتی از حافظه اولیه که مورد استفاده برای ذخیره بخشی از فضای آدرس‌دهی مجازی قرار گرفته بود این اجازه را می‌دهد که برای ذخیره بخش دیگری از فضای آدرس‌دهی مجازی در زمان دیگری بکار گرفته شود. در یک سیستم حافظه مجازی سنجش در کارایی بوسیله کپی کردن یک بلوک از حافظه در حافظه اولیه یا بازگرداندن به حافظه ثانویه در زمانی که یک جابه‌جایی بین دوسطح از سلسله مرتبه حافظ مورد نیاز و ضروری باشد بدست می‌آید کارایی از این واقعیت بدست می‌آید که عملیات ورودی و خروجی حافظه ثانویه وابسته به بلوکها می‌باشد. این یعنی اگر تنها یک کلمه ( Word ) اطلاعات از حافظه ثانویه مورد نیاز باشد همه بلوک باید خوانده شود تابه آن کلمه برسیم. همچنین نسبت به مکانی که همه آن بلوک در حافظه اولیه قرار داد هم احساس است تا زمانی که باید خوانده شود تابه لغت گم شده برسیم. فواید دیگری در بارگذاری همه بلوک‌ها نسبت به فقط یک کلمه وجود دارد. هنگامی که یک نخ یا Thread به مکانی چون I رجوع می‌کند احتمال زیادی وجود دارد که بخواهد به مکان I+1 در آینده نزدیک رجوع کند به این مفهوم محلیت یا Locality گفته می‌شود. یک حافظه مجازی صفحه‌بندی شده بلوکهای با اندازة ثابت را بارگذاری می‌کند و یا برمی‌دارد که به آنها صفحه یا Page گفته می‌شود که در زمانی که داده‌ها و اطلاعات را بین حافظه اولیه و ثانویه در جهت رفت و برگشت حرکت می‌دهد انجام می‌گیرد. حد و مرز صفحه‌ها یا Page ها کاملاً توسط برنامه‌نویس مشخص و واضح می‌شود. شکل 1 عملیات یک سیستم حافظه مجازی صفحه‌بندی شده بطور عام را خلاصه می‌کند.زمانی که یک نخ یا Thread به آدرس مجازی K رجوع می‌کند ( مرحله 1 در شکل ) حافظه مجازی ابتدا تعدا صفحات یا Page هایی که آدرس مجازی K را در بردارد تعیین می‌کند (مرحله2 در شکل ) اگر صفحه در حال حاضر در حافظه اولیه بارگذاری شده بود و موجود بود ( مرحله 3 در شکل ) سیستم حافظه مجازی آدرس مجازی را به آدرس فیزیکی متناظر با آن موقعیت در حافظه اولیه که همان Page Frame است تبدیل می‌کند ( جایی که صفحه هدف در آن واقع شده است. ) اگر صفحه در همان زمان که به آن رجوع شده بارگذاری نشده بود اجرای ‏Thread عادی دچار وقفه می‌شود تا زمانی که مدیریت حافظه صفحه مقصد را در Page Frame بارگذاری کند به محضی که آن صفحه بارگذاری شد اجرا ادامه پیدا خواهد کرد در مرحله 4 رجوع به آدرس مجازی K دوباره با آدرس فیزیکی در حافظه اولیه تعیین می‌گردد ( مکانی که موقعیت مجازی K در حال حاضر آنجا بارگذاری شده است. )

حافظه مجازی‌در این تمرین شما با صورتها و شکلهای مختلفی از مکانیزم حافظه مجازی در ویندوز NT آشنایی پیدا خواهید کرد علی‌رغم اغلب دیگر سیستمهای عامل، ویندوز NT یک API ساده و روشنی را برای اداره کردن بعضی شکلها و صورتهای حافظه مجازی تهیه می‌کند(معمولاً حافظه مجازی بطور کامل توسط برنامه نویس کاربردی‌اش روشن و واضح می‌گردد) در این تمرین شما در موارد زیر اطلاعاتی یاد خواهید گرفت:  سازماندهی سیستم حافظه مجازی ویندوز NT چگونه فضای حافظه مجازی خود را کنترل کنید؟ چگونه یک وسیله آگاه کننده و گزارش دهنده بنویسید؟ جزئیات GlobalMemory Status , GetsystemInfo – VirtualQuery – VirtualUnlock – VirtualLock – VirtueaFree – VirtualAlloc معرفی حافظه مجازی صفحه‌بندی یا Paging Virtual Memory در بسیاری از سیستمهای عامل امروزی بکار گرفته می‌شود. در یک سیستم صفحه‌بندی شده، هر فرآیندی یک فضای آدرس دهی مجازی خاص خود دارد که برای ارجاع دیگر اشیاء بکار گرفته می‌شود که معمولاً محتوای یک محل یا موقعیتی از حافظه است بخشی از فضای آدرس دهی مجازی توسط ویراستار خطی ( Link editor ) تعریف می‌شوند وقتی که آن یک تصویر قابل اجرایی بوجود می‌آورد که در واقع فایل اجرایی یا EXE است. تعداد باقیمانده از فضای آدرس‌دهی می‌تواند بطور پویا در زمان اجرا توسط روشهایی که در این تمرین توضیح داده خواهد شد تعر یف شود. بعد از اینکه قسمت پایدار و ثابت از فضای آدرس‌دهی مجازی ایجاد شد در حافظه ثانویه ذخیره خواهد شد ( معمولاً در بخش یا Partition از وسیله ذخیره‌سازی کهPaging disk نام دارد ). به منظور عملی‌تر شدن شما می‌توانید Paging disk را مشابه فایل در نظر بگیرید. در یک کامپیوتر معمول و مرسوم پردازنده تنها می‌تواند دستورات را واکشی کند یا داده‌هایی را که در حافظه اولیه یا قابل اجرا ( که معمولاً RAM خوانده می‌شوند. ) واقع شده‌اند را بارگذاری کند. حافظه اولیه در مقایسه با حافظه ثانویه کوچکتر و سریعتر است. حافظه اولیه خیلی گرانتر از حافظه ثانویه است بنابراین بطور معمول در زمره اجزای با ارزش‌تر از نظر حجم اما کوچکتر از حافظه‌های ثانویه قرار دارند. اغلب کامپیوترها حافظه اولیه کافی حتی برای ذخیره فضای آدرس‌دهی مجازی کامل یک فرآیند را هم ندارند بنابراین در یک زمان تعداد زیادی فضا روی حافظه ثانویه برای ذخیره فضای آدرس‌دهی مجازی تعداد زیادی فرآیند وجود خواهد داشت. حافظه اولیه همچنین خیلی سریعتر از حافظه ثانویه می‌باشد. پردازنده می‌تواند یک بایت را در 2 سیکل پردازنده در حافظه اولیه بخواند یا بنویسید. اما همین عمل هزاران سیکل از پروسسور را برای نوشتن یا خواندن اطلاعات در حافظه ثانویه نیازمند است.برای نگهداری فضای حافظه اولیه یک سیستم حافظه مجازی صفحه‌بندی شده در هر زمان داده شده تنها بخشی از فضای آدرس‌دهی مجازی تعداد مختلفی از فرآیند‌ها را بارگذاری یا ( Load ) می‌کند. همانطور که Thread ها در فضای آدرس‌دهی فرآیندهایشان اجرا می‌شوندبخشی از فضای آدرس‌دهی مجازی که در حال حاضر در حال استفاده است در حافظه اولیه بارگذاری می‌شود و در همان حال دیگر بخشهای فضای آدرس‌دهی در حافظه ثانویه قرار گرفته‌اند. زمانی که فرآیندی به بخشی از فضای آدرس‌دهی مجازی دیگر نیاز ندارد ( حداقل برای مدتی ) از آن بخش در حافظه ثانویه کپی گرفته می‌شود. این به موقعیتی از حافظه اولیه که مورد استفاده برای ذخیره بخشی از فضای آدرس‌دهی مجازی قرار گرفته بود این اجازه را می‌دهد که برای ذخیره بخش دیگری از فضای آدرس‌دهی مجازی در زمان دیگری بکار گرفته شود. در یک سیستم حافظه مجازی سنجش در کارایی بوسیله کپی کردن یک بلوک از حافظه در حافظه اولیه یا بازگرداندن به حافظه ثانویه در زمانی که یک جابه‌جایی بین دوسطح از سلسله مرتبه حافظ مورد نیاز و ضروری باشد بدست می‌آید کارایی از این واقعیت بدست می‌آید که عملیات ورودی و خروجی حافظه ثانویه وابسته به بلوکها می‌باشد. این یعنی اگر تنها یک کلمه ( Word ) اطلاعات از حافظه ثانویه مورد نیاز باشد همه بلوک باید خوانده شود تابه آن کلمه برسیم. همچنین نسبت به مکانی که همه آن بلوک در حافظه اولیه قرار داد هم احساس است تا زمانی که باید خوانده شود تابه لغت گم شده برسیم. فواید دیگری در بارگذاری همه بلوک‌ها نسبت به فقط یک کلمه وجود دارد. هنگامی که یک نخ یا Thread به مکانی چون I رجوع می‌کند احتمال زیادی وجود دارد که بخواهد به مکان I+1 در آینده نزدیک رجوع کند به این مفهوم محلیت یا Locality گفته می‌شود. یک حافظه مجازی صفحه‌بندی شده بلوکهای با اندازة ثابت را بارگذاری می‌کند و یا برمی‌دارد که به آنها صفحه یا Page گفته می‌شود که در زمانی که داده‌ها و اطلاعات را بین حافظه اولیه و ثانویه در جهت رفت و برگشت حرکت می‌دهد انجام می‌گیرد. حد و مرز صفحه‌ها یا Page ها کاملاً توسط برنامه‌نویس مشخص و واضح می‌شود. شکل 1 عملیات یک سیستم حافظه مجازی صفحه‌بندی شده بطور عام را خلاصه می‌کند.زمانی که یک نخ یا Thread به آدرس مجازی K رجوع می‌کند ( مرحله 1 در شکل ) حافظه مجازی ابتدا تعدا صفحات یا Page هایی که آدرس مجازی K را در بردارد تعیین می‌کند (مرحله2 در شکل ) اگر صفحه در حال حاضر در حافظه اولیه بارگذاری شده بود و موجود بود ( مرحله 3 در شکل ) سیستم حافظه مجازی آدرس مجازی را به آدرس فیزیکی متناظر با آن موقعیت در حافظه اولیه که همان Page Frame است تبدیل می‌کند ( جایی که صفحه هدف در آن واقع شده است. ) اگر صفحه در همان زمان که به آن رجوع شده بارگذاری نشده بود اجرای ‏Thread عادی دچار وقفه می‌شود تا زمانی که مدیریت حافظه صفحه مقصد را در Page Frame بارگذاری کند به محضی که آن صفحه بارگذاری شد اجرا ادامه پیدا خواهد کرد در مرحله 4 رجوع به آدرس مجازی K دوباره با آدرس فیزیکی در حافظه اولیه تعیین می‌گردد ( مکانی که موقعیت مجازی K در حال حاضر آنجا بارگذاری شده است. )

اُراکل (oracle)

مقدمه

اُراکل (Or – a – cle): 1- شخصی (همچون یکی از کشیش‌های یونان باستان) که یکی از خدایان از طریق وی سخن می‌گفته است. 2- عبارت یا پاسخ مقتدرانه یا معقول. 3- شکل در هم ریخته Carole.

تعریف مذکور بیانگر همه چیز است، این طور نیست؟ صحبت از اُراکل i8 است. این همان بانک اطلاعاتی است که تمام بانک‌های اطلاعاتی دیگر را مغلوب می‌کند. اُراکل یعنی عصاره تمام محصولات، بارزترین مدرک، بهترین بهترین‌ها، چیزی که تمام حکمتها و پاسخها از آن جریان می‌یابد. و اگر کشیش یونانی خود را برای مشاوره داشتید، در آن صورت هیچ مشکلی برای پیدا کردن چگونگی استفاده از این مورد مشکل‌ساز نداشتید.

اُراکل i8 نه تنها یکی از بهترین نرم‌افزارهای بانک اطلاعاتی رابطه‌ای است، بلکه یکی از پیچیده‌ترین آنها نیز می‌باشد. اُراکل i8 کارهای بسیار جالبی انجام می‌دهد، اما کارهای آسان‌ نیز گاهی اوقات مشکل‌ساز هستند.

شاید اُراکل i8 را از طریق اینترنت خریده باشید. شاید از اُراکل i8 در کارهایتان استفاده می‌کنید. صرفنظر از اینکه چه عاملی باعث روی آوردن‌تان به اُراکل i8 شده است، می‌خواهم یک مطلب را در همین مرحله به طور واضح مطرح کنم. موتور بانک اطلاعاتی در اختیار دارید که حقیقتا پیچیده است و قابلیتهای بسیار زیادی دارد، اما اُراکل i8‌ فاقد زیباییهایی است که خریداران نرم‌افزار در عصر تکنولوژی “Plug and Play" خواهانند.

اُراکل i8 به تنهایی همچون اکسس میکروسافت یا پارادکس نیست، یعنی برنامه‌هایی که همه چیز را آماده و سهل‌الاستفاده به طور یکجا دارند. اُراکل i8 از نظر شمای ظاهری بسیار ساده است و ویژگیهای بسیار کمی برای گزارش‌گیری و آماده‌سازی فرم‌ها دارد.

کشف اُراکل i8: برنامه‌ای که همه چیز را یکجا دارد

در دهه 70 میلادی شخصی به نام لری الیسون[1] نرم‌افزار بسیار بزرگی نوشت. برنامه اُراکل در یک کامپیوتر بزرگ[2] اجرا می‌شد و اندازه آن به قدری بزرگ بود که تنها کامپیوترهای بسیار بزرگ، فضا برای آن داشتند.

روزی یکی از دوستان وی این برنامه را دید و از وی خواست که یک نسخه از آن را در اختیار او بگذارد، و لیکن به وی اطلاع داد که کامپیوترش قادر به اجرای آن برنامه بزرگ نیست. بنابراین به وی پیشنهاد نمود که چنانچه حجم برنامه‌اش را کاهش دهد، وجه قابل توجه‌ای به او پرداخت خواهد نمود.

لری الیسون پیشنهاد او را پذیرفت و در کمتر از یک سال نسخه کم‌حجم‌تری از برنامه را برای کامپیوتر کوچک وی آماده نمود. وقتی نسخه جدید برنامه به آن شخص تحویل داده شد، وی آن را «اعجاب‌انگیز» خواند.

انجام این کار لری را بر این فکر واداشت که مالکین کامپیوترهای کوچک دیگر نیز ممکن است برنامه اُراکل را بخواهند. بنابراین وی گروهی از بهترین مهندسین سرتاسر جهان را در کالیفرنیا گردهم آورد تا اُراکل را برای انواع کامپیوترها تولید کنند.

نسخه امروزی موتور اُراکل همان چیزی است که وی رویایش را در سر می‌پروراند. استفاده از اُراکل i8 یعنی به کارگیری یک بانک اطلاعاتی بسیار قدرتمند.

هسته مرکزی اُراکل i8

شکل 11 موتور بانک اطلاعاتی اُراکل i8 و برنامه‌های خدماتی[3] مرکزی آن را نشان می‌دهد. این برنامه‌های خدماتی صرفنظر از سیستم عامل یا سخت‌افزاری که به کار می‌برید، تجهیزات استاندارد همراه اُراکل i8 هستند. این برنامه‌های خدماتی و خود بانک اطلاعاتی در تمام محیط‌ها به یک شکل عمل می کنند. تنها تفاوت موجود به امکانات درونی سیستم‌هایی که به کار می‌برید مربوط است و اُراکل i8 از ویژگیهای منحصر به فرد هر کامپیوتر برای ذخیره‌سازی، خواندن، نوشتن و غیره بهره‌مند می شود.

برنامه‌های خدماتی مرکزی عبارتند از:

WebDB – صبر کنید تا به موقع ببینید که این برنامه خدماتی قادر به انجام چه کارهایی است! با استفاده از آن می‌توانید صفحه‌های وبی پیاده‌سازی کنید که به صورت برنامه در بانک اطلاعاتی ذخیره می شوند و داده‌ها را بر حسب تقاضا به اینترنت یا یک اینترانت تحویل می‌دهند.

Enterprise Manager – استفاده از این ویژگی که در اُراکل 7 به عنوان یک برنامه خدماتی افزودنی [4] معرفی شد، در اُراکل i8 نیز ادامه دارد. این ابزار از طریق منوها و پنجره‌هایی که برای انجام بسیاری از کارهای مدیریتی بانک اطلاعاتی دارد (مثلا ایجاد جداول و تعریف کاربران جدید)، سبب صرفه‌جویی بسیار زیاد در برنامه‌نویسی می‌شود.

SQL*Plus – این ابزار امکان ایجاد و اجرای پرس‌و‌جوها، افزودن سطرهای جدید، تغییر داده‌ها و نوشتن گزارشها را فراهم می‌سازد. برای استفاده از آن باید با زبان برنامه‌نویسی SQL آشنا باشید. زبان SQL را می‌توانید در تقریبا تمام بانکهای اطلاعاتی به کار برید.

EXP و IMP - داده‌ها را می‌توانید از بانک‌های اطلاعاتی اُراکل i8‌صادر (EXP) و یا به آن وارد (IMP) کنید.

Precompilers – مجموعه‌ای از «پیش‌کامپایلرها»[5] در دسترس هستند؛ در واقع، یک مورد برای هر یک از زبانهای برنامه‌سازیی چون کوبول، Ada، C، C++، پاسکال و فرترن وجود دارد.

Assistants – ویزاردهایی در اُراکل معرفی شده‌اند که شما را در انجام کارهایی چون انتقال از اُراکل 7 به 8، انتقال یک بانک اطلاعاتی اکسس به اُراکل، و تبدیل ساختارهای بانک‌های اطلاعاتی رابطه‌ای به شی‌ءها، گام به گام یاری می‌کنند.

راه‌اندازی اُراکل i8

می‌دانم که بسیاری از شما اُراکل i8 را در یک کامپیوتر بزرگ یا در یک شبکه به کار می‌برید. اُراکل i8 می‌بایست به عنوان بخشی از روتین راه‌اندازی اولیه کامپیوتر آماده و اجرا شود. در غیر این صورت قادر به استفاده از Enterprise Manager نخواهید شد. همان گونه که در قسمت «راه‌اندازی اُراکل i8 با استفاده از Server Manager» همین فصل شرح داده شده است، یک روش دیگر برای انجام این کار، استفاده از ابزار Server Manager در خط فرمان است.

راه‌اندازی بانک اطلاعاتی با Instance Manager

برای راه‌اندازی بانک اطلاعاتی اُراکل i8 خود به شکل ذیل عمل کنید:

1- Instance Manager را اجرا کنید.

اگر از ویندوز 95، 98 یا NT استفاده می‌کنید، گزینه‌های زیر را از منو انتخاب کنید

Start Programs Oracle HOME2 DBA Management pack Instance Manager

دقت کنید که ممکن است نام Oracle HOME2 در کامپیوترتان Oracle HOME1 باشد. نام دقیق این فرمان توسط شخصی که نرم‌افزار را بر روی کامپیوتر نصب می‌کند مشخص می‌شود.

اگر از یونیکس استفاده می‌کنید، فرمان ذیل را در مقابل خط فرمان سیستم عامل تایپ کنید:

Oemapp instance

صفحه آغازین Oracle Instance Manager را مشاهده خواهید کرد. سپس پنجره برقراری ارتباط[6] همچون شکل 2-1 ظاهر می‌شود.

2- با استفاده از نام کاربری INTERNAL ارتباط برقرار کنید.

دگمه رادیویی “Connect directly to a database" را انتخاب کنید. INTERNAL را به عنوان نام کاربری وارد و از ORACLE (یا کلمه عبور جاری) به عنوان کلمه عبور استفاده کنید. کادر Service را خالی گذاشته و یا نام گره شبکه اُراکل را تایپ کنید.

نماد تصویری [7] Database نزدیک بالای ساختار درختی است که در پنجرة سمت چپ نشان داده شده است. وقتی این نماد تصویری را به وسیله ماوس برمی‌گزینید، در وضعیت متمایز[8] قرار می‌گیرد. سپس تصویر چراغ راهنمایی در پنجرة سمت راست ظاهر می‌شود. سبز بودن چراغ آن نشانگر باز بودن و اجرای بانک اطلاعاتی است. چنانچه چراغ آن قرمز رنگ باشد، بانک اطلاعاتی بسته است و نیاز به اجرا دارد. چراغ زرد رنگ نیز نمایانگر آن است که بانک اطلاعاتی اجرا یا نصب شده و لیکن برای کار باز نشده است.

3- در صورت نیاز، بانک اطلاعاتی را اجرا کنید.

اگر چراغ راهنمایی قرمز است، بانک اطلاعاتی را اجرا کنید. برای این کار، دگمه رادیویی Database Open را در پنجرة سمت راست به وسیله ماوس برگزینید. سپس، Apply را به وسیله ماوس برگزینید. از شما سؤال خواهد شد که از کدام پارامترهای مقداردهی اولیه استفاده شود. OK را به وسیله ماوس برگزینید تا از مجموعه پارامترهای پیش‌فرض استفاده شود. سپس پیامی مبنی بر اجرای اُراکل i8 نمایش داده می شود. OK را یک مرتبه دیگر به وسیله ماوس برگزینید تا چراغ راهنمایی سبز رنگ را مشاهده کنید.

4- کادر (*) گوشه بالایی سمت راست را به وسیله ماوس برگزینید تا از Instance Manager خارج شوید. اینک می‌توانید قسمتهای مختلف بانک اطلاعاتی را بررسی کنید.

قطع اجرای اُراکل i 8

قسمتهای ذیل شیوه قطع اجرای بانک اطلاعاتی را نشان می‌دهند.

به هنگام قطع اجرای بانک اطلاعاتی خود دقت کنید، به ویژه اگر بانک اطلاعاتی را در شبکه به اشتراک گذاشته‌اید. کاربران دیگر نیز ممکن است در حال استفاده از آن باشند. اجرای اُراکل i8 را تنها پس از کسب اجازه از DBA خود قطع کنید. پس از حصول اطمینان از اینکه همه کاربران، کار خود را با بانک اطلاعاتی به پایان رسانده‌اند، اجرای آن را قطع کنید.

قطع اجرای اُراکل i8 در Desktop

اُراکل i8 راه‌حل ساده‌ای برای قطع اجرای بانک اطلاعاتی فراهم کرده است. Instance Manager می‌تواند این کار را مدیریت کند. با انجام کارهای ذیل می‌توانید اجرای اُراکل i8 را با استفاده از ابزار مذکور قطع کنید.

1- Instance Manager را اجرا کنید.

اگر از ویندوز 95، 98 یا NT استفاده می‌کنید، فرمان زیر را به وسیله ماوس برگزینید.

Start Programs Oracle HOME2 DBA Management pack Instance Manager

اگر از یونیکس استفاده می‌کنید، فرمان ذیل را تایپ کنید:

Oemapp instance

پنجره برقراری ارتباط ظاهر ‌شده و اطلاعات لازم را درخواست می‌کند.

2- با استفاده از نام کاربری INTERNAL ارتباط برقرار کنید.

کادرهای پنجرة برقراری ارتباط را پر کنید؛ INTERNAL را به عنوان ID کاربری وارد کنید و کلمه عبور متناظر با آن را نیز وارد کنید. کلمه عبور پیش‌فرض آن ORACLE است.

3- کارهای این مرحله را تنها در صورتی که پارامترهای خود را تغییر داده و یا هیچگاه پیش از این اجرای اُراکل i8 به وسیله Instance Manager قطع نکرده‌اید، انجام دهید. برای اینکه پارامترها را ذخیره کنید، Initialization Parameters را در بخش سمت چپ به وسیله ماوس برگزینید. پارامترهای بانک اطلاعاتی خود را مشاهده خواهید کرد. دگمه Save را در بخش سمت راست به وسیله ماوس برگزینید.

4- دگمه رادیویی Shutdown را انتخاب و Apply را به وسیله ماوس برگزینید.

همان گونه که در شکل 20-1 نشان داده شده است، فهرستی از گزینه‌ها ظاهر می‌شود. این گزینه‌ها نشان دهندة روشهای مختلف قطع اجرای بانک اطلاعاتی هستند.

5- Immediate (گزینه پیش‌فرض) را انتخاب و OK را به وسیله ماوس برگزینید.

شرح گزینه‌های دیگر در ذیل آورده شده است.

Normal – قطع اجرای اُراکل i8 با استفاده از این گزینه بیشتر طول می‌کشد، اما روند کار به گونه‌ای است که به تمام کاربران فرصت داده می‌شود تا کارهای خود را پیش از قطع اجرای بانک اطلاعاتی کامل کنند. از این گزینه در مواقعی استفاده کنید که به کاربران هشدار داده‌اید که ارتباط خود را قطع کنند و می‌خواهید قطع اجرای بانک اطلاعاتی تا کامل شدن کار آنها به تعویق بیفتد.

Abort – این گزینه برای مواقعی است که اجرای بانک اطلاعاتی با استفاده از گزینه‌های Normal یا Immediate قطع نمی‌شود. از این گزینه در مواقعی استفاده کنید که بانک اطلاعاتی به فرامین پاسخ نمی‌دهد، و یا اقدام به قطع اجرای آن ناقص مانده است.

اُراکل i8 پیامی را ارسال می‌کند و به آگاهیتان می‌رساند که پیش از قطع اجرا، آنقدر در انتظار می‌ماند تا همه کاربران کار خود را به پایان برسانند. OK را به وسیله ماوس برگزینید. صبر کنید تا اُراکل i8 کارش را انجام دهد. اُراکل i8 شما را به Instance Manager باز می‌گرداند. خواهید دید که چراغ راهنمایی قرمز رنگ است.

6- Instance Manager را ببندید.

کادر (*) را در گوشه بالایی سمت راست پنجره به وسیله ماوس برگزینید.

اینک بانک اطلاعاتی بسته شده و در صورت تمایل می‌توانید کامپیوتر خود را خاموش کنید.

قطع اجرای اُراکل i8 در یک کامپیوتر بزرگ یا شبکه

اجرای اُراکل i8 را بدون کسب اجازه از DBA خود قطع نکنید. در کامپیوترهای بزرگ، پردازشهایی که نیاز به بانک اطلاعاتی دارند ممکن است در حال اجرا باشند – پردازشهایی که ممکن است از وجودشان آگاه نباشید. برخی از پردازشها به گونه‌ای زمانبندی می‌شوند تا پس از ساعات اداری اجرا شوند تا تأثیری بر عملیات معمول نداشته باشند.

اگر فردی به عنوان DBA تعیین شده است، به وی اطلاع دهید. در غیر این صورت، برای آشنایی با فرمان خاصی که برای قطع اجرای اُراکل i8 است، به دفترچه راهنمای اُراکل i8 رجوع کنید. همان گونه که در قسمت پیش شرح داده شد، متداولترین روش برای قطع اجرای اُراکل i8، استفاده از Instance Manager است.

انواع کارهایی که می‌توانید با اُراکل i8 انجام دهید

در این قسمت سه سناریو مطرح شده‌اند که شما را در درک بهتر کارهایی که بانک‌های اطلاعاتی می‌توانند در دنیای واقعی انجام دهند یاری می‌کنند. امیدوارم از مطالعه آنها لذت ببرید. از قوه تخیل خود به خوبی استفاده کنید و ببینید که چه کارهایی می‌توانید با استفاده از بانک اطلاعاتی خود انجام دهید.

حفظ و نگهداری اطلاعات ماهیها (مثال آسان)

چرا ماهیهای یک آکواریم در مواقعی که دنیای آبی‌شان ساکت می‌شود، و در «گهوارة» حبابها و امواج آرام قرار دارند این قدر مضطرب می‌شوند. گمان می‌کنم اگر من هم چشمانم دائما از پشت آن شیشه‌ها به چشمهای گرد و بزرگ می افتاد، مضطرب می‌شدم.

به مثال آکواریم باز می گردیم. مواردی که باید بر روی آنها کار کنید در ذیل فهرست شده‌اند:

- حجم آب آکواریم یک گالن است.

- روزی یک مرتبه به Wesley غذا می‌دهیم.

- آب آکواریم را هر 14 روز یک بار عوض می‌کنیم.

- سه عدد از ماهیها مرده‌اند. نوشته سنگ قبر آنها به شرح ذیل است:

Fish Two – تاریخ تولد 1/1/96، تاریخ مرگ 15/3/96.

Fish Three - تاریخ تولد 1/1/96، تاریخ مرگ 8/4/96.

Fish Four - تاریخ تولد 1/3/96، تاریخ مرگ نامعلوم.

حفظ و نگهداری اطلاعات فروشگاه حیوانات خانگی (مثال نسبتا دشوار)

من غذای ماهیهای خود را از فروشگاهی که در نزدیکی خانه‌ام است خریداری می‌کنم. این فروشگاه محل فروش قفس پرندگان، قلاده سگ، پودر شیرین و چند صد مورد دیگر است، از جمله پرندگان، خرگوش و حتی میمون. برخی از فعالیتهای گوناگون مالک فروشگاه در ارتباط با بانک اطلاعاتی این کار عبارتند از:

- حفظ و نگهداری اطلاعات تمام اقلام فروشگاه، قیمت خرید، قیمت فروش و موجودی انبار

- محاسبه مالیات فروش

- محاسبه مجدد موجودی انبار به هنگام فروش

- تهیه ترازهای مالی ماهیانه

- تهیه گزارشهای مالیاتی سالیانه

- حفظ و نگهداری نام و نشانی مشتریان

- چاپ نامه‌های شخصی برای تبلیغ

- چاپ برچسبهای پستی

محاسبه و حفظ و نگهداری خودکار موجودی انبار – انجام این کار مستلزم برنامه‌سازی و نوشتن Trigger برای بانک اطلاعاتی است که از حوصله این کتاب خارج است.

محاسبه مالیات به هنگام فروش – برای محاسبه مالیات به هنگام فروش به یک Trigger در بانک اطلاعاتی و یا یک ابزار اضافی (مثلا (Oracle Forms نیاز خواهید داشت.

1- Larry Ellison

2- Mainframe

3- Utility

4- Add - On

5- Precompiler

6 - Login

7- Icon

8- Highighted